Prof. Dr. Cem Fıçıcıoğlu başarısız tüp bebek ve sonrası hakında bilgi verdi.

 

Bir aile anne, baba ve çocuklar ile tanımlanır. Beraber bir gelecek kurmak isteyen birçok çift,  çocukları da olsun ister.  Doğal yollarla çocuk sahibi olamayan çiftler, yardımcı üreme tekniklerini denerler. Bunlardan en yaygın ve en başarılı olanı tüp bebek tedavi yöntemidir.

Bknz: Tüp Bebek Nedir?

Baba adayından alınan sperm örneğinin, anne adayından alınan yumurta ile laboratuvar ortamında uygun şartlarda döllenmesi ve ardından da anne rahmine transfer edilmesi, tüp bebek yönteminin kısa bir tanımıdır. Tüp bebek yöntemi ile genellikle gebelik elde edilse de, ilk denemeler de başarısız olunabilir.

Tüp bebekte başarısızlık ihtimali ne kadar?

Tüp bebek yönteminde başarı elde edebilmek için en önemli etken, anne adayının yaşıdır. Ancak iyi bir şekilde hazırlanmış protokollerde annenin yaşı 35 yaşından daha genç olsa dahi hiçbir sorun bulunamamasına rağmen, başarı gene de sağlanamayabilir. 35 yaşın altı kadınlarda başarı oranı yalnızca %50 olarak düşünülür. 35 – 37 yaşlarında ki anne adaylarında bu oran %40 a kadar düşer. 38 – 40 yaşlarına gelmiş anne adaylarında ise %30, 40 yaş ve üzeri yaşlarda ki adaylarda ise %20 ye kadar düşer. 43 yaşından sonra %10’ un altına iner.

Anne adayının yaş faktörüne ilave olarak, daha birçok etken hamileliğin oluşmasını engelleyebilir. Bu etkenlerden bir tanesi de baba adayından elde edilen spermlerin sayısı ve hareketliliğidir. Kadında ise yumurta sayı ve kalitesi, ayrıca rahime tutunma ile ilgili olarak oluşan problemler olabilir.

Kaç defa tüp bebek denemesi yapılmalıdır?

Denemelerin sayısı adayların maddi ve manevi yeterliliği ile ilişkilidir. Maddi durumun yanı sıra manevi durumlar da göz ardı edilmemelidir. Fakat genç adaylarda birinci deneme başarısız ise 2. ya da 3. denemede hamileliğin gerçekleşmesi beklenir. Bu sebeple ilk deneme başarısız oldu diye umutsuzluğa kapılmamak gerekmektedir. Fakat yaşı ilerlemiş adaylarda başarısızlık oranları yaşa bağlı olarak artmaktadır. Deneme sayısı olarak bir üst sınır yoktur.  Yumurta bulunduğu sürece denemeye devam edilebilir.

Tekrarlayan başarısızlık ardından anne ve baba adaylarının ruhsal durumları nasıl olur?

Tüp bebek uygulamalarında her deneme, anne ve baba adaylarını her yönden etkiler. Adaylar üzerinde ortaya çıkardığı en önemli etkisi ise ruhsal yönden bir olumsuzluk yaşamalarıdır. Tüp bebek denemelerinde hem adayların, hem de doktorların tek amacı, sağlıklı bebekle neticelenen, başarılı bir tedavi olmasıdır. Fakat sonuçların başarısız olmasından en çok etkilenen, tedavide etkin olarak yer alan anne adaylarıdır.

Başarısız tüp bebek ardından ne kadar süre sonra tekrar deneme yapılabilir?

Başarısız tüp bebek denemelerinden sonra ortalama 2 ay ara verilmek önerilir. Anne adayının biraz dinlenip, kendilerini yeni denemeye hazırlaması gerekir. Yaşı genç olan çiftler için bu süre uzun olabilir. Bir kaç aya dahi çıkabilir. Fakat anne adayının 38 yaşından fazla olduğu adaylarda pek fazla beklemek önerilmez. Zaman kaybetmeden ikinci denemeye başlanması gerekir.

Başarısız tüp bebek denemesinde yaşanan stres başarıyı etkiler mi?

Bebek sahibi olmayı arzulayan ve bu yöntemle oldukça ümitlenen adaylar için başarısız tüp bebek denemesi  oldukça hayal kırıklığı yaratabilen bir durum. Bu yönteme hazırlanmak tamamen, hem maddi, hem manevi olarak adayların üzerinde bir strese sebep olmaktadır. Ancak başarısızlıklarda ümitsizliğe kapılmamak gerekir. İlk denemede olmuyorsa, ikinci denemede bebek sahibi olunabilir. İlk seferde başarısız olmak diğer denemelerde de böyle olacağı manasına kesinlikle gelmez. Adaylar, tüp bebek uygulamalarında hamilelik olasılıklarının yüzde 60’ı geçemeyeceği kabul etmeleri gerekir ki, yaşanan başarısızlıkla sonuçlanan tüp bebek denemesinde ümitsizlik yaşanmasın. İlk önce bebek sahibi olmak için sağlam ve disiplin isteyen bir yol izlemeleri gerektiğini kabul etmeleri gerekir. Hiçbir problemi olmayan adaylarda dahi istedikleri zaman bebek sahibi olamamak olasıdır. Bebek sahibi olmak, hala gizemlerini koruyan bir mucizedir. Ancak tüp bebek denemelerinde umutsuzluğa kapılınırsa, bu tedaviye olan motivasyonu da etkileyeceğinden dolaylı olarak başarıyı olumsuz yönde etkileyebilir.

İlk denemede başarısızlık olması doğal mıdır?

 Tüp bebekte elde edilen ilk başarısızlık, olabilir, endişe etmeyin. tekrar uygulamayı ertelemek, hamilelik şansını azaltır. Anne adayının yaşı geçtikçe özellikle 40 yaş üstündeki kadınlarda daha çok deneme gerektirebilir. İleriki yaşlardaki kadınlarda başarılı uygulamalar yapılsa da düşük hamilelikler yaşama ihtimali daha fazladır. İleriki yaştaki tüp bebek başarısızlıkları yumurtalıkların fonksiyonlarının azalması ya da yumurtaların genetiğindeki problemlerden kaynaklanır.

Üreme organı yapısının komplike bir yapıda olması sebebiyle, başarısızlık ihtimalini azaltmak için  iyi bir muayene ve  araştırma yapılması gerekmektedir.

Başarısız tüp bebek sebepleri nelerdir?

Başarısız tüp bebek için ilk sebep olarak embriyonun yapısında genetik bir bozukluğun olma durumu akla gelir. Sperm ve yumurtanın kalıtesi,  laboratuvar koşullarının uygun olmaması ya da embriyonun çatlaması gereken dış zarının  kalın olması  da bu sebepler arasında sayılabilir. bknz : Tüp Bebek’te Başarısızlık Nedenleri

İkinci sebep olarak da anne adayının rahmi içerisindeki bozukluklar, başarısızlığa yol açabilir. Operasyon ardından olan yapışıklıklar, enfeksiyon , miyom, polip gibi rahim sorunları ya da bozuklukları embriyonun tutulması önündeki bir engel olabilir.

Üçüncü sebep olarak ise, çocuk sahibi olma durumları olmayan anne adaylarının neredeyse birçoğunda olan çikolata kistleri, tüplerdeki sıvı, iltihap da tutunmayı engelleyen etkenlerden sayılabilir.