- 30 Ocak 2007
- 2.027
- 13
SURİYE
Konum: Orta Doğu, Akdeniz kıyısında, Lübnan ile Türkiye arasında yer alır.
Coğrafi konumu: 35 00 Kuzey enlemi, 38 00 Doğu boylamı
Haritadaki konumu: Orta Doğu
Yüzölçümü: 185,180 km²
Sınırları: toplam: 2,253 km
Sınır komşuları: Irak 605 km, İsrail 76 km, Ürdün 375 km, Lübnan 375 km, Türkiye 822 km
Sahil şeridi: 193 km
İklimi: Çoğunlukla çöl iklimi.
Arazi yapısı: Başlıca olarak bozkır ve çöl platoları, dar kıyı ovaları, batıda dağlar yer alır.
Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Tiberias Gölü 200 m
En yüksek noktası: Hermon Dağı 2,814 m
Doğal kaynakları: petrol, fosfat, krom, manganez, asfalt, demir, kaya tuzu, mermer, alçıtaşı, hidro enerji
Nüfus: 16,728,808 (Temmuz 2001 verileri)
Nüfus artış oranı: %2.54 (2001 verileri)
Mülteci oranı: 0 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
Bebek ölüm oranı: 33.8 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
Ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 68.77 yıl
Erkeklerde: 67.63 yıl
Kadınlarda: 69.98 yıl (2001 verileri)
Ortalama çocuk sayısı: 3.95 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.01 (1999 verileri)
Ulus: Suriyeli
Nüfusun etnik dağılımı: Arap %90.3, Kürt, Ermeni, diğer %9.7
Din: Sünni Müslümanlar %74, Alevi, Şii ve diğer Müslüman mezhepler %16, Hıristiyan %10, Musevi
Diller: Arapça (resmi); Kürtçe, Ermenice, diğer
Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
toplam nüfusta: %70.8
Erkekler: %85.7
Kadınlar: %55.8 (1997 verileri)
Emeviler döneminde İslam İmparatorluğu'nun merkezi olan Suriye, çağlar boyu işgalllere uğramış ve Romalılardan Moğollara, Haçlılardan Osmanlılara dek, pek çok devletin denetimi altına girmiş bir ülke.
Suriye günümüzde ise, çoğunluğu oluşturan Sünni Araplar dışında, Kürtler, Ermeniler, Asuriler, Aleviler ve Dürziler gibi çok çeşitli etnik ve dini grubu barındırıyor.
GENEL BİLGİLER
1918'de, İngiliz kuvvetlerinin desteğiyle Emir Faysal liderliğinde Şam'ı ele geçiren Arap kuvvetleri, Suriye'yi Osmanlı İmparatorluğu denetiminden çıkardı. Bir süre Fransız mandası altında kalan Suriye, 1946'da bağımsız oldu.
Ancak bağımsız Suriye, toplumdaki çeşitli grupların çıkar çatışmaları nedeniyle siyasi istikrara kavuşamadı.
Ülke kısa süreliğine Cemal Nasır liderliğindeki Mısır ile birleşerek (1958-1961) Birleşik Arap Cumhuriyeti'ni oluşturdu. Ancak bu birliğe, bir grup subayın düzenlediği darbe son verdi.
Arapların birliğini savunan, Aleviler denetimindeki Baas (Uyanış) Partisi'nin 1963'te denetimi ele geçirmesi, ülke tarihinde yeni bir dönemin başlangıcı oldu.
Bunu takip eden 10 yılda askeri darbelerle peşpeşe gelen yönetim değişiklikleri yaşandı, ancak Baas'ın hakim konumu sürdü.
Son olarak Hafız Esad, 1970'te devlet başkanını devirdi ve 30 yıllık iktidar sürecini başlattı. Baas Partisi de hala iktidarı elinde tutuyor.
Baas yönetimi, ülke içinde otoriter tavrı, yurtdışında İsrail aleyhtarı katı siyaseti dolayısıyla eleştiri görüyor. Bu eleştiriler, özellikle Devlet Başkanı Hafız Esad döneminde yoğunlaştı.
Suriye, İsrail sınırındaki stratejik önemdeki Golan Tepeleri'ni 1967'de kaybetti. Komşusu Lübnan'da yaşanan iç savaş ise, Şam yönetiminin bölgedeki nüfuzunu sınırları dışına yaymasını sağladı.
Israil'in 1967'de işgal ettiği Golan Tepeleri iki ülke arasında gerginlik yaratıyor.
Ancak Lübnan'ın eski başbakanı Refik Hariri'yi hedef alan bir suikast ardından baskı altında kalan Şam yönetimi bu ülkedeki askerlerini 29 yılın ardından 2005'te çekti.
Bu konuda hazırlanan bir Birleşmiş Milletler raporunda da Suriye'nin ısrarlı yalanlamalarına rağmen, suikaste Suriyeli yetkililerin karışmış olduğu suçlamaları yer aldı.
Suriye'de hükümet muhalefet hareketlerine karşı son derece katı bir tutum izliyor. 1982'de Müslüman Kardeşler Örgütü'nün Hama'da başlatığı ayaklanmanın bastırılması sırasında binlerce kişi hayatını kaybetti.
Hafız Esad'ın 2000 Haziran'ında ölümü ardından ise yerini oğlu Beşar Esad aldı.
Ziyaret Mekanları
Seyyide Zeynep Camii
Burada Peygamber Efendimizin torunu, İmam-ı Ali ve Hz. Fatıma'nın kızları, İmam-ı Hasan ve Hüseyin'in kızkardeşi Hz. Zeynep yatmaktadır.
Cami her ne kadar Ayasofya gibi cami olmaktan çıkartılmış ise de namaz kılanlara kimse ses etmiyor. Türbenin içine 5 ton altın katıldığı söylenen büyük bir kubbesi var. Hz. Zeynep (r.a.) Kerbela vakasını bizzat yaşamış, bütün yakınlarının ölümünü izlemiş, çok cefalar çekmiş en yüksek manevi makamlara sahip hanımlar arasında.
Hz.Cafer-i Tayyar ve Bilal-i Habeşi Hz.'lerinin yattığı türbe
Bir mezarlık içinde bulunan aynı türbede yatıyorlar. Cafer-i Tayyar hazretleri Hz.Ali'nin abisi, Peygamberimizin amca oğludur aynı zamanda sancaktarıdır. Mute savaşında Sancak taşırken önce bir eli kesilince diğer eliyle, öteki eli de kesilince kesik elleriyle göğsüne sarıp sancağı taşımış en son başı da kesilerek şehit edilmiştir. Peygamberimiz Mekke'de bu olayı yanındakilere aynen nakletmiş ve kesilen ellerinin yerine birer kanat takıldığını ve Cennete uçarak gittiğini belirtmiştir. Bu yüzden Tayyar lakabını almıştır.
Bilal-i Habeşi hazretleri ise İslamiyet geldiğinde Cumhoğullarının yanında, Ümeyye b. Halef'in kölesi olarak bulunuyordu. İslamiyeti kabul ettiği için çok işkenceler, eziyetler görenlerden biriydi. Sahibi Ümeyye b. Halef, kölesi olan Hz. Bilal'i her gün çöl sıcağının kumları alev topu haline getirdiği öğle saatlerinde alır, kumların üstüne yüz üstü yatırır, sırtına da büyükçe bir kaya parçası koyar, İslam'dan dönmesini, Hz. Peygamber'den yüz çevirmesini isterdi. Hz.Ebubekir onu satın alarak bu eziyetten kurtarmış, Peygamberimizde kendisini azad etmiştir. Bilal-i Habeşî'nin Mekke'nin fethinde Kâbe-i Muazzama'nın damına çıkarak okumuş olduğu ezan, tarihin sayfalarına ve sahabilerin kalplerine ezandan cennetler inşa etmişti.
Türk şehitliği
Osmanlıların yaptırdığı ve diğer camilerin aksine sivri uçlu yuvarlak minareli bir caminin bahçesinde yatmaktalar. Burada ayrıca son padişah Vahdettin Han da yatmakta.
Emevi camii ve Büyük Çarşı
Mısır çarşısına benzeyen mimarisi ve ortamı ile oldukça uzun ve büyük bir çarşının içinden geçip Emevi Camii'ne ulaştık. Camiye girmeden hemen önce Selahaddin Eyyubi'nin türbesi var. Kendisi Halep'i ilk fetheden ve Haçlı seferlerine ilk karşı koyan büyük bir kumandan.
Emevi Camii Emeviler zamanında kilise iken camiye çevrilmiş. Caminin kendisi de büyük avlusu da. Minarelerden birinin ismi ak minare. Hz.İsa'nın yeniden dünyaya bu minareden ineceği rivayeti var. Avluya girişte sol tarafta İmam-ı Hüseyin'in Kerbela'da Yezid'in adamları tarafından kesilen ve Şam'a getirilen mübarek başlarının defnedildiği ve ziyaret edildiği bölüm var.
Camiinin iç kısmında ise Hz.Yahya'nın (a. s.) kabri var.
Suriye'nin üçüncü büyük şehri Humus'da Halid bin Velid camii ve Hama şehrinde bulunan ve surlar üzerinden su taşımaya yarayan dertli dolap denilen su değirmenleri de görülmeye değer yerlerden.
Ayrıca Halep'in ünlü kapalı çarşısı ve Ermeni çarşısı da denilen Tilel çarşısı da keyifli alışveriş yapılabilecek mekanlardan.