Çene eklemi nedir?
Çene eklemi çiğneme sisteminin bir parçasıdır. Alt çenenin hareketleriyle ilgili olup kulakların hemen önünde yer alır. Çene eklemini oluşturan alt ve üst çene kemikleri arasında bu kemik yapıları koruyan disk (kıkırdak) bulunur. Disk bağlarla alt çenedeki kemik çıkıntısına tutunur. Dişlerin yanı sıra çene eklemi ve çiğneme kasları da diş hekimlerinin tedavi ettiği dokular, organlar arasına girer.
» Çene eklemi hareketlerinde ve çiğneme kaslarında bir problem ortaya çıktığında kişilerde ne tür yakınmalar oluyor?
Hastaların çoğu, durumun başlangıçta kendilerine bir rahatsızlık verdiğinin farkında olmamaktadırlar. Bu nedenle rahatsızlık ilerledikten sonra diş hekimine giderler. Hastanın en fazla fark edebileceği ve rahatsızlığın başlangıcındaki belirtiler çene ekleminden tıklama gibi ses gelmesidir. Bu herhangi bir ağrı yaratmadığı için çok uzun yıllar hastalar belirtiyle yaşayabilirler ama bu sırada deformasyon ilerler. Bu durumda ağız açmada güçlük ve kilitlenme olabilir. Ağız açarken çene bir tarafa kayarak açılabilir. Çiğneme sırasıda zorluk olabilir. Kulağın ön bölgesinde, çene eklemi, yüz ve boyun kaslarında ve şakaklarda meydana gelen ağrılar olarak belirlenebilir. Çene eklemi ile ilgili olan ağrılar genellikle, çene eklemini kapsayan sert ve yumuşak dokuların dejenerasyonu sonucu oluşur. Çene ekleminin dışını kapsayan kapsülde veya içinde yer alan diskin yer değiştirmesi, eklem içi yüzeyini kaplayan yumuşak dokuların irritasyonu ve sert dokuların (kemik gibi) dejenerasyonu sonucu meydana gelebilir.
» Çene eklemi ve çiğneme kaslarındaki rahatsızlıklara neden olan etkenler nelerdir?
Diş sıkma/gıcırdatma (bruksim)
Travma: ani darbe, trafik kazası, spor yaralanması, düşme veya yaralanma.
Uzun süren ve ağzın çok açılmasını gerektiren diş tedavileri
Alt ve üst dişlerin birbirleri ile olan ilgisi (Oklüzyon)
Psikolojik sebepler
Sistemik hastalıklar: Tümör, infeksiyon ve iltihaplı romatizma gibi
Normal olmayan alışkanlıklar: Omuz ile çene arasında telefon tutmak, keman çalmak, yanak ve dudak ısırma, parmak emme, sakız çiğneme, postüral bozukluklar, kalem ısırma, tırnak yeme gibi
» Çene eklemi rahatsızlığında ne tür ağrılar meydana gelir?
Yüz çevresinde, şakakta ve yanak kısımlarından boyuna kadar yayılan ağrılar olabilir. Ağrılar aniden veya yavaş yavaş gelişebilir. Zamanla çok şiddetli olabilecek ağrılar, nevraljik ağrılarla karıştırılabilmektedir. Kaslarla ilgili olan ağrı ve diğer rahatsızlıklar genellikle çenenin fazla çalışmasından kaynaklanan yorgunluk tarzı ağrılardır.
Ağrının lokalizasyonunu doğru teşhis etmek gerekir. Çoğu zaman hastalar kulağında bir sorun olduğunu sanarak kulak burun boğaz hekimine gider. KBB uzmanları, o hastaya baktıkları zaman ise bir problem olmadığını söyler. Halbuki ağrının kaynağı, kulağın önünde olan çene eklemidir.
» Kulağımın önünde bir yerlerden tıklama, tıkırtı gibi sesler geliyor , neden?
Bu bölge çene ekleminin olduğu bölgedir. Daha çok alt çenenin hareketi sırasında (ağzı açmak- kapamak, esnemek, konuşmak, yemek yemek, sakız çiğnemek, çeneyi sağa ,sola, öne hareket ettirmek) tıklama gibi sesler hissediliyorsa çene ekleminin düzeninin bozulduğu düşünülebilir.
Eğer çene eklemi akut veya kronik bir veya birden fazla etkenle karşılaşırsa bu durum diski tutan bağların uzamasına neden olabilir. Bunun sonucunda disk yerinden oynar - çoğu zaman öne doğru düşer- ve çene hareketleri sırasında disk ve kemik yapı doğru pozisyona gelmeye çalışırken “tıklama” hissedilir.
» Çenemde hissettiğim tıklama seslerinin oluşması hangi etken nedeniyle olur?
Genel olarak travmadan söz edilebilir. Bu düşme, trafik kazası, spor yaralanması gibi yüze gelebilecek ani şiddetli (akut) bir darbe olabileceği gibi diş sıkma-gıcırdatma gibi uzun zaman içinde çene eklemlerinin karşılayabileceğinden fazla yüke maruz kalmasına neden olan (kronik) bir travma olabilir. Aynı zamanda sistemik olarak yani diğer tüm eklem bağlarının da zayıf ve uzamaya meyilli olması durumu da (laksatif eklem) çene ekleminin düzenin bozulmasına bir yatkınlık yaratabilir. Bu etkenlerin biri veya birkaçı bir araya gelerek rahatsızlığı başlatabilir. Esas olarak sistemin kaldırabileceğinden fazla bir yüke maruz kalması çene ekleminde rahatsızlıklara neden olabilir.
» Diş gıcırdatmanın çene hastalığıyla ilgisi var mıdır?
Diş sıkma ve gıcırdatma çene eklemi ve kas rahatsızlıklarını hızlandırıyor, arttırıyor, ve bir etken olarak karşımıza çıkıyor. Eklem ve kas rahatsızlığı başlamadan uygun önlemlerin alınmasını gerekir.
Yıllar boyunca her gece ya da her gece olmasa bile aralıklarla gece boyunca dış sıkma, gıcırdatma yapıldığında, çene ekleminde çok büyük deformasyonlar söz konusu olur. Gece uykuda yapılan diş sıkma şiddeti, gün içinde yapabileceğimizden daha fazla boyutta olabilmektedir. Diş gıcırdatması ile diş sıkmasını ayırt etmek gerekir.
» Çenem açılmıyor, açmak istediğimde ağrı da oluyor. Bu durum düzelir mi, ağzımı açmam mümkün olacak mı?
Ağız açmada kısıtlılık olmasının çeşitli nedenleri vardır. Öncelikle muayene ederek ağız açmada kısıtlılık yaratan etken teşhis edilmelidir. Çene eklemi düzensizliğinin ilerlemiş durumunda veya çiğneme kası spazmlarında ağız açma sırasında ağrı ve güçlük hissedilebilir. Eğer neden çene eklemi düzensizliği ve/veya çiğneme kaslarındaki spazm ise herhangi bir cerrahi müdehale (ameliyat) gerekmeden tedavisi mümkündür. Bu tedavide dişlerin üzerine yerleştirilen bir kılıf (splint), gerekirse egzersiz ve ilaçlardan yararlanılır böylece tekrar ağız açıklığı normale gelir ve ağrı geçirilir. Ancak ağız açmada kısıtlılık olduğunda vakit geçirilmeden bu konuda uzmanlaşmış hekimlere başvurulmasının önemi büyüktür. Kısa zaman içinde yapılan müdehaleler ile hemen aynı gün ağzın açılması da sağlanabilir.
» Esnerken devamlı çenem çıkıyor. Ne yapmalıyım?
Çene çıkması ile kilitlenme farklı şeylerdir. Çene ekleminin ağız çok açıldığında olması gereken yeri geçmesi çene çıkması olarak adlandırılır. Hasta kesinlikle ağzını kapatamaz, çene açık kalır. Bu durumda en kısa sürede diş hekimine başvurulmalıdır. Çene çıkığı diş hekimi tarafından manipülasyonla yerine oturtulur, ve diş hekimi gerekli görürse ilaç reçete edebilir. Çok sık çene çıkığı olan hastalar esnerken dikkat etmeli ve çeneyi aşırı açmaktan kaçınmalıdır. Bu tip hastalarda çene çıkmasını önlemek amacıyla cerrahi müdahale yapılması gerekebilir.
» Çene eklemi rahatsızlıklarında tedavi alternatifleri nelerdir?
Çene eklemi rahatsızlıklarının tedavisi tanıya bağlı olarak ortopedik ve romatizmal hastalıklarda olduğu gibidir. Tedavinin esas amacı, çene eklemi içindeki basıncın düzenlenmesi ve gerekli çene fonksiyonlarının normal yapılabilmesinin sağlanmasıdır. Tedavi konservatif tedavi olarak vasıflandırılan ortopedik apereylerin (splint), fizik tedavi metodlarının kullanılması ve alışkanlıkların belirlenmesinden sonra, rahatsızlığın kontrol edilmesi amacıyla yol göstermenin hastalara öğretilmesinin çoğunlukla yeterli olduğu araştırmalarla kanıtlanmıştır. Bilimsel yayınlar, tanının doğru konulduğu durumlarda, çene eklem rahatsızlıklarının %85’ten fazlasının konservatif tedavi ile kontrol altına alınabildiğini göstermektedir. Çoğu zaman hastalar korkudan gelmek istemiyorlar çünkü ameliyat olacaklarını sanıyorlar. Bizim için yüzde üç ya da beş civarında bir cerrahi müdahale gerekiyor ki o çok ileri vakalarda uygulanır. Hastalarda bu yüzden çekinip korkmasınlar.
" Yeditepe Üniversitesi Diş Hastanesinin sitesinden alıntıdır."
Bana bu plakla geçebilir geçmeyede bilir dedi
Merhabalar benimde cenemde kutleme ve sesler geliyodu hic umursamadim ve oleriki zamanlar cok agrimaya basladi cenem kulagima vurdu agrilar yuzumde yorgunluk hissi agri vardi doktora gitti emar cektirdi ve disk kaymasi var dedi ilac ve fizik tedavi fayda etmedi 4 aydir cekiyorum agustosa verdilee ameliyat tarihini diskin bulundugu yerde sinirler oldugu icin zor ve riskli ameliyatmis bu ameliyatti olan arkadaslar varmi ameliyatta sonrasi zorluklari neler bide ceme geriligi var bu dia ameliyatini olunca cenem yerine oturacakmi acaba sabirsizlikla bekliyorum
