- 12 Temmuz 2006
- 2.779
- 183
Elektronik Müzik Terminolojisi
Sizi belki de gelecek senelerin “En İyi DJ’ler” sıralamasına sokacak bu yazıları “o ne, bu ne, dur bir İnternete gireyip bakayım o da ne demekmiş” diye hayıflanmadan okumak istiyorsanız bir alt satıra buyrun...
Analog: Sürekli değişen elektrik sinyalleri oluşturan devre. Genellikle dijital ve sentetik seslere kıyasla daha “sıcak” tınlayan analog enstrümanlar ve bunlardan çıkan sesleri tanımlamak için kullanılır.
BPM: (beats per minute) dakikadaki vuruş sayısı... Davulun kicklerine göre sayılır. Bir nevi tempo anlamı taşır.
Crowd: Bir “event”teki dinleyici kitlesi. Bir DJ’in takipçileri anlamında da kullanılır.
Cümle: Sekiz ölçüden oluşan birim. (phrase)
Crossfader: Hangi kanalın (yani turntable’daki plak sesinin) daha çok duyulması gerektiğini ayarlayan ve iki plak arasında geçişi sağlayan buton.
Event: Parti ya da club performansı gibi elektronik müzik kültürü etkinliklerinin genel adı.
Jogging: Mixing sırasında ritmi hızlandırmak şeklinde vücut bulan hareket, plağı itmek şeklinde de uygulanabilir.
Label: Plak şirketi.
Platter: Turntable’ın üzerindeki dönen diske verilen ad. Bunun üzerine slipmat, onun üzerine de plak konulur. Profesyonel turntable’ların direct drive (kendinden motorlu) teknolojisiyle çalışan platter’ları vardır. Kalite açısından biraz daha “fakir” turntable’lar belt drive (kayış - kasnak sistemi) teknolojisiyle çalışır. Bunun dezavantajı “scratching” sırasında sorun yaratmasıdır.
Sample: Başka kaynaklardan devşirilmiş ses örnekleri. Parçaların arasına sıkıştırılması makbuldür.
Scratching: Turntable üzerindeki plağı sağa sola çekiştirmek, zaman zaman bastırmak suretiyle elde edilen “cızırtı”.
Sequencer: Üst üste kanal kayıt yapıp, kurgulama imkanı veren donanım / yazılım.
Set: Bir DJ’in, çaldığı süre boyunca oluşturduğu giriş, gelişme ve sonuç bölümlerine sahip bir paragrafa benzer yapıda ilerleyen parçalar toplamı.
Slipmat: Platter’ın üzerine yerleştirilen örtümsü kumaş. Düşük sürtünme özelliğine sahip olanları, üzerine plak konulmak suretiyle scratching’i kolaylaştırır.
Stylus: Tüm ekipmanlar arasında belki de en nazik yapıya sahip ayrıntı: plak iğnesi. Plağa kayıtlı müziği okur.
Ölçü: Dört vuruşluk birim.
Turntable: Özetle, plak çalmaya yarayan nesne.
Kısaca Elektronik Müzik Türleri:
Artık terminolojiye vakıf olduğunuzu düşünerek sizi işin en an alıcı bölümüne davet ediyoruz. DJ olmanının tüm teknik gereklilikleri burada....
Turntable
Çalışma sistemlerine göre belt drive (kayış kasnak sistemi) ve direct drive (kendinden motorlu) olarak ikiye ayrılan ve plak çalmaya yarayan, DJ ekipman listesinin prensesi ya da anneannelerimizin deyişiyle pikap... Minimum iki taneye sahip olunmalıdır. Jeff Mills gibi üç turntable kullanan kimi DJler olsa da bu tipik bir davranış değildir, Rocky konsantrasyonu ve Houdini el çabukluğu gerektirir.
Sektörde Technics, Denon gibi markaların ürettiği turntable’ların tartışılmaz hakimiyeti vardır. Şöyle ki, Technics’in direct drive teknolojisiyle ürettiği SL-1200 serisi, elektronik müzik dünyası için İstanbul’un keşfi kadar önemli bir kilometre taşı. Bu, o ana kadar belt drive mekanizmalı turntable kullanan dünya çapında birçok DJ’in, kayışı kırar/bozarım korkusunu gütmeden çalması, pervasızca scratch atması anlamına geliyor. Technics ise halen bu öncülüğün kaymağını yiyor. Çok kaba bir ortalamayla, Technics alamet-i farikası taşıyanları 600 $’a temin edilebilen ekipmana sahip olma kararı verdiğinizde “İki tane alınca indirim yapıyor musunuz?” esprisi yerine Gemini ve Teac’ın uygun fiyatlı modellerini tercih etmeniz daha makul olacaktır.
Mixer
Normalde mixing console adı verilen mikserlerin müzikte çok fazla kullanım alan ve çeşitliliği olmasına rağmen DJ’ler için genelde iki kanal yeterli olur. Basit olarak, bir DJ mikserinin üstünde delay, auto pan, flanger, pitch shifter, reverb gibi komplike olmayan efektler ve bunları kullanmakta kolaylık sağlayan bir buton, her kanalın eq değerleriyle oynayabileceğiniz hi, mid ve low düğmeleri, beat göstergesi, yine her kanal için peak level göstergesi, winamp gibi programlardan aşinalığınız olan cross fader ve kulaklık girişi gibi elementler bulunur.
Piyasada egemenlik sağlamış Pioneer, Behringer, Numark, Tascam gibi bilindik markaların yanında nispeten daha ucuz Gemini, Denon ve Vestax gibi markalar da mevcut. İşte bu çok çeşitli markaların bütçeye, kullanım alanına ve profesyonellik seviyesine göre değişiklik gösteren yine bir o kadar çeşitli DJ mikserleri var.
Örneğin Pioneer DJM500 Pro DJ mikseri artık piyasa standartı olmuş. Otomatik BMP sayacı gibi elzem bir özelliği var. Yurtdışı fiyatı ise 760 $- 850 $ arasında.
Behringer’in DJX700 modeli de uygun fiyatı nedeniyle tercih sebebi. Mikserin, 250 $- 300 $ karşılığında kendinizi sihirbaz gibi hissettirecek, presetler halinde gelen 47 dijital efekti var.
Numark’ın 2 kanallı 24 bit dijital mixeri de epey rağbet görüyor. Özellikle aynı markanın TTX1 model turntable’ıyla müthiş bir uyum içinde çalışıyor.
Kartuş - İğne
Pikaplarda plak çalınırken plak üzerindeki oluklardan alınan sinyali elektrik sinyaline çevirerek amfiye yollayan birim olması itibarıyla kartuşlar, potansiyel bir DJ’in malzeme listesinde başa yarışır. Kartuşla birlikte yahut tek başına iğne satın almak mümkündür. Ortofon ve Shure markalarının ürettiği ve neredeyse sanat eseri kalibresine sahip iğne ve kartuş takımları var, altın kaplamaları kategori dışı tutarsak fiyatları 100 $- 30 $ aralığı içerisinde. Hassas bir aparat olduğu için maksimum özen gerektirdiğini ve fiyatların gözünüzü korkutması halinde hiç duraksamadan Akbank İhtiyaç Kredisi’ne başvurabileceğinizi hatırlatır, iyi performanslar dileriz.
Kulaklık
Asıl marifeti sesi izole etmek olan, DJ olmazsa olmazı. İdeali, uzun vakit kullanılsa da kulağı yormayan ve hafif olanlarıdır. Sennhesier, Koss, Sony ve AKG firmaları, özellikle DJ kulaklıkları konusunda epey yol katetmiştir. Sennheiser HD-270 V1, ergonomik yapısı ve teknik özellik eşiği sayesinde kullanım sınırlarını genişletmiştir. Üstüne üstlük ortam sesini - 10 db/ - 15 db’e kadar azaltır. Bir taşla iki kuş vuracağım derseniz hem stüdyoda hem de plak başında kullanmak mümkündür. İlla ki fiyat bilgisi diye üsteleyenlere ise 100 $ cevabını vereceğiz.
Avusturyalı firma AKG’nin çıkardığı HSD 200 modeli de Türkiye’de rahatça bulunmamasına rağmen sık karşılaşılan bir headsettir. 100 db SPL/mW hassasiyetiyle, yabancı birçok DJ’in £ 120 karşılığında sahip olduğu ürün gittikçe de yaygınlaşıyor.
Kısaca Elektronik Müzik Türleri:
DJ’lik kariyerinize adım adım yaklaştığınız şu anlarda, “bu bilgi ileride ne işime yarayacak” demeden, elektronik müzik türleri ile devam etmekte fayda var. Bir sonraki aşamamız olan “DJ’lik eğitimi” temelleri işte burada atılıyor.
Acid Jazz: Klasik jazz altyapısının dijital enstrümanlarla harmanlanması sonucunda varolan “kıpır kıpır” dal.
Örn: Rubin Steiner, Thievery Coporation, Modaji
Ambient: Bateri vuruşları ve BPM’den ziyade sample, melodi ve enstürman temellidir.
Örn: FSOL, The Orb
Breakbeat: Kökenleri hip hop’a dayanan alternatif dal. Old-skool teknodan esinlenir.
Örn: Crystal Method
Down Tempo: Sakin ve “cool” duygusuyla on metre öteden tanınan tür. Kimi zaman iç karartıcı etkisi vardır.
Örn: Massive Attack, Morcheeba, Tricky
Trip Hop: Nispeten karamsar hislerle donatılmış aksak müzik. Vokalleriyle öne çıkar.
Örn: Portishead, Archive
Drum’n Bass: Bateri ve sub-bass desteğiyle ayakta duran 160 BPM’lik tür.
Örn: Photek, Squarepusher
Progressive Electronica: Genelde sözsüz vokallerin ön plana çıkışıyla melodilerle desteklenmesine dayanan müzik tarzı.
Örn: Orbital
House: Yoğunlukla sub-bass ve 4/4’lük samplelardan oluşur.
Örn: Plastikman, Paul Oakenfold
Techno: House’a oranla daha hızlı bpm’lere ve daha agresif bir yapıya sahip tür. Birçok alt dalı vardır.
Örn: Paul Van Dyke, Derrick May, Juan Atkins, Kenny Larkin
Trance: Techno’yla benzerlikler gösteren tür, tizlere verdiği önem ve yoğunlukla ayırt edilir.
Örn: Mauro Picotto, Anne Savage
DJ Workshoplar:
DJ’liğin aşağı yukarı nasıl bir şey olduğunu kavradıktan sonra, kulüpte herkes bana baksın, miksere uzanan diğer eller kırılsın diyorsanız kabinden önce uğramanız gereken birkaç yer var.
Electronic Music Workshop
Bir anlamda DJ’liğe giriş kursu olarak da algılanabilecek, ses, duyma biçimleri, ses prodüksiyonu, teori, stil ve sequencer bilgisi gibi temel teknik bilgilerin verildiği bir haftalık kursun eğitmenleri arasında Can Hatipoğlu, Tansu Kaner ve Umur Eroğlu var. Kurs, her ay tekrarlanıyor.
Galatasaray İletişim Teknoloji Müzik Akademisi.
DJ Workshop
Eğitmenliğini Hakan Türküer’in yaptığı bu uzun dönem (tamı tamına on hafta) kursun içeriği de bu süreye eşdeğer yoğunlukta. Elektronik müzik ve DJ'liğin tarihsel gelişimi, plak endüstrisi (label'lar, arşiv temini), kitle ile iletişim, teknik donanım (turntable, cd Player, mixer, iğneler), bağlantı sistemleri ve mix teknikleri (beat mixing, fade mixing, cut mixing) konuları üzerinde durulan atölyenin sonucunda eğitmenleri tarafından başarılı olarak değerlendirilen katılımcılara çeşitli mekanlarda süperstar olma, pardon, çalma imkanı tanınıyor. Bu workshop'lar düzenli olarak tekrarlanıyor
İstanbul Bilgi Üniversitesi, Dolapdere, İstanbul.
DJ Workshop Programı
Bütün hazırlanma sürecinden sonra “işte şimdi oldu” demeye en yakın olduğunuz nokta. Duruma göre, ünlü DJ’lerden uygulamalı olarak “kitleyle iletişim”, “DJ'liğin sektördeki yeri”, “plak endüstrisi”, “ritm çalışması” “elektronik müziğin gelişimi”, “bağlantı sistemleri”, “mix teknikleri - beat mix” babında dersler alabileceğiniz bir haftalık hızlandırılmış kurs programının sonucunda devlet onaylı “DJ Workshop katılım sertifikası” kazanıyorsunuz.
Galatasaray İletişim Teknoloji Müzik Akademisi.
DJ Eğitimi
Toplam sekiz gün, 20 saatlik bir kurs sonucunda DJ’liği bir yaşam tarzı olarak gören ve bunu meslek edinme arzusuyla tutuşan katılımcıların bu aşkına cevap vermek için Hakan Türküer, Mabbas, Mehmet Işıklı, Süden Pamir ve Can Hatipoğlu gibi konularında uzman insanlar tarafından düzenlenmekte. Program, özellikle Final Scratch’e verdiği ağırlıkla benzerlerinden ayrılıyor.
Akademi İstanbul.
Pro DJ Workshop
Profesyonel bir DJ olmanın son akademik adımının atıldığı bu bir haftalık workshop’ta ileri DJ’lik teknikleri ve program bilgileri veriliyor. Bir tek, “Native Instruments–Traktor”, performans çalışmaları, cd bootleg hazırlama, ambiance ve müzik, plak çeşitleri ve özellikleri, mixing 2 (x-fade, drop fade, filtreleme) turntablism, decks & fx ve “Ableton Live” bilgilerim eksik kaldı diyorsanız her ay düzenlenen bu kursun takipçisi olmakta yarar var.
Galatasaray İletişim Teknoloji Müzik Akademisi.
Galatasaray İletişim Teknoloji Müzik Akademisi
Galatasaray Lisesi Yanı, Yeniçarşı Caddesi, No:54, Beyoğlu/Taksim
Tel: (0212) 244 0 333, Fax: (0212) 243 8 959
İstanbul Bilgi Üniversitesi
Kurtuluş Deresi Cad. No: 47 34440 Dolapdere/İstanbul
Tel: (0212) 311 50 00
Turntable Nasıl Kurulur?
Eğer belt drive sisteminde işleyen bir turntable kullanıyorsanız lastiğini kardeşinizden kalan pudrayla bile olsa mutlaka pudralayın; böylece hem aşınmalara karşı tedbir almış olursunuz hem de gereksiz titreşimi engellersiniz. Sonra yayları en hassas ayara getirin, yani yukarıdan vurduğunuzda (aman abartmayın) tabla ve kolun birlikte sallanması gerekiyor.
Nasıl tırtıllar asla ve asla kahverengi bot giymezse bir turntable da iki hoparlör arasına ve hatta hatta en az iki metre yakınına dahi konulmaz. Her ne kadar yaylar kendilerince feedback’i engellese de hoparlörlerden gelen enerji çok yüksektir ve öyle kolay kolay da yokedilemez.
Bu aşamayı da başarıyla atlattıktan sonra, turntable’a iğne değdiğinde paralel konumda olup olmadıklarını kontrol edin. Hayır, henüz bitmedi, biraz daha sabırlı olun lütfen... Şimdi aldığınız iğne markasına göre overhang ayarlarını yapın ve arkadaki aralığı sıfırlayın. Bu noktada dikkatli olmak gerek çünkü kafa için ek bir ağırlık gerekebilir. Anti-Skating (iğnenin plak üzerindeki oyuklardan kaymasını engellemek için uygulanan sistem) ayarlarını da aradan çıkarın. Kafanın shell’e paralel olması ve plağın herhangi bir yerine tamı tamına 90 derece açı çizmesi gerekiyor. Aksi takdirde çizik içinde kalan bütün plaklarınızı çöpe atmanız ya da bardak altlığı olarak kullanmanız gerekecek.
Kafanız, moving magnet (hareketli bobinli kartuşlarda, iğnenin bağlı olduğu mıknatısların, elektrik sinyalini sabit bobin içerisinde hareket ederek üretmesi) ise bu 2-5mV arasında değişen çıkış voltajına sahip 47kOHM luk bir dirence sahip demektir. Önemli olan kafanın kapasitif reaktans’ı, (alternaf akım devresinde kapasitörlerin gösterdiği frekansa bağımlı direnç) ki bunun kol üzerinde kullanacağımız kablonun toplamı ile pikap giriş preamplisinin giriş kapasitansına uydurmak gerekir. Afiyet olsun...
Dj Programları:
Fruity Loops
www.flstudio.com
Fruity Loops, blok sistemi ile çalışan bir sequencer programı. Performanstan ziyade prodüktörlük becerilerini de geliştirmek isteyen potansiyel DJ’lere ve müzik yaratımı ile ilgilenen herkese hitap ediyor. Sınırsız sayıda yazabildiğiniz “pattern”ları tereyağından kıl çekermişçesine panele yerleştirip kendi parçanıza sahip olabiliyorsunuz. Programda melodi ya da akor yazmak için nota değil de sağdan sola ilerleyen blokları ya da “piano roll” panelini kullanıyor olmak büyükçe bir avantaj.
Fruity Loops, Midi formatında çalişabildigi gibi aynı zamanda kendi kayıt ettiğiniz sesleri de (wav uzantılı dosyalar) kullanmanız konusunda kontrolü tamamen size vermiş durumda. Programla gelen plug-in’ler, emsallerinden beklenmeyecek kadar başarılı üstüne üstlük işlemciyi bile yormuyorlar.
Beste yaparken yorulmayan bir diğer şey ise gözleriniz; koyu gri arayüz ve değiştirilebilir arkaplanla Fruity, başında geçireceğiniz saatleri daha çekilir kılmaya and içmiş.
Fruity Loops, şu an dünyada kendi parçalarını üreten bir sürü DJ için masaüstünde en çok tıklanan kısayol.
Rebirth
Link Silinmiştir.
Bünyesinde çok güzel looplar barındıran, aynı zamanda kendi istediğiniz melodileri de yazabildiğiniz, müzikle olan top yekün alakanız blok flütten ibaret olsa bile müzik yapabileceğiniz, hatta sizin için otomatik müzik yapan bir programdır. Bu yüzden ki “Rebirth’le çok güzel parçalar yapıyorum” diyenlere kulak asmayın, gerekirse mücadeleci yönünüzü tetikleyip “ben de yaparım” cevabını verin.
Unutmadan: Rebirth, müzik piyasasındaki en eski sequencer programlarındandır.
AtomixMp3
www.atomixmp3.com
Bilgisayarınızdaki Mp3’leri mikslemeye yarayan ve Magic tuşuyla gerçek miksing sihirbazlıkları yapan, Traktor’e geçmek için kullanılması makul DJ'lik simülatörü. Visual Mix göstergesi, farklı ve zor parça koşullarında hakimiyet antremanı yapmak için birebir.
Traktor Dj Studio
www.native-instruments.com
Sanal DJ ekipmanının program karşılığı olan Traktor ile ister Mp3 ister wav formatındaki parçaları kolaylıkla mixleyebiliyorsunuz. Program, prodüksiyondan ziyade performans bazlı yazıldığı için sanal da olsa canlı bir Dj setinin aşağı yukarı nasıl bir şey olduğunu anlamanıza yardım ediyor.
Final Scratch’le uyumlu çalışmasına rağmen beat-matching işlemi, programın istenirse bunu kendi kendine yapması ve çalan parçaların beatlerini gösteren bir panele sahip olmasına rağmen, turntable üzerindeki kadar kolay değil. Bir diğer dezavantajı da işletim sistemi üzerinden çalıştığı için performans sırasında sihirli lambadan çıkan bir sistem mesajı ya da daha da acısı çöken program neticesinde performansın yarıda kesilmesi ne sizi ne de kendi sistemleri çöküyor bile olsa dinleyicileri, memnun etmeyecektir.
Tüm bunların dışında DJlik, sizin için meslekten ziyade hobi ise ve bir de standartın biraz üstünde bir donanıma sahip bir bilgisayarınız varsa Traktor, hem evde kaydedeceğiniz setleriniz anlamında hem de mixing tekniğinizin gelişmesi açısından size % 100 uygun bir program.
Acid
Link Silinmiştir.
Sonic Foundry tarafından üretilen Acid Pro, kısa ömürlü programlardan biri olmasına rağmen gerek optimum işlemci kullanımı gerekse kullanıcı dostu arayüzüyle ses üzerine çalışmak isteyenlerin gözağrılarından biri oldu. 4.0 versiyonuyla midi üzerinde çalışılmasına olanak tanısa da ne yazık ki audio kadar başarı kaydedemiyor.
Eğer yeterli donanıma sahipseniz (ki program, 2003 yılında Sony tarafından satın alınmasına rağmen şu ana kadar Acid’e özel bir donanım üretilmiş değil) bunu Acid’e tanıtıp 192 khz 24 bit’e kadar kayıt alıp kolayca loop edebilir, hatta başka bir kanal üzerinde loop’ladığınız kısma vokal kaydı da yerleştirebilirsiniz.
Gerçekten çok sayıda kanal ve plug-in'i sorunsuz açabilen program, aynı zamanda kanal üzerinde bulunan ses kaydını çok kolay ve efektif bir şekilde kesme ve yerleştirme imkanı da sunuyor. Progamla beraber gelen plug-in listesi de epey kalabalık: amplitude, chorus, distortion, dither, flange/wah–wah, graphic dynamics, graphic eq, noise gate, paragraphic eq, parametric eq, pitch shift, resonant filter, reverb, simple delay, smooth / enhance, time stretch, track compressor, track EQ, track noise gate ve vibrato bunlardan bir kısmı.
Steinberg Wavelab
www.steinberg.net
Sektörün uzmanı Steinberg tarafından üretilen bu program “audio editing” için üretilmiş en başarılı programdır. Wavelab’in piyasada bu kadar “nam salmış” olması real time fx kullanmayı imkanlı kılan ilk program olmasına dayanıyor. Yani “şu kanaldaki vokale biraz reverb koyarsam ne olur” dediğinizde yanıt anında karşınıza çıkıyor, render yok dolayısıyla saatlerce beklemek yok.
Adına aldanıp Wavelab’in sadece wav ile çalıştığını düşünüp programa haksızlık etmeyin. Elinizdeki aif, eu, mp3, rm, paf, osq, au, snd, sd2 ve tabiki wav formatlı dosyaları açmaya kalktığınızda inanın reddedilmeyeceksiniz.
Program bunların dışında “kasap kurgusu” tabir edilen kesme, biçme, kopyalama ve yapıştırma gibi ana işlemler dışında normalize, fade in-fade out, cross fade gibi temel ozelliklere de sahip. Her ne kadar “beste yapma” imkanı sunmasa da VST plug-in’leri ile parçayı bitirdikten sonra mastering yapıp 3-D spectrum seviyelerini almanızı sağlayan programın içinde sizi profesyonelliğe bir adım daha yaklaştıracak bir phase scope bulunduğunu da hatırlatmakta fayda var.
Dünyanın ve Türkiye'nin En Ünlü Dj'leri:
Yabancı isimler, DJ Mag dergisinin 2003 yılında yaptığı anket sonuçlarına göre belirlenmiş. Listenin tümü ve bu seneki ankette oy kullanmak için siteyi ziyaret edebilirsiniz.
İsimlerin yanlarındaki parantezler ise tahmin edebileceğiniz üzere DJ’lerin geçen seneki anket sonucundaki sıralamaları. Eğer “ben bu sıralamayı sevmedim, alfabetik sıralasalar bile daha iyi olur” diyorsanız, parmaklarınızı gelecek seneki oylama uğruna nasır sahibi etmenin tam zamanı.
Yerli DJ’lerin sıralaması ise Tempo dergisinin düzenlediği anket sonuçlarıyla oluşturulmuş.
1. Tiesto (1)
2. Paul Van Dyke (4)
3. Armin Van Buuren (5)
4. Sasha (2)
5. John Digweed (3)
6. Ferry Corsten (9)
7. Carl Cox (8)
8. Paul Oakenfold (6)
9. Judge Jules (7)
10. Deep Dish (16)
11. James Zabiela (39)
12. Danny Howells (12)
13. Sander Kleinenberg (15)
14. Steve Lawler (15)
15. Marco V (29)
16. Eric Morillo (17)
17. Mauro Picotto (14)
18. Danny Tenaglia (11)
19. Tall Paul (76)
20. Eddie Halliwell (35)
Yerli DJ'ler
1. Tarkan
2. Murat Uncuoğlu
3. Beyza
4. Tangun
5. Fuchs
6. Cervus 7. Cure-Shot
8. Ferhat Albayrak
9. U.F.U.K
10. Fattish
11. Bee Gee
12. Mert Yücel
13. Silk-r
14. UHR
15. Hassan
16. Cem Salman
17. Macit
18. Mouse
19. Darkman
20. Soul Power
Yukarıda yazılı tüm türleri dinlemek için radyomuz olan RADYO BC'yi tavsiye ediyoruz.
Sizi belki de gelecek senelerin “En İyi DJ’ler” sıralamasına sokacak bu yazıları “o ne, bu ne, dur bir İnternete gireyip bakayım o da ne demekmiş” diye hayıflanmadan okumak istiyorsanız bir alt satıra buyrun...
Analog: Sürekli değişen elektrik sinyalleri oluşturan devre. Genellikle dijital ve sentetik seslere kıyasla daha “sıcak” tınlayan analog enstrümanlar ve bunlardan çıkan sesleri tanımlamak için kullanılır.
BPM: (beats per minute) dakikadaki vuruş sayısı... Davulun kicklerine göre sayılır. Bir nevi tempo anlamı taşır.
Crowd: Bir “event”teki dinleyici kitlesi. Bir DJ’in takipçileri anlamında da kullanılır.
Cümle: Sekiz ölçüden oluşan birim. (phrase)
Crossfader: Hangi kanalın (yani turntable’daki plak sesinin) daha çok duyulması gerektiğini ayarlayan ve iki plak arasında geçişi sağlayan buton.
Event: Parti ya da club performansı gibi elektronik müzik kültürü etkinliklerinin genel adı.
Jogging: Mixing sırasında ritmi hızlandırmak şeklinde vücut bulan hareket, plağı itmek şeklinde de uygulanabilir.
Label: Plak şirketi.
Platter: Turntable’ın üzerindeki dönen diske verilen ad. Bunun üzerine slipmat, onun üzerine de plak konulur. Profesyonel turntable’ların direct drive (kendinden motorlu) teknolojisiyle çalışan platter’ları vardır. Kalite açısından biraz daha “fakir” turntable’lar belt drive (kayış - kasnak sistemi) teknolojisiyle çalışır. Bunun dezavantajı “scratching” sırasında sorun yaratmasıdır.
Sample: Başka kaynaklardan devşirilmiş ses örnekleri. Parçaların arasına sıkıştırılması makbuldür.
Scratching: Turntable üzerindeki plağı sağa sola çekiştirmek, zaman zaman bastırmak suretiyle elde edilen “cızırtı”.
Sequencer: Üst üste kanal kayıt yapıp, kurgulama imkanı veren donanım / yazılım.
Set: Bir DJ’in, çaldığı süre boyunca oluşturduğu giriş, gelişme ve sonuç bölümlerine sahip bir paragrafa benzer yapıda ilerleyen parçalar toplamı.
Slipmat: Platter’ın üzerine yerleştirilen örtümsü kumaş. Düşük sürtünme özelliğine sahip olanları, üzerine plak konulmak suretiyle scratching’i kolaylaştırır.
Stylus: Tüm ekipmanlar arasında belki de en nazik yapıya sahip ayrıntı: plak iğnesi. Plağa kayıtlı müziği okur.
Ölçü: Dört vuruşluk birim.
Turntable: Özetle, plak çalmaya yarayan nesne.
Kısaca Elektronik Müzik Türleri:
Artık terminolojiye vakıf olduğunuzu düşünerek sizi işin en an alıcı bölümüne davet ediyoruz. DJ olmanının tüm teknik gereklilikleri burada....
Turntable
Çalışma sistemlerine göre belt drive (kayış kasnak sistemi) ve direct drive (kendinden motorlu) olarak ikiye ayrılan ve plak çalmaya yarayan, DJ ekipman listesinin prensesi ya da anneannelerimizin deyişiyle pikap... Minimum iki taneye sahip olunmalıdır. Jeff Mills gibi üç turntable kullanan kimi DJler olsa da bu tipik bir davranış değildir, Rocky konsantrasyonu ve Houdini el çabukluğu gerektirir.
Sektörde Technics, Denon gibi markaların ürettiği turntable’ların tartışılmaz hakimiyeti vardır. Şöyle ki, Technics’in direct drive teknolojisiyle ürettiği SL-1200 serisi, elektronik müzik dünyası için İstanbul’un keşfi kadar önemli bir kilometre taşı. Bu, o ana kadar belt drive mekanizmalı turntable kullanan dünya çapında birçok DJ’in, kayışı kırar/bozarım korkusunu gütmeden çalması, pervasızca scratch atması anlamına geliyor. Technics ise halen bu öncülüğün kaymağını yiyor. Çok kaba bir ortalamayla, Technics alamet-i farikası taşıyanları 600 $’a temin edilebilen ekipmana sahip olma kararı verdiğinizde “İki tane alınca indirim yapıyor musunuz?” esprisi yerine Gemini ve Teac’ın uygun fiyatlı modellerini tercih etmeniz daha makul olacaktır.
Mixer
Normalde mixing console adı verilen mikserlerin müzikte çok fazla kullanım alan ve çeşitliliği olmasına rağmen DJ’ler için genelde iki kanal yeterli olur. Basit olarak, bir DJ mikserinin üstünde delay, auto pan, flanger, pitch shifter, reverb gibi komplike olmayan efektler ve bunları kullanmakta kolaylık sağlayan bir buton, her kanalın eq değerleriyle oynayabileceğiniz hi, mid ve low düğmeleri, beat göstergesi, yine her kanal için peak level göstergesi, winamp gibi programlardan aşinalığınız olan cross fader ve kulaklık girişi gibi elementler bulunur.
Piyasada egemenlik sağlamış Pioneer, Behringer, Numark, Tascam gibi bilindik markaların yanında nispeten daha ucuz Gemini, Denon ve Vestax gibi markalar da mevcut. İşte bu çok çeşitli markaların bütçeye, kullanım alanına ve profesyonellik seviyesine göre değişiklik gösteren yine bir o kadar çeşitli DJ mikserleri var.
Örneğin Pioneer DJM500 Pro DJ mikseri artık piyasa standartı olmuş. Otomatik BMP sayacı gibi elzem bir özelliği var. Yurtdışı fiyatı ise 760 $- 850 $ arasında.
Behringer’in DJX700 modeli de uygun fiyatı nedeniyle tercih sebebi. Mikserin, 250 $- 300 $ karşılığında kendinizi sihirbaz gibi hissettirecek, presetler halinde gelen 47 dijital efekti var.
Numark’ın 2 kanallı 24 bit dijital mixeri de epey rağbet görüyor. Özellikle aynı markanın TTX1 model turntable’ıyla müthiş bir uyum içinde çalışıyor.
Kartuş - İğne
Pikaplarda plak çalınırken plak üzerindeki oluklardan alınan sinyali elektrik sinyaline çevirerek amfiye yollayan birim olması itibarıyla kartuşlar, potansiyel bir DJ’in malzeme listesinde başa yarışır. Kartuşla birlikte yahut tek başına iğne satın almak mümkündür. Ortofon ve Shure markalarının ürettiği ve neredeyse sanat eseri kalibresine sahip iğne ve kartuş takımları var, altın kaplamaları kategori dışı tutarsak fiyatları 100 $- 30 $ aralığı içerisinde. Hassas bir aparat olduğu için maksimum özen gerektirdiğini ve fiyatların gözünüzü korkutması halinde hiç duraksamadan Akbank İhtiyaç Kredisi’ne başvurabileceğinizi hatırlatır, iyi performanslar dileriz.
Kulaklık
Asıl marifeti sesi izole etmek olan, DJ olmazsa olmazı. İdeali, uzun vakit kullanılsa da kulağı yormayan ve hafif olanlarıdır. Sennhesier, Koss, Sony ve AKG firmaları, özellikle DJ kulaklıkları konusunda epey yol katetmiştir. Sennheiser HD-270 V1, ergonomik yapısı ve teknik özellik eşiği sayesinde kullanım sınırlarını genişletmiştir. Üstüne üstlük ortam sesini - 10 db/ - 15 db’e kadar azaltır. Bir taşla iki kuş vuracağım derseniz hem stüdyoda hem de plak başında kullanmak mümkündür. İlla ki fiyat bilgisi diye üsteleyenlere ise 100 $ cevabını vereceğiz.
Avusturyalı firma AKG’nin çıkardığı HSD 200 modeli de Türkiye’de rahatça bulunmamasına rağmen sık karşılaşılan bir headsettir. 100 db SPL/mW hassasiyetiyle, yabancı birçok DJ’in £ 120 karşılığında sahip olduğu ürün gittikçe de yaygınlaşıyor.
Kısaca Elektronik Müzik Türleri:
DJ’lik kariyerinize adım adım yaklaştığınız şu anlarda, “bu bilgi ileride ne işime yarayacak” demeden, elektronik müzik türleri ile devam etmekte fayda var. Bir sonraki aşamamız olan “DJ’lik eğitimi” temelleri işte burada atılıyor.
Acid Jazz: Klasik jazz altyapısının dijital enstrümanlarla harmanlanması sonucunda varolan “kıpır kıpır” dal.
Örn: Rubin Steiner, Thievery Coporation, Modaji
Ambient: Bateri vuruşları ve BPM’den ziyade sample, melodi ve enstürman temellidir.
Örn: FSOL, The Orb
Breakbeat: Kökenleri hip hop’a dayanan alternatif dal. Old-skool teknodan esinlenir.
Örn: Crystal Method
Down Tempo: Sakin ve “cool” duygusuyla on metre öteden tanınan tür. Kimi zaman iç karartıcı etkisi vardır.
Örn: Massive Attack, Morcheeba, Tricky
Trip Hop: Nispeten karamsar hislerle donatılmış aksak müzik. Vokalleriyle öne çıkar.
Örn: Portishead, Archive
Drum’n Bass: Bateri ve sub-bass desteğiyle ayakta duran 160 BPM’lik tür.
Örn: Photek, Squarepusher
Progressive Electronica: Genelde sözsüz vokallerin ön plana çıkışıyla melodilerle desteklenmesine dayanan müzik tarzı.
Örn: Orbital
House: Yoğunlukla sub-bass ve 4/4’lük samplelardan oluşur.
Örn: Plastikman, Paul Oakenfold
Techno: House’a oranla daha hızlı bpm’lere ve daha agresif bir yapıya sahip tür. Birçok alt dalı vardır.
Örn: Paul Van Dyke, Derrick May, Juan Atkins, Kenny Larkin
Trance: Techno’yla benzerlikler gösteren tür, tizlere verdiği önem ve yoğunlukla ayırt edilir.
Örn: Mauro Picotto, Anne Savage
DJ Workshoplar:
DJ’liğin aşağı yukarı nasıl bir şey olduğunu kavradıktan sonra, kulüpte herkes bana baksın, miksere uzanan diğer eller kırılsın diyorsanız kabinden önce uğramanız gereken birkaç yer var.
Electronic Music Workshop
Bir anlamda DJ’liğe giriş kursu olarak da algılanabilecek, ses, duyma biçimleri, ses prodüksiyonu, teori, stil ve sequencer bilgisi gibi temel teknik bilgilerin verildiği bir haftalık kursun eğitmenleri arasında Can Hatipoğlu, Tansu Kaner ve Umur Eroğlu var. Kurs, her ay tekrarlanıyor.
Galatasaray İletişim Teknoloji Müzik Akademisi.
DJ Workshop
Eğitmenliğini Hakan Türküer’in yaptığı bu uzun dönem (tamı tamına on hafta) kursun içeriği de bu süreye eşdeğer yoğunlukta. Elektronik müzik ve DJ'liğin tarihsel gelişimi, plak endüstrisi (label'lar, arşiv temini), kitle ile iletişim, teknik donanım (turntable, cd Player, mixer, iğneler), bağlantı sistemleri ve mix teknikleri (beat mixing, fade mixing, cut mixing) konuları üzerinde durulan atölyenin sonucunda eğitmenleri tarafından başarılı olarak değerlendirilen katılımcılara çeşitli mekanlarda süperstar olma, pardon, çalma imkanı tanınıyor. Bu workshop'lar düzenli olarak tekrarlanıyor
İstanbul Bilgi Üniversitesi, Dolapdere, İstanbul.
DJ Workshop Programı
Bütün hazırlanma sürecinden sonra “işte şimdi oldu” demeye en yakın olduğunuz nokta. Duruma göre, ünlü DJ’lerden uygulamalı olarak “kitleyle iletişim”, “DJ'liğin sektördeki yeri”, “plak endüstrisi”, “ritm çalışması” “elektronik müziğin gelişimi”, “bağlantı sistemleri”, “mix teknikleri - beat mix” babında dersler alabileceğiniz bir haftalık hızlandırılmış kurs programının sonucunda devlet onaylı “DJ Workshop katılım sertifikası” kazanıyorsunuz.
Galatasaray İletişim Teknoloji Müzik Akademisi.
DJ Eğitimi
Toplam sekiz gün, 20 saatlik bir kurs sonucunda DJ’liği bir yaşam tarzı olarak gören ve bunu meslek edinme arzusuyla tutuşan katılımcıların bu aşkına cevap vermek için Hakan Türküer, Mabbas, Mehmet Işıklı, Süden Pamir ve Can Hatipoğlu gibi konularında uzman insanlar tarafından düzenlenmekte. Program, özellikle Final Scratch’e verdiği ağırlıkla benzerlerinden ayrılıyor.
Akademi İstanbul.
Pro DJ Workshop
Profesyonel bir DJ olmanın son akademik adımının atıldığı bu bir haftalık workshop’ta ileri DJ’lik teknikleri ve program bilgileri veriliyor. Bir tek, “Native Instruments–Traktor”, performans çalışmaları, cd bootleg hazırlama, ambiance ve müzik, plak çeşitleri ve özellikleri, mixing 2 (x-fade, drop fade, filtreleme) turntablism, decks & fx ve “Ableton Live” bilgilerim eksik kaldı diyorsanız her ay düzenlenen bu kursun takipçisi olmakta yarar var.
Galatasaray İletişim Teknoloji Müzik Akademisi.
Galatasaray İletişim Teknoloji Müzik Akademisi
Galatasaray Lisesi Yanı, Yeniçarşı Caddesi, No:54, Beyoğlu/Taksim
Tel: (0212) 244 0 333, Fax: (0212) 243 8 959
İstanbul Bilgi Üniversitesi
Kurtuluş Deresi Cad. No: 47 34440 Dolapdere/İstanbul
Tel: (0212) 311 50 00
Turntable Nasıl Kurulur?
Eğer belt drive sisteminde işleyen bir turntable kullanıyorsanız lastiğini kardeşinizden kalan pudrayla bile olsa mutlaka pudralayın; böylece hem aşınmalara karşı tedbir almış olursunuz hem de gereksiz titreşimi engellersiniz. Sonra yayları en hassas ayara getirin, yani yukarıdan vurduğunuzda (aman abartmayın) tabla ve kolun birlikte sallanması gerekiyor.
Nasıl tırtıllar asla ve asla kahverengi bot giymezse bir turntable da iki hoparlör arasına ve hatta hatta en az iki metre yakınına dahi konulmaz. Her ne kadar yaylar kendilerince feedback’i engellese de hoparlörlerden gelen enerji çok yüksektir ve öyle kolay kolay da yokedilemez.
Bu aşamayı da başarıyla atlattıktan sonra, turntable’a iğne değdiğinde paralel konumda olup olmadıklarını kontrol edin. Hayır, henüz bitmedi, biraz daha sabırlı olun lütfen... Şimdi aldığınız iğne markasına göre overhang ayarlarını yapın ve arkadaki aralığı sıfırlayın. Bu noktada dikkatli olmak gerek çünkü kafa için ek bir ağırlık gerekebilir. Anti-Skating (iğnenin plak üzerindeki oyuklardan kaymasını engellemek için uygulanan sistem) ayarlarını da aradan çıkarın. Kafanın shell’e paralel olması ve plağın herhangi bir yerine tamı tamına 90 derece açı çizmesi gerekiyor. Aksi takdirde çizik içinde kalan bütün plaklarınızı çöpe atmanız ya da bardak altlığı olarak kullanmanız gerekecek.
Kafanız, moving magnet (hareketli bobinli kartuşlarda, iğnenin bağlı olduğu mıknatısların, elektrik sinyalini sabit bobin içerisinde hareket ederek üretmesi) ise bu 2-5mV arasında değişen çıkış voltajına sahip 47kOHM luk bir dirence sahip demektir. Önemli olan kafanın kapasitif reaktans’ı, (alternaf akım devresinde kapasitörlerin gösterdiği frekansa bağımlı direnç) ki bunun kol üzerinde kullanacağımız kablonun toplamı ile pikap giriş preamplisinin giriş kapasitansına uydurmak gerekir. Afiyet olsun...
Dj Programları:
Fruity Loops
www.flstudio.com
Fruity Loops, blok sistemi ile çalışan bir sequencer programı. Performanstan ziyade prodüktörlük becerilerini de geliştirmek isteyen potansiyel DJ’lere ve müzik yaratımı ile ilgilenen herkese hitap ediyor. Sınırsız sayıda yazabildiğiniz “pattern”ları tereyağından kıl çekermişçesine panele yerleştirip kendi parçanıza sahip olabiliyorsunuz. Programda melodi ya da akor yazmak için nota değil de sağdan sola ilerleyen blokları ya da “piano roll” panelini kullanıyor olmak büyükçe bir avantaj.
Fruity Loops, Midi formatında çalişabildigi gibi aynı zamanda kendi kayıt ettiğiniz sesleri de (wav uzantılı dosyalar) kullanmanız konusunda kontrolü tamamen size vermiş durumda. Programla gelen plug-in’ler, emsallerinden beklenmeyecek kadar başarılı üstüne üstlük işlemciyi bile yormuyorlar.
Beste yaparken yorulmayan bir diğer şey ise gözleriniz; koyu gri arayüz ve değiştirilebilir arkaplanla Fruity, başında geçireceğiniz saatleri daha çekilir kılmaya and içmiş.
Fruity Loops, şu an dünyada kendi parçalarını üreten bir sürü DJ için masaüstünde en çok tıklanan kısayol.
Rebirth
Link Silinmiştir.
Bünyesinde çok güzel looplar barındıran, aynı zamanda kendi istediğiniz melodileri de yazabildiğiniz, müzikle olan top yekün alakanız blok flütten ibaret olsa bile müzik yapabileceğiniz, hatta sizin için otomatik müzik yapan bir programdır. Bu yüzden ki “Rebirth’le çok güzel parçalar yapıyorum” diyenlere kulak asmayın, gerekirse mücadeleci yönünüzü tetikleyip “ben de yaparım” cevabını verin.
Unutmadan: Rebirth, müzik piyasasındaki en eski sequencer programlarındandır.
AtomixMp3
www.atomixmp3.com
Bilgisayarınızdaki Mp3’leri mikslemeye yarayan ve Magic tuşuyla gerçek miksing sihirbazlıkları yapan, Traktor’e geçmek için kullanılması makul DJ'lik simülatörü. Visual Mix göstergesi, farklı ve zor parça koşullarında hakimiyet antremanı yapmak için birebir.
Traktor Dj Studio
www.native-instruments.com
Sanal DJ ekipmanının program karşılığı olan Traktor ile ister Mp3 ister wav formatındaki parçaları kolaylıkla mixleyebiliyorsunuz. Program, prodüksiyondan ziyade performans bazlı yazıldığı için sanal da olsa canlı bir Dj setinin aşağı yukarı nasıl bir şey olduğunu anlamanıza yardım ediyor.
Final Scratch’le uyumlu çalışmasına rağmen beat-matching işlemi, programın istenirse bunu kendi kendine yapması ve çalan parçaların beatlerini gösteren bir panele sahip olmasına rağmen, turntable üzerindeki kadar kolay değil. Bir diğer dezavantajı da işletim sistemi üzerinden çalıştığı için performans sırasında sihirli lambadan çıkan bir sistem mesajı ya da daha da acısı çöken program neticesinde performansın yarıda kesilmesi ne sizi ne de kendi sistemleri çöküyor bile olsa dinleyicileri, memnun etmeyecektir.
Tüm bunların dışında DJlik, sizin için meslekten ziyade hobi ise ve bir de standartın biraz üstünde bir donanıma sahip bir bilgisayarınız varsa Traktor, hem evde kaydedeceğiniz setleriniz anlamında hem de mixing tekniğinizin gelişmesi açısından size % 100 uygun bir program.
Acid
Link Silinmiştir.
Sonic Foundry tarafından üretilen Acid Pro, kısa ömürlü programlardan biri olmasına rağmen gerek optimum işlemci kullanımı gerekse kullanıcı dostu arayüzüyle ses üzerine çalışmak isteyenlerin gözağrılarından biri oldu. 4.0 versiyonuyla midi üzerinde çalışılmasına olanak tanısa da ne yazık ki audio kadar başarı kaydedemiyor.
Eğer yeterli donanıma sahipseniz (ki program, 2003 yılında Sony tarafından satın alınmasına rağmen şu ana kadar Acid’e özel bir donanım üretilmiş değil) bunu Acid’e tanıtıp 192 khz 24 bit’e kadar kayıt alıp kolayca loop edebilir, hatta başka bir kanal üzerinde loop’ladığınız kısma vokal kaydı da yerleştirebilirsiniz.
Gerçekten çok sayıda kanal ve plug-in'i sorunsuz açabilen program, aynı zamanda kanal üzerinde bulunan ses kaydını çok kolay ve efektif bir şekilde kesme ve yerleştirme imkanı da sunuyor. Progamla beraber gelen plug-in listesi de epey kalabalık: amplitude, chorus, distortion, dither, flange/wah–wah, graphic dynamics, graphic eq, noise gate, paragraphic eq, parametric eq, pitch shift, resonant filter, reverb, simple delay, smooth / enhance, time stretch, track compressor, track EQ, track noise gate ve vibrato bunlardan bir kısmı.
Steinberg Wavelab
www.steinberg.net
Sektörün uzmanı Steinberg tarafından üretilen bu program “audio editing” için üretilmiş en başarılı programdır. Wavelab’in piyasada bu kadar “nam salmış” olması real time fx kullanmayı imkanlı kılan ilk program olmasına dayanıyor. Yani “şu kanaldaki vokale biraz reverb koyarsam ne olur” dediğinizde yanıt anında karşınıza çıkıyor, render yok dolayısıyla saatlerce beklemek yok.
Adına aldanıp Wavelab’in sadece wav ile çalıştığını düşünüp programa haksızlık etmeyin. Elinizdeki aif, eu, mp3, rm, paf, osq, au, snd, sd2 ve tabiki wav formatlı dosyaları açmaya kalktığınızda inanın reddedilmeyeceksiniz.
Program bunların dışında “kasap kurgusu” tabir edilen kesme, biçme, kopyalama ve yapıştırma gibi ana işlemler dışında normalize, fade in-fade out, cross fade gibi temel ozelliklere de sahip. Her ne kadar “beste yapma” imkanı sunmasa da VST plug-in’leri ile parçayı bitirdikten sonra mastering yapıp 3-D spectrum seviyelerini almanızı sağlayan programın içinde sizi profesyonelliğe bir adım daha yaklaştıracak bir phase scope bulunduğunu da hatırlatmakta fayda var.
Dünyanın ve Türkiye'nin En Ünlü Dj'leri:
Yabancı isimler, DJ Mag dergisinin 2003 yılında yaptığı anket sonuçlarına göre belirlenmiş. Listenin tümü ve bu seneki ankette oy kullanmak için siteyi ziyaret edebilirsiniz.
İsimlerin yanlarındaki parantezler ise tahmin edebileceğiniz üzere DJ’lerin geçen seneki anket sonucundaki sıralamaları. Eğer “ben bu sıralamayı sevmedim, alfabetik sıralasalar bile daha iyi olur” diyorsanız, parmaklarınızı gelecek seneki oylama uğruna nasır sahibi etmenin tam zamanı.
Yerli DJ’lerin sıralaması ise Tempo dergisinin düzenlediği anket sonuçlarıyla oluşturulmuş.
1. Tiesto (1)
2. Paul Van Dyke (4)
3. Armin Van Buuren (5)
4. Sasha (2)
5. John Digweed (3)
6. Ferry Corsten (9)
7. Carl Cox (8)
8. Paul Oakenfold (6)
9. Judge Jules (7)
10. Deep Dish (16)
11. James Zabiela (39)
12. Danny Howells (12)
13. Sander Kleinenberg (15)
14. Steve Lawler (15)
15. Marco V (29)
16. Eric Morillo (17)
17. Mauro Picotto (14)
18. Danny Tenaglia (11)
19. Tall Paul (76)
20. Eddie Halliwell (35)
Yerli DJ'ler
1. Tarkan
2. Murat Uncuoğlu
3. Beyza
4. Tangun
5. Fuchs
6. Cervus 7. Cure-Shot
8. Ferhat Albayrak
9. U.F.U.K
10. Fattish
11. Bee Gee
12. Mert Yücel
13. Silk-r
14. UHR
15. Hassan
16. Cem Salman
17. Macit
18. Mouse
19. Darkman
20. Soul Power
Yukarıda yazılı tüm türleri dinlemek için radyomuz olan RADYO BC'yi tavsiye ediyoruz.
