- 30 Ekim 2006
- 228
- 30
- 43
- Konu Sahibi TesterTester
- #1
• MıGREN VE GERıLıM TıP BAŞ AĞRISI
MıGREN
Migren, ataklar arasında semptomların gözlenmediği paroksismal bir hastalıktır. Ataklar geçici fokal nörolojik semptomlar ve/veya baş ağrısından oluşur. Geçici fokal nörolojik semptomlar hemen hemen tamamında duyusal karakterdedir. Çoğunlukla görsel ve bazen somatoduysal semptomlar olur. Ağrı genellikle hastanın fonksiyonlarını engelleyecek derecede şiddetlidir. Şiddetli ağrıya çoğu kez diğer bulgular da eşlik eder; ışık ve sese karşı hassasiyet, bulantı ve kusma olabilir.
Uluslararası Baş Ağrısı Derneğine göre migrenin sınıflaması:
1. Aurasız migren
2. Auralı migren
-- Tipik auralı migren
-- Uzamış auralı migren
-- Ailesel hemiplejik migren
-- Baziler migren
-- Baş ağrısı olmaksızın migren aurası
-- Ani başlangıçlı auralı migren
3. Oftalmoplejik migren
4. Retinal migren
5. Çocukluk periyodik semptomları(migrene öncülük eden veya migrenle beraber olan)
-- Çocukluk benign paroksismal vertigosu
-- Değişken çocukluk hemiplejisi
6. Migren komplikasyonları
-- Status migrenozus
-- Migrenöz infarktlar
7. Yukarıdakilere benzemeyen migrenimsi bozukluklar
• EPıDEMıYOLOJı
SIKLIK:Migrenin genel nüfusun içindeki sıklığı %5-15`dir. Türkiye`de kadınlarda %11-12, erkeklerde %3-4 ve çocuklarda %2’nin altında bulunmuştur.
CıNSıYET, YAŞ:Migren doğumdan ölüme kadar her yaş ve cinste görülürse de 15-30 yaş arası kadınlarda sıklıkla başlar ve ileri yaşlarda gittikçe azalır.
Migren sıklıkla aileseldir, hastalarda pozitif aile öyküsü bulunur. Ebeveynlerinden birinde migren olan kişide hastalık gelişme olasılığı %45, her ikisinde de migren olduğunda %70`tir. Bazı migren tiplerinde(ailesel hemiplejik migren) genetik ilişki kesin olarak gösterilmiş ve bunun 19. kromozom bozukluğu olduğu anlaşılmıştır.
• KLıNıK
• SEMTOMATOLOJı:Blau migren ataklarını beş ayrı dönemde incelemiştir.
1- Prodrom dönemi: Prodromal semptomlar migren ataklarından saatler, hatta 1-2 gün öncesinden başlar. Fiziksel veya mental hipo yada hiperaktivite, depresyon, belirli yiyeceklere karşı aşırı istek, devamlı esneme gibi atipik semptomlar.
2- Aura: Ağrı ataklarından önce 5-20 dk içinde gelişip 60 dk`dan kısa süren, serebral korteks veya beyin sapına lokalize edilebilecek nörolojik semptomlardır.
3- Baş ağrısı dönemi: Başlangıçta ne lokalize ne de zonklayıcı karakterdedir. Ağrının başlamasıyla fotofobi ve bulantı belirir.1/2-2 saat içinde de ağrı şiddetlenir. Ağrı başlangıçta fronto-temporal ve oküler bölgelerde daha yoğun hissedilir, ağrı ilerledikçe boyuna ve yüze doğru yayılabilir.
Gastrointestinal yakınmalar en sık eşlik eden semptomdur. Ekstremitelerde soğukluk,vertigo, tremor, solukluk, ağız kurukuğu, aşırı terleme ve üşüme gibi semptomlarda eşlik edebilir.
4- Rezolüsyon dönemi: Rezolüsyon genellikle yavaş olur. Kimi hastalarda kusmanın ardından rahatlama hissedilirken kimisinde uykuyla beraber ağrı hafifler ve geçer. ,
5. ıyileşme dönemi
• TETıKLEYıCı FAKTÖRLER
• Tetikleyici faktörler, endojen ve eksojen durumlara karşı duyarlılık ile ilişkilidir. Kadınlardaki önemli bir tetikleyici faktör olan östrojen, hastalığın kadınlarda daha sık görünmesinin nedeni olarak ileri sürülür.
• Bazı yiyecekler(çikolata gibi),
• Düzensiz yemek alışkanlıkları,
• Çok fazla ya da çok az uyku
• Stres ve bunaltı,
• Hava ve ısı değişiklikleri,
• Şiddetli yanıp sönen ışıklar,
• Bilgisayar ekranı,
• Yoğun kokular,
• Yüksek rakım,
• Bazı ilaçlar gibi faktörler hassas kişilerde migren ataklarını başlatabilir.
• TıPLERı
• 1- AURASIZ MıGREN: 4-72 saat süren ataklarla giden, unilateral, zonklayıcı, orta derecede veya şiddetli; bulantı, kusma veya fotofobi/fonofobinin eşlik ettiği, günlük fiziksel aktivitelerin ağrı şiddetini arttırdığı idiyopatik ve kronik bir baş ağrısıdır.
Aurasız migren için tanı kriterleri:
A. B-D şartlarına uyan en az 10 atak
B. Ağrı atakları(tedavisiz yada yetersiz tedavi ile)4-72 saatte sonlanıyor ve iki atak arası ağrısız dönemlerle ayrılıyor
C. Baş ağrısı aşağıdaki özelliklerden en az birine sahip:
1. Tek taraflı yerleşim
2. Zonklayıcı nitelik
3. Orta şiddette yada şiddetli(günlük aktiviteleri kısıtlıyor)
D. Aşağıdakilerden en az biri ağrıya eşlik eder:
1. Bulantı ve/veya kusma
2. Fotofobi ve/veya fonofobi
2- AURALI MıGREN: 5-20 dk içinde gelişip 60 dk`dan kısa süren, serbral korteks veya beyin sapına lokalize edilebilecek nörolojik semptomların bulunduğu idiyopatik, tekrarlayıcı ataklardır. Sıklıkla baş ağrısı, bulantı, fotofobi ve/veya fonofobi nörolojik aura semptomlarının hemen ardından yada 1 saatten daha kısa bir süre sonra gözlenir. Ağrı genellikle 4-72 saat sürer ancak hiç de blulnmayabilir.
Aura semptomlarının tipleri
• Görsel Aura: Fortifikasyon(fikse olunan alanın ortasından başlayan ve giderek yana doğru açılan zig-zag şekilli çizgiler, sintilasyon yada skotomlar oluşur. Yaygın görme bulanıklığı, distorsiyonlar, halisünasyonlar tanımlanmıştır.
• Duyusal Aura: Görsel semptomlardan sonra 2. sıklıkladır. Çoğunlukla ağız çevresinde ve ellerde uyuşmalar olur, dile doğru ilerler.
• Motor Aura: Fokal başlayan parezi ilerleyerek daha çok kas grubunu etkiler, genelde tek taraflıdır. Birlikte duyusal ve görsel semptomlarda bulunabilir.
• Konuşma semptomları: Afazi, dizartri olabilir. Hemiplejik migrende daha sık görülür.
• Az görülen semptomlar: ıhmal, yoğun patolojik anksiyete, aleksi, akalkuli, nöropsikolojik semptomlar, otomatik davranışlar, geçici global amnezi, olfaktör halüsinasyonlar, metamorfoz, deja vu, jame vu gibi semptomlar gözlenmiştir.
Birden fazla aura semptomu bir arada görülebilir ancak genellikle aynı anda başlamaz, birbirini takip ederek gözlenir. Görsel semptomlar çoğu zaman, duyusal ve motor semptomlar ise her zaman tek taraflıdır. Ağrı safhası aurasız migrene göre daha hafif geçer.
3- OFTALMOPLEJıK MıGREN: ıntrakraniyal bir lezyonun gösterilmediği; bir veya daha fazla sayıda ekstraoküler kasın felci ile birlikte giden, tekrarlayan baş ağrısı ataklarıdır. 3.kraniyal sinir tutulumu sıktır. Bunda pitoz olurken pupil dilatasyonu genellikle korunur.
4- RETıNAL MıGREN. Baş ağrısıyla birlikte bir saatten daha kısa süren, tekrarlayan ve düzelen monoküler skotom veya körlük atakları mevcuttur. THERAPIUM Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi
5- ÇOCUKLUK PERıYODıK SENDROMLARI(MıGRENE ÖNCÜLÜK EDEN VEYA MıGRENLE BERABER OLAN)
A)Çocukluk bening paroksismal vertigosu
B)Değişken çocukluk hemiplejisi
6- MıGREN KOMPLıKASYONLARI: Özellikle bayanlarda menopoz sonrasında iyileşme eğilimi gösteren migrenin komplikasyonları çok nadirdir. Uluslararası Baş Ağrısı Derneği komplikasyonları iki grupta incelemektedir.
1)Status migrenozus:Uygun tedaviye rağmen ağrı atağının 72 saatten uzun sürmesidir. Bu sürede 4 saatten kısa süren ağrısız dönemler olabilir.
2)Migrenöz infarktlar: Migrensiz aura semptomlarının 7 gün içinde tamamen düzelmediği ve/veya radyolojik olarak iskemik infarktın gösterildiği durumlardır.
7- YUKARIDAKıLERE BENZEMEYEN MıGRENıMSı BOZUKLUKLAR: Atipik migren olarak da bilinen bu tipte ağrı gerilim tip baş ağrısı kriterlerine uymaz.
GERıLıM TıP BAŞ AĞRISI
Gerilim tip baş ağrısı frontal, pariyetal ve oksipital bölgeleri saran bir band şeklindedir. Ağrı devamlıdır ve bilateraldir. Zonklayıcı değil, sıkıcı, patlayıcı nitelikte künt bir ağrıdır. Türk hastalarının %15 kadarı bu ağrıyı “beynim akıyor gibi” diye tanımlarlar. Bütün gün sürebilir. Ağrının sıklığına bağlı olarak kronik ya da epizodik tip olarak sınıflandırılır. Erişkin populasyonunda %90`lara varan sıklıkla görülür.
Genellikle bu baş ağrılarının, baş, boyun, yüz ve hatta omuz kaslarının uzun süre ve aşırı kasılma durumunda kalması sonucunda ortaya çıktığına inanılmakta idi. Ancak son yıllarda yapılan çalışmalar sonucu, gerilim tipi baş ağrısı patofizyolojisinde beyin sapına gelen modifiye limbik imputlara bağlı olarak santral ağrı module edici sistemde yaygın bir bozukluk olabileceği öne sürülmüştür.
• EPıDEMıYOLOJıTHERAPIUM Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi
PREVALANS: Baş ağrısı yakınmaları ile doktora başvuran hastaların %40`ında ağrıların gerilim tipinde olduğu bildirilmektedir. Toplum içinde sıklığı daha az (%3-5) olmasına karşın, doktora başvuran gerilim tipi bağ ağrısı hastalarının daha büyük çoğunluğunu oluşturur.
CıNSıYET, YAŞ: Gerilim tip başağrısı prevalansı bayanlarda daha fazla bulunmuştur ve her iki grupta da yaşla beraber prevalansı da azalır. Sıklıkla 20 yaş civarında başlar.
Gerilim tipi baş ağrısının Uluslararası Baş Ağrısı Derneği tarafından yapılmış olan sınıflandırması:
• Epizodik gerilim tipi baş ağrısı
-- Perikraniyal adalelerin bozukluğu ile beraber epizodik gerilim tipi baş ağrısı
-- Perikraniyal adalelerle ilişkisiz epizodik gerilim tipi baş ağrısı
• Kronik gerilim tipi baş ağrısı
-- Perikraniyal adalelerin bozukluğu ile beraber kronik gerilim tipi baş ağrısı
-- Perikraniyal adalelerle ilişkisiz kronik gerilim tipi baş ağrısı
• Yukarıdakilere uymayan gerilim tipi başağrısı
Tetikleyen faktörler: En sık rastlandığı dönem yaşam sorunlarının yoğunlaştığı erişkin çağıdır. Bu dönemde pek çok kişide geçici olarak gerilim tipi baş ağrısı gelişebilir ve kişiler genellikle doktora başvurmazlar. Ancak bazı olgularda olay kronikleşir. Stres, anksiyete ve depresyon ile birlikte ön düzeyde bir sorun haline gelebilir. Seyrek ve hafif olan formları psikososyal faktörlerden daha çok etkilenirken,kronik ve daha şiddetli olanları dış olaylardan daha az etkilenir ve kişinin fonksiyonel kapasitesini kısıtlar.
•
TıPLERı
• EPıZODıK GERıLıM TıP BAŞ AĞRISI: Dakikalardan günlere dek sürebilen tekrarlayıcı baş ağrısı epizodlarıdır. Ağrı tipik olarak sıkıcı-baskıcı niteliktedir,hafif veya orta şiddette bilateraldir ve günlük aktivite ile şiddetlenmez. Bulantı yoktur, fakat fotofobi veya fonofobi bulunabilir.
Uluslararası Baş Ağrısı Derneği tarafından yayınlanan tanı kriterlerine göre epizodik gerilim tipi baş ağrısı:
A. B-D`ye tamamen uyan en az 10 baş ağrısı atağının yaşanmış olması. Bu tip baş ağrılı günlerin sayısının yılda 180`den (<15/ay) az olması.
B. 30 dakika ile 7 gün içinde sonlanması.
C. Aşağıdaki ağrı özelliklerinden en az 2 tanesinin bulunması
1. Sıkıcı-basıcı (zonklayıcı olmayan) nitelikte,
2. Hafif veya orta şiddette(aktiviteleri güçleştirir ancak engellemez),
3. Bilateral lokalizasyon,
4. Merdiven çıkma ve benzeri günlük aktivitelerle şiddetinde artma olmaz.
D. Aşağıdakilerden tümü: THERAPIUM Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi
1. Bulantı ve kusma olmaz(iştahsızlık olabilir)
2. Fotofobi ve monofobi bulunmaz; ya da yalnızca biri bulunur.
• KRONıK TıP BAŞ AĞRISI: Bir ayda en az 15 gün ağrılı geçirmek üzere en az 6 ay süren baş ağrısıdır. Genellikle sıkıcı-basıcı karakterdedir, hafif ya da orta şiddettedir, bilateraldir ve günlük aktivite ile şiddetlenmez. Bulantı, fotofobi ve monofobi bulunabilir.
Uluslararası Baş Ağrısı Derneği tarafından yayınlanan tanı kriterlerine göre kronik gerilim tipi baş ağrısı:
A. B-D`ye tamamen uyan ve 6 ay veya daha fazla süren, aylık ortalama sıklığı >15 gün (180 gün/yıl) olan baş ağrısı olması
B. Aşağıdaki ağrı özelliklerinden en az 2 tanesinin bulunması
1. Sıkıcı-basıcı nitelikte,
2. Hafif veya orta şiddette(aktiviteleri güçleştirir ancak engellemez),
3. Bilateral lokalizasyon,
4. Merdiven çıkma ve benzeri günlük aktivitelerle şiddetinde artma olmaz.
D. Aşağıdakilerden tümü:
1. Kusma olmaz
2. Şunlardan en fazla bir tanesi bulunabilir: bulantı fotofobi, monofobi.
MıGREN / GERıLıM TıP BAŞ AĞRISININ TEDAVıSı
• ılaç tedavisi
• ılaç dışı tedavi yöntemleriTHERAPIUM Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi
Migrenin ilaçla tedavisi profilaktik tedaviyi ve atak tedavisini içerir.
àProfilaktik tedavi ile kastedilen, belirli bir süre(sıklıkla 6 ay veya daha uzun)günlük düzenli ilaç kullanımıyla atakların sıklığını ve şiddetini azaltmaya yönelik tedavidir.
àAtak tedavisi ile kastedilen ise, migren atağı sırasında o atağı dindirmeye yönelik tedavidir.
Gerilim tip baş ağrısının ilaçla tedavisi akut tedavi ve profilaktik tedaviyi içerir.
àAkut tedavi semptomatik tedavidir ve basit analjezikler kullanılır.
àProfilaktik tedavi ise düzenli bir ilaç kullanımı ile hastanın ağrısının tedavisine yönelik uygulamalardır. Bu uygulama genellikle kronik form için gerekmektedir.
Migren için koruyucu önlemler:
- Yaşam tarzının düzenli olması
- Düzenli uyumak
- Düzenli yemek yemek
- Hastanın belirleyebildiği tetikleyicilerden uzak durmak(parlak ışık, belirli gıdalar ve kokular gibi)
Bu önlemler atak sıklığını azaltabilir.
Atak sırasında karanlık ve sessiz bir ortamda bulunmak ve uyumak atağın şiddetini ve süresini kısaltacak ilaç dışı yöntemlerdir.
• Bunların dışında uygulanacak metodlar:
• KDM
• Masaj
• TENS
• Isı/buz
• US
• Gevşeme teknikleri
• Stresle mücadele yöntemleri
• Çeşitli egzersizler(Boyun kasları için germe ve güçlendirme egz.)
• Biofeedback
• Servikal traksiyon THERAPIUM Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi
• Tetik noktası germesi, baskısı ve/veya enjeksiyon
• Akapunktur
• KDM: Psikolojik etkenlerden doğan baş ağrılı hastalarda sakrum üzerinde ve T1-7 arası paravertebral sahalar üzerinde gergin bölgeler bulunur. Ligamentum nucha bölgesi palpasyonda ağrılıdır. Bu ağrı hissi, trapez ve pektoralis major kaslarına doğru uzanabilir.
Migrende de skapulalar arasında doku değişiklikleri bulunur. Genellilkle derin bir çöküklük vardır, maksimal nokta ise T2`dedir.
àTedaviye temel bölge ile başlanır. Mümkün olur olmaz yukarı doğru ilerlenerek bütün sırt tedaviye katılır. ınterskapular bölgede daha fazla çalışılmalıdır. Gerekirse ara ara, ön pektoral ve klavikular çekmeler tedaviye katılmalıdır. Gerekirse yüz de alınabilir, fakat bu durumda yeniden ataklar oluşursa yüz tedaviden çıkarılmalıdır.
• TENS: Genellikle temporal ve masseter bölgelerine yerleştirme uygundur.
Akapunktur noktalarına yerleştirilebilir.(Mastoid prosesler ile posterior orta hat arasındaki çizginin orta noktası, trapez ile SKM arasındaki oluk)
,
MıGREN
Migren, ataklar arasında semptomların gözlenmediği paroksismal bir hastalıktır. Ataklar geçici fokal nörolojik semptomlar ve/veya baş ağrısından oluşur. Geçici fokal nörolojik semptomlar hemen hemen tamamında duyusal karakterdedir. Çoğunlukla görsel ve bazen somatoduysal semptomlar olur. Ağrı genellikle hastanın fonksiyonlarını engelleyecek derecede şiddetlidir. Şiddetli ağrıya çoğu kez diğer bulgular da eşlik eder; ışık ve sese karşı hassasiyet, bulantı ve kusma olabilir.
Uluslararası Baş Ağrısı Derneğine göre migrenin sınıflaması:
1. Aurasız migren
2. Auralı migren
-- Tipik auralı migren
-- Uzamış auralı migren
-- Ailesel hemiplejik migren
-- Baziler migren
-- Baş ağrısı olmaksızın migren aurası
-- Ani başlangıçlı auralı migren
3. Oftalmoplejik migren
4. Retinal migren
5. Çocukluk periyodik semptomları(migrene öncülük eden veya migrenle beraber olan)
-- Çocukluk benign paroksismal vertigosu
-- Değişken çocukluk hemiplejisi
6. Migren komplikasyonları
-- Status migrenozus
-- Migrenöz infarktlar
7. Yukarıdakilere benzemeyen migrenimsi bozukluklar
• EPıDEMıYOLOJı
SIKLIK:Migrenin genel nüfusun içindeki sıklığı %5-15`dir. Türkiye`de kadınlarda %11-12, erkeklerde %3-4 ve çocuklarda %2’nin altında bulunmuştur.
CıNSıYET, YAŞ:Migren doğumdan ölüme kadar her yaş ve cinste görülürse de 15-30 yaş arası kadınlarda sıklıkla başlar ve ileri yaşlarda gittikçe azalır.
Migren sıklıkla aileseldir, hastalarda pozitif aile öyküsü bulunur. Ebeveynlerinden birinde migren olan kişide hastalık gelişme olasılığı %45, her ikisinde de migren olduğunda %70`tir. Bazı migren tiplerinde(ailesel hemiplejik migren) genetik ilişki kesin olarak gösterilmiş ve bunun 19. kromozom bozukluğu olduğu anlaşılmıştır.
• KLıNıK
• SEMTOMATOLOJı:Blau migren ataklarını beş ayrı dönemde incelemiştir.
1- Prodrom dönemi: Prodromal semptomlar migren ataklarından saatler, hatta 1-2 gün öncesinden başlar. Fiziksel veya mental hipo yada hiperaktivite, depresyon, belirli yiyeceklere karşı aşırı istek, devamlı esneme gibi atipik semptomlar.
2- Aura: Ağrı ataklarından önce 5-20 dk içinde gelişip 60 dk`dan kısa süren, serebral korteks veya beyin sapına lokalize edilebilecek nörolojik semptomlardır.
3- Baş ağrısı dönemi: Başlangıçta ne lokalize ne de zonklayıcı karakterdedir. Ağrının başlamasıyla fotofobi ve bulantı belirir.1/2-2 saat içinde de ağrı şiddetlenir. Ağrı başlangıçta fronto-temporal ve oküler bölgelerde daha yoğun hissedilir, ağrı ilerledikçe boyuna ve yüze doğru yayılabilir.
Gastrointestinal yakınmalar en sık eşlik eden semptomdur. Ekstremitelerde soğukluk,vertigo, tremor, solukluk, ağız kurukuğu, aşırı terleme ve üşüme gibi semptomlarda eşlik edebilir.
4- Rezolüsyon dönemi: Rezolüsyon genellikle yavaş olur. Kimi hastalarda kusmanın ardından rahatlama hissedilirken kimisinde uykuyla beraber ağrı hafifler ve geçer. ,
5. ıyileşme dönemi
• TETıKLEYıCı FAKTÖRLER
• Tetikleyici faktörler, endojen ve eksojen durumlara karşı duyarlılık ile ilişkilidir. Kadınlardaki önemli bir tetikleyici faktör olan östrojen, hastalığın kadınlarda daha sık görünmesinin nedeni olarak ileri sürülür.
• Bazı yiyecekler(çikolata gibi),
• Düzensiz yemek alışkanlıkları,
• Çok fazla ya da çok az uyku
• Stres ve bunaltı,
• Hava ve ısı değişiklikleri,
• Şiddetli yanıp sönen ışıklar,
• Bilgisayar ekranı,
• Yoğun kokular,
• Yüksek rakım,
• Bazı ilaçlar gibi faktörler hassas kişilerde migren ataklarını başlatabilir.
• TıPLERı
• 1- AURASIZ MıGREN: 4-72 saat süren ataklarla giden, unilateral, zonklayıcı, orta derecede veya şiddetli; bulantı, kusma veya fotofobi/fonofobinin eşlik ettiği, günlük fiziksel aktivitelerin ağrı şiddetini arttırdığı idiyopatik ve kronik bir baş ağrısıdır.
Aurasız migren için tanı kriterleri:
A. B-D şartlarına uyan en az 10 atak
B. Ağrı atakları(tedavisiz yada yetersiz tedavi ile)4-72 saatte sonlanıyor ve iki atak arası ağrısız dönemlerle ayrılıyor
C. Baş ağrısı aşağıdaki özelliklerden en az birine sahip:
1. Tek taraflı yerleşim
2. Zonklayıcı nitelik
3. Orta şiddette yada şiddetli(günlük aktiviteleri kısıtlıyor)
D. Aşağıdakilerden en az biri ağrıya eşlik eder:
1. Bulantı ve/veya kusma
2. Fotofobi ve/veya fonofobi
2- AURALI MıGREN: 5-20 dk içinde gelişip 60 dk`dan kısa süren, serbral korteks veya beyin sapına lokalize edilebilecek nörolojik semptomların bulunduğu idiyopatik, tekrarlayıcı ataklardır. Sıklıkla baş ağrısı, bulantı, fotofobi ve/veya fonofobi nörolojik aura semptomlarının hemen ardından yada 1 saatten daha kısa bir süre sonra gözlenir. Ağrı genellikle 4-72 saat sürer ancak hiç de blulnmayabilir.
Aura semptomlarının tipleri
• Görsel Aura: Fortifikasyon(fikse olunan alanın ortasından başlayan ve giderek yana doğru açılan zig-zag şekilli çizgiler, sintilasyon yada skotomlar oluşur. Yaygın görme bulanıklığı, distorsiyonlar, halisünasyonlar tanımlanmıştır.
• Duyusal Aura: Görsel semptomlardan sonra 2. sıklıkladır. Çoğunlukla ağız çevresinde ve ellerde uyuşmalar olur, dile doğru ilerler.
• Motor Aura: Fokal başlayan parezi ilerleyerek daha çok kas grubunu etkiler, genelde tek taraflıdır. Birlikte duyusal ve görsel semptomlarda bulunabilir.
• Konuşma semptomları: Afazi, dizartri olabilir. Hemiplejik migrende daha sık görülür.
• Az görülen semptomlar: ıhmal, yoğun patolojik anksiyete, aleksi, akalkuli, nöropsikolojik semptomlar, otomatik davranışlar, geçici global amnezi, olfaktör halüsinasyonlar, metamorfoz, deja vu, jame vu gibi semptomlar gözlenmiştir.
Birden fazla aura semptomu bir arada görülebilir ancak genellikle aynı anda başlamaz, birbirini takip ederek gözlenir. Görsel semptomlar çoğu zaman, duyusal ve motor semptomlar ise her zaman tek taraflıdır. Ağrı safhası aurasız migrene göre daha hafif geçer.
3- OFTALMOPLEJıK MıGREN: ıntrakraniyal bir lezyonun gösterilmediği; bir veya daha fazla sayıda ekstraoküler kasın felci ile birlikte giden, tekrarlayan baş ağrısı ataklarıdır. 3.kraniyal sinir tutulumu sıktır. Bunda pitoz olurken pupil dilatasyonu genellikle korunur.
4- RETıNAL MıGREN. Baş ağrısıyla birlikte bir saatten daha kısa süren, tekrarlayan ve düzelen monoküler skotom veya körlük atakları mevcuttur. THERAPIUM Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi
5- ÇOCUKLUK PERıYODıK SENDROMLARI(MıGRENE ÖNCÜLÜK EDEN VEYA MıGRENLE BERABER OLAN)
A)Çocukluk bening paroksismal vertigosu
B)Değişken çocukluk hemiplejisi
6- MıGREN KOMPLıKASYONLARI: Özellikle bayanlarda menopoz sonrasında iyileşme eğilimi gösteren migrenin komplikasyonları çok nadirdir. Uluslararası Baş Ağrısı Derneği komplikasyonları iki grupta incelemektedir.
1)Status migrenozus:Uygun tedaviye rağmen ağrı atağının 72 saatten uzun sürmesidir. Bu sürede 4 saatten kısa süren ağrısız dönemler olabilir.
2)Migrenöz infarktlar: Migrensiz aura semptomlarının 7 gün içinde tamamen düzelmediği ve/veya radyolojik olarak iskemik infarktın gösterildiği durumlardır.
7- YUKARIDAKıLERE BENZEMEYEN MıGRENıMSı BOZUKLUKLAR: Atipik migren olarak da bilinen bu tipte ağrı gerilim tip baş ağrısı kriterlerine uymaz.
GERıLıM TıP BAŞ AĞRISI
Gerilim tip baş ağrısı frontal, pariyetal ve oksipital bölgeleri saran bir band şeklindedir. Ağrı devamlıdır ve bilateraldir. Zonklayıcı değil, sıkıcı, patlayıcı nitelikte künt bir ağrıdır. Türk hastalarının %15 kadarı bu ağrıyı “beynim akıyor gibi” diye tanımlarlar. Bütün gün sürebilir. Ağrının sıklığına bağlı olarak kronik ya da epizodik tip olarak sınıflandırılır. Erişkin populasyonunda %90`lara varan sıklıkla görülür.
Genellikle bu baş ağrılarının, baş, boyun, yüz ve hatta omuz kaslarının uzun süre ve aşırı kasılma durumunda kalması sonucunda ortaya çıktığına inanılmakta idi. Ancak son yıllarda yapılan çalışmalar sonucu, gerilim tipi baş ağrısı patofizyolojisinde beyin sapına gelen modifiye limbik imputlara bağlı olarak santral ağrı module edici sistemde yaygın bir bozukluk olabileceği öne sürülmüştür.
• EPıDEMıYOLOJıTHERAPIUM Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi
PREVALANS: Baş ağrısı yakınmaları ile doktora başvuran hastaların %40`ında ağrıların gerilim tipinde olduğu bildirilmektedir. Toplum içinde sıklığı daha az (%3-5) olmasına karşın, doktora başvuran gerilim tipi bağ ağrısı hastalarının daha büyük çoğunluğunu oluşturur.
CıNSıYET, YAŞ: Gerilim tip başağrısı prevalansı bayanlarda daha fazla bulunmuştur ve her iki grupta da yaşla beraber prevalansı da azalır. Sıklıkla 20 yaş civarında başlar.
Gerilim tipi baş ağrısının Uluslararası Baş Ağrısı Derneği tarafından yapılmış olan sınıflandırması:
• Epizodik gerilim tipi baş ağrısı
-- Perikraniyal adalelerin bozukluğu ile beraber epizodik gerilim tipi baş ağrısı
-- Perikraniyal adalelerle ilişkisiz epizodik gerilim tipi baş ağrısı
• Kronik gerilim tipi baş ağrısı
-- Perikraniyal adalelerin bozukluğu ile beraber kronik gerilim tipi baş ağrısı
-- Perikraniyal adalelerle ilişkisiz kronik gerilim tipi baş ağrısı
• Yukarıdakilere uymayan gerilim tipi başağrısı
Tetikleyen faktörler: En sık rastlandığı dönem yaşam sorunlarının yoğunlaştığı erişkin çağıdır. Bu dönemde pek çok kişide geçici olarak gerilim tipi baş ağrısı gelişebilir ve kişiler genellikle doktora başvurmazlar. Ancak bazı olgularda olay kronikleşir. Stres, anksiyete ve depresyon ile birlikte ön düzeyde bir sorun haline gelebilir. Seyrek ve hafif olan formları psikososyal faktörlerden daha çok etkilenirken,kronik ve daha şiddetli olanları dış olaylardan daha az etkilenir ve kişinin fonksiyonel kapasitesini kısıtlar.
•
TıPLERı
• EPıZODıK GERıLıM TıP BAŞ AĞRISI: Dakikalardan günlere dek sürebilen tekrarlayıcı baş ağrısı epizodlarıdır. Ağrı tipik olarak sıkıcı-baskıcı niteliktedir,hafif veya orta şiddette bilateraldir ve günlük aktivite ile şiddetlenmez. Bulantı yoktur, fakat fotofobi veya fonofobi bulunabilir.
Uluslararası Baş Ağrısı Derneği tarafından yayınlanan tanı kriterlerine göre epizodik gerilim tipi baş ağrısı:
A. B-D`ye tamamen uyan en az 10 baş ağrısı atağının yaşanmış olması. Bu tip baş ağrılı günlerin sayısının yılda 180`den (<15/ay) az olması.
B. 30 dakika ile 7 gün içinde sonlanması.
C. Aşağıdaki ağrı özelliklerinden en az 2 tanesinin bulunması
1. Sıkıcı-basıcı (zonklayıcı olmayan) nitelikte,
2. Hafif veya orta şiddette(aktiviteleri güçleştirir ancak engellemez),
3. Bilateral lokalizasyon,
4. Merdiven çıkma ve benzeri günlük aktivitelerle şiddetinde artma olmaz.
D. Aşağıdakilerden tümü: THERAPIUM Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi
1. Bulantı ve kusma olmaz(iştahsızlık olabilir)
2. Fotofobi ve monofobi bulunmaz; ya da yalnızca biri bulunur.
• KRONıK TıP BAŞ AĞRISI: Bir ayda en az 15 gün ağrılı geçirmek üzere en az 6 ay süren baş ağrısıdır. Genellikle sıkıcı-basıcı karakterdedir, hafif ya da orta şiddettedir, bilateraldir ve günlük aktivite ile şiddetlenmez. Bulantı, fotofobi ve monofobi bulunabilir.
Uluslararası Baş Ağrısı Derneği tarafından yayınlanan tanı kriterlerine göre kronik gerilim tipi baş ağrısı:
A. B-D`ye tamamen uyan ve 6 ay veya daha fazla süren, aylık ortalama sıklığı >15 gün (180 gün/yıl) olan baş ağrısı olması
B. Aşağıdaki ağrı özelliklerinden en az 2 tanesinin bulunması
1. Sıkıcı-basıcı nitelikte,
2. Hafif veya orta şiddette(aktiviteleri güçleştirir ancak engellemez),
3. Bilateral lokalizasyon,
4. Merdiven çıkma ve benzeri günlük aktivitelerle şiddetinde artma olmaz.
D. Aşağıdakilerden tümü:
1. Kusma olmaz
2. Şunlardan en fazla bir tanesi bulunabilir: bulantı fotofobi, monofobi.
MıGREN / GERıLıM TıP BAŞ AĞRISININ TEDAVıSı
• ılaç tedavisi
• ılaç dışı tedavi yöntemleriTHERAPIUM Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi
Migrenin ilaçla tedavisi profilaktik tedaviyi ve atak tedavisini içerir.
àProfilaktik tedavi ile kastedilen, belirli bir süre(sıklıkla 6 ay veya daha uzun)günlük düzenli ilaç kullanımıyla atakların sıklığını ve şiddetini azaltmaya yönelik tedavidir.
àAtak tedavisi ile kastedilen ise, migren atağı sırasında o atağı dindirmeye yönelik tedavidir.
Gerilim tip baş ağrısının ilaçla tedavisi akut tedavi ve profilaktik tedaviyi içerir.
àAkut tedavi semptomatik tedavidir ve basit analjezikler kullanılır.
àProfilaktik tedavi ise düzenli bir ilaç kullanımı ile hastanın ağrısının tedavisine yönelik uygulamalardır. Bu uygulama genellikle kronik form için gerekmektedir.
Migren için koruyucu önlemler:
- Yaşam tarzının düzenli olması
- Düzenli uyumak
- Düzenli yemek yemek
- Hastanın belirleyebildiği tetikleyicilerden uzak durmak(parlak ışık, belirli gıdalar ve kokular gibi)
Bu önlemler atak sıklığını azaltabilir.
Atak sırasında karanlık ve sessiz bir ortamda bulunmak ve uyumak atağın şiddetini ve süresini kısaltacak ilaç dışı yöntemlerdir.
• Bunların dışında uygulanacak metodlar:
• KDM
• Masaj
• TENS
• Isı/buz
• US
• Gevşeme teknikleri
• Stresle mücadele yöntemleri
• Çeşitli egzersizler(Boyun kasları için germe ve güçlendirme egz.)
• Biofeedback
• Servikal traksiyon THERAPIUM Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi
• Tetik noktası germesi, baskısı ve/veya enjeksiyon
• Akapunktur
• KDM: Psikolojik etkenlerden doğan baş ağrılı hastalarda sakrum üzerinde ve T1-7 arası paravertebral sahalar üzerinde gergin bölgeler bulunur. Ligamentum nucha bölgesi palpasyonda ağrılıdır. Bu ağrı hissi, trapez ve pektoralis major kaslarına doğru uzanabilir.
Migrende de skapulalar arasında doku değişiklikleri bulunur. Genellilkle derin bir çöküklük vardır, maksimal nokta ise T2`dedir.
àTedaviye temel bölge ile başlanır. Mümkün olur olmaz yukarı doğru ilerlenerek bütün sırt tedaviye katılır. ınterskapular bölgede daha fazla çalışılmalıdır. Gerekirse ara ara, ön pektoral ve klavikular çekmeler tedaviye katılmalıdır. Gerekirse yüz de alınabilir, fakat bu durumda yeniden ataklar oluşursa yüz tedaviden çıkarılmalıdır.
• TENS: Genellikle temporal ve masseter bölgelerine yerleştirme uygundur.
Akapunktur noktalarına yerleştirilebilir.(Mastoid prosesler ile posterior orta hat arasındaki çizginin orta noktası, trapez ile SKM arasındaki oluk)
,
Son düzenleyen: Moderatör:
