Kadere zerre inanmayan biriyim herşey insanın elinde.
Kader halkın anladığı gibi alın yazısı değildir.
Kader bir anlamda ölçü ya da kural demektir. Allah her şeyi bir kadere yani kurala göre yaratmıştır. Buna nedensellik ilkeside denir.
Kurallar hep aynı işler ve aynı davranır. Bunlara yasa formul vb. denir icad olunur ama tüm bunları zaten koyan Allahtır.
Allah için dün ya da bugün ve yarın kavramları yoktur. O zamandan münezzehtir. Zaman kavramı bizim için vardır.
Şöyle düşünün 1 milyon yıl öncesi ile bir milyon yıl sonrası Allah için bir nokta gibidir.
hal böyle olunca Allah için bir konuyu bilememe gibi bir durum yoktur. Zaten böyle bir durum olsaydı o zaman allah olamazdı...
Ancak dikkatinizi çekerim Bilmekten bahsediyoruz. Bir işi yapmaktan değil.
Kader konusunda 3 genel görüş var.
1 - İnsanın tıpkı bir yaprak gibi rüzgarın önünde sürüklenerek gitmektedir. Yani her şeyi yapan Allah kul ise bu anlayışta robot gibidir. O zaman insanın sorumluluğu ortadan kalkmaktadır.
2 - Allah hiç bir şeye karışmaz her şeyi insan yapar ve yaratır... Bu durumda da Allahın yaratıcılığı ortadan kalkmış olur.
3 - 2 tür irade vardır.
A - Külli irade (Allah'ın iradesi) Göz rengi cinsiyet boyumuzun uzunluğu, Irkımız, soyumuz vb. gibi bizim isteklerimiz dışında olanlar. Bunlardan biz hesaba çekilmeyeceğiz ve sorumlu değiliz.
B - Cüz'i irade (İnsanın İradesi) Allah insana akıl vermiştir. Bu akılla Allah'ın koyduğu sınırlarda (Aklının gücü kadar, Sesinin çıktığı kadar, gözünün gördüğü kadar ya da bu dünya içinde...) fiiller yaparsın bu yaptıkların Allah'ın sınırları içindeyse sorun olmaz ama dışına çıkarsan eleştirilirsin...
Basit bir örnek
eşiniz size bir araba aldı ve dediki şu mahalleye asla bu arabayla gitmeyeceksin...
bir gün o mahallede arabayla gittiniz ve eşinizle karşılaştınız
size sordu neden ?
Siz savunma olarak diyebilir misiniz?
Ben gelmedim araba geldi ya da beni getirdi?
Derseniz çok abes olur ve de inandırıcı olmaz.
Bu örnekteki araba bizim cüzi irademiz ve aklımız burada arabayı götüren yani fiili işleyen biziz
Kul ister Allah yaratır.
Allahın bizim yaptıklarımızı bilmesi (buna Kader deniyor) onları bize yaptırdığı anlamına gelmez.
O Allahtır zaten her şeyi bilir çünkü onları yaratan kendisidir.
Basit bir örnek verecek olursak
365 yapraklı bir takvim düşünelim.
20 nisanda güneş tutulacak yazıyor diyelim 20 nisan gününe gelen yaprağında...
Bu güne yazılan yazılar bu yıl girmeden yani bir önceki yıl içinde yazılıyor.
Şimdi güneşin tutulması takvim yaprağında yazdığı için diyebilir miyiz?
Burada güneşin tutulacağını daha yıl girmeden insanlar çeşitli hesaplarla-kurallarla (yani bir çeşit kader...) tespit edip takvim yaprağına yazmışlar...
Bu takvime yazma işi ile Allah'ın önceden bilmesi hemen hemen aynı
sonuç olarak Herşeyin allah tarafından yaratıldığı sınırlı imkanlara sahip olduğumuz bir vucutla bu dünyada yaşamaktayız. Bizlere verilen irade sonucunda yaptıklarımızdan sorumluyuz. Bunlarıda Allah bizi yaratmadan biliyordu ancak onun bilmesi bize bunları yaptırdığı sonucunu çıkartmaz.
bir öğretmen bir öğrencisinin yazılı yapacağı dersinden o öğrencisinin hemen hemen kaç alacağını tahmin edebilir.
Ancak hiç bir zaman ben zarten seni biliyorum 55 ten fazla alamazsın al sana şimdiden 55 otur demez.. Desede o kişi bunu kendide tahmin etsede itiraz eder belki ben bu nottan fazla alırım ya da ben alacağım der...
Allah'ta bizim ne yapacağımızı bilmesine rağmen bizi sınamaktadır.