- 20 Şubat 2009
- 1.045
- 487
Ek Gıdalara Geçerken
Bir çok anne bebeğini kollarına alır almaz kafasında onunla ilgili bir çok soru dolaşmaya başlar. Bu sorulardan biride onu en doğru nasıl besleyeceği sorusudur. Gerçekte, doğumdan sonra ona verebileceği en değerli besin kendi sütüdür. Çünkü anne sütü, her açıdan ideal besin kaynağıdır. Ekonomiktir, sterildir ve her an her koşulda verilmeye hazırdır. Aynı zamanda anne ve bebek arasındaki ilişkiyi güçlendirici psikolojik bir işleve sahiptir. Bebeklerde aşırı kiloya neden olmaz ve kolaylıkla hazmedilebilir. Hiçbir alerjik reaksiyona yol açmadığı gibi bebeğin bağışıklık sistemini güçlendirir. Anne sütü bebeği çeşitli mikroplardan ve hastalıklardan koruyan antikor adı verilen bağışıklık maddeleri içerir.
İlk 4 - 6 Yalnız Anne Sütü
İlk 4 hatta 6 ay bebekleri anne sütüyle beslemek çok önemli. Bebeğin sağlığının temeli anne sütüyle atılıyor. Uzmanlar eğer süt yeterliyse ve bebek düzenli kilo alıyorsa ek besin vermekten kaçınmak gerektiğini belirtiyorlar. Çünkü ek besinler bebeğin emme gereksinimini azalttığından anne sütünden yeterince yararlanmasını engelliyor. Diğer yandan, bebek ne hastalık durumunda nede çok sıcak havada bile ilk dört ay içinde anne sütünden başka bir sıvıya ihtiyaç duymuyor.
EK BESİNLERE GEÇİŞ:Yalnız anne sütüyle beslenen bebeklerde ek besinlere en erken 4. ayda başlanıyor.4-6 ay arası bebek yeterli kilo alıyorsa yalnız anne sütüyle beslenmeye devam etmek ek besinle beslemeye 6. ayda başlamak gerekiyor. Bu dönemde bebeğe verilen ek besin anne sütünün tamamlayıcısı durumunda.
Ek besine geçişte özellikle katı besinlerin verilmeye başlandığı dönemde bebekler besinleri dilleri ile geri itebiliyorlar. Bu istemsiz hareket genellikle 6. aydan sonradüzeliyor. Bebek daha rahat yemeye başlıyor. Ek besinlere geç başlaması durumunda bebekte çiğneme ve yutma yeteneğinin gelişiminin gecikeceğini ise unutmamak gerekiyor.
Ne, Nezaman Verilmeli?
6. aydan itibaren bebeği değişik tatlara ve kıvamlara alıştıran onlara ileri yaşlar için kolay yeme alışkanlığı kazandıran besleyici değeri daha yüksek besinlere geçilmesi gerekiyor. Bu dönemde verilebilecek besinler arasında meyve püreleri, sebze püreleri, muhallebi, yoğurt, peynir, reçel, bisküvi, ekmek ve yumurta yer alıyor. Aylara göre ek besin olarak neleri kullanabilirsiniz:
4-6 AY ARASI ek besinlerin püre şeklinde hazırlanması gerekiyor. İlk verilecek ek besin, alerji riski çok düşük olduğundan pirinç unu muhallebisi olabiliyor. Sonra sırasıyla; sebze çorbası, meyve püresi, yoğurt verilebiliyor.
6. AYDAN İTİBAREN, kahvaltıda yumurta sarısına başlamak gerekirken, sebze çorbasının tuzsuz hazırlanması ve içine her gün bir kuşbaşı büyüklüğünde dana eti konulması bebeğin gereksinimleri açısından önemli. Ayrıca günlük mayalanmış yoğurt, rendelenir rendelenmez yedirilen meyve püresinin daha fazla besin değeri taşıdığını unutmamak gerekiyor. Püresi yapılacak meyveler arasında elma, armut, şeftali, kivi ve muz yer alırken altıncı aydan sonra portakal suyu da içirilebiliyor.
7. AYDAN İTİBAREN: Sebze çorbasının yanında menüye tarhana çorbası, yayla çorbası, tel şehriye çorbası gibi çorbalar da eklenebiliyor.
8. AYDAN İTİBAREN: Bebeğe haftada bir balık, on günde bir ise ciğer verilebilir.
9. AYDAN İTİBAREN: Bebeğin aile sofrasına oturup değişik ev yemeklerinden tatması onun kendi başına yemek yeme alışkanlığı kazanması açısından önemli. Ayrıca bu aydan sonra hazırlanan sebze çorbasının içine karnıbahar, lahana gibi gaz yapıcı sebzeleri de ilave etmek gerekiyor.
12. AY VE SONRASI ise yumurtanın beyazı, bal ve kuru baklagiller de ek besinler listesine ekleniyor.
BUNLARA DİKKAT!!!!!!
Bebekleri ek besinle beslemeye başlayan annelerin dikkat etmeleri gereken bazı noktalar var. Bunları şöyle sıralamak mümkün:
• Püresi yapılacak sebze ve meyvelerin taze, mevsimlik ve hormonsuz olmasına dikkat edilmeli
• Bebeğe verilen yoğurt en geç bir gün önce mayalanmış olmalı.
• Ek besinler kaşıkla ve az miktarda başlanarak verilmeli.
• Yeni denenecek yiyecekler bebeğin yeme olasılığını arttırmak için açken verilmeli.
• Ek besinlerin hepsine aynı hafta da başlanmamalı. En az 5 günlük aralarla beslenme programına eklenmeli.
• 4-6 ay arası yiyecekler püre şeklinde hazırlanmalı (süzgeçten geçirme şeklinde), 7. aydan sonra ezmeye geçilmeli.
• Özellikle 8. aydan sonra köfte, kabak dolması, makarna gibi yiyeceklerle, pütürlü yiyeceklere geçiş yapılmalı.
• Yiyecekler hazırlanırken işe eller yıkanarak başlanmalı ve temiz kaplarda pişirilmeli.
• Bebeğin hoşlanmadığı yiyecekler 2-3 haftalık aralarla zaman zaman tekrar denenmeli, her şeye rağmen yemek istemiyorsa ısrar etmekten kaçınmalı, bu besin bebeğin sevdiği bir başka besinin içine katarak verilmeli
Hazır Ek Mamalar
Birkaç yıl öncesine kadar besleyici katkılar içerdikleri kadar hazırlanması kolay oldukları içinde tercih edilen hazır mamalar günümüzde farklı bir nedenle de tercih edilmeye başladılar. Bu neden, hazır mamaların içeriğindeki ürünlerin organik tarım yönetimi ile üretilmesi. İçerisinde yer alan her ürünün tamamen doğal koşullarda yetiştirildiğinin uzman kurumlar tarafından onaylandığı anlamına gelen BİO/EKOLOJİK hazır mamalar Türkiye genelinde henüz birkaç firma tarafından üretiliyor olsalar da her geçen gün yaygınlık kazanıyorlar.
Toksik maddeler ve hormon içermeyen, besin ve vitamin değerleri ise daha fazla olan BİO/EKOLOJİK hazır mamalar anne babalar tarafından her geçen gün daha fazla tercih ediliyorlar.
BİO/EKOLOJİK hazır mamalar, bir kullanımlık kağıt poşetlerde, kutularda olduğu gibi bir süredir kavanozlarda da satılıyor.
Hangi Besinler Verilmeli
BİR YAŞIN ALTINDA VERİLMEMESİ GEREKEN BESİNLER;
• Balın içinde üreyebilen bir cins mikrobun, 1 yaş altındaki çocuklarda bağırsak hareketlerini ve solunum kaslarını sinsice felç etme olasılığına karşı 1 yaş altında kullanılmaması önerilir.
• Çay, hiçbir besleyici özelliği olmadığından ve demir emilimini engellediğinden bebeklere verilmemelidir.
• Yumurta beyazı en alerjik yiyecektir. Bu nedenle 1 yaşın altında kesinlikle kullanılmamalıdır.
• Yemek sularının hiçbir besleyici değeri olmadığı için bebeğe yemeğin kendisi verilmelidir. (sebze veya et)
• Meşrubatlar ve hazır meyve suları katkı maddeleri içerdiklerinden ve besleyici olmadıklarından bebeklere verilmemelidir.
• Emilim kolaylığı ve damar sertliğini önlemesi açısından sıvı yağların kullanılması önerilir. (Ayçiçek yağı, zeytinyağı, mısırözü yağı)
• Et suyu ve kemik suyunun hiçbir besleyici değeri yoktur. Etin kendisi kullanılmalıdır.
İNEK SÜTÜ VERİLMEMELİ!!!
Bebeklerin en az bir yıl inek sütüyle beslenmemesi gerekiyor. Çünkü;
• İlk 1 yaşta inek sütü ile beslenen bebeklerde alerjik hastalıklara daha sık rastlanır.
• İnek sütü daha fazla yağ ve sodyum içerdiğinden böbrek yükünü ağırlaştırıyor.
• İnek sütünün hazmı zor oluyor.
• İnek sütü daha düşük D vitamini içerdiğinden bebekte normal kemik gelişimini sağlayamıyor.
• İnek sütü daha düşük demir ve C vitamini içerdiğinden bağırsaklarda gözle görülmeyen çok küçük kanamalara ve bunun sonucunda bebekte kansızlığa yol açabiliyor.
Uz. Dr. GÜNAY ERMERGEN
Bir çok anne bebeğini kollarına alır almaz kafasında onunla ilgili bir çok soru dolaşmaya başlar. Bu sorulardan biride onu en doğru nasıl besleyeceği sorusudur. Gerçekte, doğumdan sonra ona verebileceği en değerli besin kendi sütüdür. Çünkü anne sütü, her açıdan ideal besin kaynağıdır. Ekonomiktir, sterildir ve her an her koşulda verilmeye hazırdır. Aynı zamanda anne ve bebek arasındaki ilişkiyi güçlendirici psikolojik bir işleve sahiptir. Bebeklerde aşırı kiloya neden olmaz ve kolaylıkla hazmedilebilir. Hiçbir alerjik reaksiyona yol açmadığı gibi bebeğin bağışıklık sistemini güçlendirir. Anne sütü bebeği çeşitli mikroplardan ve hastalıklardan koruyan antikor adı verilen bağışıklık maddeleri içerir.
İlk 4 - 6 Yalnız Anne Sütü
İlk 4 hatta 6 ay bebekleri anne sütüyle beslemek çok önemli. Bebeğin sağlığının temeli anne sütüyle atılıyor. Uzmanlar eğer süt yeterliyse ve bebek düzenli kilo alıyorsa ek besin vermekten kaçınmak gerektiğini belirtiyorlar. Çünkü ek besinler bebeğin emme gereksinimini azalttığından anne sütünden yeterince yararlanmasını engelliyor. Diğer yandan, bebek ne hastalık durumunda nede çok sıcak havada bile ilk dört ay içinde anne sütünden başka bir sıvıya ihtiyaç duymuyor.
EK BESİNLERE GEÇİŞ:Yalnız anne sütüyle beslenen bebeklerde ek besinlere en erken 4. ayda başlanıyor.4-6 ay arası bebek yeterli kilo alıyorsa yalnız anne sütüyle beslenmeye devam etmek ek besinle beslemeye 6. ayda başlamak gerekiyor. Bu dönemde bebeğe verilen ek besin anne sütünün tamamlayıcısı durumunda.
Ek besine geçişte özellikle katı besinlerin verilmeye başlandığı dönemde bebekler besinleri dilleri ile geri itebiliyorlar. Bu istemsiz hareket genellikle 6. aydan sonradüzeliyor. Bebek daha rahat yemeye başlıyor. Ek besinlere geç başlaması durumunda bebekte çiğneme ve yutma yeteneğinin gelişiminin gecikeceğini ise unutmamak gerekiyor.
Ne, Nezaman Verilmeli?
6. aydan itibaren bebeği değişik tatlara ve kıvamlara alıştıran onlara ileri yaşlar için kolay yeme alışkanlığı kazandıran besleyici değeri daha yüksek besinlere geçilmesi gerekiyor. Bu dönemde verilebilecek besinler arasında meyve püreleri, sebze püreleri, muhallebi, yoğurt, peynir, reçel, bisküvi, ekmek ve yumurta yer alıyor. Aylara göre ek besin olarak neleri kullanabilirsiniz:
4-6 AY ARASI ek besinlerin püre şeklinde hazırlanması gerekiyor. İlk verilecek ek besin, alerji riski çok düşük olduğundan pirinç unu muhallebisi olabiliyor. Sonra sırasıyla; sebze çorbası, meyve püresi, yoğurt verilebiliyor.
6. AYDAN İTİBAREN, kahvaltıda yumurta sarısına başlamak gerekirken, sebze çorbasının tuzsuz hazırlanması ve içine her gün bir kuşbaşı büyüklüğünde dana eti konulması bebeğin gereksinimleri açısından önemli. Ayrıca günlük mayalanmış yoğurt, rendelenir rendelenmez yedirilen meyve püresinin daha fazla besin değeri taşıdığını unutmamak gerekiyor. Püresi yapılacak meyveler arasında elma, armut, şeftali, kivi ve muz yer alırken altıncı aydan sonra portakal suyu da içirilebiliyor.
7. AYDAN İTİBAREN: Sebze çorbasının yanında menüye tarhana çorbası, yayla çorbası, tel şehriye çorbası gibi çorbalar da eklenebiliyor.
8. AYDAN İTİBAREN: Bebeğe haftada bir balık, on günde bir ise ciğer verilebilir.
9. AYDAN İTİBAREN: Bebeğin aile sofrasına oturup değişik ev yemeklerinden tatması onun kendi başına yemek yeme alışkanlığı kazanması açısından önemli. Ayrıca bu aydan sonra hazırlanan sebze çorbasının içine karnıbahar, lahana gibi gaz yapıcı sebzeleri de ilave etmek gerekiyor.
12. AY VE SONRASI ise yumurtanın beyazı, bal ve kuru baklagiller de ek besinler listesine ekleniyor.
BUNLARA DİKKAT!!!!!!
Bebekleri ek besinle beslemeye başlayan annelerin dikkat etmeleri gereken bazı noktalar var. Bunları şöyle sıralamak mümkün:
• Püresi yapılacak sebze ve meyvelerin taze, mevsimlik ve hormonsuz olmasına dikkat edilmeli
• Bebeğe verilen yoğurt en geç bir gün önce mayalanmış olmalı.
• Ek besinler kaşıkla ve az miktarda başlanarak verilmeli.
• Yeni denenecek yiyecekler bebeğin yeme olasılığını arttırmak için açken verilmeli.
• Ek besinlerin hepsine aynı hafta da başlanmamalı. En az 5 günlük aralarla beslenme programına eklenmeli.
• 4-6 ay arası yiyecekler püre şeklinde hazırlanmalı (süzgeçten geçirme şeklinde), 7. aydan sonra ezmeye geçilmeli.
• Özellikle 8. aydan sonra köfte, kabak dolması, makarna gibi yiyeceklerle, pütürlü yiyeceklere geçiş yapılmalı.
• Yiyecekler hazırlanırken işe eller yıkanarak başlanmalı ve temiz kaplarda pişirilmeli.
• Bebeğin hoşlanmadığı yiyecekler 2-3 haftalık aralarla zaman zaman tekrar denenmeli, her şeye rağmen yemek istemiyorsa ısrar etmekten kaçınmalı, bu besin bebeğin sevdiği bir başka besinin içine katarak verilmeli
Hazır Ek Mamalar
Birkaç yıl öncesine kadar besleyici katkılar içerdikleri kadar hazırlanması kolay oldukları içinde tercih edilen hazır mamalar günümüzde farklı bir nedenle de tercih edilmeye başladılar. Bu neden, hazır mamaların içeriğindeki ürünlerin organik tarım yönetimi ile üretilmesi. İçerisinde yer alan her ürünün tamamen doğal koşullarda yetiştirildiğinin uzman kurumlar tarafından onaylandığı anlamına gelen BİO/EKOLOJİK hazır mamalar Türkiye genelinde henüz birkaç firma tarafından üretiliyor olsalar da her geçen gün yaygınlık kazanıyorlar.
Toksik maddeler ve hormon içermeyen, besin ve vitamin değerleri ise daha fazla olan BİO/EKOLOJİK hazır mamalar anne babalar tarafından her geçen gün daha fazla tercih ediliyorlar.
BİO/EKOLOJİK hazır mamalar, bir kullanımlık kağıt poşetlerde, kutularda olduğu gibi bir süredir kavanozlarda da satılıyor.
Hangi Besinler Verilmeli
BİR YAŞIN ALTINDA VERİLMEMESİ GEREKEN BESİNLER;
• Balın içinde üreyebilen bir cins mikrobun, 1 yaş altındaki çocuklarda bağırsak hareketlerini ve solunum kaslarını sinsice felç etme olasılığına karşı 1 yaş altında kullanılmaması önerilir.
• Çay, hiçbir besleyici özelliği olmadığından ve demir emilimini engellediğinden bebeklere verilmemelidir.
• Yumurta beyazı en alerjik yiyecektir. Bu nedenle 1 yaşın altında kesinlikle kullanılmamalıdır.
• Yemek sularının hiçbir besleyici değeri olmadığı için bebeğe yemeğin kendisi verilmelidir. (sebze veya et)
• Meşrubatlar ve hazır meyve suları katkı maddeleri içerdiklerinden ve besleyici olmadıklarından bebeklere verilmemelidir.
• Emilim kolaylığı ve damar sertliğini önlemesi açısından sıvı yağların kullanılması önerilir. (Ayçiçek yağı, zeytinyağı, mısırözü yağı)
• Et suyu ve kemik suyunun hiçbir besleyici değeri yoktur. Etin kendisi kullanılmalıdır.
İNEK SÜTÜ VERİLMEMELİ!!!
Bebeklerin en az bir yıl inek sütüyle beslenmemesi gerekiyor. Çünkü;
• İlk 1 yaşta inek sütü ile beslenen bebeklerde alerjik hastalıklara daha sık rastlanır.
• İnek sütü daha fazla yağ ve sodyum içerdiğinden böbrek yükünü ağırlaştırıyor.
• İnek sütünün hazmı zor oluyor.
• İnek sütü daha düşük D vitamini içerdiğinden bebekte normal kemik gelişimini sağlayamıyor.
• İnek sütü daha düşük demir ve C vitamini içerdiğinden bağırsaklarda gözle görülmeyen çok küçük kanamalara ve bunun sonucunda bebekte kansızlığa yol açabiliyor.
Uz. Dr. GÜNAY ERMERGEN
