Vitaminlerin Hayatımızdaki Önemi

Vitaminler vücutta pek çok fizyolojik olayın sürdürülmesi için gereklidir. Pek çok enzim reaksiyonunda koenzim ya da kofaktör gibi rol alırlar. Bunun dışında antioksidan etkileri vardır. Bir vitaminin insan vücudundaki yetersizliği bile tüm bünyeyi tehlikeye sokabilecek öneme sahiptir. Her vitaminin vücudumuzda farklı görevleri vardır. Bu anlamda birbirlerinin ve diğer besinlerin yerini tutmaları mümkün değildir. "Vitaminlerin Kutsal Kitabı" adlı kitabın yazarı Dr. Earl Mindell, vitamin dendeğinde akla ilk gelenin haplar olduğuna dikkat çekiyor ve "Yemek yemeden sadece vitamin kullanarak sağlıklı olmayı beklemeyin" diyor.



“Doğru zamanda doğru vitamin” prensibinin önemine dikkat çeken Dr. Earl Mindell, özellikle sigara kullanan kişilerin, çeşitli hastalık ve mesleğe sahip kişilerin daha hassas davranması gerektiğini belirtiyor. Mindell’e göre, içilen her sigara 25 - 100 miligram C vitaminini yok ediyor. Sigara içenler akciğer kanserinin yanı sıra kalp damar ve akciğer hastalıklarına daha çok eğilimli oluyor. Tiryakilerin özellikle A,C, E vitaminleri ve selenyum gibi antioksidanları tercih etmeleri gerekiyor.





A Vitamini, normal görme ve karanlığa adaptasyonda, sağlıklı cilt, saç, diş ve diş etlerinde önemlidir. Solunumla ilgili enfeksiyonlara karşı direnç sağlar. Kırışıklıkların yok edilmesine yardımcı olur. Karaciğer, havuç, koyu yeşil ve sarı sebzeler, yumurta, süt ve süt ürünleri, margarin ve sarı meyvelerde bulunur.


B1 Vitamini (Tiamin), kalp, beyin, sinir sistemi ve kasların normal fonksiyonu için gereklidir. Eksikliğinde sindirim bozuklukları, aşırı hassasiyet, iştahsızlık gibi bozukluklar olabilir. Tedavi sonrası diş ağrılarını azaltır. Bira mayası, pirinç kabukları, rafine edilmemiş tahıl taneleri, kepekli un, soya fasulyesi, yumurta sarısı, balık, yulaf ezmesi, sebzeler, kepek, süt gibi gıdalarda bulunur.


B2 Vitamini, sağlıklı cilt ve iyi görme için gereklidir. Eksikliğinde vücut direnci düşer, dudak çatlaklıkları, ağızda yaralar, egzama gibi cilt bozuklukları görülür. Süt, karaciğer, böbrek, peynir, yeşil yapraklı sebzeler, balık, yumurta, yoğurt, fasulye gibi gıdalarda bulunur.

B3 Vitamini (Niasin), kolesterol ve trigliseridlerin düşürülmesine yardımcı olur. Daha sağlıklı bir sindirim sistemi ve cilt sağlar. Yüksek tansiyonu dengeler. Migren kaynaklı baş ağrılarını önlenmesine yardımcı olur. Balık, yağsız et, kepekli un ürünleri, bira mayası, karaciğer, buğday tohumu, yumurta, kavrulmuş yerfıstığı, kümes hayvanlarının beyaz eti, avokado, hurma, incir, kuru erik gibi gıdalarda bulunur.

B6 Vitamini (piridoksin), sinir siteminin düzenli çalışmasına yardımcıdır. Hormonların fonksiyonlarında rolü vardır. Böbrek taşı oluşumunun önlenmesine yardımcı olur. Eksikliğinde gelişme geriliği, cilt bozuklukları, sinirsel bozukluklar görülür. Buğday kepeği ve tohumu, bira mayası, karaciğer, balık, soya fasulyesi, lahana, pekmez, yumurta, yulaf, yerfıstığı, ceviz gibi gıdalardan alınabilir.

B7 Vitamini (Biotin), saçların beyazlaşmasını önlemeye yardım eder. Kellik için önleyici tedavide yardımcı olur. Kas ağrılarını yatıştırır. Egzama ve deri iltihaplanmasını azaltır. Sığır karaciğeri, yumurta sarısı, soya unu, bira mayası, süt gibi gıdalarda bulunur.

B12 Vitamini, kırmızı kan hücrelerin ve kemik iliğinin oluşumu ile sinir sisteminin normal fonksiyonları devam ettirmeleri için gereklidir. Eksikliğinde kansızlık, yorgunluk ortaya çıkabilir. Karaciğer, et ve yumurta gibi gıdalarda mevcuttur.
Kemiklerin, dişlerin, kan damarlarının sağlıklı kalmasına yardımcıdır. Eksikliğinde vücut direncinin azalması, diş eti kanaması ve skorbüt oluşur. Limon, Portakal gibi turunçgillerde ayrıca havuç, çilek, yeşil biber, beyaz ve kırmızı lahana, maydanoz, kuşburnu ve yeşil sebzelerde bulunur.


D Vitamini, kuvvetli diş ve kemikler için gereklidir. Eksikliğinde kemik deformasyonu görülür. Balıkyağı, süt ve tereyağında bulunur.


E Vitamini, güçlü antioksidan özelliği ile hücre yıpranmasını ve yaşlanmayı yavaşlatır. Kalp ve damar hastalıkları riskini azaltır. Buğday, pirinç, mısır, darı, çavdar, yerfıstığı, kabak çekirdeği, badem, susam, ceviz, zeytinyağı, ayçiçek yağı, mısırözü yağı, pamukyağı ve yeşil sebzelerde bulunur.


K Vitamini, kanın normal sürede pıhtılaşmasını sağlar. Et, karaciğer, domates, kabak, karnabahar, ıspanak gibi gıdalarda bulunur.


Folik Asit, hücrenin yapı taşlarının, kırmızı kan hücrelerinin, sinir dokularının oluşumunda etkilidir. Gebelikte görülen kansızlığın en büyük sebebi folik asit eksikliğidir. Folik asit ihtiyacı bebek gelişimine bağlı olarak yaklaşık 3 kat artar. Eksikliğinde kansızlık, hamilelikte bebeklerde gelişim bozuklukları söz konusudur. Karaciğer, böbrek, ıspanak, bezelye, marul, lahana gibi besinlerde bulunur.


Kolin, kolesterolün kontrolüne yardımcı olur. İleri yaşlarda bellek kaybı sorununun yenilmesine yardımcı olur. Karaciğere yardım ederek toksinleri atmanıza yardımcı olur. Sakinleştirici etki yaratır. Alzheimer'ın tedavisine yardımcı olur. Yumurta sarısı, beyin, yürek, yeşil yapraklı sebzeler, maya, karaciğer gibi gıdalarda bulunur.

Besinlerden daha fazla yararlanın​

*Eğer içerdikleri B ve C vitaminlerinden faydalanmak istiyorsanız taze sebzeleri yıkayın fakat suda bırakmayın.

*Salatalarınızı ne zaman yiyecekseniz o zaman yapın. Meyve ve sebzeler kesilip bırakıldığında vitaminlerini kaybeder.

*Taze meyveleri, sebzeleri doğrarken ya da keserken keskin bir bıçak kullanın. Sebze dokuları ezildiğinde A ve C vitaminleri eksilir.

*Eğer birkaç gün süresince taze meyve ve sebzelerinizi yemeyi planlamıyorsanız, dondurulmuş olanlardan almanız daha iyi olur. Dondurulmuş yeşil fasulyenin vitamin içeriği, buzdolabında bir hafta süresince saklayacağınız taze olanlardan daha fazladır.

*Dondurulmuş eti '0' derecede saklayın ya da satın almanın ardından kalite kaybı ve bakteriyel üremeyi önlemek için hemen ısıyı düşürün.

*Pişirmeden önce donmuş sebzeleri eritmeyin.

*Brokoli yaprakları çiçek tomurcukları ve saplarına oranla daha yüksek A vitamini içerir.

*Poşetlerinde haşlayabileceğiniz dondurulmuş gıdalar olağan çeşitlere oranla daha fazla vitamin sunarlar ve bütün dondurulmuş gıdalar konserve olanlardan daha çok tercih edilir.

*Paslanmaz çelik ve cam, pişirme esnasında besinleri korumak için en iyi kaplardır.

*En kısa pişirme zamanı ve en az miktarda su, besinlerin vitamin kaybını azaltır.

*Konserve sebzeleri durulayarak aşırı tuzu yok edin.

*Patatesleri kabuğuyla fırında pişirin ya da haşlayın.

*Çorba yapmak için sebzelerin pişirme suyunu ve et sularını, tatlı için de meyvelerin şuruplarını kullanın.

*Cam kaplardaki süt ışıktan uzakta tutulmadığı sürece riboflavin, A ve D vitamini kaybına uğrayabilir. Işığa maruz kalan ekmek de bu besinleri kaybeder