- 2 Ekim 2012
- 644
- 3
Ağızdaen son süren dişler üçüncü azı dişleridir. Genelde 17 - 25 yaşları arasında sürmeye başlarlar. Bu dişlerin ağızda bırakılıp bırakılmaması konusu tartışmalıdır. Doğru pozisyonda sürdüklerinde ve çevre dokulara zarar vermediği zaman bu dişin yerinde kalmasında bir sakınca yoktur.
Çene kemiğine kaynaşmış ve anormal pozisyonlu bir dişin ileride yol açacağı zararlar göz önüne alınarak çekimine karar verilebilir. Diş arkındaki yer darlığı durumlarında dişin sürmesi diş eti- kemik ve diğer komşu diş engeline takılabilir. Dişin çekilmesi gerekliliğine röntgen çekilerek karar verilir.Yirmilik dişin çekilmesini gerektiren durumlar :ÇÜRÜK: Tükürük, bakteri ve yiyecek parçacıkları yeni çıkmakta olan dişin açtığı yuvada birikerek hem yirmilik dişi hem de yanındaki azı dişini tehdit eder. Bu tip çürükleri fark etmek ve tedavi etmek oldukça zordur. Bu çürükler düzenli kontrollerle tespit edilmediği zaman ağrı ve enfeksiyona hatta apseye neden olabilir.DİŞ ETİ HASTALIĞI (perikoronit): Bir kısmı çıkmış bir yirmilik diş etrafındaki dişetinde bakteri ve yiyecek artıklarının depolandığı bir enfeksiyon odağı oluşur. Bu durum ağız kokusu, ağrı, şişlik ve ağız açmada zorluklar oluşmasına sebep olur. Enfeksiyon lenfler aracılığı ile yanak ve boyuna yayılabilir. Yirmilik dişin etrafındaki bu enfeksiyona yatkın zemin tekrarlayan apselere neden olur.BASINÇ AĞRISI: Sürme sırasında komşu dişlere de basınç uygulanıyorsa sıkışmadan dolayı da bir ağrı hissedilebilir. Bazı durumlarda bu basınç komşu diş köklerinde aşınmaya yol açar.ORTODONTİK SEBEPLER: Yirmi yaş dişlerinin sürme basınçları zamanla diğer dişlere de etki ederek ön dişlerde çapraşıklıklar oluşturmaya başlar.PROTEZLE İLGİLİ SEBEPLER: Yeni protez planlaması yapılan bir ağızda yirmilik dişleri hesaba katmak gerekir. Çünkü yirmilik diş çekildikten sonra değişen ağız yapısına göre protezin yenilenmesi gerekebilir.KİST OLUŞUMU: Kemiğin içinde tam ya da yarı gömülü bir diş varlığı sürekli orada bir kist oluşması ihtimali demektir. Kist kemik yıkımına, çene genişlemesine ve çevredeki dişlerin yer değiştirmesine ya da zarar görmesine sebep olur. Kemik yıkımını önlemek için diş çekilmeli ve kist temizlenmesi gerekir. Bazen bu kist çok geniş alanlara yayılarak tümörlere dönüşebilir veya çene kemiğinde kendiliğinden kırılmalara yol açabilir.Hiçbir rahatsızlık vermese de kötü pozisyonlu bir yirmilik diş çekilmeli midir?
Dişin pozisyonunun bozuk olması ortamda abse oluşumu ya da kist oluşumu için tek başına yeterli bir sebeptir. Kişiye o anda rahatsızlık vermese bile ileride mutlaka sıkıntı çıkaracaktır. Üstelik bu tip problemler aniden ve beklenmeyen bir zamanda gelişirler. O yüzden kendiliğinden çıkma ihtimali olmayan bir yirmi yaş dişi için şimdilik dursun rahatsızlık verirse çektiririm demek çok da iyi bir tercih olmayacaktır.
Sürme ihtimali olmayan kötü pozisyonlu bir diş şikayete yol açsın ya da açmasın 14 ila 22 yaşları arasında çekilmelidir. Genç yaşlardaki operasyonlar teknik olarak daha kolaydır ve iyileşme daha çabuk olur. 40 yaşın üstünde operasyonlar zorlaşır. Yaşın artmasıyla birlikte yan etkiler de artar ve iyileşme dönemi uzar.Aktif enfeksiyonun olduğu durumlarda (perikoronitis) diş çekilebilir mi?
Genellikle hayır. Enfeksiyonun var olduğu bir durumda müdahale edilirse enfeksiyon çevreye yayılır, yara iyileşmesi geç ve güç olur. Lokal ağız hijyeni, antibiyotikler ve bazen de karşı çenedeki yirmilik dişin çekimi ile enfeksiyon kontrol altına alınır.Yirmilik diş çekimi her zaman diğer diş çekimlerinden farklı mıdır?
Çene kemiğine kaynaşmış ve anormal pozisyonlu bir dişin ileride yol açacağı zararlar göz önüne alınarak çekimine karar verilebilir. Diş arkındaki yer darlığı durumlarında dişin sürmesi diş eti- kemik ve diğer komşu diş engeline takılabilir. Dişin çekilmesi gerekliliğine röntgen çekilerek karar verilir.Yirmilik dişin çekilmesini gerektiren durumlar :ÇÜRÜK: Tükürük, bakteri ve yiyecek parçacıkları yeni çıkmakta olan dişin açtığı yuvada birikerek hem yirmilik dişi hem de yanındaki azı dişini tehdit eder. Bu tip çürükleri fark etmek ve tedavi etmek oldukça zordur. Bu çürükler düzenli kontrollerle tespit edilmediği zaman ağrı ve enfeksiyona hatta apseye neden olabilir.DİŞ ETİ HASTALIĞI (perikoronit): Bir kısmı çıkmış bir yirmilik diş etrafındaki dişetinde bakteri ve yiyecek artıklarının depolandığı bir enfeksiyon odağı oluşur. Bu durum ağız kokusu, ağrı, şişlik ve ağız açmada zorluklar oluşmasına sebep olur. Enfeksiyon lenfler aracılığı ile yanak ve boyuna yayılabilir. Yirmilik dişin etrafındaki bu enfeksiyona yatkın zemin tekrarlayan apselere neden olur.BASINÇ AĞRISI: Sürme sırasında komşu dişlere de basınç uygulanıyorsa sıkışmadan dolayı da bir ağrı hissedilebilir. Bazı durumlarda bu basınç komşu diş köklerinde aşınmaya yol açar.ORTODONTİK SEBEPLER: Yirmi yaş dişlerinin sürme basınçları zamanla diğer dişlere de etki ederek ön dişlerde çapraşıklıklar oluşturmaya başlar.PROTEZLE İLGİLİ SEBEPLER: Yeni protez planlaması yapılan bir ağızda yirmilik dişleri hesaba katmak gerekir. Çünkü yirmilik diş çekildikten sonra değişen ağız yapısına göre protezin yenilenmesi gerekebilir.KİST OLUŞUMU: Kemiğin içinde tam ya da yarı gömülü bir diş varlığı sürekli orada bir kist oluşması ihtimali demektir. Kist kemik yıkımına, çene genişlemesine ve çevredeki dişlerin yer değiştirmesine ya da zarar görmesine sebep olur. Kemik yıkımını önlemek için diş çekilmeli ve kist temizlenmesi gerekir. Bazen bu kist çok geniş alanlara yayılarak tümörlere dönüşebilir veya çene kemiğinde kendiliğinden kırılmalara yol açabilir.Hiçbir rahatsızlık vermese de kötü pozisyonlu bir yirmilik diş çekilmeli midir?
Dişin pozisyonunun bozuk olması ortamda abse oluşumu ya da kist oluşumu için tek başına yeterli bir sebeptir. Kişiye o anda rahatsızlık vermese bile ileride mutlaka sıkıntı çıkaracaktır. Üstelik bu tip problemler aniden ve beklenmeyen bir zamanda gelişirler. O yüzden kendiliğinden çıkma ihtimali olmayan bir yirmi yaş dişi için şimdilik dursun rahatsızlık verirse çektiririm demek çok da iyi bir tercih olmayacaktır.
[*=left]Yirmilik dişler, fırça ve diş ipiyle ulaşılması zor alanlarda bulunurlar. Zamanla çürük oluşumuna yol açan bakteri, asit ve yiyecek artıkları bu bölgede toplanır.
[*=left]Bu dişleri temiz tutmak zor olduğundan biriken bakteri ve yiyecek artıkları ağız kokusuna sebep olur.
[*=left]Gömük dişin üzerini kaplayan diş etinin altına toplanan bakteriler enfeksiyona yol açar.
[*=left]Diş eti altında yatay pozisyondaki gömük bir diş, diğer dişlerin hareketi, sıklaşması ve çarpıklaşması ile sonuçlanacak olan bir basınç oluşturur.
Sürme ihtimali olmayan kötü pozisyonlu bir diş şikayete yol açsın ya da açmasın 14 ila 22 yaşları arasında çekilmelidir. Genç yaşlardaki operasyonlar teknik olarak daha kolaydır ve iyileşme daha çabuk olur. 40 yaşın üstünde operasyonlar zorlaşır. Yaşın artmasıyla birlikte yan etkiler de artar ve iyileşme dönemi uzar.Aktif enfeksiyonun olduğu durumlarda (perikoronitis) diş çekilebilir mi?
Genellikle hayır. Enfeksiyonun var olduğu bir durumda müdahale edilirse enfeksiyon çevreye yayılır, yara iyileşmesi geç ve güç olur. Lokal ağız hijyeni, antibiyotikler ve bazen de karşı çenedeki yirmilik dişin çekimi ile enfeksiyon kontrol altına alınır.Yirmilik diş çekimi her zaman diğer diş çekimlerinden farklı mıdır?
- Yirmilik dişin konum, şekil ve boyutuna bağlı olarak uygulanacak işlemin zorluk derecesi değişir. Basit bir çekimden sonra hafif bir şişlik, ağrı ve kanama olabilir. Daha özel işlemler gerektiren bazı çekimler de uygulanabilmektedir. Diş hekiminizin alacağı önlemler ve bulunacağı tavsiyeler yan etkileri azaltarak ameliyat sonrası süreci daha rahat atlatmanızı sağlar.
- Bu çekimi takiben dişin çıkarıldığı kemikte -dry soket- denen bir iyileşme bozukluğu yaşanabilir. Dişin çekim boşluğunda kan birikmez ve ağrı da gelişebilir. Birkaç gün içinde durum düzelir. Ayrıca diş hekiminin tavsiyelerine uyulduğu takdirde bu olayla hiç de karşılaşılmayabilir.
- İleri yaşlarda kemik yapısı yoğunlaştığı ve esneklik azaldığı için çekim zorlaşır, iyileşme yavaşlar.
- Yara yeri kurcalanmamalıdır. Yoksa ağrı, abse veya kanama gelişebilir.
- Hasta çekim sonrası 2-3 saat mümkün olduğunca konuşmaktan kaçınmalıdır.
- İlk 24 saat boyunca o taraf ile çiğneme yapılmamalıdır.
- İlk 24 saat boyunca pipetle bir şeyler içilmemelidir. Bu emme hareketi yara yerindeki pıhtıyı bozar.
- İlk 24 saat sigara ve ilk 72 saat alkol içilmemelidir.
- İlk 5 gün baharatlı, acı, ekşi çok sıcak ve çok soğuk yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
- Diş çekimi yapıldığı gün ağız çalkalanmamalı ve tükürülmemelidir. Yoksa kanama artar ve pıhtı yerinden oynayabilir.
- Kanama kontrol edilmeli. Eğer dikiş atılmamışsa steril gazlı bezle tampon yapılır. Pıhtı oluşumu için tampon yarım saat ağızda tutulmalıdır. Bu tamponla yara yerine baskı yapılır. Tampon çiğnenmemeli, sıkıca ısırılıp sonra atılmalıdır.
- Kanama devam ettiği durumlarda ılık suda biraz bekletilmiş bir poşet çay yara yerine koyulup 1 saat ısırılabilir.Uzayan kanalarda, açık kırmızı renkli kanalarda, ağız içinden büyük pıhtı şeklinde kan geldiği durumlarda vakit geçirmeden hekime gidilmelidir.
- Kanama olursa bilgeye pamuk koymak yara iyileşmesini bozar ve o pamuk geri alınırken kanamayı artırır, o yüzden yara yerine kesinlikle pamuk koyulmamalıdır.
- Operasyon sonrası bölgeye soğuk bir tampon uygulayarak yüzün şişmesinin önüne geçilir. Uygulama şöyle olmalıdır: 10 dakika soğuk tampon- 5 dakika ara- tekrar 10 dakika soğuk tampon şeklindeki periyotlarla devam edilir. Bu uygulamaya yatıncaya kadar ne kadar uzun süre devam edilirse yüzün şişme ve morarma ihtimali o kadar azalır.
- İlk 24 saatten sonra her 2 saatte bir ılık tuzlu suyla veya doktorunuzun size yazacağı gargara ile gargara yapmak gerekir. Tuzlu su karışımı 1 bardak kaynayıp ağza alınabilecek sıcaklığa gelmiş suya 1 çay kaşığı tuz koyarak hazırlanır.
- Yüzdeki şişlik çok fazla olur, ağız açıp kapatmada zorluklar yaşanırsa hekime danışarak yüze sıcak tampon uygulanabilir.
- Diş çekiminin ertesi günü diş fırçalamaya başlanmalı, yara yerini zedelemeden ağız hijyeni en üst düzeyde tutulmalıdır.
- Hekim çekim sonrası ilaç yazdı ise bunların kullanım saatlerine ve kutu bitinceye kadar düzgün kullanımına dikkat edilmelidir. Her yirmilik diş çekimi sonrası ilaç kullanımı şart değildir. Hekim ilaç yazmazsa ısrar edilmemelidir.
