- 19 Şubat 2007
- 5.078
- 10
21 ŞUBAT 2001 KRİZİ (Kara Çarşamba)
Cumhuriyet tarihinin en büyük ekonomik krizi...
21 Şubat 2001
Milli Güvenlik Kurulu'nda (MGK) Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile Başbakan Bülent Ecevit arasında yaşanan gerginlik, Cumhuriyet tarihinin en büyük ekonomik krizinin patlamasına yol açtı.
21 Şubat 2001 krizi, kamuoyunda "Kara Çarşamba" olarak adlandırıldı. Kriz, 14 aydan bu yana izlenen sıkı para politikasında önemli revizyona neden oldu. Hükümet, "dalgalı kur" politikasına geçme kararı aldı.
Krizin etkileri uzun süre devam etti. Binlerce kişi işsiz kaldı, çok sayıda işyeri kapandı.
21 Şubat'ta gecelik faizler yüzde 7500 ile "tarihi yükseliş", İMKB de yüzde 18.1 ile "tarihi düşüş" yaşayınca, öğleden sonra "kriz zirvesi" toplandı. Yaklaşık 13 saat süren zirvede, 9 Aralık 1999'da ilan edilen "kur çıpası" yerine, "dalgalı kur" sistemine geçilmesi benimsendi.
KRİZ ve ŞUBAT AYIINDA GELİŞEN OLAYLAR
21 Şubat 2001
Geçen yılın ilk günleriyle birlikte hızla gerileyen faizler ve sonrasında düşüş eğilimine giren enflasyonun Türkiye üzerinde oluşturduğu olumlu hava, 20 Kasım 2000'de yaşanan finansal dalgalanmayla ortadan kalktı. Ekonomideki dalgalanma, 19 Şubat MGK toplantısındaki gerginlikle büyük bir krize dönüştü.
Bir günde 7.5 milyar doların Merkez Bankası'ndan çekilmesine neden olan kriz, Hazine Müsteşarlığı'nın ve Merkez Bankası'nın aldığı tedbirlere rağmen gelişti ve 21 Şubat'ta gecelik faizler yüzde 7.500'e kadar yükseldi. Bir gün önce Merkez Bankası'ndan çekilen dövizler geri dönmesine rağmen, 21 Şubat'ta bankalar Merkez Bankası'ndan 3.1 milyar dolar daha aldı.
Faiz tarihi rekora uçtu: % 7500 (Hürriyet Gazetesi - 22.2.2001)
Bu gelişmeler üzerine Başbakan Bülent Ecevit başkanlığında "ekonomik zirve" yapıldı. Zirveye, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcıları Devlet Bahçeli, Mesut Yılmaz ve Hüsamettin Özkan, Devlet Bakanları Tunca Toskay ve Recep Önal, Maliye Bakanı Sümer Oral ile ilgili bürokratlar katıldı.
22 Şubat 2001
Yaklaşık 13 saat süren toplantıdan sonra, 22 Şubat'ta "dalgalı kur politikası"na geçildiği açıklandı.
Hükümet açıklaması
Piyasalarla ilgili haberler (Hürriyet Gazetesi - 23.2.2001)
Merkez Bankası'nca 22 Şubat'ta yapılan açıklamada, "Önümüzdeki süreçte de enflasyonla mücadeleye yönelik sıkı para politikası kararlılıkla yürütülecek, yeni ekonomik dengelerin sürdürülebilir seviyelerde oluşturulmasını teminen Bankamız piyasalarda aktif bir rol üstlenecektir" denildi.
Merkez Bankası açıklaması
Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Recep Önal ile Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel tarafından yapılan ortak açıklamada, "temelde uygulanacak strateji büyüme ile eş zamanlı bir enflasyonla mücadele amacına yönelik olmaya devam etmektedir" denildi.
Önal ve Erçel'in açıklaması
Koalisyonu oluşturan 3 partinin genel başkanı Başbakanlık binasında istikrar programında yapılan değişiklikleri ele almak üzere biraraya geldi. Başbakan Bülent Ecevit, toplantının ardından yaptığı açıklamada, ekonomide zaten sorunların bulunduğunu ve MGK toplantısında meydana gelen olayların patlamaya neden olduğunu söyledi. Ecevit, enflasyon hedefi konusunda henüz bir değişiklik yapmadıklarını açıkladı
Başbakan Ecevit'in açıklaması ve sorulara yanıtları
Bu arada, Türk-İş, Hak-İş, TİSK, TOBB, TESK ve TZOB genel başkanlarının oluşturduğu Sivil İnisiyatif Başkanlar Kurulu, işçi ve işveren taraflarının görüşü alınmadan oluşturulacak bir programa hiçbir şekilde destek vermeyeceğini açıkladı. Sivil İnisiyatif Başkanlar Kurulu, ülkenin ekonomik ve toplumsal sorunlarının çözülmesi için halkı ulusal seferberliğe çağırdı. Açıklamada, "devletin zirvesindeki kavganın" ekonomik çalkantılar üzerine "benzin döktüğü" kaydedilerek, yaşananlar nedeniyle her vatandaşa 600 dolar ek yük geldiği belirtildi. Açıklamada, bunun hesabının verilmesi istendi.
Sivil İnisiyatif Başkanlar Kurulu açıklaması
Ekonomik çevreler, hükümetin aldığı "dalgalı kur" kararını, "örtülü devalüasyon" olarak nitelendirdiler. ABD Doları, serbet piyasada 950 bin liraya kadar yükseldi. Merkez Bankası, ABD Dolarının satış fiyatını 963 bin 943 lira olarak açıkladı.
Döviz kurları
Doğru Yol Partisi Genel Başkanı (DYP) Tansu Çiller, TBMM'de düzenlediği basın toplantısında, hükümetin uyguladığı ekonomik programın çöktüğünü belirterek, ''Türkiye, tarihinin en büyük devalüasyonunu yaşıyor'' dedi. Çiller, hükümeti istifaya çağırarak, bir milli mutabakat hükümeti kurulmasını önerdi.
Çiller'in basın toplantısı
FP Genel Başkanı Recai Kutan, ''hükümetin IMF'ye teslim olduğunu ve derhal istifa etmesi gerektiğini'' savunarak, ''Onun yerine, milletimize güven verecek, geçmişte ekonomi politikalarında başarılı sonuçlar almış siyasi kadrolar iş başına gelmelidir'' dedi. Kutan, DYP Genel Başkanı Çiller'in "milli mutabakat hükümeti" önerisini ise doğru bulmadıklarını kaydetti.
Kutan'ın basın toplantısına ilişkin Hürriyet Gazetesi'nde yer alan haber
Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD), piyasalara güven verecek, ekonomiden sorumlu bir başbakan yardımcısının eksikliğinin, programın başarısızlığında en önemli rolü oynadığını bildirdi. TÜSİAD'dan yapılan açıklamada, bu nedenle hükümetin, meclis içinden ya da dışından bir ismi bu göreve getirmesi gerektiğine dikkat çekildi.
TÜSİAD açıklaması
Günün diğer gelişmelerine ilişkin haberler
23 Şubat 2001
Güneydoğu Avrupa Ülkeleri İşbirliği Süreci Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi dolayısıyla Makedonya'nın başkenti Üsküp'te bulunan Başbakan Bülent Ecevit, ABD Başkanı George Bush'un, kendisini telefonla arayarak, Türkiye'nin yaptığı önemli ekonomik reformlara destek verdiğini bildirdiğini açıkladı.
Bush-Ecevit telefon görüşmesi
Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel, görevinden istifa etti. Erçel'in, yakın çevresine istifa gerekçesini "Programda değişiklik yapılması kararı alındı. Yeni programın, yeni bir kadroyla götürülmesini daha uygun buldum. Aksi takdirde başarılı olmaz. Bu nedenle istifamı verdim" şeklinde açıkladığı bildirildi. (Hürriyet Gazetesi)
25 Şubat 2001
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Mısır'da gerçekleştirilen D-8 Toplantısı dönüşünde yaptığı açıklamada, "ülkemizin karşı karşıya bulunduğu kimi siyasal, toplumsal, ekonomik ve hukuksal sorunların belirli bir süreç içerisinde ulusumuz ve devletimizce elbirliği ve kararlılıkla aşılacağına içtenlikle inanıyorum" dedi.
26 Şubat 2001
Hazine Müsteşarı Selçuk Demiralp görevinden istifa etti.
27 Şubat 2001
Başbakan Bülent Ecevit, Dünya Bankası Başkan Yardımcılarından Kemal Derviş'i Türkiye'ye davet ettiklerini açıkladı.
MHP Genel Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Devlet Bahçeli, partisinin TBMM Grup toplantısında yaptığı konuşmada, "Hükümet, ekonomik krizi süratle denetim altına alarak, sorunların üzerine yeni bir ruh ve dinamizmle gitmek durumundadır" dedi.
Bahçeli'nin grup konuşması
ANAP Genel Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Mesut Yılmaz, partisinin TBMM Grup toplantısında yaptığı konuşmada, "Türkiye'nin, kronikleşmiş siyasal ve ekonomik krizler ülkesi olduğu bir kez daha ortaya çıkmıştır. Yapısal sorunlarını çözmeyen Türkiye, kronik krizler ülkesi olmaktan kurtulamaz" dedi.
Yılmaz'ın grup konuşması
FP Genel Başkanı Recai Kutan, partisinin TBMM Grup toplantısında yaptığı konuşmada, ülkenin 1978 Ecevit hükümeti günlerine geri döndüğünü ve dalgalı kur sistemine geçmenin ekonomik programın iflası olduğunu savundu. Kutan, "bu Hükümet'e yurtiçi ve yurtdışında güven kalmamıştır. Güven duyulmayan bir hükümet başarılı olamaz. Bu Hükümet halkın nazarında bitmiştir. Hükümet ortaklarının halkın karşısına çıkmaya ne yüzleri ne de cesaretleri vardır. Şu anda bir seçim olsa, milletimiz ülkeyi her alanda yangın yerine çeviren bu hükümet ortaklarına ne yapacağını gayet iyi bilmektedir. DSP'yi de MHP'yi de ANAP'ı da yüzde 10 barajının altına gömecek ve siyasetten tasfiye edecektir" dedi.
DYP Genel Başkanı Tansu Çiller, "İktidar devamlı kriz üstüne kriz yaratmaktadır. Hemen bir seçim, mutlaka gereklidir" dedi.
9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, ülkenin daha iyi idare edilmesi gerektiğini ve bunun çareleri bulunduğunu söyledi.
Demirel'in açıklamaları
28 Şubat 2001
DSP Genel Başkanı ve Başbakan Bülent Ecevit, "İstifa etmiyorum" dedi. Ecevit, partisinin grup toplantısında yaptığı konuşmada, kendisi için hükümetten çekilmenin hiç bir zorluğu olmadığını, siyasal yaşamı boyunca seçimle geldiği bütün görevlerden kendi kararıyla çekildiğini bildirdi. Ecevit, "Şimdi Başbakanlıktan ayrılır da içinde bulunduğumuz koşullarda bir hükümet bunalımına neden olursam, bunun hesabını ulusa ve tarihe veremem" şeklinde konuştu.
Ecevit'in grup konuşması
İşçi ve memur sendikaları ile demokratik kitle örgütlerinin oluşturduğu "Emek Platformu" Başkanlar Kurulu'nun bugün yapılan toplantısında, "Hükümete uyarı" kararı çıktı. Bildiride, "Hükümetin yanlış tavrını sürdürmesi durumunda, Türkiye'nin her tarafı bir miting alanına çevrilecek..." denildi.
Emek Platformu bildirisi
(İçerik - Alıntıdır)
Cumhuriyet tarihinin en büyük ekonomik krizi...
21 Şubat 2001
Milli Güvenlik Kurulu'nda (MGK) Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile Başbakan Bülent Ecevit arasında yaşanan gerginlik, Cumhuriyet tarihinin en büyük ekonomik krizinin patlamasına yol açtı.
21 Şubat 2001 krizi, kamuoyunda "Kara Çarşamba" olarak adlandırıldı. Kriz, 14 aydan bu yana izlenen sıkı para politikasında önemli revizyona neden oldu. Hükümet, "dalgalı kur" politikasına geçme kararı aldı.
Krizin etkileri uzun süre devam etti. Binlerce kişi işsiz kaldı, çok sayıda işyeri kapandı.
21 Şubat'ta gecelik faizler yüzde 7500 ile "tarihi yükseliş", İMKB de yüzde 18.1 ile "tarihi düşüş" yaşayınca, öğleden sonra "kriz zirvesi" toplandı. Yaklaşık 13 saat süren zirvede, 9 Aralık 1999'da ilan edilen "kur çıpası" yerine, "dalgalı kur" sistemine geçilmesi benimsendi.
KRİZ ve ŞUBAT AYIINDA GELİŞEN OLAYLAR
21 Şubat 2001
Geçen yılın ilk günleriyle birlikte hızla gerileyen faizler ve sonrasında düşüş eğilimine giren enflasyonun Türkiye üzerinde oluşturduğu olumlu hava, 20 Kasım 2000'de yaşanan finansal dalgalanmayla ortadan kalktı. Ekonomideki dalgalanma, 19 Şubat MGK toplantısındaki gerginlikle büyük bir krize dönüştü.
Bir günde 7.5 milyar doların Merkez Bankası'ndan çekilmesine neden olan kriz, Hazine Müsteşarlığı'nın ve Merkez Bankası'nın aldığı tedbirlere rağmen gelişti ve 21 Şubat'ta gecelik faizler yüzde 7.500'e kadar yükseldi. Bir gün önce Merkez Bankası'ndan çekilen dövizler geri dönmesine rağmen, 21 Şubat'ta bankalar Merkez Bankası'ndan 3.1 milyar dolar daha aldı.
Faiz tarihi rekora uçtu: % 7500 (Hürriyet Gazetesi - 22.2.2001)
Bu gelişmeler üzerine Başbakan Bülent Ecevit başkanlığında "ekonomik zirve" yapıldı. Zirveye, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcıları Devlet Bahçeli, Mesut Yılmaz ve Hüsamettin Özkan, Devlet Bakanları Tunca Toskay ve Recep Önal, Maliye Bakanı Sümer Oral ile ilgili bürokratlar katıldı.
22 Şubat 2001
Yaklaşık 13 saat süren toplantıdan sonra, 22 Şubat'ta "dalgalı kur politikası"na geçildiği açıklandı.
Hükümet açıklaması
Piyasalarla ilgili haberler (Hürriyet Gazetesi - 23.2.2001)
Merkez Bankası'nca 22 Şubat'ta yapılan açıklamada, "Önümüzdeki süreçte de enflasyonla mücadeleye yönelik sıkı para politikası kararlılıkla yürütülecek, yeni ekonomik dengelerin sürdürülebilir seviyelerde oluşturulmasını teminen Bankamız piyasalarda aktif bir rol üstlenecektir" denildi.
Merkez Bankası açıklaması
Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Recep Önal ile Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel tarafından yapılan ortak açıklamada, "temelde uygulanacak strateji büyüme ile eş zamanlı bir enflasyonla mücadele amacına yönelik olmaya devam etmektedir" denildi.
Önal ve Erçel'in açıklaması
Koalisyonu oluşturan 3 partinin genel başkanı Başbakanlık binasında istikrar programında yapılan değişiklikleri ele almak üzere biraraya geldi. Başbakan Bülent Ecevit, toplantının ardından yaptığı açıklamada, ekonomide zaten sorunların bulunduğunu ve MGK toplantısında meydana gelen olayların patlamaya neden olduğunu söyledi. Ecevit, enflasyon hedefi konusunda henüz bir değişiklik yapmadıklarını açıkladı
Başbakan Ecevit'in açıklaması ve sorulara yanıtları
Bu arada, Türk-İş, Hak-İş, TİSK, TOBB, TESK ve TZOB genel başkanlarının oluşturduğu Sivil İnisiyatif Başkanlar Kurulu, işçi ve işveren taraflarının görüşü alınmadan oluşturulacak bir programa hiçbir şekilde destek vermeyeceğini açıkladı. Sivil İnisiyatif Başkanlar Kurulu, ülkenin ekonomik ve toplumsal sorunlarının çözülmesi için halkı ulusal seferberliğe çağırdı. Açıklamada, "devletin zirvesindeki kavganın" ekonomik çalkantılar üzerine "benzin döktüğü" kaydedilerek, yaşananlar nedeniyle her vatandaşa 600 dolar ek yük geldiği belirtildi. Açıklamada, bunun hesabının verilmesi istendi.
Sivil İnisiyatif Başkanlar Kurulu açıklaması
Ekonomik çevreler, hükümetin aldığı "dalgalı kur" kararını, "örtülü devalüasyon" olarak nitelendirdiler. ABD Doları, serbet piyasada 950 bin liraya kadar yükseldi. Merkez Bankası, ABD Dolarının satış fiyatını 963 bin 943 lira olarak açıkladı.
Döviz kurları
Doğru Yol Partisi Genel Başkanı (DYP) Tansu Çiller, TBMM'de düzenlediği basın toplantısında, hükümetin uyguladığı ekonomik programın çöktüğünü belirterek, ''Türkiye, tarihinin en büyük devalüasyonunu yaşıyor'' dedi. Çiller, hükümeti istifaya çağırarak, bir milli mutabakat hükümeti kurulmasını önerdi.
Çiller'in basın toplantısı
FP Genel Başkanı Recai Kutan, ''hükümetin IMF'ye teslim olduğunu ve derhal istifa etmesi gerektiğini'' savunarak, ''Onun yerine, milletimize güven verecek, geçmişte ekonomi politikalarında başarılı sonuçlar almış siyasi kadrolar iş başına gelmelidir'' dedi. Kutan, DYP Genel Başkanı Çiller'in "milli mutabakat hükümeti" önerisini ise doğru bulmadıklarını kaydetti.
Kutan'ın basın toplantısına ilişkin Hürriyet Gazetesi'nde yer alan haber
Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD), piyasalara güven verecek, ekonomiden sorumlu bir başbakan yardımcısının eksikliğinin, programın başarısızlığında en önemli rolü oynadığını bildirdi. TÜSİAD'dan yapılan açıklamada, bu nedenle hükümetin, meclis içinden ya da dışından bir ismi bu göreve getirmesi gerektiğine dikkat çekildi.
TÜSİAD açıklaması
Günün diğer gelişmelerine ilişkin haberler
23 Şubat 2001
Güneydoğu Avrupa Ülkeleri İşbirliği Süreci Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi dolayısıyla Makedonya'nın başkenti Üsküp'te bulunan Başbakan Bülent Ecevit, ABD Başkanı George Bush'un, kendisini telefonla arayarak, Türkiye'nin yaptığı önemli ekonomik reformlara destek verdiğini bildirdiğini açıkladı.
Bush-Ecevit telefon görüşmesi
Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel, görevinden istifa etti. Erçel'in, yakın çevresine istifa gerekçesini "Programda değişiklik yapılması kararı alındı. Yeni programın, yeni bir kadroyla götürülmesini daha uygun buldum. Aksi takdirde başarılı olmaz. Bu nedenle istifamı verdim" şeklinde açıkladığı bildirildi. (Hürriyet Gazetesi)
25 Şubat 2001
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Mısır'da gerçekleştirilen D-8 Toplantısı dönüşünde yaptığı açıklamada, "ülkemizin karşı karşıya bulunduğu kimi siyasal, toplumsal, ekonomik ve hukuksal sorunların belirli bir süreç içerisinde ulusumuz ve devletimizce elbirliği ve kararlılıkla aşılacağına içtenlikle inanıyorum" dedi.
26 Şubat 2001
Hazine Müsteşarı Selçuk Demiralp görevinden istifa etti.
27 Şubat 2001
Başbakan Bülent Ecevit, Dünya Bankası Başkan Yardımcılarından Kemal Derviş'i Türkiye'ye davet ettiklerini açıkladı.
MHP Genel Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Devlet Bahçeli, partisinin TBMM Grup toplantısında yaptığı konuşmada, "Hükümet, ekonomik krizi süratle denetim altına alarak, sorunların üzerine yeni bir ruh ve dinamizmle gitmek durumundadır" dedi.
Bahçeli'nin grup konuşması
ANAP Genel Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Mesut Yılmaz, partisinin TBMM Grup toplantısında yaptığı konuşmada, "Türkiye'nin, kronikleşmiş siyasal ve ekonomik krizler ülkesi olduğu bir kez daha ortaya çıkmıştır. Yapısal sorunlarını çözmeyen Türkiye, kronik krizler ülkesi olmaktan kurtulamaz" dedi.
Yılmaz'ın grup konuşması
FP Genel Başkanı Recai Kutan, partisinin TBMM Grup toplantısında yaptığı konuşmada, ülkenin 1978 Ecevit hükümeti günlerine geri döndüğünü ve dalgalı kur sistemine geçmenin ekonomik programın iflası olduğunu savundu. Kutan, "bu Hükümet'e yurtiçi ve yurtdışında güven kalmamıştır. Güven duyulmayan bir hükümet başarılı olamaz. Bu Hükümet halkın nazarında bitmiştir. Hükümet ortaklarının halkın karşısına çıkmaya ne yüzleri ne de cesaretleri vardır. Şu anda bir seçim olsa, milletimiz ülkeyi her alanda yangın yerine çeviren bu hükümet ortaklarına ne yapacağını gayet iyi bilmektedir. DSP'yi de MHP'yi de ANAP'ı da yüzde 10 barajının altına gömecek ve siyasetten tasfiye edecektir" dedi.
DYP Genel Başkanı Tansu Çiller, "İktidar devamlı kriz üstüne kriz yaratmaktadır. Hemen bir seçim, mutlaka gereklidir" dedi.
9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, ülkenin daha iyi idare edilmesi gerektiğini ve bunun çareleri bulunduğunu söyledi.
Demirel'in açıklamaları
28 Şubat 2001
DSP Genel Başkanı ve Başbakan Bülent Ecevit, "İstifa etmiyorum" dedi. Ecevit, partisinin grup toplantısında yaptığı konuşmada, kendisi için hükümetten çekilmenin hiç bir zorluğu olmadığını, siyasal yaşamı boyunca seçimle geldiği bütün görevlerden kendi kararıyla çekildiğini bildirdi. Ecevit, "Şimdi Başbakanlıktan ayrılır da içinde bulunduğumuz koşullarda bir hükümet bunalımına neden olursam, bunun hesabını ulusa ve tarihe veremem" şeklinde konuştu.
Ecevit'in grup konuşması
İşçi ve memur sendikaları ile demokratik kitle örgütlerinin oluşturduğu "Emek Platformu" Başkanlar Kurulu'nun bugün yapılan toplantısında, "Hükümete uyarı" kararı çıktı. Bildiride, "Hükümetin yanlış tavrını sürdürmesi durumunda, Türkiye'nin her tarafı bir miting alanına çevrilecek..." denildi.
Emek Platformu bildirisi
(İçerik - Alıntıdır)
