Rektosel Nedir, Belirtileri ve Tedavisi

Rektosel vajinanın içine doğru çıkıntı yapan bir doku parçasını ifade eden bir rahatsızlıktır. Rektum ve vajina arasındaki dokunun zayıflaması veya yırtılması sonucunda ortaya çıkar. Bu da rektumun vajina duvarına yaslanmasına sebep olur.

Çocuk doğurma kaynaklı yırtılmalar, kabızlık nedeniyle kronik olarak ıkınmak ve pelvik dokular üzerinde yük oluşturan diğer aktiviteler, rektosele sebep olabilirler. Vaka küçük olduğunda herhangi bir belirti ortaya çıkmayabilir.

Büyük rektosel vakalarında ise vajina açıklığına doğru çıkıntı yapan bir doku kitlesini fark etmeniz mümkün olabilir. Dışkı yapmak için vajina duvarını parmaklarınızla desteklemeniz gerekebilir. Bu kitle rahatsız edici olabilir ancak nadiren ağrılıdır.

Gerekli olduğunda özbakım önlemleri veya cerrahi olmayan bazı yöntemler genelde etkilidirler. Daha ağır rektosel vakalarında ise düzeltme için operasyon geçirmeniz gerekebilir.

Rektosel Belirtileri Nelerdir?​

Küçük bir rektosel vakası herhangi bir belirtiye sebep olmayabilir.

Daha büyük vakalarda ise şöyle belirtiler ortaya çıkabilirler:

• Vajinada yumuşak bir doku kitlesi olabilir ve vajina açıklığından dışarı çıkabilir
• Tuvalete çıkmakta zorlanma
• Rektum bölgesinde baskı ve dolgunluk hissetme
• Tuvalete çıktıktan sonra rektumun tamamen boşalmadığı hissi
• Vajinal dokuda gevşeme hissetme gibi nedenlerle cinsel endişeler ve utanç yaşamak

Rektosele sahip olan pek çok kadında başka pelvik organlarda da sarkma olabilir ve buna mesane ile rahim de dahildir. Cerrah sarkmayı değerlendirebilir ve ameliyat seçeneklerini size sunabilir.

Ne Zaman Doktora Görünmeli?​

Rektosel bazen herhangi bir probleme sebep olmaz. Ancak orta ve ağır vakalarda rahatsızlık verici olabilir. Bu nedenle belirtiler günlük yaşantınızı etkiliyorlarsa bir sağlık kurumuna görünmeyi unutmayın.

Rektosel Sebepleri Nelerdir?​

Rektosel genellikle pelvik tabana gelen bir baskı veya travmadan kaynaklanır. Pelvik tabanda baskının artmasına sebep olabilen bazı sebepler şöyle:

• Doğum yaparken oluşan yırtılmalar
• Foseps veya diğer vajinal doğum tekniklerinin kullanımı
• Uzun süreli kabızlık ve tuvalet yaparken ıkınmak
• Uzun süreli öksürük ve bronşit
• Tekrar tekrar ağırlık kaldırmak
• Fazla kilolu olmak

Rektosel Gebelik ve Doğum​

Vajinayı destekleyen kaslar, bağ dokular ve bağlar gebelik ve doğum esnasında esnerler. Bu da bu dokuların zayıflamasına ve daha az destekleyici olmasına sebep olur. Ne kadar çok gebelik sahibi olursanız, rektosel yaşama ihtimaliniz o kadar artacaktır.

Eğer sadece sezaryen doğum yaptıysanız, rektosel sahibi olma riskiniz daha düşük olacaktır ancak yine de rahatsızlığın ortaya çıkma ihtimali vardır.

Rektosel Risk Faktörleri​

Vajina sahibi olan herkeste rektosel ortaya çıkabilir ancak aşağıdaki faktörler riskin artmasına sebep olabilirler:

• Genetik: Bazı insanların pelvik bölgedeki kasları doğuştan daha zayıftır. Bu da onları doğal olarak rektosel geliştirmeye eğilimli hale getirir.
• Doğum: Birden fazla vajinal doğum gerçekleştirmek rektosel riskini arttırır. Vajinal açıklık ve anüs arasındaki dokudaki yırtılmalar ve vajinayı genişletmek için atılan kesikler de riski arttırabilirler. Özellikle forseps gibi cihazların kullanımı ise bu riskin artmasına sebep olur.
• Yaşlanma: Yaşlandıkça kas dokusu miktarında, esnekliğinde ve sinir işlevlerinde kayıplar ortaya çıkar ve bu da kasların esnemesine ve zayıflamasına sebep olur.
• Obezite: Fazladan beden ağırlığı, pelvik taban dokuları üzerinde baskı oluşturur.

Rektosel Önleme​

Rektoselin daha kötü hale gelmesine engel olmak için şunları deneyebilirsiniz:

• Düzenli olarak Kegel egzersizlerini uygulamak: Bu egzersizler pelvik taban kaslarını güçlendirirler. Bu özellikle bebek sahibi olduktan sonra önemlidir.
• Kabızlığı önleyin ve tedavi edin: Bol bol su için ve bol lifli gıdalar tüketin. Meyveler, sebzeler, hububat ve tam tahıllar bunun için uygunlardır.
• Ağır kaldırmaktan çekinin ve doğru kaldırın: Ağırlıkları kaldırmak için bel ve sırt yerine bacaklarınızdan faydalanın.
• Öksürüğü kontrol altına alın: Kronik öksürük ve bronşit için tedavi olun ve sigara içmeyin.
• Kilo alımından kaçının: En uygun kilonuzu bulmak için doktorunuza danışın. Gerekirse nasıl kilo vereceğinize dair danışmanlık alın.

Rektosel Teşhis Süreci​

Rektoselin teşhis süreci genellikle vajina ve rektumun pelvik muayenesi ile gerçekleştirilir. Muayenede şunlar uygulanabilirler:

• Tuvalete çıkacakmış gibi çömelmek. Böylece sarkan doku daha görünür olabilir ve yeri ile boyutu ortaya çıkar.
• Pelvik kasları sanki idrarı durduracakmış gibi sıkmak. Bu test pelvik kasların gücünü ölçer.

Ayrıca rahatsızlığınızın değerlendirilmesi için bir anket doldurmanız da istenebilir. Cevaplarınız doktorunuza rahatsızlığınızın günlük hayatınızı ne kadar etkilediğini gösterecektir ve sarkmanın ne kadar fazla olduğunu belirtecektir.

Nadiren de olsa röntgen gibi tarama testleri veya rektumun ne kadar iyi boşaldığını gösteren bazı testler uygulanabilirler.

Tedavi Nasıl Olur?​

Tedavi sarkmanın ne kadar şiddetli olduğuna göre değişir. Tedavi için şunlar kullanılabilirler:

• Gözlem: Eğer sarkma çok az belirtiye sebep oluyorsa veya hiç belirtiye yol açmıyorsa, Kegel egzersizleri yapmak veya pelvik kasları güçlendirmek fayda sağlayabilir.
• Vajina içi alet: Peser olarak da adlandırılan bu silikon cihaz, vajinaya konulur. Sarkan dokuları destekler ancak düzenli olarak çıkarılması ve temizlenmesi gerekir.

Rektosel Ameliyat​

Rektoselin tedavisi için ameliyat şu koşullarda gerekli olabilir:

• Pelvik taban güçlendirme egzersizleri veya peser kullanmanın belirtileri yeterince kontrol altına almaya yardımcı olmaması.
• Diğer pelvik organların da rektum ile birlikte sarkmaları ve belirtilerin size gerçekten rahatsızlık vermeleri. Tüm organlara dair düzeltme işlemi aynı operasyonda gerçekleştirilebilir.

Ameliyatta genellikle fazla ve esnemiş dokunun alınması ile yapılır. Sonrasında pelvik yapıları desteklemek için dikişler yerleştirilirler. Rahim de sarktığında, alınması gerekebilir. Aynı ameliyatta birden fazla sarkmanın tedavisi yapılabilir.

Rektosel Yaşam Tarzı ve Ev Çözümleri​

Bazen kendi kendinize yapacağınız şeyler belirtilerde hafifleme sağlayabilirler. Şunları deneyebilirsiniz:

• Kegel egzersizleri ile pelvik taban kaslarını güçlendirmek
• Bol lifli beslenerek, bol sıvı alarak ve gerekirse lif takviyeleri alarak kabızlığı önlemek
• Tuvalete çıkınca çömelmekten kaçınmak
• Ağırlık kaldırmaktan kaçınmak
• Öksürüğü kontrol altına almak
• Sağlıklı bir kiloya ulaşmak ve onu korumak