Kadınların kısırlık sorunu yaşaması, gebe kalmayı ve bebek sahibi olmayı engelleyecek bir etkendir. Korunmak amacıyla herhangi bir yöntem kullanılmadan, bir yıl süreyle düzenli bir cinsel ilişkiye rağmen, gebelik elde edilememesi kısırlık olarak tanımlanmaktadır. Erkeklerde olan kısırlık sebeplerinin dışında kadınlara ait olan kısırlık sebepleri de vardır. Kadınlarda bulunan en önemli kısırlık sebebi arasında kabul edilen, yumurtalıklarda yeteri kadar yumurta üretiminin olmaması gebeliğe engeldir. Bu sorun kadında ovulasyon bozukluğu olarak adlandırılır. Önemli olan diğer bir etkende yumurtalık kanallarında bulunan tıkanıklık sorunlarıdır.

Kadınlardaki kısırlık sebepleri nelerdir?

• Yumurtlamadan kaynaklanan bozukluklar: Kadınlarda en çok görülen kısırlık sebepleri arasında yer alan yumurtlama bozuklukları gebelik elde edilememesinde etkili olur.
• Tüplerin hasarlı olması: Kadınların tüplerinde kısmen ya da tamamen tıkanıklık olması halinde, spermle yumurtanın buluşması engellenecektir. Bu etken gebeliğin elde edilmesini imkânsız bir hale getirir.
• Endometriozis: Bu kadınlarda rahim içi dokusunun rahim dışında gelişmesi olarak tanımlanan bir sorundur.
• Rahimden kaynaklanan sorunlar: Kadınlarda rahim ağzında enfeksiyon olması, yapısal bozukluklar yüzünden ya da rahimdeki salgıyla ilgili bozukluklar kısırlık sebepleri arasında yer alır.
• Alerjik etkenler: Kadınlarda olabilecek alerjik etkenlerde, bunların teşhisi ve tedavisi oldukça güç olur. Kısırlık sebebi olarak değerlendirilen bu sorunlar, uzmanlarca araştırılmalıdır.
• Kadınlardan kaynaklanan sorunlar: Kadınlarda yumurtalık kanalında meydana gelen bazı sorunlar daha çok kadının ikinci gebeliklerinde etkili olur. Rahim ve yumurtalıkların yer aldığı bölgede meydana gelen spesifik hastalıklarında, kısırlık sebepleri arasında değerlendirilmesi gerekir.
• Kadının yaşı: Kadınlar yaşları ilerledikçe gebe kalmaları zorlaşmaktadır. Çünkü doğumla birlikte belli sayıda yumurta rezerviyle doğan kadın, her adet döneminde belirli sayıda yumurta hücresini harcar. Bu nedenle ilerleyen yaşlarında yumurtalık rezervi azalır ve gebe kalması güçleşir.
• Hormon bozuklukları: Kadınlarda tiroit hormonu bozukluğu, süt hormonu yüksekliği, erken dönemde menopoza girme gibi etkilerle gebelik elde edilmeyebilir.

Kadınlarda kısırlığa sebep olan dış etkenler nelerdir?

Kadınlarda aşırı oranda sigara ve alkol kullanımının olması, obezite derecesinde aşırı kilolu olması, düzensiz cinsel ilişkiye girilmesi, yumurtalıklar ve rahimle ilgili ameliyatların uygulanması ve rahim içi araçların olması gebeliği engelleyecek sorunlardır.

Kadınlarda kısırlık tedavisi nasıl yapılır?

Kadınlardaki kısırlık tedavisinin uygulanabilmesi için, öncelikle buna sebep olabilecek etkenler değerlendirilmelidir. Bu sebebe uygun bir tedaviyle kısırlık tedavisi uygulanmalıdır. Bunda çok sayıda etkenin olması yüzünden, sorunun tam olarak belirlenmesi önemlidir. Tıbbi açıdan bir sorun tespit edildiğinde, bunlara uygun tedaviler uygulanabilir. Ancak obezite derecesindeki fazla kilolar, alkol ve sigara kullanımı gibi etkenlerde kadınların kendi çabalarıyla, uzmanlardan destek alarak bu olumsuzlukları aşması gerekir.

Tüplerin tıkalı olması halinde: Kadınların tüplerinde tıkanıklık olduğu tespit edildiyse, bu sorun laparoskopik yöntemle giderilmeye çalışılır. Genellikle bu durumda çiftlere tüp bebek tedavisi uygulanır. Kadınlarda bu sorun genellikle pelvik enfeksiyona bağlı olarak cidarın tıkanmasından meydana geldiğinden, bunun ameliyatla giderilmesi çok zordur. Ancak tüplerden sadece bir tanesi tıkalı olursa, gebelik elde edilmesi için bir süre beklenebilir. Bu durum kadının yaşının uygun olması halinde tercih edilebilir.

Endometriyozis olması halinde: Kadınlarda oluşan bu sorun rahim içi tabakasının odaklar halinde rahmin dışında ve karın içinde yerleşmesiyle meydana gelmektedir.  Kadınlarda adet döneminde kanamalar bu odaklarda meydana geldiğinden, bölgede yapışıklıklar olur. Bu etkiler yumurtanın tüplere alınmasını engelleyecek dereceye gelebilir. Bazı kadınlarda fallop tüplerini yaptığı baskıyla tıkayabilir.

Yumurtlama bozukluklarının olması halinde: Kadınlardaki kısırlığın bu sebeplerle oluşması halinde, yumurtlamayı engelleyen etkiler giderilmeye çalışılır. Bu sorunların arasında tiroit bezi hastalıkları, kontrolsüz şeker hastalığı, böbrek sorunları ve kullanılan bazı ilaçlar olabilir. En fazla görülen nedeni ise polikistik over sendromunun olmasıdır. Bu rahatsızlıkta kadında aşırı tüylenme, adet düzensizliği, büyümüş yumurtalıklar karakterizedir. Tedavi yapılan tespitlere yönelik uygulanmaktadır. Kısırlığın sebebi yumurtlamadan kaynaklanıyorsa, kadına ovulasyon indüksiyonu tedavisi yapılabilir. Bununla yumurtlama yeniden sağlanabilir ve doğal yollarla gebelik elde edilebilir.

Kısırlık tedavisi ne kadar sürmektedir?

Kadınlarda kısırlık tedavisi en az 6 ay süreyle devam etmelidir. Bu tedaviler uygulanırken, en önemli unsur çiftlerin sabırlı yaklaşımıdır. Tedavilerin uzun sürmesi halinde kadınların yaşı dikkate alınmalıdır. Gerekirse çiftlerin bebek sahibi olmasını sağlayacak tüp bebek tedavisine başlanmalıdır.

Sorularınız İçin: Prof. Dr. Bülent Tıraş