Venöz yetmezlik nedir?
Venöz yetmezlik aslında çok sayıda sorundan kaynaklanabilen ve belirtilerine göre tanımlanan bir hastalıktır. Venöz yetmezlik belki erişkinlerin en yaygın hastalığıdır. Erişkin insanların yarıya yakınında venöz yetmezlik belirtileri vardır. Örneğin toplumda tam anlamı ile bu isimde bilinmese bile, venöz yetmezliğin en yaygın çeşiti varislerdir.
Derin toplardamarların yetmezliği nedir?
Bacaklarımızdaki toplardamarlar derin ve yüzeysel olmak üzere başlıca iki çeşittir. Yüzeysel toplardamarlardaki ters (reflüyada Kaçak) akıma bağlı sorunların başlıca bulgusu varislerdir. Ancak derin damarlardaki benzer durumun bulguları ise genellikle Ağrı, şişlik, ayak bileklerinde renkte koyulaşma ve yaralar gibi daha ciddidir.
Ülkemizde ne yazık ki venöz yetmezlik denince bu son grup anlaşılmaktadır.
Derin toplardamarlarda genelde pıhtı ya da derin ventrombozu sonrası kaçak ya da reflü oluşur.
Bununla beraber derin ya da ana damarlardaki kaçak ya da reflü ile ifade edebileceğimiz bu durum gerçekte oldukça nadirdir. Derin ya da yüzeysel fark etmez, venöz yetmezlik diyebilmek için renkli Doppler ultrasonografinin hasta ayakta dururken yapılması gereklidir. Buna karşın ülkemizde hastaların çoğuna bu inceleme yatarak yapılmakta ve çok sayıda hastaya hatalı olarak venöz yetmezlik tanısı konulmaktadır. Bu nedenle bacaklarında hiç bir venöz yetmezlik bulgusu olmayan bir çok hasta yanlış yere venöz yetmezlik tanısı alıp, endişelenmektedirler.
Prof. Dr. Cüneyt Köksoy, Venöz ya da toplardamar yetmezliği çok çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir diyerek sözlerine şöyle devam etti:
Örneğin kılcal damar varisleri ya da tıptaki adı ile telenjektaziler en hafif ve en sık karşılaşılan venöz yetmezlik çeşitidir. Bacaklardaki varisler, bacaklardaki toplardamar hastalıklarına bağlı şişlikler, ayak bileklerindeki kahverengimsi lekeler ve renk değişiklikleri, özellikle bilek çevresinde açılıp, uzun sürede kapanan yaralar venöz yetmezliğin diğer belirtileri arasındadır.
En basit hali ile varis kadınların %25-33, erkeklerin ise %10-20 sinde vardır. Bacaklarda şişlik ve ayak bileklerinde renk değişiklikleri ile seyreden toplardamar yetmezliğinin daha ileri aşamaları ise toplumun %3-11 inde vardır.
Venöz yetmezlik nasıl gelişir?
Venöz yetmezliğin büyük bir bölümünün nasıl geliştiği halen tam olarak bilinmemektedir. Ancak genel olarak toplardamarların genişlemesi ve toplardamar içinde kanın tek yönde akışını düzenleyen kapakların bozulması venöz yetmezliğin en yaygın sebebini oluşturmaktadır.
Bu durum kendini varisler şeklinde gösterir.
Bazı hastalarda varisler görüntünün ötesine ilerleyip, şişlik, renk değişiklikleri ve yaralara neden olabilir.
Bazı hastalarda ise venöz yetmezlik toplardamarlarda pıhtı oluşumu yani derin ventrombozu sonrasında toplardamarların tıkalı kalmasına bağlı olarak gelişmektedir. Bu durum özellikle derin ventrombozu geçiren hastalarda yıllar sonra ortaya çıkan bacakta kalıcı şişlik, varisler, renk değişiklikleri ve daha ileri evrelerinde yaralarla kendini gösterir.
Venöz yetmezliğin çok geniş belirtileri olan bir hastalıklar bütünü olduğunu dile getiren Prof. Dr. Cüneyt Köksoy, bir kişinin bacağında kılcal damar varisleri olduğunda da, yara olduğunda venöz yetmezlik diyebildiklerini belirtti.
Bu çerçevede bacağında kılcal damar varisi ya da varisi olan bir kişinin endişe etmesi gereken çok fazla bir konu yoktur. Ancak venöz yetmezliğin daha ileri aşamaları örneğin şişlikler, renk değişiklikleri ve yaralar bacaklarda şikayetlerin artmasına ve kişinin yaşam kalitesinin bozulmasına yol açabilir.
Bununla beraber venöz yetmezlik bacağın kesilmesine neden olmaz.
Doğrudan ölüme neden olmaz. Venöz yetmezlik tanısı almış olan kişiler internette venöz yetmezliğin en ileri evresi olan venöz ülseri (ayak bileği çevresinde yara) görüp, hemen kendilerinin geleceğinin bu olduğunu düşünmekte ve endişe etmektedirler. Öncelikle bütün venöz yetmezlik çeşitleri venöz ülser ile sonuçlanmaz.
Venöz yetmezlik tedavi edilebilir mi?
Venözyetmezlik nedenine göre değişmekle beraber büyük oranda tedavi edilebilien bir hastalıktır şeklinde açıklama yapan Prof. Dr. Cüneyt Köksoy, venöz yetmezlik bulguları gösteren bir hastada yapılması gereken, detaylı bir muayene ve Doppler ultrasonografi incelemesi ile venöz yetmezliğin nedeninin belirlenmesi ve ona göre tedavinin planlanması gerektiğini vurguladı.
Ana hatları ile yüzeyel toplardamarlarda yetmezlik olduğunda yerine göre lazer, radyofrekans, ameliyat, köpük yada yapıştırıcı ile kaçak olan damar kapatılır. Eğer derin toplardamarlarda tıkanıklığa bağlı olarak venöz yetmezlik gelişmiş ise özellikle kasıkta ve kasıktan yukarıdaki tıkalı damarlar stentlerle açılır.
Eğer tıkanıklık yok sadece derin toplardamarda kaçak varsa ki oldukça nadirdir.kapak onarım ameliyatları ile tedavi edilir. Görüldüğü gibi venöz yetmezlik nedeni belirlendiğinde büyük oranda tedavi edilebilen bir hastalıktır.
Kaynak=pembenar
