- 12 Temmuz 2006
- 34.859
- 29.786
- 60
Yıllar içinde gelişen teknoloji ile birlikte LCD panellerde bu trende uyum sağlayarak gelişimlerini sürdürdüler. LCD monitörlerin üretiminde geçtiğimiz yıllarda çok farklı panel teknolojileri üretildi ve piyasaya sürüldü. Global pazarda düşük maliyetli TN panellerden tamamen profesyonellere yönelik MVA ve IPS panellere kadar çeşitli paneller tüketicilerle buluştu. Tabiki büyüyen LCD pazarı farklı üreticileri de bu alana çekti ve böylelikle panellerdeki çeşitlilik ve teknolojilerde farklılaştı. Her bir panel üreticisi kendi geliştirdiği teknolojiyi panellere uygulayıp kendi içlerinde farklılaşmaya gitsede aslında işin özünde kulanılan teknolojiler birbirleriyle benzerlikler göstermektedir.
IPS Panel ismi kullanım yönünden bakıldığında çok daha fazla populer bir kavram olduğundan dolayı, benzerlikler gösteren IPS/PLS & VA/MVA teknolojileri için genel olarak satış noktalarında IPS Panel olarak adlandırılmaktadır.
Bu noktada tüketici olarak monitör almaya karar verdiğimizde öncelikle ihtiyaçlarımızı belirleyebilirsek sonrasında bize uygun olan paneli daha rahat bir şekilde seçme sanşımız da artıyor. Monitör almaya karar verdiğimizde ilk etkenlerden birisi şüphesiz bütçemiz oluyor. Bütçemiz ile ilgili düzenlemeleri yaptıktan sonra monitör satın alırken teknolojiler hakkında ne kadar bilgi sahibi olursak işimizi de okadar kolaylaştırmış oluruz. Bir çok tüketici panel teknolojileri hakkında çok fazla bilgiye sahip olmadığından dolayı aslında ihtiyaçları hangi panellerin karşılayacağını da pek bilemiyor.
Bu yazımızda öncelikli olarak monitör teknolojisinde yer alan bazı önemli konuların üzerinde duralım, sonrasında bu teknolojilerin avantaj ve dezavantajlarına kısaca değinelim,
A. Tepki Süresi
LCD monitör teknolojisinde tepki süresi piksellerin siyahtan beyaza ve tekrar siyaha dönmesinin mili saniye ( MS ) cinsinden belirlenmesidir. En düşük rakamlar bu süresinin kısalığını ve kalitesini gösterir. Tepki süresi ile ilgili en önemli konu ghosthing olarak bilinen türkçeye hayalet efekti veya iz bırakma olarak geçen terimdir. İz bırakma efekti temel olarak hızlı görüntülerde arkadan gelen izleri tanımlamak için kullanılır ve bunun anlamı eğer görüntüde iz kalıyorsa bu bize tepki süresinin yavaş olduğunu gösterir. İz bırakma efekti özellikle, hareketli sahnelerin yüksek olduğu filmlerde, spor karşılaşmalarında veya aksiyon oyunlarından çok net şekilde ortaya çıkar. Genel olarak kabul edilebilir LED monitör tepki süreleri 5 ila 14MS aralığındadır. Tepki süresi değeri küçüldükçe, hareketli görünütülerdeki netlik ve akıcılığın artması sonucu, yüksek tepki süreli monitörler oyuncu ve film tutkunları için vazgeçilmez bir deneyim oluşturmaktadır.
Aşağıdaki örnekte tepki süresinin hareketli bir görüntüdeki etkisini daha net bir şekilde görebilirsiniz.
B. Kontrast Oranı
Kontrsat oranı ile ilgili bilinmesi gereken en önemli noktalardan birisi, hemen hemen her üretici kendi belirlediği standartlarda dinamik kontrast oranlarını ölçmesidir. Statik kontrast oranı ise ışığın griden griye geçiş aralığını belirler ve aslında bir panelin kontrast oranı hakkında bilgi sahibi olmamızda bize yardımcı olur.
LCD panellerin kontrast oranları ile ilgili en zorlandıkları nokta, pikseller üzerinde siyah renklerin oluşturulmasıdır. Çünkü siyah rengin oluşması için arka aydınlatmadaki tüm lambaların en düşük seviyeye kadar düşürülmesi veya kapatılması gerekmektedir. Bu noktada panelin kalitesi size kontrast oranı farkını gösterecektir. Aşağıdaki örnekte ucuz ve kaliteli paneller arasındaki piksellerdeki ışığı kapatarak siyah rengin oluşumunu gösterilmiştir. Ucuz paneller ışık seviyesini düşürmekte zorlanarak siyah renklerin oluşumunu azaltırken, kaliteli paneller ise gerçek renkleri göstermek daha başarılıdırlar.
Kontrast oranı belki ofis programları kullanırken veya rutin iş ile igili uygulamalarda sizi çok rahatsız etmeyecektir ama bir tasarımla uğraşırken, video editlerken veya bilgisayarınızda bir film, klip ya da spor karşılaşmalarını izlerken, oyun oynarken siyah renklerin gri olarak gözükmesi rahatsız edici olabilir.
C. Renk Gamutu ve Derinliği
Monitörlerde tasarımcıların en çok ihtiyacı olan özellik geniş bir renk paletinin her ayrıntısına hakim olabilmektir. Teknoloji literatürüne girmiş en yaygın kullanım şekli olan renk gamutu, RGB [Red (Kırmızı), Green(Yeşil) ve Blue(Mavi)] gamutu ile dört renk yöntemiyle baskı yapılan yöntem olan CMYK’dır. [Cyan(Deniz Mavisi), Magenta(Kırmızımsı Mor), Yellow(Sarı) ve Black(Siyah)].
Grafik tasarımcıları, baskı işi ile uğraşanlar, video prodüktörleri gibi renk akıcılığına ve doğruluğuna ihtiyacı olanlar için renk gamutu çok büyük önem taşımaktadır.
Piyasada bulunan kalibre edilmemiş standart monitörler genellikle kalibre edilmiş ve kaliteli panellere göre mavi ve kırmızı renkleri daha baskın olarak gösterir. Burada editlenen görselin renkleri daha sıcak gözükebilir fakat bu görseli baskıya taşıdığımızda hayal kırıklığı yaşayabilirsiniz. Bunun nedeni standart panellerdeki renk kalibrasyonun kaliteli panellere göre çok daha geride kalmasıdır.
Renk derinliği ise, bir panelde bulunan alt piksellerin herbirinde üretilen renk sayısı (kırmızı, yeşil ve mavi) ile doğru orantılıdır. Düşük kaliteli TN panellerde alt pikseller 64 farklı renk desteği sunarlar ve 64 x 64 x 64 = 18-bite eşittir. Bu da 262.144 gerçek renk desteği anlamına gelir. Bunu 6-bit Kırmızı + 6-bit Yeşil + 6-bit Mavi = 18-bit şeklinde de ifade edebiliriz. Bu renk desteği aslında çokta geniş bir skalayı kapsamamaktadır. Fakat gelişen teknoloji ile birlikte panel üreticileri 16milyon ve üzerinde renk üretmek için farklı yollara keşfetmişlerdir.
a. Spatial Dithering
En basit anlamıyla renk geçişlerinde birbirine yakın renkleri, alt piksellerde oluşan renklerin titreştirilmesiyle oluşturulan daha yumuşak geçişler ve farklı renkler elde etmek için kullanılan tekniktir. Bu teknik kullanılarak TN paneller 16.2 milyon renk destekleyebilirler fakat bu teknikte pikseller arasında oluşturulan titreşimle ile renk elde edilmesi ekranda hafifte olsa titremelere neden olabilir, ve kullanıcılar tarafından farkediebilir.
b. Frame Rate Control (FRC)
Bu teknik ise alt piksellerdeki 4 farklı rengin birbiri ardından oluşturulması meydana gelir. Basit anlamıyla 2 alt pikselin flaşlanmasıyla oluşturulan ve çıkan palette olmayan 3. bir rengin elde edilmesidir. Bu teknik sayesinde TN panellerin renk desteği 16.2 milyona yükseltilmiştir ve MVA veya IPS panellerin renk kalitelerine birazda olsa yaklaşabilmişlerdir.
MVA ve IPS/PLS panel teknolojileri alt piksellerinde 256 farklı renk desteği sunarak toplamda 8 + 8 + 8 = 24-bit ve 16.7 milyon renk desteklerler. Bu gerçek 8-bit olarak tanımlanmaktadır
10-bit renk desteği sunan paneller genellikle en üst seviyede konumlanan monitörlerdir. 10-bit elde etmek için farklı metotlar vardır. 8-bit + FRC desteği ile gerçek olmayan 10-bit elde edilebilir. Gerçek 10-bit desteği elde etmek için ekran kartı, yazılım ve işletim sistemi desteğinin yanı sıra 10-bit paneller kullanılabilir fakat bu panellerin fiyatları çok üst seviyededir. Bu nedenle çok fazla tercih edilen bir yöntem değildir.
D. Görüş Açısı
Günümüzün gelişen teknolojisi ve monitör pazarını dikkate aldığımızda, panel boyutlarının her geçen büyüdüğünü rahatlıkla söyleyebiliriz. Böyle oluncada görüş açısı konusu daha da önemli hale gelmeye başlıyor. Görüş açısı basit olarak ekrana farklı açılardan bakıldığında, bakılan görüntüde herhangi bir renk kaybı olmaması ve her açıdan aynı renklerin görülmesi olarak açıklanabilir. Büyüyen panel boyutları ile görüş açısı arasındaki bağlantı ise doğru orantılı olarak ilişkilendirilir.
LCD Teknolojisindeki görüş açıları panellere göre farklılık göstermektedir. Ucuz TN panellerde görüş açısı yatay 90° ve dikey 60° 'ye kadar düşerken kaliteli TN panellerde görüş açısı yatayda 170° ve dikeyde 160° 'ye kadar genişlemektedir. Görüş açısını IPS panel teknolojisinde en yüksek değere sahip olurken MVA panellerde IPS panellerden sonra en geniş görüş açısını sunmaktadır.
IPS (In Plane Switching) Teknolojisi
IPS paneller genellikle LCD teknolojisinin en üst segmentinde yer alan kaliteli panellerdir. Geniş renk skalası ve geniş görüş açısına sahip olan IPS Paneller çoğunlukla grafik tasarımcıları, video prodüktörleri, CAD/CAM uygulamaları ile uğraşan mühendisler, medikal uygulamalar ve güvenlik sektörü X-Ray cihaz ekranlarında sıklıkla tercih edilir. Baskı işiyle uğraşan grafik tasarımcılar için ekranda görülen renklerin basılan materyal ile uyuşması ve renk kayıplarının en düşük seviyede olması çok önemlidir ve bu özellik IPS panellerin en önemli karakterleri arasında yer almaktadır. IPS paneller ile ilgili diğer bir önemli husus ise farklı açılardan da bakıldığından görüntüde kayıp yaşanmamasıdır. IPS paneller 178°/178° yatay ve dikey açılardan geniş görüş açısı ile LCD teknolojileri arasında en iyi görüş açısına sahip panellerdir. IPS Panellerin birçoğu 8-bit ve üzeri renk desteği sunmaktadır. Günümüzün büyüyen ekran trendlerinin öncülerinden olan IPS paneller 2560x1440 gibi WQHD (Wide Quad HD) çözümleri ile beraber 30" monitörlere de öncülük etmektedirler.
Bunun yanında IPS panellerin tepki süreleri ilk çıktıkları zamanlara göre çok gelişmiş durumdadır. Önceleri tepki süreleri çok düşükken bugünlerde 5ms ila 15ms aralığına kadar yükseltilmiştir. Fakat yine de bu tepki süreleri TN ve MVA panele sahip monitörlerden bir miktar düşük kalmaktadır.
IPS Panellerde kendi içerisinde farklı modellere ayrılmaktadır. Bunlar S-IPS, H-IPS, e-IPS and P-IPS modelleridir. Bu paneller kullandıkları teknoloji çerçevesinde baktığımızda birbirlerinden bazı farklılıklar göstermektedirler. Aslında buradaki farklılaşma yıllar içerisinde teknolojinin gelişmesiyle, üreticilerin kendi geliştirdikleri özellikleri bu panellere entegre etmesi sonucu oluşan farklılıklarından kaynaklanmaktadır.
IPS Paneller ile ilgili daha detaylı bilgi için önceden hazırladığımız IPS Panel Nedir başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
PLS (Plane Line Switching) Teknolojisi
PLS panel teknolojisi özünde IPS ile çok benzerlik göstermektedir. İki panelde geniş renk skalası ve geniş görüş açısı sunarlar. Tepki süreleri görece olarak VA ve TN panellere göre daha düşük olmalarına rağmen renk kayma oranları ve görüntüleme açıları en iyi olan panellerdir. Maliyetleri yüksektir fakat en kaliteli görüntüyü üretmek için tasarlanmışlardır. IPS ile PLS aralarındaki en büyük fark ise PLS Panelin Samsung tarafından IPS Panele alternatif olarak geliştirilmiş olmasıdır. Yani aslında tamamen bir pazarlama stratejisinden farklı birşey değildir.
VA (Vertical Alignment) Teknolojisi
VA teknolojisine sahip paneller S-PVA veya MVA olarakda anılmaktadır. Teknoloji nezdinde bakıldığında kağıt üzerinde S-IPS panellere çok benzerlik gösterirler. VA paneller, TN panellere göre akıcı renk geçişleri ve geniş görüntüleme açılarına sahiptirler. Fakat IPS ve PLS panellerden bir adım geridedirler. VA panellerin tepki süreleri IPS panelle benzerlik gösterir ama TN panellere göre daha düşüktür. VA panellerin en büyük avantajı tipik kontrast oranlarının yüksek olmasıdır. Kendi içerisinde değişiklik göstermekle beraber 2500:1 veya 5000:1 gibi tipik kontrast değerlerine sahiptirler. Bu haliyle VA Paneller IPS ve TN panellere göre en yüksek kontrast oranı sunarlar. Ayrıca VA Paneller genellikle 8-bit renk desteği sunarlar. Maliyet bazında bakıldığında TN panellerden pahalıdırlar fakat IPS panellere göre daha uygun üretim maliyetine sahiptirler. Bu da VA panelleri hem geniş görüş açısı ve renk akıcılığına sahip olmaları hem de uygun maliyetleri ile tam fiyat performans segmentine konumlandırmıştır.
TN (Twisted Nematic) Teknolojisi
Şu an günümüzde en çok kullanılan panel tipidir. Düşük üretim maliyeti ve yüksek tepki süreleri bu panellerin en büyük avantajları arasındadır. Yüksek parlaklık değerlerine rağmen görüntüleme açıları IPS/PLS ve MVA panellere göre daha dardır. Yüksek tepki süreleri sayesinde hareketli sahnelerdeki hayalet efekti bu panellerde oluşmaz ve bu özellikleri sayesinde TN paneller, oyuncular tarafından en çok tercih edilen paneller arasında yer alır. TN Paneller genellikle 6-bit ve 6-bit + FRC renk desteği sunmakla beraber bir çoğu 16.2 milyon renk destekler. TN panellerin en büyük dezavantajlarından birisi yüksek parlaklık oranlarının yanında düşük nits değerlerine sahip modellerde, görüntüleme açısılarının iyice daralmasıdır.
Karşılaştırma Tablo
iewsonictr.com
IPS Panel ismi kullanım yönünden bakıldığında çok daha fazla populer bir kavram olduğundan dolayı, benzerlikler gösteren IPS/PLS & VA/MVA teknolojileri için genel olarak satış noktalarında IPS Panel olarak adlandırılmaktadır.
Bu noktada tüketici olarak monitör almaya karar verdiğimizde öncelikle ihtiyaçlarımızı belirleyebilirsek sonrasında bize uygun olan paneli daha rahat bir şekilde seçme sanşımız da artıyor. Monitör almaya karar verdiğimizde ilk etkenlerden birisi şüphesiz bütçemiz oluyor. Bütçemiz ile ilgili düzenlemeleri yaptıktan sonra monitör satın alırken teknolojiler hakkında ne kadar bilgi sahibi olursak işimizi de okadar kolaylaştırmış oluruz. Bir çok tüketici panel teknolojileri hakkında çok fazla bilgiye sahip olmadığından dolayı aslında ihtiyaçları hangi panellerin karşılayacağını da pek bilemiyor.
Bu yazımızda öncelikli olarak monitör teknolojisinde yer alan bazı önemli konuların üzerinde duralım, sonrasında bu teknolojilerin avantaj ve dezavantajlarına kısaca değinelim,
A. Tepki Süresi
LCD monitör teknolojisinde tepki süresi piksellerin siyahtan beyaza ve tekrar siyaha dönmesinin mili saniye ( MS ) cinsinden belirlenmesidir. En düşük rakamlar bu süresinin kısalığını ve kalitesini gösterir. Tepki süresi ile ilgili en önemli konu ghosthing olarak bilinen türkçeye hayalet efekti veya iz bırakma olarak geçen terimdir. İz bırakma efekti temel olarak hızlı görüntülerde arkadan gelen izleri tanımlamak için kullanılır ve bunun anlamı eğer görüntüde iz kalıyorsa bu bize tepki süresinin yavaş olduğunu gösterir. İz bırakma efekti özellikle, hareketli sahnelerin yüksek olduğu filmlerde, spor karşılaşmalarında veya aksiyon oyunlarından çok net şekilde ortaya çıkar. Genel olarak kabul edilebilir LED monitör tepki süreleri 5 ila 14MS aralığındadır. Tepki süresi değeri küçüldükçe, hareketli görünütülerdeki netlik ve akıcılığın artması sonucu, yüksek tepki süreli monitörler oyuncu ve film tutkunları için vazgeçilmez bir deneyim oluşturmaktadır.
Aşağıdaki örnekte tepki süresinin hareketli bir görüntüdeki etkisini daha net bir şekilde görebilirsiniz.
B. Kontrast Oranı
Kontrsat oranı ile ilgili bilinmesi gereken en önemli noktalardan birisi, hemen hemen her üretici kendi belirlediği standartlarda dinamik kontrast oranlarını ölçmesidir. Statik kontrast oranı ise ışığın griden griye geçiş aralığını belirler ve aslında bir panelin kontrast oranı hakkında bilgi sahibi olmamızda bize yardımcı olur.
LCD panellerin kontrast oranları ile ilgili en zorlandıkları nokta, pikseller üzerinde siyah renklerin oluşturulmasıdır. Çünkü siyah rengin oluşması için arka aydınlatmadaki tüm lambaların en düşük seviyeye kadar düşürülmesi veya kapatılması gerekmektedir. Bu noktada panelin kalitesi size kontrast oranı farkını gösterecektir. Aşağıdaki örnekte ucuz ve kaliteli paneller arasındaki piksellerdeki ışığı kapatarak siyah rengin oluşumunu gösterilmiştir. Ucuz paneller ışık seviyesini düşürmekte zorlanarak siyah renklerin oluşumunu azaltırken, kaliteli paneller ise gerçek renkleri göstermek daha başarılıdırlar.
Kontrast oranı belki ofis programları kullanırken veya rutin iş ile igili uygulamalarda sizi çok rahatsız etmeyecektir ama bir tasarımla uğraşırken, video editlerken veya bilgisayarınızda bir film, klip ya da spor karşılaşmalarını izlerken, oyun oynarken siyah renklerin gri olarak gözükmesi rahatsız edici olabilir.
C. Renk Gamutu ve Derinliği
Monitörlerde tasarımcıların en çok ihtiyacı olan özellik geniş bir renk paletinin her ayrıntısına hakim olabilmektir. Teknoloji literatürüne girmiş en yaygın kullanım şekli olan renk gamutu, RGB [Red (Kırmızı), Green(Yeşil) ve Blue(Mavi)] gamutu ile dört renk yöntemiyle baskı yapılan yöntem olan CMYK’dır. [Cyan(Deniz Mavisi), Magenta(Kırmızımsı Mor), Yellow(Sarı) ve Black(Siyah)].
Grafik tasarımcıları, baskı işi ile uğraşanlar, video prodüktörleri gibi renk akıcılığına ve doğruluğuna ihtiyacı olanlar için renk gamutu çok büyük önem taşımaktadır.
Piyasada bulunan kalibre edilmemiş standart monitörler genellikle kalibre edilmiş ve kaliteli panellere göre mavi ve kırmızı renkleri daha baskın olarak gösterir. Burada editlenen görselin renkleri daha sıcak gözükebilir fakat bu görseli baskıya taşıdığımızda hayal kırıklığı yaşayabilirsiniz. Bunun nedeni standart panellerdeki renk kalibrasyonun kaliteli panellere göre çok daha geride kalmasıdır.
Renk derinliği ise, bir panelde bulunan alt piksellerin herbirinde üretilen renk sayısı (kırmızı, yeşil ve mavi) ile doğru orantılıdır. Düşük kaliteli TN panellerde alt pikseller 64 farklı renk desteği sunarlar ve 64 x 64 x 64 = 18-bite eşittir. Bu da 262.144 gerçek renk desteği anlamına gelir. Bunu 6-bit Kırmızı + 6-bit Yeşil + 6-bit Mavi = 18-bit şeklinde de ifade edebiliriz. Bu renk desteği aslında çokta geniş bir skalayı kapsamamaktadır. Fakat gelişen teknoloji ile birlikte panel üreticileri 16milyon ve üzerinde renk üretmek için farklı yollara keşfetmişlerdir.
a. Spatial Dithering
En basit anlamıyla renk geçişlerinde birbirine yakın renkleri, alt piksellerde oluşan renklerin titreştirilmesiyle oluşturulan daha yumuşak geçişler ve farklı renkler elde etmek için kullanılan tekniktir. Bu teknik kullanılarak TN paneller 16.2 milyon renk destekleyebilirler fakat bu teknikte pikseller arasında oluşturulan titreşimle ile renk elde edilmesi ekranda hafifte olsa titremelere neden olabilir, ve kullanıcılar tarafından farkediebilir.
b. Frame Rate Control (FRC)
Bu teknik ise alt piksellerdeki 4 farklı rengin birbiri ardından oluşturulması meydana gelir. Basit anlamıyla 2 alt pikselin flaşlanmasıyla oluşturulan ve çıkan palette olmayan 3. bir rengin elde edilmesidir. Bu teknik sayesinde TN panellerin renk desteği 16.2 milyona yükseltilmiştir ve MVA veya IPS panellerin renk kalitelerine birazda olsa yaklaşabilmişlerdir.
MVA ve IPS/PLS panel teknolojileri alt piksellerinde 256 farklı renk desteği sunarak toplamda 8 + 8 + 8 = 24-bit ve 16.7 milyon renk desteklerler. Bu gerçek 8-bit olarak tanımlanmaktadır
10-bit renk desteği sunan paneller genellikle en üst seviyede konumlanan monitörlerdir. 10-bit elde etmek için farklı metotlar vardır. 8-bit + FRC desteği ile gerçek olmayan 10-bit elde edilebilir. Gerçek 10-bit desteği elde etmek için ekran kartı, yazılım ve işletim sistemi desteğinin yanı sıra 10-bit paneller kullanılabilir fakat bu panellerin fiyatları çok üst seviyededir. Bu nedenle çok fazla tercih edilen bir yöntem değildir.
D. Görüş Açısı
Günümüzün gelişen teknolojisi ve monitör pazarını dikkate aldığımızda, panel boyutlarının her geçen büyüdüğünü rahatlıkla söyleyebiliriz. Böyle oluncada görüş açısı konusu daha da önemli hale gelmeye başlıyor. Görüş açısı basit olarak ekrana farklı açılardan bakıldığında, bakılan görüntüde herhangi bir renk kaybı olmaması ve her açıdan aynı renklerin görülmesi olarak açıklanabilir. Büyüyen panel boyutları ile görüş açısı arasındaki bağlantı ise doğru orantılı olarak ilişkilendirilir.
LCD Teknolojisindeki görüş açıları panellere göre farklılık göstermektedir. Ucuz TN panellerde görüş açısı yatay 90° ve dikey 60° 'ye kadar düşerken kaliteli TN panellerde görüş açısı yatayda 170° ve dikeyde 160° 'ye kadar genişlemektedir. Görüş açısını IPS panel teknolojisinde en yüksek değere sahip olurken MVA panellerde IPS panellerden sonra en geniş görüş açısını sunmaktadır.
IPS (In Plane Switching) Teknolojisi
IPS paneller genellikle LCD teknolojisinin en üst segmentinde yer alan kaliteli panellerdir. Geniş renk skalası ve geniş görüş açısına sahip olan IPS Paneller çoğunlukla grafik tasarımcıları, video prodüktörleri, CAD/CAM uygulamaları ile uğraşan mühendisler, medikal uygulamalar ve güvenlik sektörü X-Ray cihaz ekranlarında sıklıkla tercih edilir. Baskı işiyle uğraşan grafik tasarımcılar için ekranda görülen renklerin basılan materyal ile uyuşması ve renk kayıplarının en düşük seviyede olması çok önemlidir ve bu özellik IPS panellerin en önemli karakterleri arasında yer almaktadır. IPS paneller ile ilgili diğer bir önemli husus ise farklı açılardan da bakıldığından görüntüde kayıp yaşanmamasıdır. IPS paneller 178°/178° yatay ve dikey açılardan geniş görüş açısı ile LCD teknolojileri arasında en iyi görüş açısına sahip panellerdir. IPS Panellerin birçoğu 8-bit ve üzeri renk desteği sunmaktadır. Günümüzün büyüyen ekran trendlerinin öncülerinden olan IPS paneller 2560x1440 gibi WQHD (Wide Quad HD) çözümleri ile beraber 30" monitörlere de öncülük etmektedirler.
Bunun yanında IPS panellerin tepki süreleri ilk çıktıkları zamanlara göre çok gelişmiş durumdadır. Önceleri tepki süreleri çok düşükken bugünlerde 5ms ila 15ms aralığına kadar yükseltilmiştir. Fakat yine de bu tepki süreleri TN ve MVA panele sahip monitörlerden bir miktar düşük kalmaktadır.
IPS Panellerde kendi içerisinde farklı modellere ayrılmaktadır. Bunlar S-IPS, H-IPS, e-IPS and P-IPS modelleridir. Bu paneller kullandıkları teknoloji çerçevesinde baktığımızda birbirlerinden bazı farklılıklar göstermektedirler. Aslında buradaki farklılaşma yıllar içerisinde teknolojinin gelişmesiyle, üreticilerin kendi geliştirdikleri özellikleri bu panellere entegre etmesi sonucu oluşan farklılıklarından kaynaklanmaktadır.
IPS Paneller ile ilgili daha detaylı bilgi için önceden hazırladığımız IPS Panel Nedir başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.
PLS (Plane Line Switching) Teknolojisi
PLS panel teknolojisi özünde IPS ile çok benzerlik göstermektedir. İki panelde geniş renk skalası ve geniş görüş açısı sunarlar. Tepki süreleri görece olarak VA ve TN panellere göre daha düşük olmalarına rağmen renk kayma oranları ve görüntüleme açıları en iyi olan panellerdir. Maliyetleri yüksektir fakat en kaliteli görüntüyü üretmek için tasarlanmışlardır. IPS ile PLS aralarındaki en büyük fark ise PLS Panelin Samsung tarafından IPS Panele alternatif olarak geliştirilmiş olmasıdır. Yani aslında tamamen bir pazarlama stratejisinden farklı birşey değildir.
VA (Vertical Alignment) Teknolojisi
VA teknolojisine sahip paneller S-PVA veya MVA olarakda anılmaktadır. Teknoloji nezdinde bakıldığında kağıt üzerinde S-IPS panellere çok benzerlik gösterirler. VA paneller, TN panellere göre akıcı renk geçişleri ve geniş görüntüleme açılarına sahiptirler. Fakat IPS ve PLS panellerden bir adım geridedirler. VA panellerin tepki süreleri IPS panelle benzerlik gösterir ama TN panellere göre daha düşüktür. VA panellerin en büyük avantajı tipik kontrast oranlarının yüksek olmasıdır. Kendi içerisinde değişiklik göstermekle beraber 2500:1 veya 5000:1 gibi tipik kontrast değerlerine sahiptirler. Bu haliyle VA Paneller IPS ve TN panellere göre en yüksek kontrast oranı sunarlar. Ayrıca VA Paneller genellikle 8-bit renk desteği sunarlar. Maliyet bazında bakıldığında TN panellerden pahalıdırlar fakat IPS panellere göre daha uygun üretim maliyetine sahiptirler. Bu da VA panelleri hem geniş görüş açısı ve renk akıcılığına sahip olmaları hem de uygun maliyetleri ile tam fiyat performans segmentine konumlandırmıştır.
TN (Twisted Nematic) Teknolojisi
Şu an günümüzde en çok kullanılan panel tipidir. Düşük üretim maliyeti ve yüksek tepki süreleri bu panellerin en büyük avantajları arasındadır. Yüksek parlaklık değerlerine rağmen görüntüleme açıları IPS/PLS ve MVA panellere göre daha dardır. Yüksek tepki süreleri sayesinde hareketli sahnelerdeki hayalet efekti bu panellerde oluşmaz ve bu özellikleri sayesinde TN paneller, oyuncular tarafından en çok tercih edilen paneller arasında yer alır. TN Paneller genellikle 6-bit ve 6-bit + FRC renk desteği sunmakla beraber bir çoğu 16.2 milyon renk destekler. TN panellerin en büyük dezavantajlarından birisi yüksek parlaklık oranlarının yanında düşük nits değerlerine sahip modellerde, görüntüleme açısılarının iyice daralmasıdır.
Karşılaştırma Tablo
iewsonictr.com
