- 6 Kasım 2006
- 100
- 35
Demir eksikliği gelişen bebek huzursuz, iştahsız, ve uykusuz olabilir... Büyümesi ve gelişmesi duraklama gösterir. Tıbbi adı anemi olan kansızlık kırmızı kan hücrelerinin yani alyuvarların sayısının beraber veya ayrı olarak o yaşa uygun normal değerlerin altına düşmesi sonucu oluşan bir klinik tablo. Bu azalma sonucu kanın oksijen taşıma kapasitesi ve dokulara giden oksijen miktarı azalıyor. Demir eksikliği nasıl anlaşılır? Demir eksikliği gelişen bebek huzursuz, iştahsız, bazen çok uyuklayan, bazen de uykusuzluk çeken bebek
durumundadır. Çoğu zaman büyümesi ve gelişmesi duraklama gösterir. Hemoglobini çok düşerse cilt rengi de solar. Bu solukluk en çok göz kapaklarının içine, ağız mukozasına, avuç içlerine ve tırnak yataklarına bakılarak anlaşılabilir. Demir eksikliği olan çocuk garip şeylere karşı bir iştah duyar. Toprak, kum, buz yeme gibi durumlar görülür. Demir eksikliğinin ayrıca ciddi zeka geriliğine ve davranış bozukluğuna yol açtığına dair giderek çoğalan bilgiler mevcut.
Aneminin oluşum nedenleri
Çocukluk çağında anemi nedenleri üç büyük grupta toplanabilir. Eritrositlerin ve hemoglobinin yetersiz yapımına bağlı anemiler; eritrositlerin aşırı yıkımına bağlı anemiler ve kan kaybına bağlı anemiler. Anemi çocuklarda çoğu zaman yukarıda sayılan mekanizmalardan birisinin eksik veya bozuk alması sonucu oluşursa da bazı durumlarda birden fazla neden birarada bulunabiliyor. Acıbadem Hastanesi Hematoloji uzmanı Prof. Dr. Cengiz Canpolat özellikle diyetin altını çiziyor;
"Diyetin en önemli olduğu yaş grupları 6 ay ile 2 yaş arası ve bir de ergenlik dönemidir. Büyümenin çok hızlı olduğu bu iki dönemde demirden fakir yiyeceklerle beslenilmesi sonucunda demir eksikliği anemisi meydana gelebilir. Ergenlik dönemindeki kızlarda adet kanamalarının düzensiz ve fazla olması da demir eksikliğine katkıda bulunan bir faktördür. Kan yapımında önemli rol oynayan B12 vitamini eksikliği daha çok vejeteryan diyetle beslenen kişilerde olurken folik asit eksikliği ise yeşil yapraklı sebzelerden fakir bir diyetle beslenen kişilerde ortaya çıkar. Ancak bu iki besinin eksikliğine bağlı anemiler çocuklarda demir eksikliğine bağlı anemi kadar sık görülmezler. Bazı ilaçların çocuklarda anemiye neden olabileceği unutulmamalıdır. İlaçlar ya alyuvarların yıkımına katkıda bulunarak veya kemik iliğine doğrudan toksit etki göstererek alyuvar yapımına baskılamak suretiyle anemi meydana getirirler. Bazı ilaçlar ise bazı besin maddelerinin ince bağırsaktan emilmesini engelleyerek anemi yaptığı bilinmektedir. Bu tür ilaçlar arasında epilepsi için kullanılan ilaçların bir kısmı sayılabilir. Kullanım alanı sınırlı olmasına rağmen en sık kullanılan ilaçlar arasında olan aspirin ise mide ve bağırsaklarda kanamaya neden olarak anemiye zemin hazırlar."
Hangi gıdalarla demir takviyesi yapılır?
Anne sütündeki demir çok kolay emilebildiği için büyüyen süt çocuğuna miktar olarak yeterlidir. Altı aydan sonra ek gıdalar ile yetersiz demir alan bebek demir eksikliği için adaydır. Demir en çok kırmızı ette, yumurta sarısında, yeşil sebzelerde ve hububatta bulunur. Beyaz ette demir kırmızı etteki kadar yüksek değildir. Demir eksikliğinin gelişmesi için etten ve sebzelerden gelen demirin dengeli alınması gerekir.
Demir eksikliği tedavisi
Kansızlığın önlenmesi için bebeklerin altı ay anne sütüyle beslenmesi, diyete önem verilmesi, demirden zengin ek gıdaların zamanında ve uygun şekilde başlanması gerekiyor. Erken ve düşük tartılı doğan bebeklere koruyucu demir preparatları başlanmasını önemine dikkat çeken Prof. Dr. Cengiz Canpolat, "Zira anneden bebeğe demir transferi hamileliğin sonlarında yoğunluk kazandığı için bu bebekler demir depoları tam dolmadan doğarlar ve çoğu zaman yoğun bakımda kaldıklarından tetkikler için bebeklerden fazla kan alınmak zorunda kalınır" diye ekliyor. Demir eksikliğinin tedavisi çoğunlukla ağızdan verilen demir preparatları ile yapılıyor. Tedavi ortalama 3 ay kadar devam ediyor. İlk 2 ay hemoglobinin yükseltilmesi, 3 ay ise demir depolarının doldurulması amaçlanıyor...
durumundadır. Çoğu zaman büyümesi ve gelişmesi duraklama gösterir. Hemoglobini çok düşerse cilt rengi de solar. Bu solukluk en çok göz kapaklarının içine, ağız mukozasına, avuç içlerine ve tırnak yataklarına bakılarak anlaşılabilir. Demir eksikliği olan çocuk garip şeylere karşı bir iştah duyar. Toprak, kum, buz yeme gibi durumlar görülür. Demir eksikliğinin ayrıca ciddi zeka geriliğine ve davranış bozukluğuna yol açtığına dair giderek çoğalan bilgiler mevcut.
Aneminin oluşum nedenleri
Çocukluk çağında anemi nedenleri üç büyük grupta toplanabilir. Eritrositlerin ve hemoglobinin yetersiz yapımına bağlı anemiler; eritrositlerin aşırı yıkımına bağlı anemiler ve kan kaybına bağlı anemiler. Anemi çocuklarda çoğu zaman yukarıda sayılan mekanizmalardan birisinin eksik veya bozuk alması sonucu oluşursa da bazı durumlarda birden fazla neden birarada bulunabiliyor. Acıbadem Hastanesi Hematoloji uzmanı Prof. Dr. Cengiz Canpolat özellikle diyetin altını çiziyor;
"Diyetin en önemli olduğu yaş grupları 6 ay ile 2 yaş arası ve bir de ergenlik dönemidir. Büyümenin çok hızlı olduğu bu iki dönemde demirden fakir yiyeceklerle beslenilmesi sonucunda demir eksikliği anemisi meydana gelebilir. Ergenlik dönemindeki kızlarda adet kanamalarının düzensiz ve fazla olması da demir eksikliğine katkıda bulunan bir faktördür. Kan yapımında önemli rol oynayan B12 vitamini eksikliği daha çok vejeteryan diyetle beslenen kişilerde olurken folik asit eksikliği ise yeşil yapraklı sebzelerden fakir bir diyetle beslenen kişilerde ortaya çıkar. Ancak bu iki besinin eksikliğine bağlı anemiler çocuklarda demir eksikliğine bağlı anemi kadar sık görülmezler. Bazı ilaçların çocuklarda anemiye neden olabileceği unutulmamalıdır. İlaçlar ya alyuvarların yıkımına katkıda bulunarak veya kemik iliğine doğrudan toksit etki göstererek alyuvar yapımına baskılamak suretiyle anemi meydana getirirler. Bazı ilaçlar ise bazı besin maddelerinin ince bağırsaktan emilmesini engelleyerek anemi yaptığı bilinmektedir. Bu tür ilaçlar arasında epilepsi için kullanılan ilaçların bir kısmı sayılabilir. Kullanım alanı sınırlı olmasına rağmen en sık kullanılan ilaçlar arasında olan aspirin ise mide ve bağırsaklarda kanamaya neden olarak anemiye zemin hazırlar."
Hangi gıdalarla demir takviyesi yapılır?
Anne sütündeki demir çok kolay emilebildiği için büyüyen süt çocuğuna miktar olarak yeterlidir. Altı aydan sonra ek gıdalar ile yetersiz demir alan bebek demir eksikliği için adaydır. Demir en çok kırmızı ette, yumurta sarısında, yeşil sebzelerde ve hububatta bulunur. Beyaz ette demir kırmızı etteki kadar yüksek değildir. Demir eksikliğinin gelişmesi için etten ve sebzelerden gelen demirin dengeli alınması gerekir.
Demir eksikliği tedavisi
Kansızlığın önlenmesi için bebeklerin altı ay anne sütüyle beslenmesi, diyete önem verilmesi, demirden zengin ek gıdaların zamanında ve uygun şekilde başlanması gerekiyor. Erken ve düşük tartılı doğan bebeklere koruyucu demir preparatları başlanmasını önemine dikkat çeken Prof. Dr. Cengiz Canpolat, "Zira anneden bebeğe demir transferi hamileliğin sonlarında yoğunluk kazandığı için bu bebekler demir depoları tam dolmadan doğarlar ve çoğu zaman yoğun bakımda kaldıklarından tetkikler için bebeklerden fazla kan alınmak zorunda kalınır" diye ekliyor. Demir eksikliğinin tedavisi çoğunlukla ağızdan verilen demir preparatları ile yapılıyor. Tedavi ortalama 3 ay kadar devam ediyor. İlk 2 ay hemoglobinin yükseltilmesi, 3 ay ise demir depolarının doldurulması amaçlanıyor...
