Menisküs Belirtileri Nelerdir?
Menisküs, dizi yastıklamaya yarayan lastik dokusunda bir disktir. Her dizde biri iç tarafta biri dış tarafta olmak üzere 2 adet menisküs bulunur. Dizin sabit olmasını ve vücut ağırlığının dengelenerek dizlere eşit oranda yayılmasını sağlar.
Genel olarak “menisküs” kelimesi bir diz sorunu olarak kullanılır ancak sorunun asıl adı “menisküs yırtığıdır”. Menisküs yırtığı genellikle dizin aniden dönmesi veya bükülmesi ile oluşur. Sporcular arasında yaygındır ancak gündelik hayatta yapılacak ters bir hareket, atılacak yanlış bir adım dizin burkulmasına ve menisküsün yırtılmasına sebep olabilir. Ayrıca yaş aldıkça yıpranan menisküs daha kolay yırtılabilir.
Ağrı ve yırtığın bulunduğu bölgede meydana gelen şişlik menisküsün en sık görülen belirtileridir. Büyük yırtıklarda ise şişlik dizin kitlenmesine yol açabilir ve yürüme zorlaşabilir.
Menisküs Belirtileri ve Menisküs Yırtığı Çeşitleri
Menisküs yırtığı, yırtığın büyüklüğüne ve buna bağlı olarak görülen belirtilere göre 3’e ayrılır.
Küçük yırtıklarda ağrı oldukça hafiftir ve yırtılmayı takip eden 2-3 gün içerisinde yavaş yavaş gelişen şişlik görülebilir. Yırtık yürümeyi çok etkilemez ancak yürürken hafif ağrılar olabilir.
Ağrılar çömelirken, ayağa kalkarken ve otururken yoğunlaşabilir. Bu belirtiler genellikle 2-3 hafta içinde kendiliğinden ortadan kalkar ancak ağrılar dizinizi büktüğünüzde bir süre daha devam edebilir.
Orta dereceli menisküs yırtığında yırtığın bulunduğu bölgeye bağlı olarak dizin yan tarafında veya merkezinde ağrı oluşabilir. Orta dereceli yırtıklarda yürüme hala mümkündür ancak sert hareketler esnasında ve dizinizi büktüğünüz zaman bıçak gibi giren ağrılar meydana gelebilir. 2-3 gün içinde yırtığın bulunduğu bölge artarak şişer ve diz hareketleri engellenebilir.
Belirtiler 1-2 hafta içinde azalmaya başlar ancak dizin aşırı kullanımı veya sık sık bükülmesi belirtileri geri getirebilir. Eğer tedavi uygulanmazsa orta dereceli yırtığın neden olduğu belirtiler 1 yıl boyunca aralıklarla devam edebilir.
Büyük yırtıklarda ise ağrı şiddetlidir, diz hemen şişer ve sertleşir. Şişlik 2-3 gün boyunca artarak devam eder. Yırtılan menisküs parçaları eklem boşluğuna girebilir ve bu nedenle diz kitlenebilir. Yırtık büyükse dizi düz tutmak veya bükmek mümkün olmayabilir. Yırtıkla beraber diz bağları da hasar gördüyse ağrı artar. Bu yırtıklarda şiddetli ağrılar nedeniyle yürümek neredeyse imkansızdır.
Menisküs Yırtığı Teşhisi Nasıl Konur?
Doktorunuz yırtığa sebep olduğunu düşündüğünüz olay hakkında sizden bilgiler aldıktan sonra fiziksel muayene yapacaktır. Fiziksel muayene sırasında şişlik olup olmadığına ve dizin hareketlerinde bir kısıtlama bulunup bulunmadığına bakılır. Bu muayenede doktorunuz dizi büker, bacağınızı düz konuma getirmeye çalışır, yana doğru hareket ettirip ettirmediğinize bakar. Burada amaç menisküs diskine baskı uygulayarak yırtık olup olmadığını tespit etmektir. Dizle ilgili bazı diğer sorunların belirtileri menisküs yırtığı belirtileri ile benzeştiği için kesin bir teşhis için görüntüleme yöntemleri kullanılabilir. X-ray menisküs yırtığını göstermez ancak dizdeki belirtilerin kireçlenme gibi diğer bir sorundan mı yoksa menisküs yırtığı nedeniyle mi olup olmadığı konusunda fikir verebilir. MR filmi ise hem yırtığın boyutunun hem de bağ dokularında herhangi bir hasar olup olmadığının belirlenmesini sağlar. Ne Zaman Doktora Gitmeli? Menisküs yırtığı nedeniyle diz kitlenirse hiç vakit kaybetmeden doktora gidilmelidir. Dizin kitlenmesi demek hiç hareket ettirememek değildir. Eğer dizi tamamen bükemiyorsanız veya bacağınızı tam olarak açamıyorsanız bu dizin kitlendiği ve diz hareketinin kısıtlandığı anlamına gelir. Bu durum yırtılan menisküs parçalarının dizde olmaması gereken noktalara yayıldığına ve yırtığın eklem boşluğuna girerek eklem hareketini kısıtladığına işarettir. Tüm bunlar dışında dizinizi rahatça hareket ettirebilmenize rağmen ağrı çok şiddetliyse ve diziniz çok şiştiyse doktora gitmeniz önerilir.
Menisküs Yırtığı Tedavisi
Tedavide izlenecek yöntem yırtığın büyüklüğüne ve hastaya etkilerine bağlı olarak ameliyatlı ve ameliyatsız tedavi olarak ikiye ayrılır. Ameliyatsız Tedavi: Yırtık küçükse ve dış menisküste oluştuysa genellikle cerrahi müdahaleye ihtiyaç duyulmaz. Bu gibi yırtıklarda, yırtığın daha kısa sürede iyileşmesi için dize doğru olan basıncın azaltılması, yani hastanın uzanarak dinlenmesi önerilir.
Dizin daha az şişmesi ve ağrının hafiflemesi için diz üzerine soğuk kompres yapabilirsiniz. Bir poşete koyduğunuz buzları ince bir havluyla veya pamuklu bir bezle sardıktan sonra ağrıyan dizin üzerine koyun ve her seferinde 20 dakika kadar bekletin. Buzu direkt ciltle temas ettirmeyin. Yine küçük yırtıklarda dize destek olması amacıyla çok sıkı olmayan elastik kompres bandajı kullanabilirsiniz.
Bacağınızın altına yastık koyarak dizinizi yukarda tutun. Bu sayede dize doğru olan kan akışını bir miktar azaltarak şişliği önleyebilirsiniz. Ameliyatlı Tedavi: Menisküsün neden olduğu ağrılar çok şiddetliyse, dizde hareket kısıtlaması varsa ve üzerinden bir süre geçmesine rağmen bu belirtiler hafiflemediyse doktorunuz artroskopik ameliyat seçeneğini önerebilir. Yırtığın durumuna göre kullanılan 2 farklı ameliyat seçeneği vardır.
Menisküsün bir kısmının veya tamamının alındığı “menisektomi” ve yırtılan menisküs parçalarının dikildiği “menisküs onarımı”. Her iki ameliyatta artroskopik yöntemle uygulanır. Artroskopi eklemlerle ilgili sorunların teşhis ve tedavisinde kullanılan bir cerrahi uygulamadır. Artroskopik yöntemde doktor ince bir çubuğun ucunda bulunan kamerayla (artroskop) eklemin bulunduğu bölgeyi görebilir ve deriye açılan çok küçük deliklerden operasyonu gerçekleştirir.
Kameranın yansıttığı görüntü 10 kata kadar büyüyebildiği için eklem en ince detayına kadar görülebilmektedir.
Bu yöntemle yırtılan menisküsün eklem içine dağılan parçaları toplanabilir, bazı menisküs yırtıkları dikilebilir, bağ dokularındaki sorunlara müdahale edilebilir. Doktorunuz ameliyattan sonra dizi hareketsiz tutmak için alçıya alacaktır. Ayrıca alçı döneminde dize binen yükü hafifletmek için yaklaşık bir ay koltuk değneği kullanmanız gerekecektir. Bu ilk aşamadan sonra yavaş yavaş diz egzersizlerine geçilir. Bu egzersizler dize normal hareket yeteneğini ve gücünü geri kazandırmak için önemlidir.
Doktorunuz fizik tedavi önerebilir ancak dizi güçlendirici hareketlerin çoğu evde yapılabilir. Dizin ameliyattan sonra tamamen iyileşmesi ve eski gücünü geri kazanması menisektomide 3-4 hafta, yırtılan parçaların geri kaynamasının beklendiği menisküs onarımında ise 3 ay kadar sürer. İyileşme süresinin uzaması veya kısalması hastanın genel sağlık koşullarına ve tedavi süreçleriyle uyumuna bağlı olarak değişebilmektedir.
Menisküsle İlgili Bazı Bilgiler
Her dizde 2 adet menisküs bulunur. Menisküsler tibia (kaval kemiği) ve femur (uyluk kemiği) arasında yer alır.
Menisküslerden biri diz ekleminin içindedir ve “medial menisküs” olarak adlandırılır. Diğer menisküs ise dış kısımdadır ve yanal menisküs olarak adlandırılır.
Medial menisküs şeklinde “C” şeklinde, yan menisküs şeklinde “O” şeklindedir. Menisküsler vücut ağırlığı dengeli olarak dağıtmak için amortisör görevi görür.
Menisküs yırtıkları en sık görülen diz yaralanmalarıdır.
Akut menisküs yırtıklarının görülme oranı her 100.000 kişide 61 kişidir. Menisküs dizin şok emme kapasitesini %20 oranında artırır.
Menisküs yırtığı en çok 31-40 yaş arası erkeklerde ve 11-20 yaş arası kadınlarda görülmektedir.
Yaş aldıkça menisküs esnekliğini kaybeder ve kırılgan hale gelir.
65 yaş üzeri yetişkinlerin %60’ında dejeneratif menisküs yırtıkları görülür.
Kaynak: belirtileri zararları
doktor ağrı kesiciler verip yolladı 
