- 10 Ağustos 2009
- 26.008
- 18.155
Mikrobik Hastalıklarda Bal
Dr. Polat HAS
Bal folklorik tıpta sık kullanılan bir ilaçtır. Bugün modern tıpda da kullanım alanı bulduğunu yayınlardan öğreniyoruz. Cavanagh ve Beazley, nisai (kadın hastalığı) ameliyatlarda yara iyileşmesinde bal kullanıyor ve fevkalâde sonuç alıyor (I). Bu araştırcılar balı laboratuvar şartlarında da inceliyor, özellikle boğaz iltihaplarında kendini gösteren, kalbi tutabilen Beta hemolitik streptokoklar üzerinde, koagülaz pozitif stafilo koklar, proteus merabilis, Escherichia coli isimli mikroplarla, candida albicans isimli mantarlar üzerinde balın etkili olduğunu gösteriyor (1). Bergman ve arkadaşları da fareler üzerinde yaptıkları bir araştırmada balın yara iyileşmesini hızlandırdığını ispatlıyorlar ve etkili mekânizmaları izah ediyorlar (2). Yara iyileşmesinde balın etkili olduğunun bilinerek uygulanmasını da ilk defa olarak Hz. Ömer (r.a)'da görüyoruz. Bu husus için Hasan Basri Çantay'ın mealinde özellikle bal ile ilgili âyetlere bakılabilir. Balın mikrop öldürücü özelliği olduğuna dair başka neşriyatlar da mevcuttur. Jeddar, Kharsany ve Ramsarop isimli araştırıcılara ait neşriyatla, Kuveyt'ten İbrahim isimli araştırıcıya ait yayınlar balın Salmonella, Shigella, enteropatojen E.coli, Klebsiella isimli mikroplar üzerinde öldürücü etkide bulunduğunu belirtiyor (3, 4). Haffeje ve Moosa isimli araştırıcılar da balın bu etkisini göstermelerinin yanısıra İshalde bal şerbetini kullanıyorlar. Kullandıkları süzme bal, bir çay kaşığı tuz, bir çay kaşığı karbonattır. Yani Dünya Sağlık Örgütü'nün söylediği terkipte şekerin yerini bal almıştır. Bu araştırıcılar kontrollü olarak yaptıkları çalışmayla bu terkiple bakteriyel (mikrobik) ishalleri 2.5 günde tedâvi ederken, diğer tedâvi şekilleriyle aynı tedâvinin 6 günde yapıldığını göstermişlerdir. Aynı tedavi için başka ilaçlar çok pahalı iken, bal şerbetli terkip son derece ucuzdur. Burada iki nokta vurgulanacaktır. Diğer ishal tedâvilerinde sadece su kaybı telafisi tedâvi edilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü'nün hazırladığı terkip de su kaybını telâfi edicidir. Fakat mikropları öldürücü hususiyeti yoktur. Mikrop durumunda ayrıca pahalı ilaçlar da kullanılması gerekmektedir. Ballı terkip ise hem su kaybını telâfi etmekte hem de mikropları Öldürmektedir (5). Bu terkibin ilk uygulayıcısının da Peygamberimiz olduğunu biliyoruz (6). Biz de bu çalışmaları Türkiye şartlarında denedik. Haffeje ve Moosa'nin terkibini, yani tarihi açıdan Peygamberimizin terkibini uyguladık. Yaklaşık 60 hastada kontrollü çalışma yaptık. Balın yeraldığı oral rehidratasyon sıvısıyla hastaları yaklaşık iki günde tedâvi ederken maliyeti oldukça pahalı olan diğer tedâvi protokolleriyle altı günde sonuç aldık. Balın mikroplar üzerindeki etkisini laboratuvar şartlarında da araştırdık. Hastaların boğaz, idrar ve gaitalarından aldığımız numuneleri mikrobiyoloji laboratuvarında kültür vasatlarına ektik. Kültürlerde mikropları üreterek mikrobun nevini tesbit ettik.Üretilen mikroplar üzerine yaklaşık otuz ilaç koyduk. Ayrıca özel diskler üzerine bal emdirip mikroplar üzerine koyarak ilaç ve balın mikroplar üzerindeki tesirini inceledik. Bu işleme "antiboyogram" dendiğini de vurgulayalım. Alınan neticeler fevkalâdeydi. İlaçların birçokları etkili olmazken bal büyük çoğunluğunda başarılı idi. Az sayıda ve çok pahalı ilaçların balın mikrop öldürücü etkisiyle başabaş gittiğini müşahede ettik. Balın en çok etkili olduğu mikropların belli başlı olanlarını şöyle tesbit ettik: Boğazda Candida albicans, Beta hemolitik streptokok; idrarda E.coli; dışkıda shigella, salmonella ve hemolitik E.coli.
Bu şartlar altında bu araştırmalar ancak şu ulvi sözü teyid ediyor: "Şifâ üç şeye münhasırdır: Birisi bal şerbeti içmektir" (6).
Kaynaklar:
1-) Cavangh, D., Beazley, J; J. Obstet and Gynecol of Br. Commonwealth 77: 1037, 1970.
2-) Bergman, A. et. al: Amer. J. Surg. 145 374, 1983.
3-) İbrahim, Asantibacterial action of honey.Proceedings of th firsti international conference on İslamic medicine, 1981 p:363.
4-) Jeddar, A., Kharsany, A: S. Afr. J.Med.67:257, 1985.
5-) Haffejee, IE., Moosa, A:Br. Med.J.290:1866, 1985.
6-) Denizkuşları.M Peygamberimiz ve Tıp. İst.1981 s:102-104.
Dr. Polat HAS
Bal folklorik tıpta sık kullanılan bir ilaçtır. Bugün modern tıpda da kullanım alanı bulduğunu yayınlardan öğreniyoruz. Cavanagh ve Beazley, nisai (kadın hastalığı) ameliyatlarda yara iyileşmesinde bal kullanıyor ve fevkalâde sonuç alıyor (I). Bu araştırcılar balı laboratuvar şartlarında da inceliyor, özellikle boğaz iltihaplarında kendini gösteren, kalbi tutabilen Beta hemolitik streptokoklar üzerinde, koagülaz pozitif stafilo koklar, proteus merabilis, Escherichia coli isimli mikroplarla, candida albicans isimli mantarlar üzerinde balın etkili olduğunu gösteriyor (1). Bergman ve arkadaşları da fareler üzerinde yaptıkları bir araştırmada balın yara iyileşmesini hızlandırdığını ispatlıyorlar ve etkili mekânizmaları izah ediyorlar (2). Yara iyileşmesinde balın etkili olduğunun bilinerek uygulanmasını da ilk defa olarak Hz. Ömer (r.a)'da görüyoruz. Bu husus için Hasan Basri Çantay'ın mealinde özellikle bal ile ilgili âyetlere bakılabilir. Balın mikrop öldürücü özelliği olduğuna dair başka neşriyatlar da mevcuttur. Jeddar, Kharsany ve Ramsarop isimli araştırıcılara ait neşriyatla, Kuveyt'ten İbrahim isimli araştırıcıya ait yayınlar balın Salmonella, Shigella, enteropatojen E.coli, Klebsiella isimli mikroplar üzerinde öldürücü etkide bulunduğunu belirtiyor (3, 4). Haffeje ve Moosa isimli araştırıcılar da balın bu etkisini göstermelerinin yanısıra İshalde bal şerbetini kullanıyorlar. Kullandıkları süzme bal, bir çay kaşığı tuz, bir çay kaşığı karbonattır. Yani Dünya Sağlık Örgütü'nün söylediği terkipte şekerin yerini bal almıştır. Bu araştırıcılar kontrollü olarak yaptıkları çalışmayla bu terkiple bakteriyel (mikrobik) ishalleri 2.5 günde tedâvi ederken, diğer tedâvi şekilleriyle aynı tedâvinin 6 günde yapıldığını göstermişlerdir. Aynı tedavi için başka ilaçlar çok pahalı iken, bal şerbetli terkip son derece ucuzdur. Burada iki nokta vurgulanacaktır. Diğer ishal tedâvilerinde sadece su kaybı telafisi tedâvi edilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü'nün hazırladığı terkip de su kaybını telâfi edicidir. Fakat mikropları öldürücü hususiyeti yoktur. Mikrop durumunda ayrıca pahalı ilaçlar da kullanılması gerekmektedir. Ballı terkip ise hem su kaybını telâfi etmekte hem de mikropları Öldürmektedir (5). Bu terkibin ilk uygulayıcısının da Peygamberimiz olduğunu biliyoruz (6). Biz de bu çalışmaları Türkiye şartlarında denedik. Haffeje ve Moosa'nin terkibini, yani tarihi açıdan Peygamberimizin terkibini uyguladık. Yaklaşık 60 hastada kontrollü çalışma yaptık. Balın yeraldığı oral rehidratasyon sıvısıyla hastaları yaklaşık iki günde tedâvi ederken maliyeti oldukça pahalı olan diğer tedâvi protokolleriyle altı günde sonuç aldık. Balın mikroplar üzerindeki etkisini laboratuvar şartlarında da araştırdık. Hastaların boğaz, idrar ve gaitalarından aldığımız numuneleri mikrobiyoloji laboratuvarında kültür vasatlarına ektik. Kültürlerde mikropları üreterek mikrobun nevini tesbit ettik.Üretilen mikroplar üzerine yaklaşık otuz ilaç koyduk. Ayrıca özel diskler üzerine bal emdirip mikroplar üzerine koyarak ilaç ve balın mikroplar üzerindeki tesirini inceledik. Bu işleme "antiboyogram" dendiğini de vurgulayalım. Alınan neticeler fevkalâdeydi. İlaçların birçokları etkili olmazken bal büyük çoğunluğunda başarılı idi. Az sayıda ve çok pahalı ilaçların balın mikrop öldürücü etkisiyle başabaş gittiğini müşahede ettik. Balın en çok etkili olduğu mikropların belli başlı olanlarını şöyle tesbit ettik: Boğazda Candida albicans, Beta hemolitik streptokok; idrarda E.coli; dışkıda shigella, salmonella ve hemolitik E.coli.
Bu şartlar altında bu araştırmalar ancak şu ulvi sözü teyid ediyor: "Şifâ üç şeye münhasırdır: Birisi bal şerbeti içmektir" (6).
Kaynaklar:
1-) Cavangh, D., Beazley, J; J. Obstet and Gynecol of Br. Commonwealth 77: 1037, 1970.
2-) Bergman, A. et. al: Amer. J. Surg. 145 374, 1983.
3-) İbrahim, Asantibacterial action of honey.Proceedings of th firsti international conference on İslamic medicine, 1981 p:363.
4-) Jeddar, A., Kharsany, A: S. Afr. J.Med.67:257, 1985.
5-) Haffejee, IE., Moosa, A:Br. Med.J.290:1866, 1985.
6-) Denizkuşları.M Peygamberimiz ve Tıp. İst.1981 s:102-104.
