- 27 Mart 2008
- 2.523
- 8
Gelinlikler çok uzun yıllardır düğün törenlerinin vazgeçilmez unsurları arasındadır. Düğün denildiği zaman çoğu kişinin ilk aklına gelen şeylerden biridir. Peki gelinlik ilk olarak kim tarafından düşünülmüş ve giyilmiştir?
GELİNLİK nedir, kadınlar neden gelinlik giyer, Gelinlik kim tarafından ve nasıl çıkarıldı? Gibi sorular insanın aklına gelir.
Gelinlik ilk olarak Türk toplumundan dünyaya yayılmış bir gelenektir. Ortaçağ Avrupa'sında Katolik ve Hıristiyan olan toplumlarda kadınların geneli kapalıydı. Çalışan kadınların bir bölümü açıktı. Avrupa'da evlenecek genç kız veya kadın yeni aldığı kıyafetiyle birlikte, kiliseye gidip evlenirlerdi. Bazen bu kız kapalı da olurdu açıkta olurdu. Genelde dinlerine aşırı derecede bağlı olan Katolik ve Hıristiyan kadınlar kapalı olurlardı.
Türkler oba sistemiyle yaşayan bir topluluktu. Sürekli gezgin oldukları için her türlü kültürü ve yeni gelişmeleri anında bünyesine alırdı. Eski Türklerde din öğeleri hiçbir zaman baskı etkisi olmadığı için gelenekler ön plana çıkardı. Oba sisteminde evlenecek gelin, güzelce giydirilir ve kırmızı bir tül (Kırmızı tül bakireliği, temizliği, namusu ve baba evinden çıkmayı simgeler) ile başı kapatıldıktan sonra damat tarafından at üstünde alınırdı. Kızın başı düğün bitip evine gelene kadar açılmazdı. Türkler yerleşik hayata geçtikten ve Müslümanlığı kabul ettikten sonra, bu geleneği Arap topluluğu almıştır.
Daha sonraları İpek yoluyla tüccarlar Çin'den ipek türü kumaşlarla bu hat zenginlenmiştir. Avrupa'dan gelen gezginler ve sanat adamları Türklerde ki bu geleneği kendi ülkelerine taşımıştır. Avrupalı bu gezginler kendi ülkelerindeki avam kamarasında (zengin ve seçkin insanların bulunduğu topluluk) anlatırlar. İlk başta saten ve ipek kumaşlarla yapılan gelinlik daha sonra da beyaz tülle yapılmaya başlanmıştır. Avrupa beyaz gelinliği benimsedi ve gelinliğin evlenecek kadının düğün gününde onun temizliğine, masumluğuna ve yeni bir hayata güzel girmesini vurgu yapacak bir unsur olarak algılandı...
Eski Roma'da gelinliklerin rengi sarıydı. Gelinler yine sarı renkte peçe takıyorlardı. Peçe evli ve bekar kadınları ayırt ediyordu. Ortaçağlarda ise gelinliğin rengi üzerinde pek durulmadı. Kumaşın kaliteli ve gösterişli olması daha önemliydi. Herkes en iyi elbiselerini giyiyordu, renk de herkesin kendi tercihine göreydi.
Beyaz gelinlik adetinin yaygınlaşması 16. yüzyılda olmuştur. Bu yıllarda kraliyet ailesi gelinlerinin gümüşi renkte gelinlik giymeleri gelenekti. Kraliçe Viktorya bunu reddetti ve beyaz gelinlik giymekte ısrar etti.
Bundan sonra İngiliz ve Fransız yazarlar, beyaz rengin masumiyetin simgesi olduğu konusunu işlemeye başladılar. O dönem ahlakına göre bekaret evliliğin vazgeçilmez koşulu olduğu için beyaz gelinlik adeti tuttu. Evlenirken beyaz giysi giymek genç kızların bekaretlerini topluma ilan etmelerinin vasıtası oldu.
Gelinlikle ilgili bazı batıl inançlar da var. Bunlara göre gelinin gelinliğini bizzat kendisi dikmesi, damadın düğünden önce gelini gelinlikle görmesi, gelinin gelinliği düğünden önce giymesi uğursuzluk getiriyor.
1759
1785
1816 (Prenses charlottenin gelinligi)
1830
1864
1868
1875
GELİNLİK nedir, kadınlar neden gelinlik giyer, Gelinlik kim tarafından ve nasıl çıkarıldı? Gibi sorular insanın aklına gelir.
Gelinlik ilk olarak Türk toplumundan dünyaya yayılmış bir gelenektir. Ortaçağ Avrupa'sında Katolik ve Hıristiyan olan toplumlarda kadınların geneli kapalıydı. Çalışan kadınların bir bölümü açıktı. Avrupa'da evlenecek genç kız veya kadın yeni aldığı kıyafetiyle birlikte, kiliseye gidip evlenirlerdi. Bazen bu kız kapalı da olurdu açıkta olurdu. Genelde dinlerine aşırı derecede bağlı olan Katolik ve Hıristiyan kadınlar kapalı olurlardı.
Türkler oba sistemiyle yaşayan bir topluluktu. Sürekli gezgin oldukları için her türlü kültürü ve yeni gelişmeleri anında bünyesine alırdı. Eski Türklerde din öğeleri hiçbir zaman baskı etkisi olmadığı için gelenekler ön plana çıkardı. Oba sisteminde evlenecek gelin, güzelce giydirilir ve kırmızı bir tül (Kırmızı tül bakireliği, temizliği, namusu ve baba evinden çıkmayı simgeler) ile başı kapatıldıktan sonra damat tarafından at üstünde alınırdı. Kızın başı düğün bitip evine gelene kadar açılmazdı. Türkler yerleşik hayata geçtikten ve Müslümanlığı kabul ettikten sonra, bu geleneği Arap topluluğu almıştır.
Daha sonraları İpek yoluyla tüccarlar Çin'den ipek türü kumaşlarla bu hat zenginlenmiştir. Avrupa'dan gelen gezginler ve sanat adamları Türklerde ki bu geleneği kendi ülkelerine taşımıştır. Avrupalı bu gezginler kendi ülkelerindeki avam kamarasında (zengin ve seçkin insanların bulunduğu topluluk) anlatırlar. İlk başta saten ve ipek kumaşlarla yapılan gelinlik daha sonra da beyaz tülle yapılmaya başlanmıştır. Avrupa beyaz gelinliği benimsedi ve gelinliğin evlenecek kadının düğün gününde onun temizliğine, masumluğuna ve yeni bir hayata güzel girmesini vurgu yapacak bir unsur olarak algılandı...
Eski Roma'da gelinliklerin rengi sarıydı. Gelinler yine sarı renkte peçe takıyorlardı. Peçe evli ve bekar kadınları ayırt ediyordu. Ortaçağlarda ise gelinliğin rengi üzerinde pek durulmadı. Kumaşın kaliteli ve gösterişli olması daha önemliydi. Herkes en iyi elbiselerini giyiyordu, renk de herkesin kendi tercihine göreydi.
Beyaz gelinlik adetinin yaygınlaşması 16. yüzyılda olmuştur. Bu yıllarda kraliyet ailesi gelinlerinin gümüşi renkte gelinlik giymeleri gelenekti. Kraliçe Viktorya bunu reddetti ve beyaz gelinlik giymekte ısrar etti.
Bundan sonra İngiliz ve Fransız yazarlar, beyaz rengin masumiyetin simgesi olduğu konusunu işlemeye başladılar. O dönem ahlakına göre bekaret evliliğin vazgeçilmez koşulu olduğu için beyaz gelinlik adeti tuttu. Evlenirken beyaz giysi giymek genç kızların bekaretlerini topluma ilan etmelerinin vasıtası oldu.
Gelinlikle ilgili bazı batıl inançlar da var. Bunlara göre gelinin gelinliğini bizzat kendisi dikmesi, damadın düğünden önce gelini gelinlikle görmesi, gelinin gelinliği düğünden önce giymesi uğursuzluk getiriyor.
1759
1785
1816 (Prenses charlottenin gelinligi)
1830
1864
1868
1875
