Neden aşeriyoruz

1-Hamilelik kadının en güzel ayrıcalıklarla ve bazen de garipliklerle dolu bir dönemidir. Bu dönemde dış dünya ile olan ilişkilerdeki iniş çıkışlar gibi yeme alışkanlıkları da tamamen değişebilir. Örneğin hiç tatlı sevmeyen bir gebenin tatlısız yapamadığını görürsünüz günde bir paket sigara içen sigara kokusuna dayanamaz hale gelebilir veya kış ortasında gecenin bir yarısında yeşil erik diye tutturabilir anne adayı.


Hamilelikte sıklıkla rastladığımız, bazı yiyeceklere karşı aşırı düşkünlük göstermek, çok arzulamak veya nefret etmek, tiksinmek durumuna aşermek denir. Çoğu zaman gebelikte oluşan bulantı ve kusmalar yeterince yiyememe durumuna da aşerme tabiri kullanılır.


Gariplilikler zamanı dedik ya gebeliğe; bazen bir renkten bulantı hissetme, bir kişinin sesinden nefret etme bir TV reklamından mide bulantısı duyma, birisinin kokusunu alınca kusma gibi aşermenin altında toplanabilecek akla hayale gelmeyecek garip istekler sıra dışı hisler olabilmekte.


Aşermenin nedenini açıklamak için herkes bir şey söylüyor ‘vücut ihtiyacı olan şeyi ister zararlıyı reddeder.’Sigarayı ağzına koymayan bir kişinin gebelikte sigarayı şiddetle arzulamasını bu teoriyle açıklayamazsınız. ‘Hormonların etkisiyle aşerme olur.’Gebelik hormonlarının vücutta bu kadar yükseldiği başka durumlarda var ama böylesine neden olmuyor.


Beli yiyeceklere karşı aşermenin olmasını mantıken açıklayabiliriz örneğin: sigara izmariti, temizlik maddeleri, toprak gibi garip maddeleri yeme isteği varsa bu demir eksikliği, kansızlık, beslenme bozukluğu habercisi olabilir. Ancak aşerilen maddelerle anne adayının vücudunun ihtiyaçları arasın da her zaman bir paralellik yoktur. Eğer ihtiyaç olan besin maddelerini aşerme söz konusuysa bunlar rahatlıkla tüketilebilir.


2- Aşerme genellikle ilk üç ayda olur. Bazen tüm gebelik boyunca hatta lohusalıkta da aşerilen yiyecek vücudun ihtiyacı olan bir maddeyse hamilelik boyunca aşermenin devam etmesi kaçınılmazdır. Zaten iştahlı birisi gebelikte çok daha iştahla ve lezzet alarak yemek yeme alışkanlığını abarttığını görürüz. Çevresi de ‘sen iki canlısın, ye.’ Dedikçe gebelik gibi yemesini haklı çıkaracak bir mazereti varken değmeyin keyfine. Bu tip anne adaylarında aşermeyi tiksinti şeklinde değil de büyük bir arzuyla yeme şeklinde görürüz.


3- Aşermenin nedeniyle ilgili çeşitli rivayetler var. Mesela vücut ihtiyacı olanı ister zararlıdan tiksinti duyar, vücudun bir savunma mekanizmasıdır… Ama mesela ben gebeliğimde kahverengi kıyafetlerden midem bulandı ve uzun yıllar kahverengi hiçbir şey kullanamadım. Bu arada da var olanları elden çıkardım, dolapta bile görmeye tahammül edemiyordum. Çocuk doktoru bir arkadaşım hamileliğinde TV deki bir reklamdan midesi bulanıyordu. Hadi buyurun var olan teorilerle açıklayın durumu.


İnsanoğlunun beden ve zihninin, algılarının nasıl çalıştığıyla ilgili çok az şey biliyoruz açıkçası. Gebelik süreci de böyle bilinmezlerle dolu. Gebelik duygusal dalgalanmaların yoğun yaşandığı bir dönem bulantı, aşerme, tiksinti gibi duygu durumuyla yakından ilintili bu şikâyetleri gebenin duygusal durumuyla alakalı olduğuna inanan gruptanım.


Bu anlamda bu şikâyetler fiziksel ve sosyal hayatı etkileyecek düzeyde olduğundan anne adayına psikolojik destek verilmelidir. Bu şikâyetleri rahatlatmak için hipnoz tekniğinden çok büyük oranda fayda sağlamaktayız. Bu teknikle gebelikle ilgili yanlış kodlamaları düzeltip doğru algıyı yerleştiriyoruz. Psikolojik kökenli bu tip şikâyetlerde E.F.T (duygusal özgürleşme) tekniğinden de yararlanmaktayız her iki teknikte gebelikteki duygu durum değişikliklerinin yol açtığı sıkıntıları rahatlatıp anne adaylarının, gebeliğin keyfini yaşamalarına yardımcı olur.

Op. Dr. Ayşe DUMAN

Akşam yemeğinizi yediniz hatta kendinizi hala tok hissediyorsunuz, evdeki herkes uyuyor ve siz güzel bir film izliyorsunuz. Buraya kadar her şey normal seyrinde gidiyor ancak bir anda canınız çikolata yemek istedi. Bütün hafta oldukça sağlıklı beslendiğiniz veya tatlı yemekten kaçındığınız aklınıza geldi ancak bu durum isteğinizde bir değişiklik yaratmadı her geçen saniye çikolataya daha çok aşeriyorsunuz. Direnmeniz boşuna birkaç dakika sonra kendinizi elinizde bir paket çikolata ile film izlerken bulabilirsiniz ve çikolata paketinin sonuna geldiğinizde suçluluk, pişmanlık duymanız olasıdır.

Bazı uzmanlar yiyecek aşermelerinin “vücudun bilgeliğini” yansıttığına inanır; vücudun ihtiyaç duyduğu besin ögelerinin sinyalini verdiğiniz düşünürler. Örneğin; çikolataya aşermek vücudun daha fazla antioksidana ihtiyaç duyması olabilir. Bununla birlikte aslında bir kase dolusu kırmızı üzüm çikolataya oranla daha yüksek antioksidan sağlar ancak çoğumuz üzüm yerine çikolatayı tercih ederiz.

Aşermenin psikolojik mi fizyolojik mi olduğuna dair çok uzun zamandır araştırma yapılmakta ancak her iki durumunda etkili olabildiği görülmektedir. Örneğin; küçükken hasta olduğumuzda annemizin yapmış olduğu tavuk suyu çorba bizi iyileştirmeye yeter. Büyüyünce de hasta olduğumuzda psikolojik olarak anne eli değmiş tavuk suyuna çorbanın işe yaracağını düşünürüz. Her yiyeceğe aşerebiliriz ancak genelde bunlar pek de besleyici olmayan yiyeceklerdir ve bu durumlarda psikolojik faktörler muhtemelen fiziksel ihtiyaçlardan daha etkilidir.

Aşermeniz karşı konulamaz duruma gelip kaçamak yapıp kendinizi suçlu hissederseniz ne olur? Çok sıkı diyetler uygulamak veya diyetteyken bazı grupları kısıtlamak aşermenin pik yapmasına neden olur ve kendinizi kısır bir döngünün içinde bulabilirsiniz. Bazıları başarılı olabilir ancak genelde kaçınma daha da güçlü bir istekle sonlanır. Aşerilen yiyecek ciddi bir sağlık riski oluşturmadığı sürece (yüksek tansiyonu olan birinin tuzlu yiyecekler aşermesi gibi) bu isteği gidermenin ancak bunu ılımlı bir şekilde yapmak daha iyidir. Bazen yüksek kalorili ve yağlı yiyeceklerden minik miktarlarda tüketmek kendinizi kontrol etmenize yardımcı olabilir. Daha sağlıklı bir yaklaşım ise aşermeyi sezerek önceden tatmin etmektir. Örneğin bir kadın menstrüasyon öncesi her zaman tatlı aşeriyorsa bunu kan glikoz seviyelerini yükselten nişastalı besin tüketimini artırarak azaltabilir. Doğal şekerler açısından zengin olan meyvelerden tüketmek de tatlı ihtiyacını karşılayabilir.

Eğer çikolata aşeriyorsanız elinizin altında bitter çikolata bulundurun. Bitter çikolata içeriğinde bulunan fitokimyasallar kalp hastalıklarını önleyici etki gösterir. Çikolata paketlerindeki etiketlerini okumayı unutmayın kakao oranı yüksek olanları seçmeye özen gösterin.

Aşermeyle başa çıkmanın ipuçları;

· Yiyecek aşermeleri genelde kısa sürelidir 20 dakika dayanabilirseniz bu isteğinizin geçtiğini görebilirsiniz.

· Aşerme durumunda diğer alternatiflere yönelin. Cips yerine yağsız patlamış mısır olabilir. Sert ve gevrek bir şeyler mi canınız çekiyor o zaman meyve kurularını deneyin. Tatlı mı istiyorsunuz? Elmayı fırınlayıp üzerine tarçın eklemeye ne dersiniz.

· Ara öğünlerinizi planlayarak aşermeleri önleyebilirsiniz, çalışma masanızın çekmecesinde, arabanızda ve çantanızda mutlaka sağlıklı atıştırmalıklar taşıyın.

· Aşermelerinizi not edin. Örneğin günün hangi saatlerinde yiyeceklere aşeriyorsunuz, ne kadar uzun sürüyor ve nasıl başa çıkıyorsunuz? Aşermeleriniz hakkında notlar tutmak ilerideki günler için size ışık tutacaktır ve kontrol edilebilirliği sağlayacaktır.

Uzman Diyetisyen Gamze Şanlı Ak

Ayy bee şu lipton ice tea reklamı bide first reklmaı çıkınca mideme bulantı giriyo ay bi gıcıklanıyorum dediğimde herkes bana gülüyoduu ama öyleee hala daha gıcık olurum o reklamlara ay çok güldüm şimdii bu yazıyı okuyunca bende 14. haftama kadar çiğ veya pişmiş soğan ne görmek istedim ne yemek ne kesmek istedim. Aklıma soğan kelimesi bile gelse çıkartıyordum ne zaman ki 15. haftama geldim. Bulantılarım tiksintilerim geçti. Şuanda acayip iştahlıyım ne bulsam yicem ama canım birden fazla şeyi aynı anda isteyebiliyor mesela tok oldugum halde hala bişey yiyesim var diyebiliyorum. Eşim artık ben öyle deyince bak geç oldu hadi artık uyuyalım bebeğimizin uykusu gelmiş deyip unutturmya çalışıyo çünkü kabak yine onun başında patlıcak