- 12 Temmuz 2006
- 1.807
- 29
- 43
B&B: Hamilelik döneminde anne adayı kendi diş sağlığı ve doğacak bebeğin diş sağlığı ile ilgili nelere dikkat etmelidir?
Ş.Ç: Hamileliğin 3.ayından itibaren bebeğin dişleri oluşmaya başlar. Bebeğin dişlerinin bu dönemdeki oluşum ve gelişimleri için gerekli olan kalsiyum, fosfor ve diğer mineraller annenin kan dolaşımından alınır. Bu nedenle bebeğin tüm sağlığı için olduğu kadar dişlerinin sağlığı açısından da annenin beslenme şekli çok önemlidir. Anne, gerekli kalsiyum, fosfor ve vitaminleri dengeleyerek bebeğin diş gelişiminin başarısına yardımcı olur. Sağlıklı dişler ve kemikler için hamile bir kadın mutlaka süt ve süt ürünleri, et, balık ve tavuk; taze meyve ve sebzeler ile beslenmeye özen göstermelidir.
Hamilelik döneminde fluorür tablet alımı önerilmez. Çünkü fluorür plasenta bariyerini geçemez; bu nedenle de bebeğin diş gelişiminde etkisi olmaz.
Hamilelik döneminde bebeğin, annenin dişlerindeki kalsiyumu alarak dişleri zayıflattığı toplum arasında yanlış olarak bilinen bir kanıdır. Bu dönemde ortaya çıkan hormonal değişiklikler nedeniyle “Hamilelik gingivitisi” olarak bilinen dişetlerinde ödem yani şişlikler ve kızarıklıklar meydana gelir. Bu şişkin dişetleri de yiyecek artıkları ve bakteri birikimleri için iyi bir ortam oluşturmaktadır. Bunun sonucu olarak da çeşitli dişeti hastalıkları ve çürükler meydana gelebilmektedir. Bu nedenle anneler hamilelikleri boyunca ağız ve diş sağlıklarına daha fazla özen göstermelidir.
Hamile annelerin dikkat etmeleri gereken bir diğer konu, özellikle gebeliklerinin ilk dönemlerinde kullandıkları ilaçlara dikkat etmeli; doktorunu ve diş hekimini bu konuda uyarmalıdır. Örneğin, X ışını veya bazı grup antibiyotikler dişlere ve özellikle bebeğin genel sağlığına ciddi boyutlarda zarar verir. Ayrıca annenin hamileliği sırasında geçirdiği virütik hastalıklar ya da enfeksiyon yine bebeğin dişlerinde yapısal bozukluklara neden olabilir.
Bebeğin doğumundan sonra geçirebileceği enfeksiyon hastalıkları da yine bu dönemde oluşmakta olan dişlerinde yapısal bozukluklara neden olabilir. Örneğin 0-2 yaş arasında geçireceği ağır, ateşli ve iltihaba yol açan hastalıklar, bu dönemde oluşmaya başlayan sürekli 1. büyük azı dişlerinde ve/veya sürekli 1. keser dişlerinin kesici kenarlarında yapısal bozukluklara neden olabilir. Bu durum, ancak bu dişlerin sürmesinden sonra tespit edilebilir.
B&B: Bebeğin doğumuyla birlikte diş sağlığı konusunda dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir?
Ş.Ç: Bebeğin doğumundan itibaren ailesi olarak yapılabilecek en önemli şey kendi ağız ve diş sağlıklarına özen göstermeleridir. Özellikle anneden bebeğe çürük yapıcı bakterilerin geçişi kanıtlanmıştır. Bu, annenin bebeğini ağızdan öpmesi veya aynı kaşığı, bardağı kullanmasıyla olabilir. Örneğin bazı anneler bebeklerine yedirecekleri mamanın sıcaklığını kontrol etmek için kaşıktaki mamayı önce kendi ağızlarına götürüp sonra bebeğe yedirirler. İşte bu durum sonucunda, anne ağzındaki bakterilerin bebeğe geçişi kaçınılmaz olur. Anne bu konuda her zaman çok dikkatli ve titiz olmalıdır. Ağız ve diş sağlığına çok özen göstermesi gerekir. Ayrıca annenin xylitollü cikletler çiğnenmesinin de özellikle bu yakın temasın olduğu yeni doğum dönemlerinde büyük önemi vardır.
B&B: Çocuklarda fluorürlü tablet kullanımı hakkında görüş ve önerileriniz nelerdir?
Ş.Ç: Çocuklarda çürük oluşumunun önlenmesinde fluorür çok etkilidir. Fluorürlü tablet kullanımı ailelerin en çok sorduğu sorulardandır. Fluorürlü tablet kullanımı doğru ve düzenli olarak yapılırsa “Evet” kullanılması çocukların diş sağlığı açısından faydalı olur. Fluorür tablet kullanım şekli yaşanılan bölgenin içme sularının içerdiği fluorür miktarına göre değişiklik göstermektedir. Son raporlara göre kabul edilen fluorür tableti kullanım şekli:
YAŞ İçme suyundaki
fluorür oranı
<0,3 ppm F İçme suyundaki
fluorür oranı
0,3-0,6 ppm F İçme suyundaki
fluorür oranı
>0,6 ppm F
0 – 6 ay 0 0 0
6 ay – 3 yaş 0,25 mg 0 0
3 yaş – 6 yaş 0,50 mg 0,25 mg 0
6 yaş – 16 yaş 1,00 mg 0,50 mg 0
Fluorür tablet kullanım süresi görüldüğü gibi çok uzundur. Doğumdan hemen sonra sürekli diş germleri oluşmaya başlar. Alınan fluorür tabletlerinin, bu dişlerin gelişiminde etkili olabilmesi için özellikle 6 yaşa kadar olan dönemde sürekli ve düzenli olarak alınması büyük önem taşır. Ancak aileler bir ya da birkaç kutu flurür tableti kullanımından sonra sıkılmakta ve kullanımı bırakmaktadır. Ancak bu birkaç kutu fluorürün diş gelişiminde bir etkisinin olması beklenemez. Bu nedenle aileler düzenli ve sürekli kullanabileceklerine inanırlarsa fluorür tablet kullanımına başalmalıdırlar.
Fluorür tableti kullanmayan çocukların dişleri zayıf ve çürüğe yatkın olacak diye düşünmek de yanlış olur. Doğru ve düzenli bir ağız bakımı ile her türlü diş ve dişeti hastalıklarını önlemek mümkündür.
B&B: Bebeklerde diş bakımı nasıl yapılmalıdır?
Ş.Ç: Düzenli temizlik bebeğin dişlerinin sürmesinden önce başlar. Dişetleri ve yeni sürmeye başlamış dişler üzerinde oluşan bakteri birikintileri mutlaka temizlenmelidir. Çünkü bu bakteriler gıda artıkları ile etkileşip asit salgılar ve dişlerin çürümesine neden olurlar. Bunun için anne, temiz bir gazlı bezi işaret parmağına dolayarak diş ve dişeti üzerindeki plağı temizleyebilir. Ancak bu tabakayı kaldıracak kadar basınç uygulamaya dikkat edilmelidir. Bu temizlik kahvaltıdan ve akşam yemeğinden sonra olmak üzere günde en az iki kez yapılmalıdır. Bu sayede bebeğin ilk dişleri temiz bir ortamda sürmüş olur. İlk keser dişin sürmesi tamamlandıktan hemen sonra bebeğin bir fırçası olmalı ve dişler fırçalanmaya başlanmalı. Bu ilk dönemlerde fırça macunsuz olarak kullanılmalıdır. Çocuk tükürmeyi öğrendikten sonra çocuklar için olan diş macunları kullanılabilir. Çocuk diş macunlarının fluorür oranı, çocukların yutabilecekleri göz önüne alınarak daha düşük tutulmuştur. Bu nedenle çocuklar için üretilen diş macunları kullanılması gerekir.
Gazlı bezle ya da fırça ile temizleme sırasında dişetinde kanama olduğu görülürse temizleme işlemine ara verilmemelidir. Çünkü bu, genellikle fazla bastırıldığı için değil, o dokunun önceden irrite olduğu için ya da birkaç gün temizlik yapılamadıysa dişetlerinin kızarması ve şişmesi nedeniyle olur. Temizleme işlemine devam edilmelidir, durum birkaç gün içinde düzelecektir.
B&B: Emzirmek bebeğin dişlerini nasıl etkiler?
Ş.Ç: Emzirmek dudak, yanak, dil ve çene kaslarının gelişimi için büyük önem taşır. Dişler tüm bu dokular tarafından desteklenmektedir. Bu nedenle, sağlıklı ve düzgün bir diş dizisine ve kapanışa sahip olabilmek için bu dokuların da sağlıklı olması ve gelişmesi gerekmektedir.
B&B: Biberon ve emzik kullanımı konusunda dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir?
Ş.Ç: Biberon kullanımı en önemli konulardan biridir. Uyurken biberon ile beslemek ya da bütün gün ağzında biberon ile dolaşmasına izin vermek bir bebeğe kazandırılabilecek en zararlı alışkanlıklardan biridir. Diş çürüğü bu çocuklarda çok yaygın olarak görülür. Literatürdeki adı da biberon çürüğü olan bu çürükler, özellikle ön dişlerin tamamını kaplar ve çocukların çok erken yaşta dişlerini kaybetmelerine neden olur. Bu da diş dizilerinin bozulmasına, beslenme ve psikolojik bozukluklara neden olmaktadır. Erken yaşta dişlerini kaybeden bu çocuklar özellikle yuva döneminde arkadaşlarının arasında ciddi psikolojik problemler yaşayabilmektedirler. Bu nedenle biberon kullanımında ailelerin çok dikkatli olması gerekmektedir. Öncelikle küçük delikli emziği olan biberonlar tercih edilmelidir. Çünkü çocuğun biberonu emerken güç sarfetmesi gerekir ki yanak, dil ve çene kasları gelişebilsin Hiçbir zaman biberon emzik gibi kullandırılmamalıdır. Çünkü sütün, mamanın veya meyva sularının sürekli olarak dişler üzerinde kalması çok hızlı çürük oluşumuna neden olur. Sütün içerisine bal veya şeker katmak da çürük oluşum riskini arttırır. Aynı şekilde sürekli emzik kullanımı özellikle emziğin bala ya da şekerli şeylere batırılarak verilmesi çok zaralıdır. Mümkün olduğunca erken dönemde emzik kullanımı bıraktırılmalı ve çocuk bardak kullanmaya alıştırılmalıdır.
B&B: Süt dişleri hangi sırayla çıkar?
Ş.Ç: İlk dişler bebek 6 – 12 aylık iken sürmeye başlar. İlk süren diş alt çenede sağ ön keser diştir. Sonra sol alt keser diş görünür. Bu dişler tam sürmesini tamamlamadan sol üst keser diş ve sonra sağ üst keser diş sürer. Bazı çocukların dişleri çok erken bazılarının ise geç çıkabilir. Aynı yaştaki çocuklarda sürme zamanları birbirinden çok farklı olabilir. Bunun tıbbi açıdan önemi yoktur. Önemli olan bu durumun hekim tarafından takip edilmesi, dişlerin sayısı ve dişlenme sırasının bilinmesidir. Genellikle halk arasında erken çıkan dişlerin zayıf olup çabuk çürüdükleri söylenir. Erken sürdükleri için zayıf oldukları doğru değildir. Sadece çürük yapıcı etkenlerle daha erken dönemde karşılaştıkları için daha fazla özen gösterilmeleri gerekmektedir.
Keser dişlerin sürmesi tamamlandıktan sonra 12 –18 aylar arasında 1. süt azı dişleri sürer. Bunu 18 – 24 aylar arasında köpek dişlerinin ve 24 – 30 aylar arasında 2. süt azılarının sürmesi izler. Böylelikle süt dişlerinin sürmesi 3 yaşında tamamlanmış olur. Bu yaştaki bir çocukta toplam 20 adet diş bulunur. 6 yaşa kadar ağızda dişlenme açısından görünen bir değişiklik olmaz. Ancak süt dişlerinin altındaki sürekli diş germlerinin gelişimi hızla devam eder. 6 yaşında ilk sürekli diş olan 1. büyük azı dişleri süt azılarının hemen arkasından sürmeye başlar. Bu dişlerin sürmeye başlamasından, herhangi bir süt dişinin yerine gelmedikleri ve çok geride oldukları için genellikle çocuğun ya da ailenin haberi olmaz. Şekil olarak da büyük ve derin çukurcukları olan bu dişler, yeterli ve doğru fırçalama yapılmazsa daha diş dizisindeki yerlerini almadan çürümeye başlayabilirler. Bu nedenle çoğu aileler bu dişlerin çürük olarak çıktıklarını söyleyerek kliniğimize başvurmaktadırlar. Ömür boyu ağızda kalacak olan ve diş dizisinin şekillenmesinde çok önemli rolü olan bu dişlerin sürme zamanları aileler tarafından çok iyi bilinmeli ve takip edilmelidir. Diş hekimi tarafından da koruyucu uygulamalar (fissür örtücü ve/veya fluorür uygulamaları) yapılması bu dişlerin çürükten korunması açısından büyük önem taşır.
B&B: Bebeklerde görülen diş çıkarma belirtileri nelerdir?
Ş.Ç: Diş çıkarma belirtilerinin başında dişetinde kızarıklık olması ve tükürük akışının artması gelir. Genellikle ateş ve bulantı da görülebilir. Ancak bu dikkat edilmesi gereken bir konudur. Çünkü diş çıkarma dönemindeki her ateş, bulantı veya akıntı olması direk diş çıkarma ile ilgili olmayabilir. Mutlaka doktorunun kontrolü altında olmalıdır.
Dişlenme sırasında ağrı olur ya da olmaz demek yanlış olur. Diş sürmesi yavaş olarak gelişen, doğal bir olaydır. Sürme sırasında çocuğun rahatsızlık hissetmesi de doğaldır. Rahatlatmak için günde 3 veya 4 defa dişetlerini gazlı bezle silmek ve ısırabileceği şeyleri eline vermek çoğu kez yeterli olur. Yeterli olmadığı durumlarda dişetlerine doktorun önerdiği ilaçlar sürülebilir. Ancak bu ilaçların sürmeyi sağlayıcı ya da hızlandırıcı etkisi yoktur. Sadece o bölgedeki dişetini yüzeysel olarak uyuşturduğu için çocuğu rahatlatır.
Röportaj için Sn.Dr.Şule Kavaloğlu Çıldır'a teşekkür ederiz...
Ş.Ç: Hamileliğin 3.ayından itibaren bebeğin dişleri oluşmaya başlar. Bebeğin dişlerinin bu dönemdeki oluşum ve gelişimleri için gerekli olan kalsiyum, fosfor ve diğer mineraller annenin kan dolaşımından alınır. Bu nedenle bebeğin tüm sağlığı için olduğu kadar dişlerinin sağlığı açısından da annenin beslenme şekli çok önemlidir. Anne, gerekli kalsiyum, fosfor ve vitaminleri dengeleyerek bebeğin diş gelişiminin başarısına yardımcı olur. Sağlıklı dişler ve kemikler için hamile bir kadın mutlaka süt ve süt ürünleri, et, balık ve tavuk; taze meyve ve sebzeler ile beslenmeye özen göstermelidir.
Hamilelik döneminde fluorür tablet alımı önerilmez. Çünkü fluorür plasenta bariyerini geçemez; bu nedenle de bebeğin diş gelişiminde etkisi olmaz.
Hamilelik döneminde bebeğin, annenin dişlerindeki kalsiyumu alarak dişleri zayıflattığı toplum arasında yanlış olarak bilinen bir kanıdır. Bu dönemde ortaya çıkan hormonal değişiklikler nedeniyle “Hamilelik gingivitisi” olarak bilinen dişetlerinde ödem yani şişlikler ve kızarıklıklar meydana gelir. Bu şişkin dişetleri de yiyecek artıkları ve bakteri birikimleri için iyi bir ortam oluşturmaktadır. Bunun sonucu olarak da çeşitli dişeti hastalıkları ve çürükler meydana gelebilmektedir. Bu nedenle anneler hamilelikleri boyunca ağız ve diş sağlıklarına daha fazla özen göstermelidir.
Hamile annelerin dikkat etmeleri gereken bir diğer konu, özellikle gebeliklerinin ilk dönemlerinde kullandıkları ilaçlara dikkat etmeli; doktorunu ve diş hekimini bu konuda uyarmalıdır. Örneğin, X ışını veya bazı grup antibiyotikler dişlere ve özellikle bebeğin genel sağlığına ciddi boyutlarda zarar verir. Ayrıca annenin hamileliği sırasında geçirdiği virütik hastalıklar ya da enfeksiyon yine bebeğin dişlerinde yapısal bozukluklara neden olabilir.
Bebeğin doğumundan sonra geçirebileceği enfeksiyon hastalıkları da yine bu dönemde oluşmakta olan dişlerinde yapısal bozukluklara neden olabilir. Örneğin 0-2 yaş arasında geçireceği ağır, ateşli ve iltihaba yol açan hastalıklar, bu dönemde oluşmaya başlayan sürekli 1. büyük azı dişlerinde ve/veya sürekli 1. keser dişlerinin kesici kenarlarında yapısal bozukluklara neden olabilir. Bu durum, ancak bu dişlerin sürmesinden sonra tespit edilebilir.
B&B: Bebeğin doğumuyla birlikte diş sağlığı konusunda dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir?
Ş.Ç: Bebeğin doğumundan itibaren ailesi olarak yapılabilecek en önemli şey kendi ağız ve diş sağlıklarına özen göstermeleridir. Özellikle anneden bebeğe çürük yapıcı bakterilerin geçişi kanıtlanmıştır. Bu, annenin bebeğini ağızdan öpmesi veya aynı kaşığı, bardağı kullanmasıyla olabilir. Örneğin bazı anneler bebeklerine yedirecekleri mamanın sıcaklığını kontrol etmek için kaşıktaki mamayı önce kendi ağızlarına götürüp sonra bebeğe yedirirler. İşte bu durum sonucunda, anne ağzındaki bakterilerin bebeğe geçişi kaçınılmaz olur. Anne bu konuda her zaman çok dikkatli ve titiz olmalıdır. Ağız ve diş sağlığına çok özen göstermesi gerekir. Ayrıca annenin xylitollü cikletler çiğnenmesinin de özellikle bu yakın temasın olduğu yeni doğum dönemlerinde büyük önemi vardır.
B&B: Çocuklarda fluorürlü tablet kullanımı hakkında görüş ve önerileriniz nelerdir?
Ş.Ç: Çocuklarda çürük oluşumunun önlenmesinde fluorür çok etkilidir. Fluorürlü tablet kullanımı ailelerin en çok sorduğu sorulardandır. Fluorürlü tablet kullanımı doğru ve düzenli olarak yapılırsa “Evet” kullanılması çocukların diş sağlığı açısından faydalı olur. Fluorür tablet kullanım şekli yaşanılan bölgenin içme sularının içerdiği fluorür miktarına göre değişiklik göstermektedir. Son raporlara göre kabul edilen fluorür tableti kullanım şekli:
YAŞ İçme suyundaki
fluorür oranı
<0,3 ppm F İçme suyundaki
fluorür oranı
0,3-0,6 ppm F İçme suyundaki
fluorür oranı
>0,6 ppm F
0 – 6 ay 0 0 0
6 ay – 3 yaş 0,25 mg 0 0
3 yaş – 6 yaş 0,50 mg 0,25 mg 0
6 yaş – 16 yaş 1,00 mg 0,50 mg 0
Fluorür tablet kullanım süresi görüldüğü gibi çok uzundur. Doğumdan hemen sonra sürekli diş germleri oluşmaya başlar. Alınan fluorür tabletlerinin, bu dişlerin gelişiminde etkili olabilmesi için özellikle 6 yaşa kadar olan dönemde sürekli ve düzenli olarak alınması büyük önem taşır. Ancak aileler bir ya da birkaç kutu flurür tableti kullanımından sonra sıkılmakta ve kullanımı bırakmaktadır. Ancak bu birkaç kutu fluorürün diş gelişiminde bir etkisinin olması beklenemez. Bu nedenle aileler düzenli ve sürekli kullanabileceklerine inanırlarsa fluorür tablet kullanımına başalmalıdırlar.
Fluorür tableti kullanmayan çocukların dişleri zayıf ve çürüğe yatkın olacak diye düşünmek de yanlış olur. Doğru ve düzenli bir ağız bakımı ile her türlü diş ve dişeti hastalıklarını önlemek mümkündür.
B&B: Bebeklerde diş bakımı nasıl yapılmalıdır?
Ş.Ç: Düzenli temizlik bebeğin dişlerinin sürmesinden önce başlar. Dişetleri ve yeni sürmeye başlamış dişler üzerinde oluşan bakteri birikintileri mutlaka temizlenmelidir. Çünkü bu bakteriler gıda artıkları ile etkileşip asit salgılar ve dişlerin çürümesine neden olurlar. Bunun için anne, temiz bir gazlı bezi işaret parmağına dolayarak diş ve dişeti üzerindeki plağı temizleyebilir. Ancak bu tabakayı kaldıracak kadar basınç uygulamaya dikkat edilmelidir. Bu temizlik kahvaltıdan ve akşam yemeğinden sonra olmak üzere günde en az iki kez yapılmalıdır. Bu sayede bebeğin ilk dişleri temiz bir ortamda sürmüş olur. İlk keser dişin sürmesi tamamlandıktan hemen sonra bebeğin bir fırçası olmalı ve dişler fırçalanmaya başlanmalı. Bu ilk dönemlerde fırça macunsuz olarak kullanılmalıdır. Çocuk tükürmeyi öğrendikten sonra çocuklar için olan diş macunları kullanılabilir. Çocuk diş macunlarının fluorür oranı, çocukların yutabilecekleri göz önüne alınarak daha düşük tutulmuştur. Bu nedenle çocuklar için üretilen diş macunları kullanılması gerekir.
Gazlı bezle ya da fırça ile temizleme sırasında dişetinde kanama olduğu görülürse temizleme işlemine ara verilmemelidir. Çünkü bu, genellikle fazla bastırıldığı için değil, o dokunun önceden irrite olduğu için ya da birkaç gün temizlik yapılamadıysa dişetlerinin kızarması ve şişmesi nedeniyle olur. Temizleme işlemine devam edilmelidir, durum birkaç gün içinde düzelecektir.
B&B: Emzirmek bebeğin dişlerini nasıl etkiler?
Ş.Ç: Emzirmek dudak, yanak, dil ve çene kaslarının gelişimi için büyük önem taşır. Dişler tüm bu dokular tarafından desteklenmektedir. Bu nedenle, sağlıklı ve düzgün bir diş dizisine ve kapanışa sahip olabilmek için bu dokuların da sağlıklı olması ve gelişmesi gerekmektedir.
B&B: Biberon ve emzik kullanımı konusunda dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir?
Ş.Ç: Biberon kullanımı en önemli konulardan biridir. Uyurken biberon ile beslemek ya da bütün gün ağzında biberon ile dolaşmasına izin vermek bir bebeğe kazandırılabilecek en zararlı alışkanlıklardan biridir. Diş çürüğü bu çocuklarda çok yaygın olarak görülür. Literatürdeki adı da biberon çürüğü olan bu çürükler, özellikle ön dişlerin tamamını kaplar ve çocukların çok erken yaşta dişlerini kaybetmelerine neden olur. Bu da diş dizilerinin bozulmasına, beslenme ve psikolojik bozukluklara neden olmaktadır. Erken yaşta dişlerini kaybeden bu çocuklar özellikle yuva döneminde arkadaşlarının arasında ciddi psikolojik problemler yaşayabilmektedirler. Bu nedenle biberon kullanımında ailelerin çok dikkatli olması gerekmektedir. Öncelikle küçük delikli emziği olan biberonlar tercih edilmelidir. Çünkü çocuğun biberonu emerken güç sarfetmesi gerekir ki yanak, dil ve çene kasları gelişebilsin Hiçbir zaman biberon emzik gibi kullandırılmamalıdır. Çünkü sütün, mamanın veya meyva sularının sürekli olarak dişler üzerinde kalması çok hızlı çürük oluşumuna neden olur. Sütün içerisine bal veya şeker katmak da çürük oluşum riskini arttırır. Aynı şekilde sürekli emzik kullanımı özellikle emziğin bala ya da şekerli şeylere batırılarak verilmesi çok zaralıdır. Mümkün olduğunca erken dönemde emzik kullanımı bıraktırılmalı ve çocuk bardak kullanmaya alıştırılmalıdır.
B&B: Süt dişleri hangi sırayla çıkar?
Ş.Ç: İlk dişler bebek 6 – 12 aylık iken sürmeye başlar. İlk süren diş alt çenede sağ ön keser diştir. Sonra sol alt keser diş görünür. Bu dişler tam sürmesini tamamlamadan sol üst keser diş ve sonra sağ üst keser diş sürer. Bazı çocukların dişleri çok erken bazılarının ise geç çıkabilir. Aynı yaştaki çocuklarda sürme zamanları birbirinden çok farklı olabilir. Bunun tıbbi açıdan önemi yoktur. Önemli olan bu durumun hekim tarafından takip edilmesi, dişlerin sayısı ve dişlenme sırasının bilinmesidir. Genellikle halk arasında erken çıkan dişlerin zayıf olup çabuk çürüdükleri söylenir. Erken sürdükleri için zayıf oldukları doğru değildir. Sadece çürük yapıcı etkenlerle daha erken dönemde karşılaştıkları için daha fazla özen gösterilmeleri gerekmektedir.
Keser dişlerin sürmesi tamamlandıktan sonra 12 –18 aylar arasında 1. süt azı dişleri sürer. Bunu 18 – 24 aylar arasında köpek dişlerinin ve 24 – 30 aylar arasında 2. süt azılarının sürmesi izler. Böylelikle süt dişlerinin sürmesi 3 yaşında tamamlanmış olur. Bu yaştaki bir çocukta toplam 20 adet diş bulunur. 6 yaşa kadar ağızda dişlenme açısından görünen bir değişiklik olmaz. Ancak süt dişlerinin altındaki sürekli diş germlerinin gelişimi hızla devam eder. 6 yaşında ilk sürekli diş olan 1. büyük azı dişleri süt azılarının hemen arkasından sürmeye başlar. Bu dişlerin sürmeye başlamasından, herhangi bir süt dişinin yerine gelmedikleri ve çok geride oldukları için genellikle çocuğun ya da ailenin haberi olmaz. Şekil olarak da büyük ve derin çukurcukları olan bu dişler, yeterli ve doğru fırçalama yapılmazsa daha diş dizisindeki yerlerini almadan çürümeye başlayabilirler. Bu nedenle çoğu aileler bu dişlerin çürük olarak çıktıklarını söyleyerek kliniğimize başvurmaktadırlar. Ömür boyu ağızda kalacak olan ve diş dizisinin şekillenmesinde çok önemli rolü olan bu dişlerin sürme zamanları aileler tarafından çok iyi bilinmeli ve takip edilmelidir. Diş hekimi tarafından da koruyucu uygulamalar (fissür örtücü ve/veya fluorür uygulamaları) yapılması bu dişlerin çürükten korunması açısından büyük önem taşır.
B&B: Bebeklerde görülen diş çıkarma belirtileri nelerdir?
Ş.Ç: Diş çıkarma belirtilerinin başında dişetinde kızarıklık olması ve tükürük akışının artması gelir. Genellikle ateş ve bulantı da görülebilir. Ancak bu dikkat edilmesi gereken bir konudur. Çünkü diş çıkarma dönemindeki her ateş, bulantı veya akıntı olması direk diş çıkarma ile ilgili olmayabilir. Mutlaka doktorunun kontrolü altında olmalıdır.
Dişlenme sırasında ağrı olur ya da olmaz demek yanlış olur. Diş sürmesi yavaş olarak gelişen, doğal bir olaydır. Sürme sırasında çocuğun rahatsızlık hissetmesi de doğaldır. Rahatlatmak için günde 3 veya 4 defa dişetlerini gazlı bezle silmek ve ısırabileceği şeyleri eline vermek çoğu kez yeterli olur. Yeterli olmadığı durumlarda dişetlerine doktorun önerdiği ilaçlar sürülebilir. Ancak bu ilaçların sürmeyi sağlayıcı ya da hızlandırıcı etkisi yoktur. Sadece o bölgedeki dişetini yüzeysel olarak uyuşturduğu için çocuğu rahatlatır.
Röportaj için Sn.Dr.Şule Kavaloğlu Çıldır'a teşekkür ederiz...
