- 6 Eylül 2007
- 1.297
- 5
İştahsızlık: Herhangi bir fiziksel hastalığı bulunmadığı halde çocuğun, sürekli olarak günlük tüketmesi gereken besin miktarının altında yemek yemesi durumudur (Cirhinlioğlu, 2001).
İştah, bir yemeğin zevkle, neşeyle ve arzu edilerek yenmesidir. Lokmayı uzun süre ağzında çeviren, çiğnemek için zaman kazanmaya çalışan, tabağındaki yemeği bir türlü bitiremeyen bir çocuk karşısında önce aklımıza fiziksel bir rahatsızlığın var olup olmadığı gelmelidir. Örneğin; yüksek ateş, kulak ağrısı, boğaz ağrısı, nefes almayı güçleştiren nezle-grip gibi üst solunum yolları enfeksiyonları gibi bir rahatsızlık çocuğun sofrada nazlanmasına neden olur. Böyle durumlarda doktor kontrolünden geçirilen çocuğa, önerilen biçimde yiyecek verirken çocuğun isteklerini de dikkate almak en uygun yoldur. Hastalık sırasında çocuğu yemek yemeye zorlamanın hiçbir yararı yoktur. İştahla ilgili olarak ebeveynlerin bilmeleri gereken en önemli şey çocukların bireysel farklılıklar gösterdikleridir. Bu nedenle de başka çocuklara bakarak, onların yemek yeme davranışı ile kendi çocuğunuzun yemek yemesini kıyaslamak, çocuğunuzun daha az yediğini düşünmenize neden olabilir [1].
İŞTAHSIZLIĞIN BELİRTİLERİ:
Acıkmama, yemek yemek için kendinizi zorlama, lokmayı uzun süre ağzında çevirme, çiğnemek için zaman kazanmaya çalışma, tabağındaki yemeği bir türlü bitirememe gibi şikayetler iştahsızlığın belirtileridir [2].
Çocukta iştahsızlığın bir davranış bozukluğu olarak ortaya çıkma nedenleri:
· Anne- babanın çocuğun üstüne aşırı düşmeleri.
· Yemek yeme kurallarında katılık.
· Çocuğu yemek yeme konusunda tehdit etmek.
· Çocuğu kusma derecesine gelinceye kadar beslemek.
· Kendi kendine yiyebileceği yaşlarda bile, çocuğu annenin beslemesi.
· Çocuğu, sevmediği yiyecekler için zorlamak.
· Yemek yemediği ya da az yediği zamanlar çocuğu duygusal ve fiziksel olarak cezalandırmak.
· Çocuğa sürekli olarak başka çocukları örnek göstermek, kıyaslamak(Öz, 2003)
İŞTAHSIZLIĞIN NEDENLERİ
1. Çocuklarıyla aşırı ilgili aileler iştahsızlık sorununu değişik boyutlarda yaşamaktadır. Aileler çocuğun kendi besin seçimine engel olmakta ve çocukta karşı çıkma içgüdüsünü ortaya çıkarmaktadır.
2. Annenin aşırı ısrarı ve disiplini sonucunda yemek yeme bir doyum ve zevk olmaktan çıkıp işkenceye dönüşebilmektedir.
3. Çocuğun yemek öncesinde şeker ve şekerli besinler yemiş, su içmiş olması,
4. Çocuğun duygusal bir sorun yaşamış olması (çocuklar duygularını kontrol edemedikleri için yetişkinlere göre daha aşırı tepkiler gösterir).
5. Üst solunum yolu enfeksiyonları, çeşitli hastalıklar (nezle, grip, ishal ve besin zehirlenmeleri kısa süreli, doğuştan metabolik hastalıklar ise uzun süreli iştahsızlıklara neden olabilir).
6. Yemek yedirilirken çocukla oynamak, televizyon seyrettirirken yedirmeye çalışmak, ödüllendirme vb. durumlar (çocuğun her yemekte bu davranışları beklemesine neden olur).
7. Çocukların yaşlarına göre enerji ve besin öğesi gereksinimlerinin bilinmemesi ve besinlerin sunuluşunun cazip olmaması.
8. İnatlaşma, çocukların bazı besinleri sevmemesi.
9. Bağırsak parazitleri, anemi gibi rahatsızlıkların yanı sıra temizlik kurallarına dikkat edilmemesi.
10. Ailenin kalabalık olması, kardeşler arası kıskançlık, anne babanın çalışması nedeniyle çocuğa bakıcı, kreş ve ya büyüklerin bakması, akşam eve gelen anne babanın ilgisini çekmek için çocuğun iştahsızlık gösterisi yapması, tek çocuk olma problemi, kreş ya da ana okulu stresi.
11. Aile bireyleri arasındaki çatışmaların, herkesin birlikte olduğu akşam yemeği masasında ortaya çıkması (kişiler zor ya da can sıkıcı bir gün geçirmişlerse bir çatışma başlayabilir ya da şiddetini arttırabilir. Bu da çocuğun iştahını olumsuz yönde etkileyebilir).
12. Çocuklar yemek masasında el altında oldukları için anne babalar bunu çocuğun aile kurallarını öğrenmesi ya da pekiştirmesi için bir fırsat olarak düşünürler. Ancak disiplinin uygulandığı, öğütlerin verildiği ya da verileceği yer yemek masası olmamalıdır.
13. Sofra kuralları üzerinde çok erken dönemlerde ısrar etmek, diğer çocuklarla kıyaslama yapmak, yargılamak ve ceza vermek iştah üzerinde olumsuz etki yaratabilir.
14. Çocuğa onu yeme, bunu ye. Şeklinde emirler vermek çocukta antipati geliştirir. Çünkü bu çağdaki çocuklar yemek seçiminde tutucudurlar. Yetişkinler için lezzetli olan besinleri genellikle beğenmezler, önceden beğendiği bir besini sonradan beğenmeyebilirler. Çocuğu zorlamak yemeği ilaç olarak algılamasına ve nefret geliştirmesine yol açabilir (Şanlıer ve Ersoy, 2003).
Bunların yanında ateşli hastalıklar sarılık, sinir hastalıkları, düzensiz yemek, üzüntü ve kaygı da çocukta iştahsızlık yapabilir [3].
Sorun Anneden de Kaynaklanabilir
Tanıda tıp teknolojisinden mümkün olduğunca çok yararlanmak isteyen Prof. Dr. Büyükgebiz, elektro gastrografi yöntemini çocuklara da uyguluyor. Çocukların karın bölgelerine bağlanan elektrotlarla sindirim sistemlerinin çalışmasını izlediklerini belirtiyor. Yöntemde, midenin yemek borusu ve bağırsaklarla olan hareket ilişkisi de inceleniyor. Aynen kalp veya beyin elektrosu gibi, midenin de elektrosu çekiliyor. Bu inceleme, çocuklardaki kabızlık ve ishal gibi sorunların da saptanmasına olanak sağlıyor.
Prof. Dr. Büyükgebiz, İştahsız çocuk, isteksizlik ve çeşitli sorunlar nedeniyle ağızdan yetersiz besin alır. Bu büyüme geriliğine yol açar diyor. İştahsızlık her zaman sindirim sistemiyle ilgili organik sorunlardan kaynaklanmıyor. Yemeyen ve büyümeyen çocuğa anne baskı yapıyor. Anne ile çocuk arasında, beslenme modeli davranışı ve ilişkisinde patolojik durumlar ortaya çıkıyor. Çocuğunun elini kolunu bağlayarak yemek yediren anneler var. İştahsız çocukların annelerinde çoğu zaman psikolojik sorunlar olduğunu görüyoruz. Bu yüzden bazen çocuk ve erişkin psikiyatrının desteğine ihtiyaç duyuyoruz.
Kendin için besleniyorsun mesajı verin
İştahsız çocuğa, Benim için değil, kendin için besleniyorsun mesajı verilmeli. Annelerin yedirmek için kullandığı, hadi benim için bir lokma, baban için bir lokma taktiği yanlış. Beslemeyi sevginin ifadesi olarak kullanmayın.
Çocuk doysa bile, anne kaşık kaşık vermeye devam ediyor. Çocuk kafasını çeviriyor. Anne ağzını bulup tıkıyor. Çocuk ağzında tutuyor. Anne sinirleniyor. Baskıyı artırırsa bu kez tükürüyor. Dayağı yiyor. Bazı çocuklar yutuyor ama ardından da kusuyor. Anne kusan çocuğa karşı daha müşfik olsa da yine kızgın... Bu kısırdöngü her öğünde tekrarlanıyor ([4]).
İŞTAHSIZ ÇOCUK KARŞISINDA NELER YAPILABİLİR? (ÖNLENMESİ)
Bazı çocukların iştahlı bazı çocukların iştahsız olmaları pek çok nedene bağlı olabilir. Çocuğu iştahlı ya da iştahsız yapan faktörlerin başında onların iç dünyalarında yaşadıkları büyük önem taşır. Çocuğun bilinçaltına yerleşmiş bir endişe, üzüntü, nefret veya kıskançlık gibi bir duygu onun iştahını kesebilir. Bu nedenle iştahsız bir çocuk için öncelikle organik bir rahatsızlığının olup olmadığı araştırılırken diğer yandan ruhsal çatışmalarının olup olmadığı, duygusal bir sorunun bulunup bulunmadığı da araştırılmalıdır. Bu arada çocukların iyi gıda alamadıkları için problemli olabileceklerinin yanı sıra problemli oldukları için de iştahsız olabilecekleri düşünülmelidir.
· Her şeyden önce çocuğa sofrada yemek yemesi için zor kullanılmamalıdır. Her çocuğun kendine özgü yemek yeme kapasitesi olduğundan çocuk daha fazlasını yiyemez. Çocuğun yemesi konusunda ısrarcı olunduğunda çocuk kendisine fazla gelen gıdayı çıkartılabilir.
· Her çocuğun büyüme oranıyla ilgili olarak yemek yeme miktarı vardır. Örneğin, yıllar ilerledikçe başlangıçta alınan yiyecek miktarı azalabilir. Erinlik ve ergenlik döneminde ise iştah yeniden artabilir.
· Yemek zamanından önce çocuğa verilen şekerlemeler, çikolatalar, cips vb abur cubur gıdalar da iştahı engelleyebilir. Ancak, çocuk acıktığında yemek zamanını beklemeden ona yemeğini vermek gerekir. Acıkan çocuğa ısrarla yemek zamanını bekletmek onun iştahının kaçmasına neden olabilir. Henüz yemeği hazır olmamış çocuğa, alması gereken gıdalardan bir miktar verilerek iştahının kaçmamasına yardımcı olunabilir.
· Sofrada çocuğu olabildiğince kendi haline bırakmak ve kendisinin yemek yemesine olanak tanımak, evi kirletmemesi ve çeşitli kurallara uyması yönünde onu zorlamamak çocuğun yemek davranışına karşı daha olumlu tutum geliştirmesini kolaylaştırabilir. Bazen iştahsızlığın altında, çocuğun yemek yeme karşısında yaşadığı zorlamalar ve baskılar geliyor olabilir ve bu müdahaleler nedeniyle çocuk yeme isteğinden uzaklaşmış olabilir.
· Çocuğun sofrada oyalanması ve yemeğini ağır yemesi karşısında tepki göstermemek en iyisidir. Bu arada çocukla konuşmak, hikayeler anlatmak, şakalar yapmak da onun yemek yemesini zevkli hale getirebilir.
· Küçük çocukların istediği gıdaları ve onların gereksinimleri olan gıdaları bilerek tertiplenen yemek listeleri onları sağlıklı tutacaktır. Çocuğa değişik alternatifler sunmanın yanında alınması gereken gıdaları süsleyerek göze daha hoş hale getirmek, çeşitlendirmek onların istemedikleri gıdalara karşı da olumlu davranmalarına yardımcı olabilir. Amaç çocuğun çok yemek yemesi değil arzu edilen ve onun için gerekli olan gıdaların alınmasıdır.
· Aile bireylerinin birbirleriyle olan ilişkilerinin de çocuğun iştahı üzerinde önemli etkisi vardır. Evde yaşanan gergin bir hava, tartışma ortamı çocukların iştahlarının kesilmesi için yeterli bir neden oluşturabilir. Yine bu bağlamda çocukların, çok sevdiği büyüklerinin üzüntülerinden de etkilendikleri ve iştahlarının kesildiği unutulmamalıdır. Bu nedenle yaşanan sıkıntı ve üzüntüleri çocuğa hissettirmemeye çalışmak önemlidir.
· Bazen çocukluk kıskançlıkları da iştahı olumsuz olarak etkileyebilir. İştahsızlık sorununda bu durumun var olup olmadığı da dikkate alınmalıdır. Bazı çocuklar sürekli olarak dikkati üzerlerine çekmek istediklerinden iştahsızlık onlar için bir kazanç halini alabilir. Diğer yandan küçük bir kardeşin varlığı ve annenin onun beslenmesi ile ilgilenmesi de çocuğun yemek yemeye karşı tavır almasına ve yemeğinin anne tarafından verilmesini istemesine yol açabilir.
· Anneleri ya da babaları tarafından dövülen ve sık azarlanıp eleştirilen çocuklarda da iştahsızlık görülebilir. Çocuk yemek yemeyerek büyüklerini cezalandırmak itiyor olabilir. Yemek yemediğinde anne ya da babasını üzüldüğünü gören çocuk bundan zevk alabilir ve kızdığında ebeveynlerini üzmek için bu yola başvurabilir.
· Yemek sırasında olumsuz, üzücü ve rahatsız edici olaylardan söz etmek, onların yaramazlıklarını ve hoşlanmadığınız yanlarını dile getirmek, eleştirmek, ayıplamak ya da suçlamak çocukların lokmalarını boğazlarına dizebilir. Yemek sırasında rahatsız edici durum ve konuşmalardan kaçınmak gerekmektedir.
· Çocuğun tabağına yiyebileceği kadar yemek koymak, bazen de azar azar yemek koyarak tabaktaki yemeğin her bitişinde çocuğu takdir etmek onun yemek yeme davranışının pekişmesine yardımcı olabilir.
· Çocukların iştahlı olmalarını sağlamada bir yol da onların açık havada zaman geçirmelerini sağlamaktır. Temiz hava ve dışarıda yapılan gezinti ya da oyun çocukların iştahını artırılmasına yardımcı olabilir.
· Çocuğun süt içiyor olması ve süt ile doymuş olması nedeniyle yemek yemeye fazla istekli olmadığı durumlar iştahsızlıkla karıştırılmamalıdır. Bu durumda verilen süt miktarını biraz azaltmak sorunun çözümüne yardımcı olabilir.
· Yemeklerin lezzetli ve iyi pişirilmiş olmalarına özen göstermenin yanında soğuk ve aşrı sıcak olmamalarına da dikkat etmek gerekir.
· Yemek sırasında yemek yeme usul ve kurallarına ilişkin uzun konuşmalar yapmamak,ikazları müşfik ve sempatik bir biçimde yapmak çocuğun yemek yemeye karşı daha olumlu davranmasını sağlayabilir[5].
alıntı
İştah, bir yemeğin zevkle, neşeyle ve arzu edilerek yenmesidir. Lokmayı uzun süre ağzında çeviren, çiğnemek için zaman kazanmaya çalışan, tabağındaki yemeği bir türlü bitiremeyen bir çocuk karşısında önce aklımıza fiziksel bir rahatsızlığın var olup olmadığı gelmelidir. Örneğin; yüksek ateş, kulak ağrısı, boğaz ağrısı, nefes almayı güçleştiren nezle-grip gibi üst solunum yolları enfeksiyonları gibi bir rahatsızlık çocuğun sofrada nazlanmasına neden olur. Böyle durumlarda doktor kontrolünden geçirilen çocuğa, önerilen biçimde yiyecek verirken çocuğun isteklerini de dikkate almak en uygun yoldur. Hastalık sırasında çocuğu yemek yemeye zorlamanın hiçbir yararı yoktur. İştahla ilgili olarak ebeveynlerin bilmeleri gereken en önemli şey çocukların bireysel farklılıklar gösterdikleridir. Bu nedenle de başka çocuklara bakarak, onların yemek yeme davranışı ile kendi çocuğunuzun yemek yemesini kıyaslamak, çocuğunuzun daha az yediğini düşünmenize neden olabilir [1].
İŞTAHSIZLIĞIN BELİRTİLERİ:
Acıkmama, yemek yemek için kendinizi zorlama, lokmayı uzun süre ağzında çevirme, çiğnemek için zaman kazanmaya çalışma, tabağındaki yemeği bir türlü bitirememe gibi şikayetler iştahsızlığın belirtileridir [2].
Çocukta iştahsızlığın bir davranış bozukluğu olarak ortaya çıkma nedenleri:
· Anne- babanın çocuğun üstüne aşırı düşmeleri.
· Yemek yeme kurallarında katılık.
· Çocuğu yemek yeme konusunda tehdit etmek.
· Çocuğu kusma derecesine gelinceye kadar beslemek.
· Kendi kendine yiyebileceği yaşlarda bile, çocuğu annenin beslemesi.
· Çocuğu, sevmediği yiyecekler için zorlamak.
· Yemek yemediği ya da az yediği zamanlar çocuğu duygusal ve fiziksel olarak cezalandırmak.
· Çocuğa sürekli olarak başka çocukları örnek göstermek, kıyaslamak(Öz, 2003)
İŞTAHSIZLIĞIN NEDENLERİ
1. Çocuklarıyla aşırı ilgili aileler iştahsızlık sorununu değişik boyutlarda yaşamaktadır. Aileler çocuğun kendi besin seçimine engel olmakta ve çocukta karşı çıkma içgüdüsünü ortaya çıkarmaktadır.
2. Annenin aşırı ısrarı ve disiplini sonucunda yemek yeme bir doyum ve zevk olmaktan çıkıp işkenceye dönüşebilmektedir.
3. Çocuğun yemek öncesinde şeker ve şekerli besinler yemiş, su içmiş olması,
4. Çocuğun duygusal bir sorun yaşamış olması (çocuklar duygularını kontrol edemedikleri için yetişkinlere göre daha aşırı tepkiler gösterir).
5. Üst solunum yolu enfeksiyonları, çeşitli hastalıklar (nezle, grip, ishal ve besin zehirlenmeleri kısa süreli, doğuştan metabolik hastalıklar ise uzun süreli iştahsızlıklara neden olabilir).
6. Yemek yedirilirken çocukla oynamak, televizyon seyrettirirken yedirmeye çalışmak, ödüllendirme vb. durumlar (çocuğun her yemekte bu davranışları beklemesine neden olur).
7. Çocukların yaşlarına göre enerji ve besin öğesi gereksinimlerinin bilinmemesi ve besinlerin sunuluşunun cazip olmaması.
8. İnatlaşma, çocukların bazı besinleri sevmemesi.
9. Bağırsak parazitleri, anemi gibi rahatsızlıkların yanı sıra temizlik kurallarına dikkat edilmemesi.
10. Ailenin kalabalık olması, kardeşler arası kıskançlık, anne babanın çalışması nedeniyle çocuğa bakıcı, kreş ve ya büyüklerin bakması, akşam eve gelen anne babanın ilgisini çekmek için çocuğun iştahsızlık gösterisi yapması, tek çocuk olma problemi, kreş ya da ana okulu stresi.
11. Aile bireyleri arasındaki çatışmaların, herkesin birlikte olduğu akşam yemeği masasında ortaya çıkması (kişiler zor ya da can sıkıcı bir gün geçirmişlerse bir çatışma başlayabilir ya da şiddetini arttırabilir. Bu da çocuğun iştahını olumsuz yönde etkileyebilir).
12. Çocuklar yemek masasında el altında oldukları için anne babalar bunu çocuğun aile kurallarını öğrenmesi ya da pekiştirmesi için bir fırsat olarak düşünürler. Ancak disiplinin uygulandığı, öğütlerin verildiği ya da verileceği yer yemek masası olmamalıdır.
13. Sofra kuralları üzerinde çok erken dönemlerde ısrar etmek, diğer çocuklarla kıyaslama yapmak, yargılamak ve ceza vermek iştah üzerinde olumsuz etki yaratabilir.
14. Çocuğa onu yeme, bunu ye. Şeklinde emirler vermek çocukta antipati geliştirir. Çünkü bu çağdaki çocuklar yemek seçiminde tutucudurlar. Yetişkinler için lezzetli olan besinleri genellikle beğenmezler, önceden beğendiği bir besini sonradan beğenmeyebilirler. Çocuğu zorlamak yemeği ilaç olarak algılamasına ve nefret geliştirmesine yol açabilir (Şanlıer ve Ersoy, 2003).
Bunların yanında ateşli hastalıklar sarılık, sinir hastalıkları, düzensiz yemek, üzüntü ve kaygı da çocukta iştahsızlık yapabilir [3].
Sorun Anneden de Kaynaklanabilir
Tanıda tıp teknolojisinden mümkün olduğunca çok yararlanmak isteyen Prof. Dr. Büyükgebiz, elektro gastrografi yöntemini çocuklara da uyguluyor. Çocukların karın bölgelerine bağlanan elektrotlarla sindirim sistemlerinin çalışmasını izlediklerini belirtiyor. Yöntemde, midenin yemek borusu ve bağırsaklarla olan hareket ilişkisi de inceleniyor. Aynen kalp veya beyin elektrosu gibi, midenin de elektrosu çekiliyor. Bu inceleme, çocuklardaki kabızlık ve ishal gibi sorunların da saptanmasına olanak sağlıyor.
Prof. Dr. Büyükgebiz, İştahsız çocuk, isteksizlik ve çeşitli sorunlar nedeniyle ağızdan yetersiz besin alır. Bu büyüme geriliğine yol açar diyor. İştahsızlık her zaman sindirim sistemiyle ilgili organik sorunlardan kaynaklanmıyor. Yemeyen ve büyümeyen çocuğa anne baskı yapıyor. Anne ile çocuk arasında, beslenme modeli davranışı ve ilişkisinde patolojik durumlar ortaya çıkıyor. Çocuğunun elini kolunu bağlayarak yemek yediren anneler var. İştahsız çocukların annelerinde çoğu zaman psikolojik sorunlar olduğunu görüyoruz. Bu yüzden bazen çocuk ve erişkin psikiyatrının desteğine ihtiyaç duyuyoruz.
Kendin için besleniyorsun mesajı verin
İştahsız çocuğa, Benim için değil, kendin için besleniyorsun mesajı verilmeli. Annelerin yedirmek için kullandığı, hadi benim için bir lokma, baban için bir lokma taktiği yanlış. Beslemeyi sevginin ifadesi olarak kullanmayın.
Çocuk doysa bile, anne kaşık kaşık vermeye devam ediyor. Çocuk kafasını çeviriyor. Anne ağzını bulup tıkıyor. Çocuk ağzında tutuyor. Anne sinirleniyor. Baskıyı artırırsa bu kez tükürüyor. Dayağı yiyor. Bazı çocuklar yutuyor ama ardından da kusuyor. Anne kusan çocuğa karşı daha müşfik olsa da yine kızgın... Bu kısırdöngü her öğünde tekrarlanıyor ([4]).
İŞTAHSIZ ÇOCUK KARŞISINDA NELER YAPILABİLİR? (ÖNLENMESİ)
Bazı çocukların iştahlı bazı çocukların iştahsız olmaları pek çok nedene bağlı olabilir. Çocuğu iştahlı ya da iştahsız yapan faktörlerin başında onların iç dünyalarında yaşadıkları büyük önem taşır. Çocuğun bilinçaltına yerleşmiş bir endişe, üzüntü, nefret veya kıskançlık gibi bir duygu onun iştahını kesebilir. Bu nedenle iştahsız bir çocuk için öncelikle organik bir rahatsızlığının olup olmadığı araştırılırken diğer yandan ruhsal çatışmalarının olup olmadığı, duygusal bir sorunun bulunup bulunmadığı da araştırılmalıdır. Bu arada çocukların iyi gıda alamadıkları için problemli olabileceklerinin yanı sıra problemli oldukları için de iştahsız olabilecekleri düşünülmelidir.
· Her şeyden önce çocuğa sofrada yemek yemesi için zor kullanılmamalıdır. Her çocuğun kendine özgü yemek yeme kapasitesi olduğundan çocuk daha fazlasını yiyemez. Çocuğun yemesi konusunda ısrarcı olunduğunda çocuk kendisine fazla gelen gıdayı çıkartılabilir.
· Her çocuğun büyüme oranıyla ilgili olarak yemek yeme miktarı vardır. Örneğin, yıllar ilerledikçe başlangıçta alınan yiyecek miktarı azalabilir. Erinlik ve ergenlik döneminde ise iştah yeniden artabilir.
· Yemek zamanından önce çocuğa verilen şekerlemeler, çikolatalar, cips vb abur cubur gıdalar da iştahı engelleyebilir. Ancak, çocuk acıktığında yemek zamanını beklemeden ona yemeğini vermek gerekir. Acıkan çocuğa ısrarla yemek zamanını bekletmek onun iştahının kaçmasına neden olabilir. Henüz yemeği hazır olmamış çocuğa, alması gereken gıdalardan bir miktar verilerek iştahının kaçmamasına yardımcı olunabilir.
· Sofrada çocuğu olabildiğince kendi haline bırakmak ve kendisinin yemek yemesine olanak tanımak, evi kirletmemesi ve çeşitli kurallara uyması yönünde onu zorlamamak çocuğun yemek davranışına karşı daha olumlu tutum geliştirmesini kolaylaştırabilir. Bazen iştahsızlığın altında, çocuğun yemek yeme karşısında yaşadığı zorlamalar ve baskılar geliyor olabilir ve bu müdahaleler nedeniyle çocuk yeme isteğinden uzaklaşmış olabilir.
· Çocuğun sofrada oyalanması ve yemeğini ağır yemesi karşısında tepki göstermemek en iyisidir. Bu arada çocukla konuşmak, hikayeler anlatmak, şakalar yapmak da onun yemek yemesini zevkli hale getirebilir.
· Küçük çocukların istediği gıdaları ve onların gereksinimleri olan gıdaları bilerek tertiplenen yemek listeleri onları sağlıklı tutacaktır. Çocuğa değişik alternatifler sunmanın yanında alınması gereken gıdaları süsleyerek göze daha hoş hale getirmek, çeşitlendirmek onların istemedikleri gıdalara karşı da olumlu davranmalarına yardımcı olabilir. Amaç çocuğun çok yemek yemesi değil arzu edilen ve onun için gerekli olan gıdaların alınmasıdır.
· Aile bireylerinin birbirleriyle olan ilişkilerinin de çocuğun iştahı üzerinde önemli etkisi vardır. Evde yaşanan gergin bir hava, tartışma ortamı çocukların iştahlarının kesilmesi için yeterli bir neden oluşturabilir. Yine bu bağlamda çocukların, çok sevdiği büyüklerinin üzüntülerinden de etkilendikleri ve iştahlarının kesildiği unutulmamalıdır. Bu nedenle yaşanan sıkıntı ve üzüntüleri çocuğa hissettirmemeye çalışmak önemlidir.
· Bazen çocukluk kıskançlıkları da iştahı olumsuz olarak etkileyebilir. İştahsızlık sorununda bu durumun var olup olmadığı da dikkate alınmalıdır. Bazı çocuklar sürekli olarak dikkati üzerlerine çekmek istediklerinden iştahsızlık onlar için bir kazanç halini alabilir. Diğer yandan küçük bir kardeşin varlığı ve annenin onun beslenmesi ile ilgilenmesi de çocuğun yemek yemeye karşı tavır almasına ve yemeğinin anne tarafından verilmesini istemesine yol açabilir.
· Anneleri ya da babaları tarafından dövülen ve sık azarlanıp eleştirilen çocuklarda da iştahsızlık görülebilir. Çocuk yemek yemeyerek büyüklerini cezalandırmak itiyor olabilir. Yemek yemediğinde anne ya da babasını üzüldüğünü gören çocuk bundan zevk alabilir ve kızdığında ebeveynlerini üzmek için bu yola başvurabilir.
· Yemek sırasında olumsuz, üzücü ve rahatsız edici olaylardan söz etmek, onların yaramazlıklarını ve hoşlanmadığınız yanlarını dile getirmek, eleştirmek, ayıplamak ya da suçlamak çocukların lokmalarını boğazlarına dizebilir. Yemek sırasında rahatsız edici durum ve konuşmalardan kaçınmak gerekmektedir.
· Çocuğun tabağına yiyebileceği kadar yemek koymak, bazen de azar azar yemek koyarak tabaktaki yemeğin her bitişinde çocuğu takdir etmek onun yemek yeme davranışının pekişmesine yardımcı olabilir.
· Çocukların iştahlı olmalarını sağlamada bir yol da onların açık havada zaman geçirmelerini sağlamaktır. Temiz hava ve dışarıda yapılan gezinti ya da oyun çocukların iştahını artırılmasına yardımcı olabilir.
· Çocuğun süt içiyor olması ve süt ile doymuş olması nedeniyle yemek yemeye fazla istekli olmadığı durumlar iştahsızlıkla karıştırılmamalıdır. Bu durumda verilen süt miktarını biraz azaltmak sorunun çözümüne yardımcı olabilir.
· Yemeklerin lezzetli ve iyi pişirilmiş olmalarına özen göstermenin yanında soğuk ve aşrı sıcak olmamalarına da dikkat etmek gerekir.
· Yemek sırasında yemek yeme usul ve kurallarına ilişkin uzun konuşmalar yapmamak,ikazları müşfik ve sempatik bir biçimde yapmak çocuğun yemek yemeye karşı daha olumlu davranmasını sağlayabilir[5].
alıntı
