- 14 Ağustos 2015
- 680
- 1.271
- Konu Sahibi Bahar Yildirim
- #1
Salvador Allende Gossens;
Şilili devlet adamıdır (Santiago 1908 – ay. y 1973).
Batı dünyasında serbest seçimle işbaşına gelen ilk sosyalist devlet başkanıdır. Politikaya tıp öğrencisiyken atıldı. Hekim çıktıktan (1933) bir yıl sonra Şili Sosyalist Partisi kurucuları arasında yer aldı. 1937’de parlamentoya girdi. Sol tabanlı Halk Cephesi Hükümeti’nde (1938-1940) sağlık bakanlığı yaptı. 1943’te Sosyalist Parti genel sekreterliğine getirildi. 1945’te senatör seçildi. 1952, 1958 ve 1964 başkanlık seçimlerine solun ortak adayı olarak katıldıysa da başarı sağlayamadı. Üç yıllık Senato başkanlığının (1966-1969) ardından sol cephenin oluşturduğu Halk Birliği tarafından dördüncü kez başkan adayı gösterildi. Toprak reformu, endüstri ve madenlerin devletleştirilmesi, sağlık ve eğitim hizmetlerinin yaygınlaştırılması, seçim programında yer alan temel ilkelerdi. Eylül 1970’te yapılan ve üç adayın katıldığı seçimde en çok oyu (% 36.3) almasına karşın, salt çoğunluğu elde edemedi. Senato ve Millet Meclisi’nde Hıristiyan Demokratlar’ın da desteğini alarak Şili tarihinin ilk Marksist başkanı seçildi (Ekim 1970). Kurulan Halk Birliği Hükümeti sosyalist içerikli bir politika izledi. Küba ve Çin ile diplomatik ilişki kuran ilk Latin Amerika ülkesi Şili oldu. Ancak bakır madenlerinin devletleştirilmesi ve sosyalizmin öteki Latin Amerika ülkelerine sıçraması olasılığı, ABD’yi tedirgin etti. ABD ekonomik ambargosu, Dünya Bankası ve IMF’ nin mali yardımları kesmesi, Şili ekonomisini açmaza soktu. Dünya bakır fiyatlarının bilinçli olarak düşürülmesi bu ivmeyi hızlandırdı. Sovyetler Birliği ise Marksizmin sandıktan çıkmasına sıcak bakmadığından, gelişmeler karşısında sessiz kaldı. 1972’de başgösteren tüketim maddeleri sıkıntısı, karaborsayı körükledi; sermaye kaçışı hızlandı. Ekim 1972’de yaşanan bir aylık, kamyon sahipleri grevi ve esnafın kepenk indirmesi yaşamı felce uğrattı. Tüm bu olumsuz gelişmelere karşın, Mart 1973 genel seçimlerinde Halk Birliği oyların % 45’ini almayı başardı. Parlamentodaki 2/3’lük çoğunluğu yitiren sağ muhalefetin, Allende’yi yasal yollardan engelleme ve erken seçime gitme şansı ortadan kalkmış oldu. Nisan ayında Hristiyan Demoktratlar’ın desteğini çekmesinin ardından haziran ayında bir darbe girişimi bastırıldı. Temmuz ayında kamyoncular yeniden greve gitti. Ağustos ayı sonlarında Allende’ye bağlı Genelkurmay Başkanı General Pratts’ın istifası, Allende’nin ordu içindeki konumunu sarstı. Pratts’ın yerine atanan General Ugarte Pinochet, ABD ve CIA’nın desteğinde, 11 Eylül 1973’te, Silahlı Kuvvetler adına Allende’ye bir muhtıra vererek yönetimden çekilmesini istedi. Allende’nin bunu kabul etmemesi üzerine Başkanlık Sarayı’nı kuşatan askerler tarafından öldürüldü. Köklü bir demokrasi geleneğine sahip olan Şili, bu darbeyle 17 yıl sürecek totaliter bir yönetim altına girdi. Darbeyi ABD ve CIA ‘nın planladığı, zaman içinde kesinlik kazandı.
http://www.nkfu.com/salvador-allende-gossens-kimdir/
Allende’nin ölümünden hemen önce radyo’dan yaptığı veda konuşması:
Dostlarım,
Hiç şüphe yok ki, bu sizlere seslenmek için son fırsatım. Hava Kuvvetleri Magallanes Radyosu’nun vericilerini bombaladı.
Sözlerim sitem değil, hayal kırıklığı taşıyor. Umarım, kendi sözlerine ihanet edenlerin utancı olurlar... Şili’nin askerleri, birer unvandan ibaret başkomutanları, kendi kendini Donanma Komutanı ilan eden Amiral Merino, daha dün Hükümet’e sadakatini sunan, bugün ise kendini Carabinero’ların (paramiliter polis) başı ilan eden General Mendoza…
Bu koşullarda, sözlerim sadece işçilere: Teslim olmayacağım!
Bu tarihi dönemeçte, halka olan sadakatimin bedelini hayatımla ödeyeceğim. Ve onlara, binlerce Şilili’nin tertemiz vicdanına serptiğimiz tohumların kuruyup gitmeyeceğinden şüphem olmadığını söyleyeceğim.
Güçlüler ve bize üstün gelecekler, ancak toplumsal dönüşümler ne suçla ne de güçle bastırılabilir. Tarih bizimdir, tarihi toplumlar yapar.
Ülkemin emekçileri, adalete olan büyük özleminizin ancak bir sözcüsü olan, Anayasa’ya ve kanunlara bağlı kalacağına söz vermiş bu adama gösterdiğiniz sadakat için teşekkür ederim. Sizlere seslenebildiğim bu son anda, yaşadıklarımızdan ders çıkartmanızı diliyorum: Yabancı sermaye, emperyalizm, gericilikle birlikte Silahlı Kuvvetlerimizin kendi geleneğini bozmasına varan koşulları hazırladılar. Bu geleneğin kurucuları General Schneider ve Komutan Araya da, bugün dışarıdan aldıkları destekle kendi çıkarlarını ve imtiyazlarını korumaya çalışan aynı sosyal kesimin kurbanlarıdır.
Esas olarak size sesleniyorum, ülkemin mütevazi kadınları, bize inanan köylü kadınlarımız, çocuğunu esirgediğimizi bilen anneler… Size sesleniyorum Şili’nin fikir işçileri kapitalist toplumun avantajlarından bahsedip duran meslek örgütleri ve sendikalar tarafından yaratılan kargaşaya karşı çalışmaya devam eden yurtseverler… Size sesleniyorum, ülkemin gençleri, öğrencileri, şarkılarını söyleyenler, bize neşelerini ve mücadele ruhunu verenler… Size sesleniyorum Şili’nin insanları, işçiler, köylüler, aydınlar, zulüm görecekler ülkemizde faşizm saatlerdir iş başında. Harekete geçmesi gerekenlerin sessizliği karşısında terörist baskınlar yapıyor, köprüleri havaya uçuruyor, demiryollarını kesiyor, gaz ve petrol borularını imha ediyorlar. Suçludurlar. Tarih onları yargılayacaktır!
Hiç şüphe yok ki Magallanes Radyosu susturulacak. Sakin ve metalik sesim sizlere ulaşamayacak. Sorun değil. Sesimi duymaya devam edeceksiniz. Her zaman yanınızda olacağım. En azından, onurlu ve ülkesine sadık bir adam olarak hatırlanacağım.
Halkım kendini savunmalı ancak kurban etmemelidir. Halkım, kendisinin yok edilmesine veya kurşunlarla delik deşik edilmesine izin vermemeli, ancak aşağılanmaya da müsaade etmemelidir.
Ülkemin işçileri, Şili’ye ve yazgısına inanıyorum. Başka insanlar, ihanetin galebe çaldığı bu karanlık ve acı anı yenecekler. Siz de bunu bilerek ilerlemeye devam edin er ya da geç, o büyük caddeler tekrar açılacak ve özgür insanlar yeni bir toplum oluşturmak için o caddelerden yürüyecekler.
Yaşasın Şili! Çok yaşa halkım! Yaşasın işçiler!
Bunlar benim son sözlerim, fedakarlığımın boşuna olmadığından eminim. Sonunda, en azından, suçu, alçaklığı ve ihaneti cezalandıracak bir ahlak dersi olacak.
Santiago de Chile, 11 Eylül 1973
http://haber.sol.org.tr/enternasyon...a-allendenin-son-radyo-konusmasi-haberi-59498
Allende´nin ABD güdümündeki diktatör Pinochet
tarafindan katledilmeden önceki son fotografi
Şilili devlet adamıdır (Santiago 1908 – ay. y 1973).
Batı dünyasında serbest seçimle işbaşına gelen ilk sosyalist devlet başkanıdır. Politikaya tıp öğrencisiyken atıldı. Hekim çıktıktan (1933) bir yıl sonra Şili Sosyalist Partisi kurucuları arasında yer aldı. 1937’de parlamentoya girdi. Sol tabanlı Halk Cephesi Hükümeti’nde (1938-1940) sağlık bakanlığı yaptı. 1943’te Sosyalist Parti genel sekreterliğine getirildi. 1945’te senatör seçildi. 1952, 1958 ve 1964 başkanlık seçimlerine solun ortak adayı olarak katıldıysa da başarı sağlayamadı. Üç yıllık Senato başkanlığının (1966-1969) ardından sol cephenin oluşturduğu Halk Birliği tarafından dördüncü kez başkan adayı gösterildi. Toprak reformu, endüstri ve madenlerin devletleştirilmesi, sağlık ve eğitim hizmetlerinin yaygınlaştırılması, seçim programında yer alan temel ilkelerdi. Eylül 1970’te yapılan ve üç adayın katıldığı seçimde en çok oyu (% 36.3) almasına karşın, salt çoğunluğu elde edemedi. Senato ve Millet Meclisi’nde Hıristiyan Demokratlar’ın da desteğini alarak Şili tarihinin ilk Marksist başkanı seçildi (Ekim 1970). Kurulan Halk Birliği Hükümeti sosyalist içerikli bir politika izledi. Küba ve Çin ile diplomatik ilişki kuran ilk Latin Amerika ülkesi Şili oldu. Ancak bakır madenlerinin devletleştirilmesi ve sosyalizmin öteki Latin Amerika ülkelerine sıçraması olasılığı, ABD’yi tedirgin etti. ABD ekonomik ambargosu, Dünya Bankası ve IMF’ nin mali yardımları kesmesi, Şili ekonomisini açmaza soktu. Dünya bakır fiyatlarının bilinçli olarak düşürülmesi bu ivmeyi hızlandırdı. Sovyetler Birliği ise Marksizmin sandıktan çıkmasına sıcak bakmadığından, gelişmeler karşısında sessiz kaldı. 1972’de başgösteren tüketim maddeleri sıkıntısı, karaborsayı körükledi; sermaye kaçışı hızlandı. Ekim 1972’de yaşanan bir aylık, kamyon sahipleri grevi ve esnafın kepenk indirmesi yaşamı felce uğrattı. Tüm bu olumsuz gelişmelere karşın, Mart 1973 genel seçimlerinde Halk Birliği oyların % 45’ini almayı başardı. Parlamentodaki 2/3’lük çoğunluğu yitiren sağ muhalefetin, Allende’yi yasal yollardan engelleme ve erken seçime gitme şansı ortadan kalkmış oldu. Nisan ayında Hristiyan Demoktratlar’ın desteğini çekmesinin ardından haziran ayında bir darbe girişimi bastırıldı. Temmuz ayında kamyoncular yeniden greve gitti. Ağustos ayı sonlarında Allende’ye bağlı Genelkurmay Başkanı General Pratts’ın istifası, Allende’nin ordu içindeki konumunu sarstı. Pratts’ın yerine atanan General Ugarte Pinochet, ABD ve CIA’nın desteğinde, 11 Eylül 1973’te, Silahlı Kuvvetler adına Allende’ye bir muhtıra vererek yönetimden çekilmesini istedi. Allende’nin bunu kabul etmemesi üzerine Başkanlık Sarayı’nı kuşatan askerler tarafından öldürüldü. Köklü bir demokrasi geleneğine sahip olan Şili, bu darbeyle 17 yıl sürecek totaliter bir yönetim altına girdi. Darbeyi ABD ve CIA ‘nın planladığı, zaman içinde kesinlik kazandı.
http://www.nkfu.com/salvador-allende-gossens-kimdir/
Allende’nin ölümünden hemen önce radyo’dan yaptığı veda konuşması:
Dostlarım,
Hiç şüphe yok ki, bu sizlere seslenmek için son fırsatım. Hava Kuvvetleri Magallanes Radyosu’nun vericilerini bombaladı.
Sözlerim sitem değil, hayal kırıklığı taşıyor. Umarım, kendi sözlerine ihanet edenlerin utancı olurlar... Şili’nin askerleri, birer unvandan ibaret başkomutanları, kendi kendini Donanma Komutanı ilan eden Amiral Merino, daha dün Hükümet’e sadakatini sunan, bugün ise kendini Carabinero’ların (paramiliter polis) başı ilan eden General Mendoza…
Bu koşullarda, sözlerim sadece işçilere: Teslim olmayacağım!
Bu tarihi dönemeçte, halka olan sadakatimin bedelini hayatımla ödeyeceğim. Ve onlara, binlerce Şilili’nin tertemiz vicdanına serptiğimiz tohumların kuruyup gitmeyeceğinden şüphem olmadığını söyleyeceğim.
Güçlüler ve bize üstün gelecekler, ancak toplumsal dönüşümler ne suçla ne de güçle bastırılabilir. Tarih bizimdir, tarihi toplumlar yapar.
Ülkemin emekçileri, adalete olan büyük özleminizin ancak bir sözcüsü olan, Anayasa’ya ve kanunlara bağlı kalacağına söz vermiş bu adama gösterdiğiniz sadakat için teşekkür ederim. Sizlere seslenebildiğim bu son anda, yaşadıklarımızdan ders çıkartmanızı diliyorum: Yabancı sermaye, emperyalizm, gericilikle birlikte Silahlı Kuvvetlerimizin kendi geleneğini bozmasına varan koşulları hazırladılar. Bu geleneğin kurucuları General Schneider ve Komutan Araya da, bugün dışarıdan aldıkları destekle kendi çıkarlarını ve imtiyazlarını korumaya çalışan aynı sosyal kesimin kurbanlarıdır.
Esas olarak size sesleniyorum, ülkemin mütevazi kadınları, bize inanan köylü kadınlarımız, çocuğunu esirgediğimizi bilen anneler… Size sesleniyorum Şili’nin fikir işçileri kapitalist toplumun avantajlarından bahsedip duran meslek örgütleri ve sendikalar tarafından yaratılan kargaşaya karşı çalışmaya devam eden yurtseverler… Size sesleniyorum, ülkemin gençleri, öğrencileri, şarkılarını söyleyenler, bize neşelerini ve mücadele ruhunu verenler… Size sesleniyorum Şili’nin insanları, işçiler, köylüler, aydınlar, zulüm görecekler ülkemizde faşizm saatlerdir iş başında. Harekete geçmesi gerekenlerin sessizliği karşısında terörist baskınlar yapıyor, köprüleri havaya uçuruyor, demiryollarını kesiyor, gaz ve petrol borularını imha ediyorlar. Suçludurlar. Tarih onları yargılayacaktır!
Hiç şüphe yok ki Magallanes Radyosu susturulacak. Sakin ve metalik sesim sizlere ulaşamayacak. Sorun değil. Sesimi duymaya devam edeceksiniz. Her zaman yanınızda olacağım. En azından, onurlu ve ülkesine sadık bir adam olarak hatırlanacağım.
Halkım kendini savunmalı ancak kurban etmemelidir. Halkım, kendisinin yok edilmesine veya kurşunlarla delik deşik edilmesine izin vermemeli, ancak aşağılanmaya da müsaade etmemelidir.
Ülkemin işçileri, Şili’ye ve yazgısına inanıyorum. Başka insanlar, ihanetin galebe çaldığı bu karanlık ve acı anı yenecekler. Siz de bunu bilerek ilerlemeye devam edin er ya da geç, o büyük caddeler tekrar açılacak ve özgür insanlar yeni bir toplum oluşturmak için o caddelerden yürüyecekler.
Yaşasın Şili! Çok yaşa halkım! Yaşasın işçiler!
Bunlar benim son sözlerim, fedakarlığımın boşuna olmadığından eminim. Sonunda, en azından, suçu, alçaklığı ve ihaneti cezalandıracak bir ahlak dersi olacak.
Santiago de Chile, 11 Eylül 1973
http://haber.sol.org.tr/enternasyon...a-allendenin-son-radyo-konusmasi-haberi-59498
Allende´nin ABD güdümündeki diktatör Pinochet
tarafindan katledilmeden önceki son fotografi
