- 12 Temmuz 2006
- 2.779
- 183
TARİHÇE:
Kaya Tırmanışı için belli bir tarih vermek mümkün değil. Kimileri tırmanmanın tarihinin milyonlarca yıl öncesine dayandığını söyler. Muhtemelen vahşi bir hayvandan kaçan ilkel atalarımız bu sporun ilk uygulayıcılarıydı. İnsanlık ilerledikçe, Mont Blanc, Everest tırmanışları birer efsane olarak tarihteki yerlerini aldı. Herbiri birer mihenk taşı olan bu tırmanışlar sırasında, teknolojinin bugünkü kadar ileri olmadığını düşünürsek, zirveyi bulan sporcuların hayatta kalmalarının bile ne denli büyük mucizeler olduğunu görebiliriz.Yine de zamanla, ve malzemelerdeki teknolojik gelişmelerle tırmanış ve dağcılık branşlara ayrılarak, bugün her biri başlı başına bir spor dalı olarak kabul gördü.
Kaya Tırmanışının başlangıcına kesin bir tarih veremesek de 100 yıllık bir geçmişi olduğu kabul ediliyor. 1970'ler boyunca fransızların etkisi ile bu sporda bazı değişiklikler oldu. Yapay duvarların kullanılması ise, gelişimde şimdilik bir ara durak. Yapay duvarla birlikte yeni yarışma sistemleri ortaya çıktı. Hız ve zorluk.
Hız yarışlarında, iki yarışmacı aynı anda tırmanmaya başlar. Duvarın tepe noktasındaki zile ilk dokunan diğerini eler. Bu yöntemle, kalan son yarışmacı kazanır. Diğer yarış sisteminde ise, yarışmacılar kendi rotalarını belirleyip, yaptıkları hareket kombinasyonlarına ve seçtikleri rotanın zorluk derecesine göre değerlendirilirler.
MALZEME:
Kaya Tırmanışı belki de en fazla malzemeye ihtiyacınız olan sporlardan biri. Şimdi bu malzemeleri tanıyalım
Sikkeler:
Kaya çatlaklarına çakılarak emniyet alınan metal çivilere sikke denir. Sikkeler; profil, universal, bıçak, yaprak ve halkalı iniş sikkeleri olarak sınıflandırılabilir. Profil sikkeler, geniş çatlaklarda, universal sikkeler her türlü çatlakta güvenle kullanılır. Yaprak sikke, derinliği az olan çatlaklarda, halkalı iniş sikkeleri ise inişlerde kullanılır.
Sikkeler yumuşak ve sert olmak üzere iki çeşittir. Yumuşak sikkeler çatlağın şeklini alır ve 500 kg yük çeker, sert sikkeler ise çatlak içinde eğrilmeden ilerler ve 2500 kg yük çeker.
Takozlar:
Değişik şekillere sahip metal bir uç ve buna bağlı ip veya telden oluşan bir sapı olan takozlar kayadaki çatlaklara yerleştirilerek ve saplarına karabin takılarak kullanılırlar. Sikkelere oranla daha hafif ve takılması kolay olduğu için kayalara zarar vermez ve çekiç kullanımı gerektirmezler.
Takoz Sapları:
Genel olarak küçük başlıklı takozlarda tel saplar, daha büyük başlılarda ise ip saplar kullanilir. Tel saplı takozların avantajı takılıp çıkartma kolaylığıdır. Ancak bu tip takozlarda sapın esnek olmaması sebebiyle tırmanıcının ipteki ani bir hareketi ile yerinden çıkabilirler. Oysa ip saplı olanlar daha esnektir.
Genel bir kural olarak, ip geçme deliğinin çapı 6 mm'den küçük takozlara tel sap takilir, çünkü daha ince ipler düşme anında şoku taşıyamaz.
İp takılan takozlarda ipe mutlaka çift balıkçı düğümü atılmalı ve tırmanıcının ağırlığını taşıyıp taşımayacağı test edilmelidir.
Karabinler: :Kilitli veya kilitsiz olabilir. İyi bir karabin hafif ve güçlü olmalıdır. UIAA standart damgasi bulunmalı ve kaç kg çekebildiği üzerinde yazmalıdır. Kapıları çok iyi açılıp kapanmalıdır.
İpler:
Ana ipler belirli bir esnekliğe sahip olduklarından "dinamik ipler" olarak adlandırılırlar.Yardımcı ipler ise statiktir, yani esnemezler. İpler tam ve yarım olmak üzere iki çesittir. Tam iplerin çapi 10 mm'den büyüktür ve tektirler. Yarım iplerin çapı ise tahmin edeceğiniz gibi 10 mm'den küçüktür ve çifttir. En çok çapı 8- 8.5 mm olan ipler kullanılır.
Kask:
Kask her tür tırmanış sırasında kullanılması gereken bir malzemedir. Tırmanıcıyı yalnız yukarıdan düşecek taşlardan değil, düşme sırasında başta meydana gelebilecek yaralanmalardan da korur.
Kaya Tırmanış Ayakkabıları:
Kaya tırmanışları spesifik ayakkabıların kullanılmasını zorunlu kılar.Bunların bir kısmı hafif ve esnek, bir kısmı daha sert ve ağırdır. Sürtünme faktörünün önem taşıdığı düz ve kısa duvarlarda hafif ve esnek, daha az eğimli ve uzun tırmanışlarda sert ve ağır ayakkabılar tercih edilmelidir.
NEREDE YAPILIR?
Türkiye
Adından da anlaşıldığı gibi kayalık yerlerde ve yapay tırmanış salonlarında. Gebze yakınında, Tavşanlı Köyü'ndeki Ballıkayalar Kanyonu İstanbul'a yakın olan çok popüler bir yer. Bilecik'te Osmanlı ve Pelitözü, Fethiye'de Faralya ve Antalya'da Akyarlar ülkemizde kaya tırmanışının yapıldığı başlıca yerler.
Ancak dağcılık eğitimsiz yapıldığı zaman trajik sonuçlara yol açabilecek bir spor olduğu için önce ciddi bir eğitim almak şart. Temel bir eğitimden sonra yapacağınız top-rope (tecrübeli birisi tarafından döşenmiş yukarıdan emniyetli bir rotada) tırmanışlar tamamen tehlikesiz ve son derece haz verici olabiliyor.
Dağcılık eğitimi nerede alınır?
Üniversitelerin dağcılık kulüpleri kaya tırmanışı eğitimi veren en güvenilir yerler. İTÜ, ODTÜ, Yıldız, Akdeniz ve Çukurova Üniversiteleri bu konuda yardımcı olabilir. Ayrıca Türkiye Dağcılık Federasyonu'nun da kaya tırmanışı eğitimi var. Son yıllarda sayısı hızla artan özel kuruluşlar da, tırmanmak için bir başlangıç adresi olabilir. İstanbul'da Doğa Sporları Merkezi (DSM), Adrenalin, Ankara'da Explorer ve İzmir'de Dağcı size yardımcı olabilecek güvenilir adresler.
Dünyada..
İlle de Türkiye sınırlarını aşmak istiyorsanız dünyada en çok ziyaret edilen tırmanma noktalrını da aşağıda sizin için sıraladık:
El Capitan, Red River Gorge, Garden of the Gods, The Gunks, Little Cottonwood Canyon, New Jack City, Rumney, American Fork Canyon, Jackson Falls, Wichita Mountains. Serbest Kaya tırmanışcılarının cenneti ise Sierra Nevada'da bulunan Yosemite Vadisi'dir. En fazla tırmanış noktasına sahip ülkeler ise; A.B.D. (Kaliforniya, Colorado, Utah), İngiltere, İspanya, Avustralya, Belçika, Canada.
FAYDALI BİLGİLER:
 Kaya tırmanışı yapmaya başlamadan önce dengenizi sağlamayı, ayak ve ayak bileklerini güçlendirmeyi, teknikler hakkında bilgilenmeyi ve dikkatinizi toplamayı çok iyi şekilde öğrenmelisiniz.
 Sporu öğretecek olan uzmanları çok iyi dinlemelisiniz. Ellerin ve ayakların nasıl kullanılacağını ve bir hareketi yaptıktan sonra genellikle bir daha geri dönüşün olmayacağını sakın unutmayın.
 Bu sporu yaparken dikkatli düşünmek ve ani karar vermemek zorundasınız. Pratik ve aynı zamanda zeki hareketlerde bulunmak gerek.
 Bir de, aklınızda bulunsun; dağlarda tepelerde cep telefonunuz çekmeyebilir. Böyle durumlarda bir Thuraya telefon işinizi görür.
 Kaya tırmanışı derslerine başlamadan en az 3 hafta önce, fitness ve egzersiz çalışmaları yapmak daha avantajlı olacaktır. Spor yapmaya alıştığınız takdirde, çok daha esnek bir vücuda sahip olduğunuzu ve dersler sırasında zorlanmadığını göreceksiniz. Egzersizler sırasında özellikle kardiovasküler çalışmalara daha fazla ağırlık vermelisiniz.
 Esnek bir vücuda sahip olabilmek için, vücudun alt ve üst kas bölgelerini daha fazla çalıştırmalısınız.
 Ve yine esnek bir vücuda sahip olabilmek için, haftada en az 2 kez, vücudu esnetme çalışmaları yapmalısınız.
 Free-solo asla hava atmak için yapılmamalıdır. Her spor gibi.
Kategoriler:
Kaya tırmanışı kendi içinde çok sayıda bölüme ayrılıyor. Herbiririnin kendine göre teknik ve zorlukları var.
Bouldering:
Sadece kaya tırmanış ayakkabısı ve toz torbası kullanılır. Bouldering, kaya tırmanışına yeni başlayanlar için olduğu kadar, tecrübeli tırmanıcılar için de iyi bir antremandır. Teknik, lokal dayanıklılık, kuvvet, kuvvete dayanıklılık gibi tırmanışa büyük etkisi olan becerileri geliştirme olanağı verir.
Top-Rope:
İpli tırmanışlar içinde en güvenlisidir. Tırmanışçı düştüğünde herhangi bir şok yaşamaz, düşüş sadece bir kaç santimdir ki bu da ipin esnemesinden ötürüdür. Tırmanış ipi rotanın tepesindeki istasyondan geçerek tırmanışçıya gider, diger ucu da emniyet alan kişidedir. Tırmanışçı tırmandıkça ipte olusan boşu emniyetçi alır.
Antrenman için bouldering'ten sonra en verimli yöntemdir. Düşme kaygısı olmayan tırmanışçı bir çok hamleyi rahatlıkla deneyebilir.
Free Climbing (Serbest Stil):
Serbest Stilde tırmanış günümüzde en popüler çıkış türü sayılabilir, tırmanışçı yükselmek için asla yapay tekniklere basvurmaz, ip sadece tırmanışçıyı herhangi bir düşüşte tehlikeden korumak için kullanılır. Free Climbing ile Free-Soloing bir çok kişi tarafından karıştırılır.
Free-Solo:
İp veya herhangi bir emniyetten yoksun olarak sadece kaya tırmanış ayakkabısı (kimi zaman çıplak ayak) ve toz torbası kullanılarak yapılan tırmanış türüdür. Free-Solo'da yapılan bir hata büyük ihtimal ile ölüm getirir. Bu stilde bir çıkış kesinlikle çok güçlü bir psikolojik kontrol gerektirir. Panik, korku vb. duygulara kapılan bir free-soloist'in sonu muhtemelen düşüşle noktalanan bir yasamdır.
Sport Climbing:
Free Climbing (Serbest Stil)'den tek farkı emniyet aletlerinin daha önceden rotaya yerleştirilmiş olmasıdır. Tırmanışçıya sadece quickdraw ya da diğer adı ile express takmak kalır. Tırmanıcıya sadece yükseldikçe ipi expres'lerin ucundaki karabinden geçirmek kalır.Bu stil bir tırmanış, traditional climbing (Aletli Tırmanış)'den çok daha güvenlidir. Lider tırmanışçının rotada alet takacak yer aramasına gerek kalmaz, böylece enerjisini sadece trmanış için kullanır.
Trad Climbing:
Trad, traditional kelimesinin kısaltılmasından gelmektedir. Tırmanışçının emniyet aletlerini kendisinin yerleştirdiği free-stil ve/veya aid-stil tırmanış türüdür. Lider tırmanışçının yerlestirdiği emniyet aletleri (takoz, hexantric, sikke vb.) takipçi tırmanışçı tarafindan toplanır. Emniyet aletlerinin yerinden çıkma veya patlama riski trad climbing'i sport climbing'den riskli kılar.
Aid Climbing (Yapay Tırmanış):
Günümüzde sadece free (serbest) stilde tırmanılması mümkün olmayan uzun duvar çıkışlarında kullanılmaktadır. Artificial Climbing de denilir. Bu tarz bir tırmanışta lider, yükselmek için çesitli aletlerden faydalanır (örnegin ip, sikke, jumar, hook, ip merdiven vb.) Herhangi bir çıkışta lider tırmanıcının sikkeye basması veya sikkeyi tutması çıkışın yapay sayılması için yeterli sebeptir.
Yapay tırmanışta zorluk dereceleri A1 ile A5 arasinda değişmektedir. Zorluk A5'e kaydıkça lider tırmanıcının düşüşü ölümcüllüğe yaklaşır. A5 olan bir rotada aletler sadece tırmanıcının yükünü taşıyacak kadar güçlüdür, herhangi bir düşüş şokunu kaldırma şansı yoktur.
Kaya Tırmanışı için belli bir tarih vermek mümkün değil. Kimileri tırmanmanın tarihinin milyonlarca yıl öncesine dayandığını söyler. Muhtemelen vahşi bir hayvandan kaçan ilkel atalarımız bu sporun ilk uygulayıcılarıydı. İnsanlık ilerledikçe, Mont Blanc, Everest tırmanışları birer efsane olarak tarihteki yerlerini aldı. Herbiri birer mihenk taşı olan bu tırmanışlar sırasında, teknolojinin bugünkü kadar ileri olmadığını düşünürsek, zirveyi bulan sporcuların hayatta kalmalarının bile ne denli büyük mucizeler olduğunu görebiliriz.Yine de zamanla, ve malzemelerdeki teknolojik gelişmelerle tırmanış ve dağcılık branşlara ayrılarak, bugün her biri başlı başına bir spor dalı olarak kabul gördü.
Kaya Tırmanışının başlangıcına kesin bir tarih veremesek de 100 yıllık bir geçmişi olduğu kabul ediliyor. 1970'ler boyunca fransızların etkisi ile bu sporda bazı değişiklikler oldu. Yapay duvarların kullanılması ise, gelişimde şimdilik bir ara durak. Yapay duvarla birlikte yeni yarışma sistemleri ortaya çıktı. Hız ve zorluk.
Hız yarışlarında, iki yarışmacı aynı anda tırmanmaya başlar. Duvarın tepe noktasındaki zile ilk dokunan diğerini eler. Bu yöntemle, kalan son yarışmacı kazanır. Diğer yarış sisteminde ise, yarışmacılar kendi rotalarını belirleyip, yaptıkları hareket kombinasyonlarına ve seçtikleri rotanın zorluk derecesine göre değerlendirilirler.
MALZEME:
Kaya Tırmanışı belki de en fazla malzemeye ihtiyacınız olan sporlardan biri. Şimdi bu malzemeleri tanıyalım
Sikkeler:
Kaya çatlaklarına çakılarak emniyet alınan metal çivilere sikke denir. Sikkeler; profil, universal, bıçak, yaprak ve halkalı iniş sikkeleri olarak sınıflandırılabilir. Profil sikkeler, geniş çatlaklarda, universal sikkeler her türlü çatlakta güvenle kullanılır. Yaprak sikke, derinliği az olan çatlaklarda, halkalı iniş sikkeleri ise inişlerde kullanılır.
Sikkeler yumuşak ve sert olmak üzere iki çeşittir. Yumuşak sikkeler çatlağın şeklini alır ve 500 kg yük çeker, sert sikkeler ise çatlak içinde eğrilmeden ilerler ve 2500 kg yük çeker.
Takozlar:
Değişik şekillere sahip metal bir uç ve buna bağlı ip veya telden oluşan bir sapı olan takozlar kayadaki çatlaklara yerleştirilerek ve saplarına karabin takılarak kullanılırlar. Sikkelere oranla daha hafif ve takılması kolay olduğu için kayalara zarar vermez ve çekiç kullanımı gerektirmezler.
Takoz Sapları:
Genel olarak küçük başlıklı takozlarda tel saplar, daha büyük başlılarda ise ip saplar kullanilir. Tel saplı takozların avantajı takılıp çıkartma kolaylığıdır. Ancak bu tip takozlarda sapın esnek olmaması sebebiyle tırmanıcının ipteki ani bir hareketi ile yerinden çıkabilirler. Oysa ip saplı olanlar daha esnektir.
Genel bir kural olarak, ip geçme deliğinin çapı 6 mm'den küçük takozlara tel sap takilir, çünkü daha ince ipler düşme anında şoku taşıyamaz.
İp takılan takozlarda ipe mutlaka çift balıkçı düğümü atılmalı ve tırmanıcının ağırlığını taşıyıp taşımayacağı test edilmelidir.
Karabinler: :Kilitli veya kilitsiz olabilir. İyi bir karabin hafif ve güçlü olmalıdır. UIAA standart damgasi bulunmalı ve kaç kg çekebildiği üzerinde yazmalıdır. Kapıları çok iyi açılıp kapanmalıdır.
İpler:
Ana ipler belirli bir esnekliğe sahip olduklarından "dinamik ipler" olarak adlandırılırlar.Yardımcı ipler ise statiktir, yani esnemezler. İpler tam ve yarım olmak üzere iki çesittir. Tam iplerin çapi 10 mm'den büyüktür ve tektirler. Yarım iplerin çapı ise tahmin edeceğiniz gibi 10 mm'den küçüktür ve çifttir. En çok çapı 8- 8.5 mm olan ipler kullanılır.
Kask:
Kask her tür tırmanış sırasında kullanılması gereken bir malzemedir. Tırmanıcıyı yalnız yukarıdan düşecek taşlardan değil, düşme sırasında başta meydana gelebilecek yaralanmalardan da korur.
Kaya Tırmanış Ayakkabıları:
Kaya tırmanışları spesifik ayakkabıların kullanılmasını zorunlu kılar.Bunların bir kısmı hafif ve esnek, bir kısmı daha sert ve ağırdır. Sürtünme faktörünün önem taşıdığı düz ve kısa duvarlarda hafif ve esnek, daha az eğimli ve uzun tırmanışlarda sert ve ağır ayakkabılar tercih edilmelidir.
NEREDE YAPILIR?
Türkiye
Adından da anlaşıldığı gibi kayalık yerlerde ve yapay tırmanış salonlarında. Gebze yakınında, Tavşanlı Köyü'ndeki Ballıkayalar Kanyonu İstanbul'a yakın olan çok popüler bir yer. Bilecik'te Osmanlı ve Pelitözü, Fethiye'de Faralya ve Antalya'da Akyarlar ülkemizde kaya tırmanışının yapıldığı başlıca yerler.
Ancak dağcılık eğitimsiz yapıldığı zaman trajik sonuçlara yol açabilecek bir spor olduğu için önce ciddi bir eğitim almak şart. Temel bir eğitimden sonra yapacağınız top-rope (tecrübeli birisi tarafından döşenmiş yukarıdan emniyetli bir rotada) tırmanışlar tamamen tehlikesiz ve son derece haz verici olabiliyor.
Dağcılık eğitimi nerede alınır?
Üniversitelerin dağcılık kulüpleri kaya tırmanışı eğitimi veren en güvenilir yerler. İTÜ, ODTÜ, Yıldız, Akdeniz ve Çukurova Üniversiteleri bu konuda yardımcı olabilir. Ayrıca Türkiye Dağcılık Federasyonu'nun da kaya tırmanışı eğitimi var. Son yıllarda sayısı hızla artan özel kuruluşlar da, tırmanmak için bir başlangıç adresi olabilir. İstanbul'da Doğa Sporları Merkezi (DSM), Adrenalin, Ankara'da Explorer ve İzmir'de Dağcı size yardımcı olabilecek güvenilir adresler.
Dünyada..
İlle de Türkiye sınırlarını aşmak istiyorsanız dünyada en çok ziyaret edilen tırmanma noktalrını da aşağıda sizin için sıraladık:
El Capitan, Red River Gorge, Garden of the Gods, The Gunks, Little Cottonwood Canyon, New Jack City, Rumney, American Fork Canyon, Jackson Falls, Wichita Mountains. Serbest Kaya tırmanışcılarının cenneti ise Sierra Nevada'da bulunan Yosemite Vadisi'dir. En fazla tırmanış noktasına sahip ülkeler ise; A.B.D. (Kaliforniya, Colorado, Utah), İngiltere, İspanya, Avustralya, Belçika, Canada.
FAYDALI BİLGİLER:
 Kaya tırmanışı yapmaya başlamadan önce dengenizi sağlamayı, ayak ve ayak bileklerini güçlendirmeyi, teknikler hakkında bilgilenmeyi ve dikkatinizi toplamayı çok iyi şekilde öğrenmelisiniz.
 Sporu öğretecek olan uzmanları çok iyi dinlemelisiniz. Ellerin ve ayakların nasıl kullanılacağını ve bir hareketi yaptıktan sonra genellikle bir daha geri dönüşün olmayacağını sakın unutmayın.
 Bu sporu yaparken dikkatli düşünmek ve ani karar vermemek zorundasınız. Pratik ve aynı zamanda zeki hareketlerde bulunmak gerek.
 Bir de, aklınızda bulunsun; dağlarda tepelerde cep telefonunuz çekmeyebilir. Böyle durumlarda bir Thuraya telefon işinizi görür.
 Kaya tırmanışı derslerine başlamadan en az 3 hafta önce, fitness ve egzersiz çalışmaları yapmak daha avantajlı olacaktır. Spor yapmaya alıştığınız takdirde, çok daha esnek bir vücuda sahip olduğunuzu ve dersler sırasında zorlanmadığını göreceksiniz. Egzersizler sırasında özellikle kardiovasküler çalışmalara daha fazla ağırlık vermelisiniz.
 Esnek bir vücuda sahip olabilmek için, vücudun alt ve üst kas bölgelerini daha fazla çalıştırmalısınız.
 Ve yine esnek bir vücuda sahip olabilmek için, haftada en az 2 kez, vücudu esnetme çalışmaları yapmalısınız.
 Free-solo asla hava atmak için yapılmamalıdır. Her spor gibi.
Kategoriler:
Kaya tırmanışı kendi içinde çok sayıda bölüme ayrılıyor. Herbiririnin kendine göre teknik ve zorlukları var.
Bouldering:
Sadece kaya tırmanış ayakkabısı ve toz torbası kullanılır. Bouldering, kaya tırmanışına yeni başlayanlar için olduğu kadar, tecrübeli tırmanıcılar için de iyi bir antremandır. Teknik, lokal dayanıklılık, kuvvet, kuvvete dayanıklılık gibi tırmanışa büyük etkisi olan becerileri geliştirme olanağı verir.
Top-Rope:
İpli tırmanışlar içinde en güvenlisidir. Tırmanışçı düştüğünde herhangi bir şok yaşamaz, düşüş sadece bir kaç santimdir ki bu da ipin esnemesinden ötürüdür. Tırmanış ipi rotanın tepesindeki istasyondan geçerek tırmanışçıya gider, diger ucu da emniyet alan kişidedir. Tırmanışçı tırmandıkça ipte olusan boşu emniyetçi alır.
Antrenman için bouldering'ten sonra en verimli yöntemdir. Düşme kaygısı olmayan tırmanışçı bir çok hamleyi rahatlıkla deneyebilir.
Free Climbing (Serbest Stil):
Serbest Stilde tırmanış günümüzde en popüler çıkış türü sayılabilir, tırmanışçı yükselmek için asla yapay tekniklere basvurmaz, ip sadece tırmanışçıyı herhangi bir düşüşte tehlikeden korumak için kullanılır. Free Climbing ile Free-Soloing bir çok kişi tarafından karıştırılır.
Free-Solo:
İp veya herhangi bir emniyetten yoksun olarak sadece kaya tırmanış ayakkabısı (kimi zaman çıplak ayak) ve toz torbası kullanılarak yapılan tırmanış türüdür. Free-Solo'da yapılan bir hata büyük ihtimal ile ölüm getirir. Bu stilde bir çıkış kesinlikle çok güçlü bir psikolojik kontrol gerektirir. Panik, korku vb. duygulara kapılan bir free-soloist'in sonu muhtemelen düşüşle noktalanan bir yasamdır.
Sport Climbing:
Free Climbing (Serbest Stil)'den tek farkı emniyet aletlerinin daha önceden rotaya yerleştirilmiş olmasıdır. Tırmanışçıya sadece quickdraw ya da diğer adı ile express takmak kalır. Tırmanıcıya sadece yükseldikçe ipi expres'lerin ucundaki karabinden geçirmek kalır.Bu stil bir tırmanış, traditional climbing (Aletli Tırmanış)'den çok daha güvenlidir. Lider tırmanışçının rotada alet takacak yer aramasına gerek kalmaz, böylece enerjisini sadece trmanış için kullanır.
Trad Climbing:
Trad, traditional kelimesinin kısaltılmasından gelmektedir. Tırmanışçının emniyet aletlerini kendisinin yerleştirdiği free-stil ve/veya aid-stil tırmanış türüdür. Lider tırmanışçının yerlestirdiği emniyet aletleri (takoz, hexantric, sikke vb.) takipçi tırmanışçı tarafindan toplanır. Emniyet aletlerinin yerinden çıkma veya patlama riski trad climbing'i sport climbing'den riskli kılar.
Aid Climbing (Yapay Tırmanış):
Günümüzde sadece free (serbest) stilde tırmanılması mümkün olmayan uzun duvar çıkışlarında kullanılmaktadır. Artificial Climbing de denilir. Bu tarz bir tırmanışta lider, yükselmek için çesitli aletlerden faydalanır (örnegin ip, sikke, jumar, hook, ip merdiven vb.) Herhangi bir çıkışta lider tırmanıcının sikkeye basması veya sikkeyi tutması çıkışın yapay sayılması için yeterli sebeptir.
Yapay tırmanışta zorluk dereceleri A1 ile A5 arasinda değişmektedir. Zorluk A5'e kaydıkça lider tırmanıcının düşüşü ölümcüllüğe yaklaşır. A5 olan bir rotada aletler sadece tırmanıcının yükünü taşıyacak kadar güçlüdür, herhangi bir düşüş şokunu kaldırma şansı yoktur.
