Kedilerde Obezite (Şişmanlık)
Obezite, deri altında, iç organların çevresinde yağ birikimiyle ortaya çıkan bir ağırlık artışıdır.
Alınan enerji ile hayvanın yaşı, aktivitesi ve sağlık durumunun gerektirdiği enerji harcamasının arasındaki dengesizlikten meydana gelir. Bu, genellikle aşırı beslemenin ve yetersiz fiziksel egzersizin sonucudur. Ayrıca sıklıkla görülmese de hastalıklar obeziteye neden olmaktadır.
Hangi kedilerde daha çok gözükür?
Melez ırklarda, kısırlaştırılmış erkek ve dişi kediler de, 2-8 yaş arasındaki kedilerde daha sık gözükür. 100 kedinin 25-30 tanesi kilolu veya obezdir.
Obezitenin nedenleri nelerdir?
Gereğinden fazla kalori alınması,
Gereğinden düşük kalori alınması (fiziksel aktivite düşeceğinden kilo alımı yapar)
Enerji ihtiyacının azalması (kısırlaştırılmış kediler ve yaşlı kediler)
Kişisel etkiler (Hasta sahiplerinin şişman kedileri daha çok sevmesi, kedisinin hep zayıf olmasından şikayet etmesi)
Bir kedinin obezitenin sınırında olup olmadığını nasıl anlarız?
Obezitenin belirlenmesinde bazı metodlar kullanılır.
Vücut ağırlığı:
Her hastaya uygulanabilecek en basit tekniktir. Sağlıklı hayvanlarda günden güne çok küçük değişiklikler gözükür. Her gün düzenli olarak kilo ölçümü yapılarak en azından hekim muayenelerinde kilo ölçümü yapılarak ve bunlar not edilerek bir fikir sahibi olunur.
Buradaki asıl sorun kedilerin optimum ağırlığının bilinmesidir. Irk kedilerde skalanın belirli olmasının yanında melez kedilerde skala hesaplanamamaktadır. Bu sebeple daha objektif hesaplamalar gerekmektedir.
Vücut kondisyon skoru:
Hayvanın kondisyonu hakkında çabuk ve kolay bir fikir verir. Kedi pratiğinde 3 ölçüm sistemi vardır. 5 noktalı sistem ve 9 noktalı sistem. Bunları ancak hekim yapabilmektedir.
3. bir yöntem morfometrik ölçümdür. Kedilerde kilo durumunun saptanması için göğsün yükseklik ve çapının ölçülmesi ile yapılır. Göğüs kafesi çevresi son kaburga kemiğinin yaklaşık olarak 5 cm önünden ölçülür. (Resim 1)
2.bir ölçüm dizkapağından kalkenal tübüle yapılır (Resim 2)
Bu değerleri referans kartından bakarak(resim 3) değerlendiririz. ılk ölçümü, yukarıdan aşağıya olan kısma; ikinci ölçümü solsan sağa olan kısma koyarız ve kesişim noktasında kedimizin kilo durumunu görmüş oluruz. Bu tablo kedimizin zayıf, normal veya şişman olduğu gösterir. Normal dışı durumda mutlaka hekime başvurarak özel bir diyet gerekip gerekmediğini öğrenmeli ve buna göre gerekli uygulamaları hekim kontrolünde yapmalıyız.
Örneğin tekirin ölçümünü beraber yapalım. ılk ölçümümüz 40 cm, ikinci ölçümümüz 12 cm olsun. Bunları tabloda yerlerine koyup kesişim noktası bulduğumuzda tekirin ölçümünün yeşil kısımda olduğunu görüyoruz. Bu durumda hekimimize başvurarak daha ayrıntılı muayene, ölçüm ve analizler yaptırarak gereken tedaviyi almalıyız.
Şişmanlığa bağlı meydana gelebilecek olan hastalıklar nelerdir?
Önlem alınmadığı ve tedavi edilmediği takdirde şişman kedilerde bir çok hastalık oluşabilmektedir. Bunlar;
1- Kalp ve damar hastalıkları
2- Solunum sistemi bozuklukları: Solunum durması, uyku abnesi vs
3- Ortopedik sorunlar: Eklemlere fazla yük binmesi sonucu hareket azalır, kasların etrafı yağlarla çevrileceğinden kan dolaşım bozulur
4- Endokrin ve metabolik bozukluklar: Tip 2 diabet riski artar. Fazla proteine bağlı olarak böbrek ve idrar yolu hastalıkları riski artar.
5- Diğer sağlık sorunları: Vücut ağırlığının artmasına bağlı olarak bazı kanser türleri ve safra kesesi hastalıklarının artmasına yönelik risk faktörü oluşturduğu görülmüştür. Şişmanlık ile birlikte karın duvarında yağ toplanması, kasların zayıflaması ve buna bağlı olarak fıtık olaylarında artış gözükmektedir. Ayrıca kendini yeterince temizleyemediği için genital bölgesinde yara oluşumu sıklıkla gözükmektedir.
Kedimiz şişmanlamaya başladığında alınabilecek önlemler nelerdir?
ılk dikkat edilecek husus kedimizin fiziksel aktivitesidir. Yavru iken çok hareketli olan kedilerin yaşları ilerledikçe ve kısırlaştırma sonrasında fiziksel aktiviteleri azalır. Bu aktivitenin azalmaya başladığı zamanlardan itibaren çeşitli oyuncaklarla vb şeylerle fiziksel olarak çalıştırılmalıdırlar.
Kediniz yaşına, kısır olup olmadığına ve fiziksel aktivitesine göre mama yemelidir. Günlük vereceğiniz mama miktarını hekiminiz ayarlamalıdır. Mama miktarları mutlaka hassas teraziyle ölçülmelidir. Yiyebildiği kadar yesin uygulaması yapılmamalıdır. Sofradan yemek verilmemelidir, ayrıca mutfaktan yemek çalması önlenmelidir.
Ayrıca kedinizin gün içinde çok uyumasına izin vermemeli ara ara uyandırarak fiziksel aktivite arttırıcı oyunlar oynamalısınız.
Örnekler;
ıdeal kilosu 4.5-5 olması gereken bir yetişkin kedinin yiyeceği mama miktarı
Hills tavuklu yetişkin kedi mamasında 55-80 gr dır.
Eagle pack holistic kedi mamasında 80-95 gr
Acana prairier feast kedi mamasında 90 gr dır.
Ölçüler birbirine yakın gibi gözükse de her mamanın verilecek miktarı farklıdır. Bu doğrultuda mamanın üzerindeki etiket miktarları ve hekim tavsiyesine uyarak tam miktar mama vermelisiniz (hassas teraziyle). Mama değişikliklerinde mutlaka etiketi kontrol etmeli ve verdiğiniz miktarı ona göre düzeltmelisiniz. Asla göz kararı vermemelisiniz. Unutmayın ki, 90 gr mamayı el yordamıyla ölçme şansınız yoktur. Yukarıda anlattığımız gibi eksik verilecek miktar mamanın da kilo yapacağı düşünülürse bu konuda çok dikkatli olmanız gerektiği ortaya çıkacaktır. 15 gr bile fazla verdiğiniz mama günlük yüzde 20 fazla beslemeniz demek olacaktır.
Mesela Royal Canine Fit 32 mamasını evdeki hareketsiz, kısır veya yaşlı kedinize vermemelisiniz. Bu mama çünkü sokağa da çıkan aktif kediler için üretilmiştir.
Bu ve bunun gibi bir çok sebep yüzünden hekiminizin tavsiye ettiği mamayı tavsiye ettiği miktarlarda kullanmanızı gerekmektedir.
Obezite tedavisi mümkün mü?
Tedavide iki yol vardır.Yemek alışkanlığını düzenleyerek ve aktiviteyi sağlayarak kilo kaybı sağlama veya operatif tedavi.
Tedavide ideal kilonun %40 ı eksik olarak mama verilmesi uygulaması yapılır. Örneğin kediniz 5 kg ise günlük ihtiyacı olan mama miktarı 400 gr’dır. Bu şişman kedilerde 250 kalori olarak verilir.Yüksek proteine sahip kedi mamaları (%35-40) tercih edilir. Yüksek tahıl içeren mamalar tercih edilmez. Yine yağ oranı düşük olması gerekir. Hills, Royal Canine, Eagle Pack, Proplan gibi firmaların bu özelliklere uygun mamaları mevcuttur. Bu konuda hekiminizin tavsiyelerine uymanız gerekmektedir.
Tedavi sürecinde günlük mama miktarı az az bir çok sefere bölünerek gün için de sıksık besleme yapılır.Kedinin gündüzleri uyumasına izin verilmez ve kedi oyuncakları ile oynaması sağlanır. Yine sofradan yemek verilmez ve hırsızlık yapmasının önüne geçilir. “Ben kedimin yemeğini tam veriyorum ama o fare yakalayıp yiyor ve bu yüzden kilo vermiyor” demeyin lütfen. Çünkü fare yakalarken harcayacağı kalori bir fareden alacağının kat kat üstündedir.
Her şeye rağmen kilo veremiyorsa operatif tedavi yoluna gidilecektir. Bu masraflı ve zorlu bir uygulamadır.
Bu kadar bilgiden sonra son not olarak eklemek isterim, lütfen hekiminizin tavsiyelerine uyun ve kedinizi düzenli hekim kontrolünde tutun.
Vet.Hekim Murat AYTAÇ
Vet.Hekim M.Özgür ŞıMŞEK
Petmania Veteriner Polikliniği
Obezite, deri altında, iç organların çevresinde yağ birikimiyle ortaya çıkan bir ağırlık artışıdır.
Alınan enerji ile hayvanın yaşı, aktivitesi ve sağlık durumunun gerektirdiği enerji harcamasının arasındaki dengesizlikten meydana gelir. Bu, genellikle aşırı beslemenin ve yetersiz fiziksel egzersizin sonucudur. Ayrıca sıklıkla görülmese de hastalıklar obeziteye neden olmaktadır.
Hangi kedilerde daha çok gözükür?
Melez ırklarda, kısırlaştırılmış erkek ve dişi kediler de, 2-8 yaş arasındaki kedilerde daha sık gözükür. 100 kedinin 25-30 tanesi kilolu veya obezdir.
Obezitenin nedenleri nelerdir?
Gereğinden fazla kalori alınması,
Gereğinden düşük kalori alınması (fiziksel aktivite düşeceğinden kilo alımı yapar)
Enerji ihtiyacının azalması (kısırlaştırılmış kediler ve yaşlı kediler)
Kişisel etkiler (Hasta sahiplerinin şişman kedileri daha çok sevmesi, kedisinin hep zayıf olmasından şikayet etmesi)
Bir kedinin obezitenin sınırında olup olmadığını nasıl anlarız?
Obezitenin belirlenmesinde bazı metodlar kullanılır.
Vücut ağırlığı:
Her hastaya uygulanabilecek en basit tekniktir. Sağlıklı hayvanlarda günden güne çok küçük değişiklikler gözükür. Her gün düzenli olarak kilo ölçümü yapılarak en azından hekim muayenelerinde kilo ölçümü yapılarak ve bunlar not edilerek bir fikir sahibi olunur.
Buradaki asıl sorun kedilerin optimum ağırlığının bilinmesidir. Irk kedilerde skalanın belirli olmasının yanında melez kedilerde skala hesaplanamamaktadır. Bu sebeple daha objektif hesaplamalar gerekmektedir.
Vücut kondisyon skoru:
Hayvanın kondisyonu hakkında çabuk ve kolay bir fikir verir. Kedi pratiğinde 3 ölçüm sistemi vardır. 5 noktalı sistem ve 9 noktalı sistem. Bunları ancak hekim yapabilmektedir.
3. bir yöntem morfometrik ölçümdür. Kedilerde kilo durumunun saptanması için göğsün yükseklik ve çapının ölçülmesi ile yapılır. Göğüs kafesi çevresi son kaburga kemiğinin yaklaşık olarak 5 cm önünden ölçülür. (Resim 1)
2.bir ölçüm dizkapağından kalkenal tübüle yapılır (Resim 2)
Bu değerleri referans kartından bakarak(resim 3) değerlendiririz. ılk ölçümü, yukarıdan aşağıya olan kısma; ikinci ölçümü solsan sağa olan kısma koyarız ve kesişim noktasında kedimizin kilo durumunu görmüş oluruz. Bu tablo kedimizin zayıf, normal veya şişman olduğu gösterir. Normal dışı durumda mutlaka hekime başvurarak özel bir diyet gerekip gerekmediğini öğrenmeli ve buna göre gerekli uygulamaları hekim kontrolünde yapmalıyız.
Örneğin tekirin ölçümünü beraber yapalım. ılk ölçümümüz 40 cm, ikinci ölçümümüz 12 cm olsun. Bunları tabloda yerlerine koyup kesişim noktası bulduğumuzda tekirin ölçümünün yeşil kısımda olduğunu görüyoruz. Bu durumda hekimimize başvurarak daha ayrıntılı muayene, ölçüm ve analizler yaptırarak gereken tedaviyi almalıyız.
Şişmanlığa bağlı meydana gelebilecek olan hastalıklar nelerdir?
Önlem alınmadığı ve tedavi edilmediği takdirde şişman kedilerde bir çok hastalık oluşabilmektedir. Bunlar;
1- Kalp ve damar hastalıkları
2- Solunum sistemi bozuklukları: Solunum durması, uyku abnesi vs
3- Ortopedik sorunlar: Eklemlere fazla yük binmesi sonucu hareket azalır, kasların etrafı yağlarla çevrileceğinden kan dolaşım bozulur
4- Endokrin ve metabolik bozukluklar: Tip 2 diabet riski artar. Fazla proteine bağlı olarak böbrek ve idrar yolu hastalıkları riski artar.
5- Diğer sağlık sorunları: Vücut ağırlığının artmasına bağlı olarak bazı kanser türleri ve safra kesesi hastalıklarının artmasına yönelik risk faktörü oluşturduğu görülmüştür. Şişmanlık ile birlikte karın duvarında yağ toplanması, kasların zayıflaması ve buna bağlı olarak fıtık olaylarında artış gözükmektedir. Ayrıca kendini yeterince temizleyemediği için genital bölgesinde yara oluşumu sıklıkla gözükmektedir.
Kedimiz şişmanlamaya başladığında alınabilecek önlemler nelerdir?
ılk dikkat edilecek husus kedimizin fiziksel aktivitesidir. Yavru iken çok hareketli olan kedilerin yaşları ilerledikçe ve kısırlaştırma sonrasında fiziksel aktiviteleri azalır. Bu aktivitenin azalmaya başladığı zamanlardan itibaren çeşitli oyuncaklarla vb şeylerle fiziksel olarak çalıştırılmalıdırlar.
Kediniz yaşına, kısır olup olmadığına ve fiziksel aktivitesine göre mama yemelidir. Günlük vereceğiniz mama miktarını hekiminiz ayarlamalıdır. Mama miktarları mutlaka hassas teraziyle ölçülmelidir. Yiyebildiği kadar yesin uygulaması yapılmamalıdır. Sofradan yemek verilmemelidir, ayrıca mutfaktan yemek çalması önlenmelidir.
Ayrıca kedinizin gün içinde çok uyumasına izin vermemeli ara ara uyandırarak fiziksel aktivite arttırıcı oyunlar oynamalısınız.
Örnekler;
ıdeal kilosu 4.5-5 olması gereken bir yetişkin kedinin yiyeceği mama miktarı
Hills tavuklu yetişkin kedi mamasında 55-80 gr dır.
Eagle pack holistic kedi mamasında 80-95 gr
Acana prairier feast kedi mamasında 90 gr dır.
Ölçüler birbirine yakın gibi gözükse de her mamanın verilecek miktarı farklıdır. Bu doğrultuda mamanın üzerindeki etiket miktarları ve hekim tavsiyesine uyarak tam miktar mama vermelisiniz (hassas teraziyle). Mama değişikliklerinde mutlaka etiketi kontrol etmeli ve verdiğiniz miktarı ona göre düzeltmelisiniz. Asla göz kararı vermemelisiniz. Unutmayın ki, 90 gr mamayı el yordamıyla ölçme şansınız yoktur. Yukarıda anlattığımız gibi eksik verilecek miktar mamanın da kilo yapacağı düşünülürse bu konuda çok dikkatli olmanız gerektiği ortaya çıkacaktır. 15 gr bile fazla verdiğiniz mama günlük yüzde 20 fazla beslemeniz demek olacaktır.
Mesela Royal Canine Fit 32 mamasını evdeki hareketsiz, kısır veya yaşlı kedinize vermemelisiniz. Bu mama çünkü sokağa da çıkan aktif kediler için üretilmiştir.
Bu ve bunun gibi bir çok sebep yüzünden hekiminizin tavsiye ettiği mamayı tavsiye ettiği miktarlarda kullanmanızı gerekmektedir.
Obezite tedavisi mümkün mü?
Tedavide iki yol vardır.Yemek alışkanlığını düzenleyerek ve aktiviteyi sağlayarak kilo kaybı sağlama veya operatif tedavi.
Tedavide ideal kilonun %40 ı eksik olarak mama verilmesi uygulaması yapılır. Örneğin kediniz 5 kg ise günlük ihtiyacı olan mama miktarı 400 gr’dır. Bu şişman kedilerde 250 kalori olarak verilir.Yüksek proteine sahip kedi mamaları (%35-40) tercih edilir. Yüksek tahıl içeren mamalar tercih edilmez. Yine yağ oranı düşük olması gerekir. Hills, Royal Canine, Eagle Pack, Proplan gibi firmaların bu özelliklere uygun mamaları mevcuttur. Bu konuda hekiminizin tavsiyelerine uymanız gerekmektedir.
Tedavi sürecinde günlük mama miktarı az az bir çok sefere bölünerek gün için de sıksık besleme yapılır.Kedinin gündüzleri uyumasına izin verilmez ve kedi oyuncakları ile oynaması sağlanır. Yine sofradan yemek verilmez ve hırsızlık yapmasının önüne geçilir. “Ben kedimin yemeğini tam veriyorum ama o fare yakalayıp yiyor ve bu yüzden kilo vermiyor” demeyin lütfen. Çünkü fare yakalarken harcayacağı kalori bir fareden alacağının kat kat üstündedir.
Her şeye rağmen kilo veremiyorsa operatif tedavi yoluna gidilecektir. Bu masraflı ve zorlu bir uygulamadır.
Bu kadar bilgiden sonra son not olarak eklemek isterim, lütfen hekiminizin tavsiyelerine uyun ve kedinizi düzenli hekim kontrolünde tutun.
Vet.Hekim Murat AYTAÇ
Vet.Hekim M.Özgür ŞıMŞEK
Petmania Veteriner Polikliniği
Son düzenleme:
arkadaşlar benim kızım lily (ki o bir çok pofidik sarmandır:)),sadece royal canin kuru mama yiyor..
