- 8 Mayıs 2008
- 8.605
- 524
EDA: Aşılar gerçekten hasta olmayı engelliyor mu?
EMEL TORUN: Eğer bunu üst solunum yolu enfeksiyonu bazında düşünürseniz bunların çoğu virüs olduğu için çok büyük bir kısmının zaten aşısı yok. Aşısı olan sadece bizim grip aşısı dediğimiz, grip enfeksiyonu yapan mikrobun aşısı tüm dünyada ve Türkiye�de mevcut. Özellikle kışa giriş aylarında grip aşısı riskli çocuklara önerilebilir. Riskli çocukla derken kronik hastalığı olan çocuklar, alerjik bronşiti, astımı olan, enfeksiyonlara yakalandığında çok ağır geçiren çocukları kastediyoruz. Ciddi hastalığı olan çocukların hastalıkları çok ağır geçirmek durumları olduğu için bu kişilere grip aşısı öneriyoruz. Artık sağlıklı çocuklarda yaptırıyor. Ama korunma oranının sınırlı kaldığını, iki ya da üç mikrobu içerdiğini geri kalan mikroplara da çocuğun yine açık kaldığını unutmamak lazım. Bunlarında çoğu nefesle, hapşırmayla, öksürmeyle, damlacık enfeksiyonla bulaştığını ve bu bulaşmanın da önüne geçilemediğini bilmek lazım. Bulaştıktan sonra da hastalığın boyutuna göre gerekli tedaviler uygulanır.
EDA: Anneleri korkutan bir diğer şeyde öksürük. Öksürük hangi noktaya geldiğinde endişelenmeli?
EMEL TORUN: Öksürük yine burundan veya boğazdan giren mikropların özellikle üst solunum yollarında yaptığı tahrişe bağlı olarak oluşur. Çocukların %80 ya da 90ında bu tür öksürükleri görüyoruz. Öksürüğün bir de çok ciddi boyutlara ulaştığı, özellikle akciğerden kaynaklanan çeşidi de var. Bu çocuklar bizim zatürree dediğimiz, bronşit dediğimiz durumlarda enfeksiyon boğaz ve burunla sınırlı kalmıyor. Çocuğun alt solunum yollarına kadar ilerliyor. Bu durumlarda mutlaka doktor kontrolünde çocuğun tedavisinin yapılması gerekiyor. Aksi takdirde bu durum daha ciddi hastalıkların oluşmasına neden olabilir.
EDA: Bu durum kronik bir hastalığın habercisi de olabilir mi?
EMEL TORUN: Özellikle kronik öksürük alerjik çocukların rahatsızlığıdır. Tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonu, tekrarlayan öksürükler, geçmeyen burun tıkanıklığı, sabah hapşırıkları gibi sorunların altından çocuklarda genellikle alerji çıkar. Eğer böyle çocuklar ailemizde varsa mutlaka doktor kontrolünde herhangi bir alerjik yapıları veya herhangi bir hastalığı olup olmadığı araştırılmalı ve ondan sonrada çocuk o anki atak tedaviye veya koruyucu tedaviye alınmalıdır. Koruyucu tedavi kullanılması çok kolay tedavilerdir. Ama öncelikle çocuğun var olan alerjisinin veya hastalığının saptanması gerekiyor. Bu konuda aileler çocuk doktorlarından yardım alabilir.
EDA: Devam eden bir öksürük nasıl tedavi ediliyor? Durdurulabilir mi?
EMEL TORUN: Koruyucu tedaviye aldığınızda eğer o esnada üst solunum yolu enfeksiyonu veya bakteriyel solunum yolu enfeksiyonu gibi bir durum yok ama tekrar eden öksürükler varsa koruyucu tedavi çok etkili oluyor.
EDA: Son günlerde en çok rastladığımız hastalıklardan biri de beta mikrobu. Nedir beta mikrobu?
EMEL TORUN: Beta her zaman vardı. Mevsimsel olarak betanın sıklığında bu mevsimde bir artış oluyor. Beta bir çeşit bakteridir. Bu bakteri nefesle, öksürükle, damlacık enfeksiyonuyla boğaza yerleşiyor. Genellikle beta bademciğe oturur. Bademcikte ufak, beyaz iltihaplar yapar. Bu esnada çocukta çok ciddi ateş (40 dereceyi bulabiliyor), çok ciddi halsizlik, boğazda yutma zorluğu yapabilir. Beta eğer boğazla sınırlı kalırsa ortalama bir hafta 10 gün içerisinde geçer. Ama betanın bizim korktuğumuz iki tane yan etkisi var. Yani hastalık geçtikten sonra çocuğun vücuduna miras bıraktığı iki tane sorun var. Bunlardan bir tanesi akut romatizmal ateş dediğimiz eklem romatizması, diğeri de böbrek yetmezliği. Betadan bu nedenle korkuyoruz.
EDA: Betanın önüne geçilebiliyor mu?
EMEL TORUN: Diyelim ki çocuğunuzda erken dönemde boğazında bu bulgular var. Bademciklerinde iltihap var, çok yüksek ateşi var, kusuyor, karnı ağrıyor� Böyle durumlarda hemen doktora başvurmak ve gerekli işlem yapıldıkta sonra hemen en az 10 gün antibiyotiğe başlamak gerekir. Şayet antibiyotiğe başlarsa ilk 24 saatte çocuğun bulgularını kontrol altına alıyoruz. Ondan sonrada çocukta sözünü ettiğimiz iki komplikasyonun oluşmasının önüne geçebiliyoruz. Eğer enfeksiyon kendi kendini sınırlar ve herhangi bir antibiyotik tedavisi başlanmazsa saydığım bu yan etkilerin oluşma ihtimali doğacağından beta asıl bu gruplarda tehlike oluşturuyor. Betanın oluşturduğu başka hastalıklarda var. Bunlardan biri kızıl. Kızıl da enfeksiyonun boğazla sınırlı kalmadığı, vücuda yayıldığı ve döküntülü ateş yaptığı bir hastalıktır.
EDA: Peki bunlar bulaşıcı mıdır?
EMEL TORUN: Evet bulaşıcıdır. Boğaz enfeksiyonu olduğu için damlacık enfeksiyonu şeklinde öksürmeyle, tükürükle, nefes alıp vermeyle bulaşır.
EDA: İshal neden kaynaklanıyor?
EMEL TORUN: İshali biz özellikle yaza giriş mevsimlerinde çok görüyoruz. İshalin %80 nedeni yine viral enfeksiyondur. Bu virüslerden bizim en korktuğumuz rota dediğimiz bir mikroptur. Rotanın kliniği çok ağır seyreder. Genellikle önce çok yüksek ateşle beraber kusma başlar. İki ya da üç gün çocuk kustuktan sonra ishal başlar. Neyse ki bunun şimdi ufak çocuklarda yapılabilen aşısı var. Artık aşılar yapılarak hastalık %80-%90 geçiyor. İshal mikropları ağızdan bulaşır. Yenilen yiyeceklerle, sularla bulaşabilir. O yüzden yemekleri hazırlayan kişilerin el temizliğine çok dikkat etmeleri gerekiyor. Bu sadece el temizliğiyle sınırlandırılamaz. Kapların temizliği, havluların temizliği, bardakların, çatalların temizliği vb. bunlar çok önemlidir. İshal mikrobu bulaştıktan sonra çocukta karın ağrısı, kusma, çok yüksek ateş gibi belirtilerle kendini gösterebilir. İshalli vakalarda önemli olan sıvı takviyesi yapmak. Eğer çocuğa yeterince sıvı takviyesi yapılmazsa çocuk kusarak devamlı sıvı kaybettiği için vücut susuz kalacaktır. O zaman da çocukta şoka kadar gidebilen bulgulara rastlayabiliyoruz. bu sıvı alımı da ağızdan yapılabilir. Anneler ishal sırasında sürekli çocuklarına su ve sıvı gıdaları yedirmelidirler. Ama eğer çocuk sıvıyı aldığında sürekli kusmaya devam ediyorsa o zamanda hastane bakımı gerekmektedir. Çocuğu bekletmemek gerekiyor. Yoksa şoka doğru giden bulgular gerçekleşebilir. O zamanda damardan enjekte edilerek serum şeklinde çocuk 4 ya da 6 saat tedavi edilebilir. Eğer serumla da çocuğun kusmalarını kontrol altına alamıyorsak böyle vakaları hastaneye yatırmak gerekiyor.
EMEL TORUN: Eğer bunu üst solunum yolu enfeksiyonu bazında düşünürseniz bunların çoğu virüs olduğu için çok büyük bir kısmının zaten aşısı yok. Aşısı olan sadece bizim grip aşısı dediğimiz, grip enfeksiyonu yapan mikrobun aşısı tüm dünyada ve Türkiye�de mevcut. Özellikle kışa giriş aylarında grip aşısı riskli çocuklara önerilebilir. Riskli çocukla derken kronik hastalığı olan çocuklar, alerjik bronşiti, astımı olan, enfeksiyonlara yakalandığında çok ağır geçiren çocukları kastediyoruz. Ciddi hastalığı olan çocukların hastalıkları çok ağır geçirmek durumları olduğu için bu kişilere grip aşısı öneriyoruz. Artık sağlıklı çocuklarda yaptırıyor. Ama korunma oranının sınırlı kaldığını, iki ya da üç mikrobu içerdiğini geri kalan mikroplara da çocuğun yine açık kaldığını unutmamak lazım. Bunlarında çoğu nefesle, hapşırmayla, öksürmeyle, damlacık enfeksiyonla bulaştığını ve bu bulaşmanın da önüne geçilemediğini bilmek lazım. Bulaştıktan sonra da hastalığın boyutuna göre gerekli tedaviler uygulanır.
EDA: Anneleri korkutan bir diğer şeyde öksürük. Öksürük hangi noktaya geldiğinde endişelenmeli?
EMEL TORUN: Öksürük yine burundan veya boğazdan giren mikropların özellikle üst solunum yollarında yaptığı tahrişe bağlı olarak oluşur. Çocukların %80 ya da 90ında bu tür öksürükleri görüyoruz. Öksürüğün bir de çok ciddi boyutlara ulaştığı, özellikle akciğerden kaynaklanan çeşidi de var. Bu çocuklar bizim zatürree dediğimiz, bronşit dediğimiz durumlarda enfeksiyon boğaz ve burunla sınırlı kalmıyor. Çocuğun alt solunum yollarına kadar ilerliyor. Bu durumlarda mutlaka doktor kontrolünde çocuğun tedavisinin yapılması gerekiyor. Aksi takdirde bu durum daha ciddi hastalıkların oluşmasına neden olabilir.
EDA: Bu durum kronik bir hastalığın habercisi de olabilir mi?
EMEL TORUN: Özellikle kronik öksürük alerjik çocukların rahatsızlığıdır. Tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonu, tekrarlayan öksürükler, geçmeyen burun tıkanıklığı, sabah hapşırıkları gibi sorunların altından çocuklarda genellikle alerji çıkar. Eğer böyle çocuklar ailemizde varsa mutlaka doktor kontrolünde herhangi bir alerjik yapıları veya herhangi bir hastalığı olup olmadığı araştırılmalı ve ondan sonrada çocuk o anki atak tedaviye veya koruyucu tedaviye alınmalıdır. Koruyucu tedavi kullanılması çok kolay tedavilerdir. Ama öncelikle çocuğun var olan alerjisinin veya hastalığının saptanması gerekiyor. Bu konuda aileler çocuk doktorlarından yardım alabilir.
EDA: Devam eden bir öksürük nasıl tedavi ediliyor? Durdurulabilir mi?
EMEL TORUN: Koruyucu tedaviye aldığınızda eğer o esnada üst solunum yolu enfeksiyonu veya bakteriyel solunum yolu enfeksiyonu gibi bir durum yok ama tekrar eden öksürükler varsa koruyucu tedavi çok etkili oluyor.
EDA: Son günlerde en çok rastladığımız hastalıklardan biri de beta mikrobu. Nedir beta mikrobu?
EMEL TORUN: Beta her zaman vardı. Mevsimsel olarak betanın sıklığında bu mevsimde bir artış oluyor. Beta bir çeşit bakteridir. Bu bakteri nefesle, öksürükle, damlacık enfeksiyonuyla boğaza yerleşiyor. Genellikle beta bademciğe oturur. Bademcikte ufak, beyaz iltihaplar yapar. Bu esnada çocukta çok ciddi ateş (40 dereceyi bulabiliyor), çok ciddi halsizlik, boğazda yutma zorluğu yapabilir. Beta eğer boğazla sınırlı kalırsa ortalama bir hafta 10 gün içerisinde geçer. Ama betanın bizim korktuğumuz iki tane yan etkisi var. Yani hastalık geçtikten sonra çocuğun vücuduna miras bıraktığı iki tane sorun var. Bunlardan bir tanesi akut romatizmal ateş dediğimiz eklem romatizması, diğeri de böbrek yetmezliği. Betadan bu nedenle korkuyoruz.
EDA: Betanın önüne geçilebiliyor mu?
EMEL TORUN: Diyelim ki çocuğunuzda erken dönemde boğazında bu bulgular var. Bademciklerinde iltihap var, çok yüksek ateşi var, kusuyor, karnı ağrıyor� Böyle durumlarda hemen doktora başvurmak ve gerekli işlem yapıldıkta sonra hemen en az 10 gün antibiyotiğe başlamak gerekir. Şayet antibiyotiğe başlarsa ilk 24 saatte çocuğun bulgularını kontrol altına alıyoruz. Ondan sonrada çocukta sözünü ettiğimiz iki komplikasyonun oluşmasının önüne geçebiliyoruz. Eğer enfeksiyon kendi kendini sınırlar ve herhangi bir antibiyotik tedavisi başlanmazsa saydığım bu yan etkilerin oluşma ihtimali doğacağından beta asıl bu gruplarda tehlike oluşturuyor. Betanın oluşturduğu başka hastalıklarda var. Bunlardan biri kızıl. Kızıl da enfeksiyonun boğazla sınırlı kalmadığı, vücuda yayıldığı ve döküntülü ateş yaptığı bir hastalıktır.
EDA: Peki bunlar bulaşıcı mıdır?
EMEL TORUN: Evet bulaşıcıdır. Boğaz enfeksiyonu olduğu için damlacık enfeksiyonu şeklinde öksürmeyle, tükürükle, nefes alıp vermeyle bulaşır.
EDA: İshal neden kaynaklanıyor?
EMEL TORUN: İshali biz özellikle yaza giriş mevsimlerinde çok görüyoruz. İshalin %80 nedeni yine viral enfeksiyondur. Bu virüslerden bizim en korktuğumuz rota dediğimiz bir mikroptur. Rotanın kliniği çok ağır seyreder. Genellikle önce çok yüksek ateşle beraber kusma başlar. İki ya da üç gün çocuk kustuktan sonra ishal başlar. Neyse ki bunun şimdi ufak çocuklarda yapılabilen aşısı var. Artık aşılar yapılarak hastalık %80-%90 geçiyor. İshal mikropları ağızdan bulaşır. Yenilen yiyeceklerle, sularla bulaşabilir. O yüzden yemekleri hazırlayan kişilerin el temizliğine çok dikkat etmeleri gerekiyor. Bu sadece el temizliğiyle sınırlandırılamaz. Kapların temizliği, havluların temizliği, bardakların, çatalların temizliği vb. bunlar çok önemlidir. İshal mikrobu bulaştıktan sonra çocukta karın ağrısı, kusma, çok yüksek ateş gibi belirtilerle kendini gösterebilir. İshalli vakalarda önemli olan sıvı takviyesi yapmak. Eğer çocuğa yeterince sıvı takviyesi yapılmazsa çocuk kusarak devamlı sıvı kaybettiği için vücut susuz kalacaktır. O zaman da çocukta şoka kadar gidebilen bulgulara rastlayabiliyoruz. bu sıvı alımı da ağızdan yapılabilir. Anneler ishal sırasında sürekli çocuklarına su ve sıvı gıdaları yedirmelidirler. Ama eğer çocuk sıvıyı aldığında sürekli kusmaya devam ediyorsa o zamanda hastane bakımı gerekmektedir. Çocuğu bekletmemek gerekiyor. Yoksa şoka doğru giden bulgular gerçekleşebilir. O zamanda damardan enjekte edilerek serum şeklinde çocuk 4 ya da 6 saat tedavi edilebilir. Eğer serumla da çocuğun kusmalarını kontrol altına alamıyorsak böyle vakaları hastaneye yatırmak gerekiyor.
