Yöresel Tarif Hakkari Mutfağı

Hakkari, dağlara yaslanmış bir kent olduğundan dağda yetişen her şey, yöre insanının besin kaynaklarını oluşturur. Örneğin o yıl ot gürse hayvanlar semizdir. Hayvanlar semiz ve doğurgansa, o yıl besin boldur. Bu temel ilke üzerine kurulu yöre mutfağı etten vazgeçmez. Hayvansal ürünler en ince noktasına kadar değerlendirilir.

Sabah kahvaltısı otlu peynirsiz düşünülmez. Mutfak Rehberi’nin derlediği habere göre, otlu peynirin yanında "jaji" dedikleri yabani sarmısak, taze soğan, yoğurt ve tereyağı bileşiminden yapılan çökelek kahvaltının ana malzemesini oluşturur. Mutfak Rehberi'nin hazırladığı habere göre, ayrıca "ağavk" dedikleri, tereyağının içinde kavrulmuş un ve şekerle yapılan bir yemek de hemen her kahvaltıda yer alır. "Lalepet" de sofralarda sık sık tüketilir. Yağda kavrulan unun üzerine yumurta kırılmasıyla elde edilen bu yemek, tarlada ve yaylada çalışanları hem tok tutar, hem de çok besleyicidir.

Öğle yemekleri genellikle kahvaltı benzeri yiyeceklerle geçiştirilir. Akşam yemeklerinde mutlaka pilav yer alır. Son derece zengin çeşide sahip olan ve pirinçten yapılan bu pilavlar genellikle etlidir ve içinde yöresel otlar yer alır. Şalgam ve şekerpancarı da pilavla birlikte pişirilen diğer sebzelerdir. Mısır ve "dahn" dedikleri buğdayla da çeşitli pilavlar yapılır. Bu pilavlarda et yerine kelle ve paça kullanılır.

Hakkarinin en meşhur yemekleri arasında "qiris", "duğeba", "kiftik", "gulol", "keledoş" sayılabilir. Bunlar yoğurt, et ve kıyma içeren, kimisinin içine kuru üzüm ve ceviz içinin de yer aldığı yemeklerdir.

Örneğin düğün ve mevlütlerde mutlaka "Qiris" yemeği pişirilir. Qiris, köfte, kuru üzüm, ceviz içi, pirinç, sumak ve kemikli etten yapılan bir yemektir ve kalabalık zamanlarda büyük kazanlarda pişirilir.

Baklava, sütlaçla birlikte en çok tüketilen tatlıdır. Ayrıca kaynatıldıktan sonra kirece yatırılıp üzerine şerbet dökülerek hazırlanan kabak tatlısı da sık sık sofralara gelir.

Hakkari mutfağının en karakteristik özelliği, ekşi tatların ağırlık taşımasıdır. Onun için sumak çok tüketilir ve sanıldığının aksine acı hemen hemen hiç kullanılmaz.

Dağda yetişen her şey, yöre insanının besin kaynaklarını oluşturur. Örneğin o yıl, ot gürse hayvanlar semizdir. Hayvanlar semiz ve doğurgansa, o yıl besin boldur. Bu temel ilke üzerine kurulu yöre mutfağı etten vazgeçmez.

Alıntıdır...

1.5 su bardağı aşurelik buğday
750 gr kemikli et
500 gr süzme yoğurt
1 adet yumurta
1 çorba kaşığı un
2 çorba kaşığı sana klasik margarin
biraz Nane, kekik, kırmızı pulbiber
500 gr kıyma
1 su bardağı pirinç

Buğdayı önceki günden ıslatın. Ertesi gün yıkayıp süzün. Orta boy bir tencerenin yarısına kadar su doldurun. Buğdayı ve kemikli eti ilave edip kısık ateşte pişirin. Köfte için; pirinci 1-2 saat ıslatın. Süzüp robottan geçirin. Kıyma, tuz ve baharat ekleyip yoğurun. Köfte harcından fındık büyüklüğünde parçalar koparıp elinizi ıslatarak yuvarlayın. Süzme yoğurdu bir kaba alın. Yumurta ve unu ekleyip çırpın. Biraz su ekleyip boza kıvamında bir karışım elde edin. Yoğurtlu karışımı etli buğdaya ilave edin. Kaynamaya başlayınca köfteleri ekleyip pişirin. Tencereyi ocaktan alın. Tavada 2 kaşık margarini kızdırın.
Tuz ve baharat ekleyip karıştırın. Hazırladığınız sosu yemeğin üzerine gezdirip servis yapın.
Alıntıdır...

Malzeme:
pekmez
yag
tandır ekmeği

Yapılışı:
Önce tandır ekmeğini parça parça dograyacan sonra pekmezle yagı kaynatacan sonra bu dogradıgın ekmek parçalarını içine atacan bir güzel karıştırıp sıcak sıcak servis edeceksiniz.
Alıntıdır...

1 kg kabak
4 çorba kaşığı tereyağı
1 çorba kaşığı domates salçası
1 çorba kaşığı biber salçası
Nane, kekik, kırmızı pulbiber
1 tutam tozşeker
Tuz

Köfte malzemesi:

500 gr kıyma
1 su bardağı pirinç
Tuz, nane, kekik, karabiber

1. Köfte için; pirinci ıslatıp 1-2 saat bekletin. Süzüp robottan geçirin. Kıyma, tuz ve baharat ekleyip yoğurun. Köfte harcından fındık büyüklüğünde parçalar koparıp elinizi ıslatarak yuvarlayın.
2. Kabakları temizleyip küp küp doğrayın. Bir tencerede tereyağını kızdırıp salçaları ekleyin ve karıştırın. Tuz ve baharat ilave edin. 1 sıra kabak, 1 sıra köfte olacak şekilde malzemeyi yerleştirin. Bir tutam şeker ve tuz serpin. Bir miktar kaynamış su ekleyin. Kısık ateşte suyunu kontrol ederek yarım saat pişirilir
Alıntıdır...

500 gr köftelik ince bulgur
1 su bardağı un
3 çorba kaşığı eritilmiş tereyağı
Bir tutam tuz

Kavurmalı sos için:

100 gr kavurma
2 soğan
1 çorba kaşığı tereyağı
1 çorba kaşığı sıvıyağ
1 çorba kaşığı domates salçası
Nane, kekik, kırmızı pulbiber

Üzeri için: Sarımsaklı yoğurt

1. İnce bulguru tepsiye alın. Eritilmiş tereyağını ekleyin. Azar azar un ve su serperek içli köftenin dış kısmı kıvamında yoğurun. Malzemeden fındık büyüklüğünde parçalar koparıp elinizi ıslatarak avuç içinde şekillendirin. Malzeme bitinceye kadar işlemi sürdürün. Bir tencerede su kaynatıp köfteleri haşlayın.
2. Kavurmalı sos için; soğanları temizleyip kıyın. Kavurmayı küçük küçük doğrayın. Tereyağı ve sıvıyağı tavada kızdırıp soğanı kavurun. Salça, kavurma ve baharatı ekleyip karıştırın.
3. Köfteleri servis tabağına alın. Üzerine sarımsaklı yoğurt gezdirin. Yoğurdun üzerine kavurmalı sosu ekleyip servis yapın.
Alıntıdır...

MALZEMELER
6 iri soğan
500 gr kıyma
1 su bardağı pirinç
2 çorba kaşığı tereyağı
2 çorba kaşığı sıvıyağ
1.5 çorba kaşığı biber salçası
1.5 çorba kaşığı domates salçası
Karabiber, kırmızı pulbiber
1 su bardağı tane sumak
Tuz, nane, kekik, kimyon

YAPILIŞI
Soğanların alt kısımlarını biraz kesip kabuklarını soyun. Bütün olarak sıcak suda haşlayıp süzgece alın. Hafif sıkıp katlarını ayırın. Pirinci bol suyla yıkayıp süzün. Sumağı sıcak suda 15 dakika bekletip süzün.
Tavada tereyağı ve sıvıyağı kızdırın. Salça, tuz ve baharatları ekleyip karıştırın. Tavayı ocaktan alın. Kıyma ve pirinci ilave edip karıştırın.
Hazırladığınız iç malzemeyle soğanları (veya kurutulmuş biber ve patlıcanları) doldurup geniş bir tencereye dizin. Sumak suyunu ekleyin. Su kaynayınca kapağı kapalı olarak kısık ateşte 30 dakika pişirin. Servis tabağına alıp sıcak olarak servis yapın
Alıntıdır...

Malzeme
Bir deste bağırsak ve işkembe
500 gr pirinç
500 gr kıyma
1 yemek kaşığı salça
1 deste maydanoz
İsteye göre nohut.

Yapılışı:
Bağırsaklar ve işkembe iyice yıkanır ve rendelenir, temizleme işlemi bittikten sonra bir veya iki saat bekletilir. Bu arada içine konulan malzeme hazırlanır; bir kapın içine pirinç, kıyma, salça ve doğranmış maydanoz atılır ve iyece yoğrulur. Bu karışımı hazırladıktan sonra, kurumakta olan işkembe ve bağırsaklar, bir karış kadar kesilir, bir ağzı ine iplikle kapatılır.
Öteki ağzına ise hazırlamış olduğumuz karışım kaşık veya elle doldurulur ve ağzı kapatılır. Bütün işlemler bittikten sonra, bir tencerenin içine su konur, ateşe bırakılır kaynayınca içine isteye göre nohut atılır, tuz eklenir ve karıştırılır 20 veya 25 dk kaynatılır ,kaynatılan nohutlu suyun içine hazırlamış olduğumuz işkembe ve bağırsaklar atılır ve çok hafif olmak şartı ile karıştırılır, kıvamına gelen yemek indirilir ve servise sunulur .

Not: İplikleri çıkarmayı unutmayın.
Alıntıdır...

Sengeser Malzemeler:
1 kilo kuzu kavurma
1 kilo çökelek
2 su bardağı mercimek
6 adet soğan
5 diş sarımsak
2 yemek kaşığı domates salçası
1 yemek kaşığı biber salçası
2 tatlı kaşığı pul biber
½ tatlı kaşığı karabiber
½ çay bardağı sıvı yağSengeser Yapılışı:
İki su bardağı mercimek yıkanıp haşlanır. 5 diş sarımsak ezilip bir kilo süzme yoğurtla su eklenerek özleştirilir ve kenara alınır. Doğranan 1 soğanla karamelize edilir ve üzerine kavurma eklenerek pişirilir. Kavrulan malzemelere 2 yemek kaşığı domates bir yemek kaşığı da biber salçası eklenip karıştırılır. Pul biber ve karabiber serpilen yemeğimizin malzemeleri. Haşlanıp suyu süzülen mercimekler eklenip su eklenerek pişiriliyor. Sarımsaklı süzme yoğurtu kesilmemesi için yavaş yavaş eklenerek yemeğimiz pişirilir. Üzerine son olarak maydanoz ve pul biber serpilir.
Alıntıdır...

MALZEMELER
500 gr kemikli et
2 büyük kuru soğan
2 çorba kaşığı tereyağı
2 çorba kaşığı sıvıyağ
3 çorba kaşığı domates salçası
1 su bardağı besni üzümü
1 su bardağı nohut
1 su bardağı ceviz içi
1 su bardağı sumak
Nane, kekik
Tuz, karabiber, kırmızı pulbiber
İçli köfte malzemesi:
500 gr orta yağlı kıyma
2 su bardağı pirinç
Tuz
İç malzemesi:
500 gr kıyma
1 soğan
1 çorba kaşığı sıvıyağ
Yarım su bardağı ince çekilmiş ceviz içi
Nane, kekik, kimyon
Tuz, karabiber, kırmızıbiber

YAPILIŞI
Nohudu, 2 su bardağı pirinci ve ceviz içini akşamdan ayrı kaplarda ıslatın.
Ertesi gün nohutun suyunu değiştirip haşlayın. Üzümü bol suyla yıkayıp 1 saat suda bekletin. 1 su bardağı sumağı 3-4 bardak kaynar suda 15 dakika bekletip suyunu süzün. Bir tencerede kemikli eti pişirin.
İç malzeme için; soğanı temizleyip küp küp doğrayın. Tavada sıvıyağı kızdırıp kavurun. Kıyma ve baharatları ilave edip kavurmaya devam edin.
Ceviz içini ekleyip tavayı ocaktan alın ve soğumaya bırakın.
İçli köfte için; pirinci robottan geçirin. Kıyma ve tuz ilave edip yoğurun.
Köfte harcından ceviz büyüklüğünde parçalar koparın. Elinizi ıslatıp parçaları yuvarlayın. Baş parmağınızla ortasını çevirerek açın.
Hazırladığınız iç malzemeden 1 kaşık koyup köfteyi kapatın. Malzeme bitinceye kadar işleme devam edin.
İki soğanı temizleyip küp küp doğrayın. Büyük bir tencerede tereyağı ve sıvıyağı kızdırıp soğanı kavurun. 3 kaşık domates salçasını ekleyip karıştırın.
Tencereye sırasıyla, tuz, baharat, sumak suyu, kemikli et, nohut ve ceviz içini ilave edin. Su kaynayınca köfteleri ve üzümü ekleyin. Kısık ateşte 1 saat pişirin. Sıcak olarak servis yapın.
Alıntıdır...

Lalaped Tatlısı
Malzeme: 2 çorba kaşığı yoğurt,4 yumurta, 1 kahve fincanı süt, 2 çorba kaşığı eritilmiş tereyağı, Bir tutam tuz, 1 su bardağı un, 1 paket kabartma tozu, 1 kahve fincanı çekilmiş ceviz içi.

Kızartmak için: Sıvıyağ

Şerbet için: 1.5 su bardağı tozşeker, 1.5 su bardağı su


Yapılışı:

* Yoğurdu derin bir kaba alın. Yumurta, süt, tereyağı ve bir tutam tuz ekleyip çırpın. Un ve kabartma tozunu harmanlayıp yoğurtlu karışıma ilave edin ve hızla karıştırın.

* Derin bir tavada sıvıyağı kızdırın. Karışımdan kaşık kaşık dökerek kızartın. Lokmaları tencereye alıp soğutun.

* Şerbet için şeker ve suyu kaynatın. Soğumuş lokmaların üzerine sıcak şerbeti dökün. Şerbeti çekince servis tabaklarına alın. Çekilmiş ceviz içi serpip servis yapın.
Alıntıdır...