Yalnız Progesteron İçeren Minihap (Minipil)
Minihapta sadece küçük bir doz progesteron türevi ajan (progestin) vardır ve ara vermeden her gün alınması gereklidir.
Diğer preparatlardan farklı etki göstermez. Bu haplar dünyanın heryerinde mevcuttur;
Dolaşıma geçen çok küçük miktarlardaki progestin sadece östrojen ve progestrona çok duyarlı dokulara etki eder. Hipofizden salgılanan gonadotropin hormonlar sürekli olarak baskılanmadıklarından dolayı esas gebeliği önleyici etki endometrium ve servikal mukus değişikliklerine bağlıdır.
Endometrium, gebeliğin yerleşmesine uygun bir ortam olmaktan çıkar ve servikal mukusun geçirgenliği azalır. Hastaların yaklaşık % 40nda yumurtlama oluşmaktadır. Tüpler etkileri de spekülatiftir.
Düşük dozundan dolayı minihap her gün aynı saatte alınmalıdır. Servikal mukus değişikliklerinin oluşması için 2-4 saat geçmesi ve daha da önmelisi bu etki 22 saat sonra kaybolur.
Dış gebelik, normal gebelik kadar etkilenmez. Dış gebelik riskini artırmasına rağmen, gebelik oluştuğu takdirde akla önce dış gebelik gelmelidir.
Belirgin metabolik etkileri yoktur. Bırakıldığında hemen gebelik oluşabilir. Başarısızlık oranı ilk yıl için 100 kadın yılında 1.1 ile 9.6 arasındadır. Gençlerde (3.1/100 kadın yılı) daha çok başarısızlık görülür. İlacı kullanmaya iyi motive olanlarda başarısızlık oranları en düşük seviyededir.
İlacı kullanmaya adet kanamasının ilk günü başlanmalı ve ilk 7 gün boyunca ek bir korunma yöntemi uygulanmalıdır. Düzgün kullanımı sağlamak için hap her gün aynı saatte alınmalıdır. Eğer iki veya daha fazla hap alınması unutulmuş ve 4-6 hafta sonra hala adet kanaması olmamışsa gebelik testi yapılmalıdır. Hap alımında 3 saatten fazla gecikme olursa ek bir korunma yöntemi kullanılmalıdır.
Minihapın yumurtlama üzerine etkisi önceden kestirilemediğinden en önemli problemin düzensiz adet kanaması olması doğaldır. Endometrium üzerine yaptığı progesteron benzeri etki de buna katkıda bulunmaktadır. % 40 yumurtlamanın oluştuğu sikluslar, % 40 kısa düzensiz sikluslar, % 20 ise lekelenmeden adet kesilmesine kadar değişik tablolar ortaya çıkmaktadır. Bunlar minihapın kullanımının bırakılmasında en çok etkisi olan faktörlerdir. Minihap iki durumda tama yakın korunma sağlamaktadır. Süt veren kadınlar ve 40 yaş üzerindeki kadınlar. Süt verenlerde yüksek olan süt hormonunun (prolaktin) yumurtlamayı engelleyici etkisi, 40 yaş üzerinde ise gebelik olasılığındaki azalma minihapın etkisine yardımcı olur.
Süt veren kadınlarda minihapın bir başka avantajı da süt miktarı veya bebek büyümesi üzerine bir etkisi olmamasıdır. Hatta minihap kullananlar daha uzun süre emzirirler ve ek beslenmeye daha geç başlarlar. Laktasyon üstüne olan bu hafif pozitif etkiyle, hemen doğum sonrası kullanmaya başlanabilir.
Hastanın östrojen almasının sakıncalı olduğu hallerde de (damar komplikasyonlu şeker hastalığı, ağır sistemik lupus, kalp-damar hastalığı) minihap iyi bir seçenektir.
Minihap, kombine haplar kullanıp bu haplardaki düşük androjen seviyeleri nedeniyle azalmış libidodan şikayetçi kadınlarda da iyi bir seçenektir. Ayrıca kombine haplarla küçük yan etkiler (mide-bağırsak rahatsızlığı, göğüslerde gerginlik, başağrıları) oranlarda da alternatif olarak kullanılabilir.
Minihap kullanımı düzenli kullanım gerektirir, her gün aynı saatte alınması gerekir. Bu nedenle dağınık yapıdaki kadınlarda veya adolesanlarda uygun değildir.
