- 6 Mart 2012
- 17.731
- 27.732
- 48
Karın ağrısı bir belirtidir. Karın ağrısı diye bir hastalık yoktur, ancak birçok hastalığın veya patolojik durumun belirtisi olabilir. Ateş, kusma kaka yapamama, rektal kanama, karın içinde kitle gibi karın ağrısı da çeşitli hastalıkların belirtilerinden biridir. Karın ağrısı, çocuğun cerrahi hastalıklarının belirtileri arasında en önemlilerindendir.
Çocuklarda karın ağrısına yol açan etkenler nelerdir? Organik kökenli ve işlevsel kökenli karın ağrıları hakkında neler söylenebilir?
Çocukta karın ağrısı her sebepten olabilir. illede cerrahi olması şart değildir. Ama neden cerrahi ise bu acil bir durumdur ve hemen tedavi edilmezse çok ciddi olaylara neden olabileceği için önemlidir.
Akut karın ağrıları ve kronik karın ağrıları hakkında neler söylenebilir?
Akut karın ağrısı yani ani başlayan karın ağrısı daha çok cerrahi bir nedene bağlı olan bir karın ağrısıdır. Bunun dışında bazı kronik ağrılar vardır ki günlerce, aylarca hatta senelerce devam eder. Bunlara da kronik karın ağrıları denmektedir. Bu ağrılar daha çok cerrahi olmayan nedenlere bağlıdır. Çocuklarda çok sık rastlanan ve kronik ağrı olarak düşünebileceğimiz ağrıları şu şekilde özetleyebiliriz:
Sindirim sistemi ile ilgili olan kronik ağrılar en önemli olanlarıdır. Mide ile ilgili olan gastrit, ülser gibi durumlar çocoklarda da olabilir. Bunlar çocuk cerrahının yanında, özellikle gastroenteroloğunu çok ilgilendiren bir durumdur.örneğin midenin içinde üreyen bazı mikroorganizmalar bundan sorumlu olabiliyor ve tedavi tedavi edilmedikçe karın ağrısı başta olmak üzere gastrointestinal sistem şikayetleri devam ediyor. Bu hastalarda cerrahi cerrahi birşey düşünülmüyorsa çocuk gastroenteroloğuyla temasa geçilip endoskopi yapılarak midesinde ülser var mı yok mu ona bakılmalıdır. Biyopsi alınması gerekebilir. Helikobacter pylori denilen bu mikroorganizmanın olup olmadığı incelenir; eğer varsa ona göre medikal tedaviye geçilmelidir.
Gastroenterit durumunda ishal ve kusma yanında karın ağrısı şikayetleri olabilir. Bu durumun tam aksi konstipasyon denen kaka yapma zorluğu ve kaka yapamama problemleri, bağırsakların iyi çalışmaması, kabızlık durumlarında da uzun süren karın ağrıları olabilmektedir. Habitüel kabızlık denen bu durum, yanlış beslenme iyi tuvalet eğitimi alamama nedeniyle oluşmaktadır. Bu çocuklarda rahat kaka yapamamaya bağlı olarak karın ağrıları görülebilmektedir.
Bağırsağın çeşitli enflamatuvar hastalıklarında da, ülseratif kolit ve Chron gibi kronik hastalıklarda da karın ağrıları olabilmektedir. Çeşitli nedenlerle solunum yolu enfeksiyonu geçiren çocuklarda da karın ağrıları olabilmektedir. Ağır bir pnömoni tablosundan hafif bir üst solunum yolu infeksiyonuna kadar her türlü solunum problemi çocuklarda karın ağrısı olarak belirti verebilir.
İdrar yolu enfeksiyonları da ciddi karın ağrıları yapabilir. Üriner sistemde herhangi bir tıkanma, nefrit veya basit bir alt üriner sistem enfeksiyonu da karınağrısı bulgusu ile kendini gösterebilir. Tekrarlayan idrar yolu infeksiyonlarında sünnet derisinin çıkarılması yani sünnet ameliyatı tavsiye edilir.
Hiçbir hastalık bulgusu olmayan çocuklarda da akut veya kronik karın ağrısı olabilmektedir. Örneğin; çocuğun o gün hoşlanmadığı bir matematik dersi varsa, jimnastik dersi varsa, evde annesi babası birşeye kızmışşa karın ağrısı olabilir. Bunlara psikolojik ve okul karın ağrıları denilmektedir. Bu gibi durumlar çok sık görülmektedir. Karın ağrısının bir belirti olarak kendisini gösterdiği bu hastalıklarda sadece karın ağrıları değil bulantı, kusma, ateş, kanama gibi başka belirtiler de olabilmektedir. Karın ağrısı yakınmasıyla bir çocuk doktora gelmişse, sadece karın ağrısı değil diğer bulgularla beraber hasta değerlendirilmeli ve altında cerrahi bir sebep yatıyor olabilir diye de bu hastalar için çocuk cerrahı tarafından da değerlendirilmesi gerekir.
Çocuklarda Apandisit
Halk arasında şöyle bir yanılgı vardır; çocuklarda apandisit olur mu? Aslında çocuklarda apandisit daha çok olur. Apandisit, erişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da akut karın tablosu yaratan, ani karın ağrısıyla kendini gösteren en önemli hadiselerden biridir. Bu çok da sık görülmektedir. Apandisit ani bir karın ağrısı olarak başlamaktadır; daha çok göbek çevresinde başlarken saatler geçtikçe yavaş yavaş karında sağ alt bölgeye doğru gider ve orada belli bir bölgede apandisitin bulunduğu yerde lokalize olur. Bu arada karın ağrısının yanında mide bulantısı, kusma şikayetleri de eklenir, ateş olabilir, yürümede zorluk, bükülerek yürümek gibi şikayetlerle de karşılaşılabilir.
Ağrı kesici vermeyelim…
Çocuğun eğer karnı ağrıyorsa yapılması gereken en önemli şey ağrı kesici vermemektir. Çünkü karnı ağrıyor diye ağrı kesici verilirse durum maskelenmiş olur ve tanıda geç kalınmış olur. Bu hata ne yazık ki sık sık yapılmaktadır. Bu yüzden teşhis konulmayan karın ağrılarında ağrı kesici vermekte acele etmemek lazım ki tanı da yanılma, gecikme olmasın çünkü tanıda olabilecek bir gecikme bu tip apandisitlerde tedavisi çok zor olan çok ciddi durumlar yaratabilir. Gecikme olursa apandisit patlayabilir yani apandiks denilen kör barsak delinebilir, bu da çok ciddi komplikasyonlara yol açabilmektedir. Bu durum sepsis, şok ve ölümle bile sonlanabilmektedir.
Akut karın ağrısının cerrahi sebepleri sadece apandisit değildir. Apandisit, karın ağrısının en sık görüldüğü bir acil carrahi durumdur. Başka cerrahi bir durumda da karın ağrısı olabilir. Örneğin her türlü bağırsak tıkanıklığı, karın şişliği, kusma ve kaka yapamama gibi bulguların yanında çocuğun ayrıca karın ağrısı yakınması da olabilir. Bağırsak düğümlenmesi gibi durumlarda da bir an evvel ameliyatla durumun düzeltilmesi gerekir. Geç kalınırsa bağırsaklarda gangren, delinme ve perilonit gibi daha ciddi durumlar ortay çıkmaktadır. Sonra başka nedenlerden de bağırsak delinmiş olabilir. Örneğin tifoda bağırsaklarda iltihap olur. Buna bağlı bir delinme olabilir. Ayrıca yeni doğan devresinde özellikle yoğun bakımda kalması gereken bebeklerde de bir kolit durumu vardır ki bu nekroze olmuş bir kolittir ve buna bağlı bağırsak delinmesi olabilir.
Boğulmuş kasık fıtıklarında da karın ağrısı olabilir. Kasık fıtığı ihmal edilmeden bir an evvel ameliyat edilmelidir. Aksi takdirde fıtık boğulur ve karın ağrısına neden olabilir. Fıtığın belirtisi kasıkta şişmedir. Tek başına olan fıtık bazen ağrı yapabilir ancak bu ağrı daha çok kasık bölgesindedir. Karın ağrısı yine testislerin kendi etrafında dönmesi olarak tanımlanan torsiyon dediğimiz durumlarla da olabilir. Bu testisler eğer inmemiş ise, karın içindeyse kısırlık olabileceğinden indirmek gerekir. Ayrıca karında kitle yapan durumlarda ve karın içi organlara bası durumlarında da karın içi organlara bası durumlarında da karın ağrısı ek bir bulgu olarak kendini gösterebilir.
Akut karın ağrıları daha çok cerrahi sebeplerden kaynaklanan, ani başlayan ve bir an önce tedavi edilmesi gereken durumlardır. Kronikler ise daha çok organik sebeplerle ani başlamamış, uzun bir devresi olanlardır. Bu kabızlık olabilir, parazit olabilir, bağırsak iltihabı olabilir, idrar yolu enfeksiyonu, uzun süren akciğer problemleri olabilir.
Bağırsak solucanlarına bağlı karın ağrısı nedir?
Makatta kaşıntı, ağızda fazla salya birikmesi, iştahı çok iyi olmasına rağmen kilo alamama gibi durumlarda da bağırsaklarda parazit var mı diye şüphelenmek gerekmektedir. Bu durumlarda da ciddi karın ağrıları yapabilir. Kronik karın ağrısı olan çocuklarda diğer tetkikleri yaparken idrarında birşey var mı, akciğerleri nasıl, bu arada kakasında parazit var mı diye bakılmalıdır. Eğer parazit bulunursa hem kendisine hem de ailedeki diğer fertlere parazit ilacı verilmeli, takip edilmeli, tekrardan değerlendirilmelidir.
Karın Ağrısı Olan Çocuğa Yaklaşım Nasıl Olmalı?
-Kendini iyi hissettiği pozisyonda yatıp dinlenmesine izin verin.
-Yedirmeye çalışmayın. Eğer alabiliyorsa, az az sıvı almasını sağlayın.
-Doktorunuza danışmadan herhangi bir ilaç vermeyin.
-Doktora gitmeden karın ağrısıyla birlikte olan bulguları ( ishal, kabızlık, ateş …gibi), ağrının yerini, azaltan veya arttıran faktörleri not ederseniz tanı konmasına yardımcı olacağınızı unutmayın.
-Fonksiyonel karın ağrısında da çocuğun rol yapmadığını, gerçekten ağrı hissettiğini bilin ve onu suçlamayın.
-Karın Ağrısında Ne Zaman Doktora Başvurmak Gerekir?
Eğer karın ağrısı 12-24 saatte geçmiyorsa veya sık sık tekrarlıyorsa
-Karın ağrısı, göbek çevresi dışında başka bir bölgedeyse ( Özellikle karnın sağ alt tarafında olan karın ağrılarında apandisit olasılığını göz ardı etmemek gerekir !)
-Çocuğun genel durumu kötü görünüyorsa ( Anne baba kendi hislerine güvenip hareket etmeliler, kimse çocuğunuzu sizin kadar iyi tanıyamaz )
-Uzamış kusma varsa ( 12-24 saati geçen kusmalar )
-Sarı- yeşil, safralı kusmalar varsa
-Kanlı kusma varsa
-Kanlı ishal varsa
-İdrar yapmada ağrı, sık idrara çıkma varsa çocuk doktoruna başvurmalısınız.
Çocuklarda karın ağrısı önemsenmeli ve nedeni mutlaka açıklığa kavuşturulmalıdır.
