Dünya nüfusunun 3’te birinin Hepatit B virüsü ile karşılaştığını, 350 milyon kişide kronik (uzun süreli devam eden) hepatit B enfeksiyonu bulunduğunu ve her yıl yaklaşık 1-2 milyon kişinin bu nedenle yaşamını hayatını kaybettiğini bulaşma riskinin HIV virüsünden 50-100 kat daha fazla olduğunu biliyor musunuz?
Dr. Tamer Pehlivan
Dikkat çekici diğer bir nokta ise nasıl bulaştığı tespit edilememesi. Ürkütücü ama gerçek bu. Uzmanlar kesin tedavisi olmayan hepatit B mikrobunun çocukluk çağında bulaşmasının çok daha tehlikeli seyrettiğini ve hepatit B aşısının erken bebeklik döneminde, mümkünse doğumdan itibaren uygulanması gerektiğini önemle vurguluyor…
Hem gelişmiş, hem de gelişmekte olan ülkeler için önemli bir sağlık problemi olan Hepatitler A, B, C, D, E virüsleri ile oluşturulmaktadır. İsimlendirmede her ne kadar tüm tipler “hepatitler” ana başlığı altında toplansa da bu hastalıkların benzer yanları bulunmakla birlikte aslında çok farklı özelliklere sahiptirler. Bulguları genellikle birbirine benzer olduğu için kesin teşhis ancak kan testleri ile yapılabilmektedir. İlk ortak özelliği, ki bu özellik aynı hastalık başlığı altında toplanmalarına neden olmaktadır, hepsinin virüs olması ve yine hepsinin karaciğerde hastalık oluşturmasıdır. Diğer bir ortak özellikleri ise kesin tedavilerinin olmaması ve değişen oranlarda olmak üzere ciddi sonuçlara ve hatta ölümlere neden olabilmeleridir. Hepatit B; hepatit B virüsü (HBV) ile meydana getirilen bir hastalıktır. Hepatit B virüsü vücut dışında en az 7 gün boyunca canlılığını devam ettirir ve görüntüde kan olmasa bile virüs bulaştığı nesnelerin üzerinde canlılığını sürdürür. Bulaşma riski, HIV virüsünden 50-100 kat daha fazladır ve nasıl bulaştığı tespit edilememekte birlikte önleyebilmek de kesin olarak mümkün değil. Hepatit B virüsünün bulaştığı hastaların büyük kısmının risk grubunda olmamaları, bulaşma yolunun tespit edilememesi bu hastalıkların bulaşma yollarının geniş olduğu ve bulaşmasını tam olarak engellemenin mümkün olmadığının bir göstergesidir. Bulaşmanın önlenmesi için şanslı olduğumuz noktalardan birisi de, Hepatit B’ye karşı son derece etkin bir korunma yöntemi olan “aşı”sının olmasıdır.
Hepatit B geçiren erişkinlerin en az yüzde 50’sinde belirti görülmez. Hepatit B geçiren 5 yaşın altındaki çocuklar nadiren belirti gösterirler. Hepatit geçirmekte olan kişilerde bulantı, iştahsızlık, yorgunluk, kas, eklem veya mide ağrısı, ateş, ishal veya kusma, başağrısı, koyu renk idrar, açık renkli dışkı ve ciltte ve gözlerin beyaz kısmında sarımsı renk görülebilir. Hepatit B çok ciddi bir hastalıktır. Akut hepatit bulguları olan bir kişi genellikle oldukça hasta hisseder ve hastaneye yatırılması gerekebilir. Her yıl yaklaşık 200-300 Amerikalı ağır hepatit B hastalığı nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Erişkinlerin yüzde 90-95’i hastalıktan sonra iyileşirler ancak yorgunluk ve genel durumun zayıflığı aylarca devam edebilir. Ek olarak hepatit B ile enfekte olan küçük bebeklerin yüzde 90’ı, çocukların yüzde 30-60’ı ve erişkinlerin yüzde 5’i hepatit B enfeksiyonunu yenemez ve virüsü vücutlarından uzaklaştıramazlar. Bu kişilerde hepatit B enfeksiyonu kronik olarak devam eder ve taşıyıcı olarak adlandırılırlar.
Kronik hepatit B enfeksiyonuna sahip olmak ne demektir?
Bu kişiler hastalığı başkalarına bulaştırabilirler ve büyük kısmı kendilerini hasta hissetmedikleri için hepatit B virüsünü aldıklarından ve taşıdıklarından haberleri olmaz. İleride siroz, karaciğer yetmezliği ve karaciğer kanseri gibi hastalıkların gelişmesi açısından da risk altındadırlar.
Kronik Hepatit B enfeksiyonunun komplikasyonları nelerdir?
Kronik hepatit B enfeksiyonu geçirenlerin yaklaşık yüzde15-25’inde sonuçta ciddi karaciğer hastalığı gelişir. Kronik hepatit B hastalığı hepatit B’ye bağlı kronik hastalık, siroz, karaciğer yetmezliği ve karaciğer kanseri gibi hastalıklardan ve ölümlerden sorumludur. Kişiler genç yaşta hepatit B’ye yakalanırlarsa bu tarz bir karaciğer hastalığı genellikle orta yaşa kadar ortaya çıkmaz.
Kronik hepatit B enfeksiyonu dünyada ne kadar ciddi bir problemdir?
Amerika’da her yıl hepatit B’ye bağlı oluşan siroz nedeniyle 3000-4000 kişi, hepatit B’ye bağlı olarak oluşan karaciğer kanserine bağlı olarak ise 1000-1500 kişi hayatını kaybetmektedir. Kronik hepatit B enfeksiyonu sonucunda oluşan hastalıklar tüm dünyada büyük bir problemdir. Tüm dünyada yaklaşık 350 milyon kişi kronik hepatit B hastasıdır ve her yıl bu kişilerin 500.000-750.000’i karaciğer yetmezliği veya karaciğer kanseri nedeniyle hayatını kaybetmektedir.
Hepatit B enfeksiyonunuz olup olmadığını nasıl anlarsınız?
Tanısı kesin olarak sadece kan testi ile konabilir. Kan testi kişinin hepatit B enfeksiyonunun yeni mi yoksa eski mi olduğunu da gösterir. Test eğer kişinin geçmişte enfekte olduğunu (eski bir enfeksiyon) gösteriyorsa, aynı zamanda bu hastalığa karşı koruyucu antikorlar geliştirip geliştirmediğini (hastalığı yenip bağışıklık cevabı oluşturup oluşturmadığını) veya vücutlarında virüsü hala taşıyıp taşımadıklarını ve kronik enfeksiyonları olup olmadığını gösterir.
Hepatit B’nin tedavisi var mıdır?
Akut hepatit B hastalığının tedavisi yoktur. Kronik hepatit B enfeksiyonunda kullanılabilen ve faydalı olabilen üç tedavi yöntemi (interferon, lamivudine, ve adefovir) vardır. Ancak bu tedavi yöntemleri herkese uygulanamamaktadır.
Hepatit B geçiren bir kişi ne kadar süreyle hastalığı bulaştırabilir?
Akut veya kronik hepatit B geçirmekte olan bir kişi kanında hepatit B virüsü bulunduğu sürece hastalığı bulaştırabilir. Bir kişinin kanında virüs bulunup bulunmadığı ise sadece kan testi ile anlaşılabilir. Hepatit B virüsünü taşıdıklarını bilen kişiler virüsü başkalarına bulaştırmamak için çok dikkatli olmalıdırlar. Bu kişilerin aileleri, aynı evde yaşayan kişiler ve cinsel partnerleri mutlaka hepatit B’ye karşı aşılanmalıdırlar. Hepatit B virüsünü taşıyan kişiler kan vermemeli, diş fırçası, jilet ve diğer kişisel bakım ürünlerini başkaları ile paylaşmamalıdırlar. Hepatit B virüsünü vücutlarında taşıyan anneler ve diğer kişiler bebeklere ağızlarında çiğnedikleri yiyecekleri vermemelidirler. Hepatit B hapşırma, sarılma, öksürme, yiyecek ve su, çatal, bıçak, tabak veya bardak vs paylaşımı ile bulaşmaz. Kronik hepatit B enfeksiyonu olan kişiler işten, okuldan, kreşten uzak kalmak zorunda değildirler.
Hepatit B virüsü ile karşılaşırsanız ne yapmalısınız?
Hemen doktorunuza ulaşınız. Eğer hepatit B aşısı yaptırmamış bir kişi hepatit B virüsünü taşıyan bir kişinin kan veya diğer vücut sıvıları ile temas ederse, en kısa zamanda hepatit B aşısının ilk dozunu ve hepatit B immünglobulini (hepatit B virüsüne karşı koruyucu antikorlar içeren kan ürünü) almalıdır. Bu ilk uygulamayı takiben diğer hepatit B aşısı dozlarını da tamamlamalıdır.
Hepatit B birden fazla kez geçirilebilir mi?
Hayır. Eğer akut hepatit B enfeksiyonu geçirdiyseniz ve kanınızda hepatit B virüsüne karşı koruyucu antikorlar oluştuysa bu sizin hastalığa karşı bağışıklık kazanmış olduğunuzu gösterir ve tekrar hepatit B enfeksiyonu geçirmenizi engeller.
Hepatit B’nin hepatit A ve C’den farkı nedir?
Hepatit A, B ve C hastalıklarının üçü de karaciğere saldıran ve hasar veren virüsler tarafından meydana gelmektedir. Hepatit A hastalığı geçiren kişilerin dışkısı ile yaydığı hepatit A virüsünün bulaştığı yiyecek ve içeceklerin ağız yoluyla alınması ile bulaşır. Daha az sıklıkla olmak üzere hasta olan kişi ile yakın temas (cinsel ilişki, aynı evde yaşamak) ile de bulaşabilmektedir. Hepatit C, hepatit B’nin bulaşma sekline benzer yollarla (kan ve vücut sıvıları yoluyla) yayılır. Hepatit A kronikleşmezken, hepatit C hayat boyu sürebilecek karaciğer problemine yol açar. Hepatit A ve B için aşı olmasına rağmen hepatit C için yoktur. Bu hastalıklardan birisini geçirmiş olmak diğer ikisine karşı korunma sağlamaz.
HEPATİT B AŞISI
Hepatit B aşısı ne tip bir aşıdır?
Hepatit B aşısı inaktive (ölü) bir aşıdır. Hepatit B aşısı erişkinlerde deltoid kasına (kolun omuz kısmına), çocuklarda ise bacağın uyluk kısmına kas içine uygulanır.
Kimler hepatit B aşısı olmalıdır?
Hepatit B aşısının ilk dozuna bebek doğduğunda başlamak üzere toplam üç doz olarak uygulanması önerilmektedir. Hepatit B aşısı olmamış daha büyük tüm çocuklar en kısa zaman içinde üç doz hepatit B aşılarını tamamlamalıdırlar. Erişkinler için gereken hepatit B aşı dozu çocuklardaki gibi üç dozdur.
Hepatit B enfeksiyonu bulaşma riski taşıyan erişkinler kimlerdir?
• Sağlık personeli ve kan ve kan ürünleri ile sürekli temas eden kişiler
• Birden fazla sayıda cinsel partneri olanlar
• Son zamanlarda cinsel yolla bulaşan bir hastalığı olan kişiler
• İlaç bağımlıları
• Uzun süreli bakım ünitelerinde kalanlar
• Hemodiyaliz hastaları ve erken dönem böbrek yetmezliği olan kişiler
• Kan ürünü alması gereken kişiler (örneğin hemofili)
• Kronik hepatit B hastalarının eşleri ve bu kişilerle aynı evi paylaşanlar
Hepatit B’nin orta veya yüksek düzeyde görüldüğü ülkelere yolculuk yapan kişiler
Hepatit B aşısı ne kadar güvenilirdir?
Hepatit B aşısı çok güvenilir bir aşıdır. Tüm dünyada bir milyardan fazla doz hepatit B aşısı uygulanmıştır. Hepatit B aşısı olan çocukların çok büyük bir kısmında hiçbir yan etki görülmez. Ciddi reaksiyonlar nadirdir.
Hepatit B aşısına bağlı olarak bildirilen yan etkiler nelerdir?
Hepatit B aşısına karşı yan etki gelişen çocukların çoğunluğunda aşı yerinde ağrı gibi (yüzde 3-9) veya düşük derecede ateş gibi hafif yan etkiler gelişmiştir. Erişkinlerde bu tarz hafif reaksiyonların görülme ihtimali hafifçe daha fazladır. Hepatit B enfeksiyonuna karşı ciddi alerjik reaksiyon gelişmesi nadirdir.
Hepatit B aşısı ne kadar etkindir?
Uygun bir şekilde uygulanmış hepatit B aşısından sonra sağlıklı erişkinlerin en az yüzde 90’ında ve bebekler, çocuklar ve gençlerin yüzde 95’inden fazlasında koruyucu antikorlar gelişir ve hepatit B enfeksiyonuna karşı bağışıklık kazanırlar.
Hepatit B aşısının belki de yıllar boyunca hepatit B ile karşılaşmayacak olan bebeklere uygulanması neden önerilmektedir?
Hepatit B aşısının tüm bebeklere uygulanmasının önerilmesinin üç ana temeli vardır. Birincisi, bebekler ve küçük çocuklar eğer hepatit B virüsü ile karşılaşırlarsa enfeksiyonunun kronikleşme (uzun süreli devam etmesi) ihtimali çok yüksektir, buna bağlı ciddi sonuçların çoğu (örneğin karaciğer kanseri ve siroz gibi) kronik hepatit B enfeksiyonu geçiren kişilerde ortaya çıkmaktadır ve bu kişilerin hepatit B’yi diğer insanlara bulaştırma ihtimali daha fazladır.
İkincisi, erken dönemde enfeksiyon görülebilmesidir. Hepatit B aşısı bebeklerde rutin olarak uygulanmaya başlamadan önce her yıl Amerika’da 10 yaşın altında yaklaşık 16.000 çocuk hepatit B enfeksiyonuna yakalanmaktaydı. Bu enfeksiyonların çoğunluğu annelerinde hepatit B enfeksiyonu olmayan bebeklerdir. Erken çocukluk döneminde hepatit B enfeksiyonu genellikle aynı evde hepatit B enfeksiyonunu taşıyıcı olarak bulunduran bir bireyin varlığında gerçekleşir ancak kreşler ve okullarda da bulaş olduğu tespit edilmiştir. Çocuklar arasında hepatit B enfeksiyonu bulaşıcı için en muhtemel yollar, hepatit B enfeksiyonuna sahip bir çocuğun ısırması ile olduğu gibi cilt bütünlüğünün bozulması, yine bu çocuğun vücut sıvılarının, sağlam çocukların mukozaları ile (örneğin göz, ağız gibi) veya sıyrık kesik gibi cilt bütünlüğünün bozulmuş olduğu bölgelerle teması ile olabilmektedir. Hepatit B virüsü vücut dışında en az bir hafta süreyle canlı kalabilmektedir ve diş fırçası gibi canlı olmayan nesnelerin ortak kullanılması aracılığı ile de bulaşabilmektedir. Üçüncüsü, bebeklerin aşılanması ile elde edilen koruma onlarca yıl sürmektedir ve sonuç olarak her yaş grubunda oluşabilecek enfeksiyona karşı koruyucu olmaktadır.
Bebeğiniz hiçbir zaman ilaç bağımlısı veya cinsel olarak risk altında olmayacaksa neden hepatit B’ye karşı aşılanmalı?
Hepatit B enfeksiyonu cinsel temas ve ilaç kullanımı dışında pek çok başka yollarla da yayılmaktadır. Hepatit B’nin bulaşması açısından risk taşıyan koşullardan uzak durmak ile bulaşma ihtimali azaltılabilir ancak hiçbir zaman sıfıra indirilemez.
Çocuğunuzun hayatının ileri dönemlerinde tekrar doz hepatit B aşısına ihtiyacı olacak mı?
Şu anda bağışıklık sistemi normal olan kişilere rutin tekrar doz önerilmemektedir. Aşılanan kişilerin kanında bulunan koruyucu antikorların düzeyi zamanla azalmakla birlikte, bağışıklık sisteminin oluşturmuş olduğu “hafıza cevabı” kaldığı için, eğer kişi hepatit B virüsü ile karşılaşırsa, bağışıklık sistemi virüsü hatırlar ve gerekli korumayı sağlar. Uzmanlar hepatit B aşısının uzun dönemde etkinliğini gözlemlemeye devam etmektedir ve eğer tekrar doz hepatit B aşısı uygulanmasının gerektiğini gösteren kanıtlara rastlanırsa tekrar doz önerisinde bulunurlar.
Daha önce hepatit B enfeksiyonu geçirip geçirmediğimi ve bağışık olup olmadığımı anlamak için hepatit B aşılaması öncesinde test yaptırmalı mıyım?
Bebekler ve çocukların aşılanmasından önce kan testi yapılması önerilmemektedir. Birden fazla cinsel partneri olanlar, ilaç bağımlıları, kronik hepatit B enfeksiyonu olan kişilerle aynı evde yaşayanlar ve hepatit B’nin yoğun görüldüğü ülkelerde yaşayan kişiler gibi hepatit B hastalığının bulaşması açısından yüksek risk altında olan kişiler için hepatit B aşısı uygulanmadan önce test uygulanması dikkate alınmalıdır. Eğer kişi hepatit B virüsü ile enfekte olmuşsa veya bağışıklık kazanmışsa aşı olmak ne yarar sağlar, ne de zarar verir. Yüksek risk altındaki kişilerin test yaptırmasının esas nedeni bu kişilerin hepatit B enfeksiyonunu alıp almadığını anlamaktır. Eğer bu kişiler enfeksiyonunu aldılarsa kronik hepatit B enfeksiyonunun tıbbi açıdan takibi için konunun uzmanı bir hekime danışmaları gerekmektedir.
Hepatit B aşısının tüm dozlarını yaptırdıktan sonra bağışıklık gelişip gelişmediği test edilmeli midir?
Bebekler, çocuklar, gençler ve erişkinlerin çoğu için hepatit B aşılarının sonrasında rutin test yaptırıp kontrol etmeleri gerekmemektedir. Test yaptırıp kontrol etmesi gereken gruplar: Hepatit B taşıyıcı annelerden doğan bebekler, diyaliz hastaları ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler, kanla sürekli temas eden sağlık çalışanları ve kronik hepatit B enfeksiyonu olan kişilerin eşleri.
Eğer bir kişi hepatit B aşılarının ilk iki dozunu yaptırıp, üçüncü dozunu unuttuysa ne yapmalıdır? Hepatit B aşısı dozlarına yeniden mi başlamak gerekir?
Hayır. Aşıların önerilen sürelerden daha uzun zaman geçmesi durumunda aşılama serisine baştan başlamaya gerek yoktur.
Kimler hepatit B aşısı olmamalıdır?
İlk doz hepatit B aşısına karşı ciddi alerjik reaksiyon geliştiren kişiler diğer doz aşıları olmamalıdır. Orta veya ağır ciddiyette hastalık geçirmekte olan kişiler ise hastalıkları düzelene kadar aşılarını ertelemelidirler.
Hamileyken hepatit B aşısı olabilir miyim?
Evet.
Kaynak:Yazarkafe
Dr. Tamer Pehlivan
Dikkat çekici diğer bir nokta ise nasıl bulaştığı tespit edilememesi. Ürkütücü ama gerçek bu. Uzmanlar kesin tedavisi olmayan hepatit B mikrobunun çocukluk çağında bulaşmasının çok daha tehlikeli seyrettiğini ve hepatit B aşısının erken bebeklik döneminde, mümkünse doğumdan itibaren uygulanması gerektiğini önemle vurguluyor…
Hem gelişmiş, hem de gelişmekte olan ülkeler için önemli bir sağlık problemi olan Hepatitler A, B, C, D, E virüsleri ile oluşturulmaktadır. İsimlendirmede her ne kadar tüm tipler “hepatitler” ana başlığı altında toplansa da bu hastalıkların benzer yanları bulunmakla birlikte aslında çok farklı özelliklere sahiptirler. Bulguları genellikle birbirine benzer olduğu için kesin teşhis ancak kan testleri ile yapılabilmektedir. İlk ortak özelliği, ki bu özellik aynı hastalık başlığı altında toplanmalarına neden olmaktadır, hepsinin virüs olması ve yine hepsinin karaciğerde hastalık oluşturmasıdır. Diğer bir ortak özellikleri ise kesin tedavilerinin olmaması ve değişen oranlarda olmak üzere ciddi sonuçlara ve hatta ölümlere neden olabilmeleridir. Hepatit B; hepatit B virüsü (HBV) ile meydana getirilen bir hastalıktır. Hepatit B virüsü vücut dışında en az 7 gün boyunca canlılığını devam ettirir ve görüntüde kan olmasa bile virüs bulaştığı nesnelerin üzerinde canlılığını sürdürür. Bulaşma riski, HIV virüsünden 50-100 kat daha fazladır ve nasıl bulaştığı tespit edilememekte birlikte önleyebilmek de kesin olarak mümkün değil. Hepatit B virüsünün bulaştığı hastaların büyük kısmının risk grubunda olmamaları, bulaşma yolunun tespit edilememesi bu hastalıkların bulaşma yollarının geniş olduğu ve bulaşmasını tam olarak engellemenin mümkün olmadığının bir göstergesidir. Bulaşmanın önlenmesi için şanslı olduğumuz noktalardan birisi de, Hepatit B’ye karşı son derece etkin bir korunma yöntemi olan “aşı”sının olmasıdır.
Hepatit B geçiren erişkinlerin en az yüzde 50’sinde belirti görülmez. Hepatit B geçiren 5 yaşın altındaki çocuklar nadiren belirti gösterirler. Hepatit geçirmekte olan kişilerde bulantı, iştahsızlık, yorgunluk, kas, eklem veya mide ağrısı, ateş, ishal veya kusma, başağrısı, koyu renk idrar, açık renkli dışkı ve ciltte ve gözlerin beyaz kısmında sarımsı renk görülebilir. Hepatit B çok ciddi bir hastalıktır. Akut hepatit bulguları olan bir kişi genellikle oldukça hasta hisseder ve hastaneye yatırılması gerekebilir. Her yıl yaklaşık 200-300 Amerikalı ağır hepatit B hastalığı nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Erişkinlerin yüzde 90-95’i hastalıktan sonra iyileşirler ancak yorgunluk ve genel durumun zayıflığı aylarca devam edebilir. Ek olarak hepatit B ile enfekte olan küçük bebeklerin yüzde 90’ı, çocukların yüzde 30-60’ı ve erişkinlerin yüzde 5’i hepatit B enfeksiyonunu yenemez ve virüsü vücutlarından uzaklaştıramazlar. Bu kişilerde hepatit B enfeksiyonu kronik olarak devam eder ve taşıyıcı olarak adlandırılırlar.
Kronik hepatit B enfeksiyonuna sahip olmak ne demektir?
Bu kişiler hastalığı başkalarına bulaştırabilirler ve büyük kısmı kendilerini hasta hissetmedikleri için hepatit B virüsünü aldıklarından ve taşıdıklarından haberleri olmaz. İleride siroz, karaciğer yetmezliği ve karaciğer kanseri gibi hastalıkların gelişmesi açısından da risk altındadırlar.
Kronik Hepatit B enfeksiyonunun komplikasyonları nelerdir?
Kronik hepatit B enfeksiyonu geçirenlerin yaklaşık yüzde15-25’inde sonuçta ciddi karaciğer hastalığı gelişir. Kronik hepatit B hastalığı hepatit B’ye bağlı kronik hastalık, siroz, karaciğer yetmezliği ve karaciğer kanseri gibi hastalıklardan ve ölümlerden sorumludur. Kişiler genç yaşta hepatit B’ye yakalanırlarsa bu tarz bir karaciğer hastalığı genellikle orta yaşa kadar ortaya çıkmaz.
Kronik hepatit B enfeksiyonu dünyada ne kadar ciddi bir problemdir?
Amerika’da her yıl hepatit B’ye bağlı oluşan siroz nedeniyle 3000-4000 kişi, hepatit B’ye bağlı olarak oluşan karaciğer kanserine bağlı olarak ise 1000-1500 kişi hayatını kaybetmektedir. Kronik hepatit B enfeksiyonu sonucunda oluşan hastalıklar tüm dünyada büyük bir problemdir. Tüm dünyada yaklaşık 350 milyon kişi kronik hepatit B hastasıdır ve her yıl bu kişilerin 500.000-750.000’i karaciğer yetmezliği veya karaciğer kanseri nedeniyle hayatını kaybetmektedir.
Hepatit B enfeksiyonunuz olup olmadığını nasıl anlarsınız?
Tanısı kesin olarak sadece kan testi ile konabilir. Kan testi kişinin hepatit B enfeksiyonunun yeni mi yoksa eski mi olduğunu da gösterir. Test eğer kişinin geçmişte enfekte olduğunu (eski bir enfeksiyon) gösteriyorsa, aynı zamanda bu hastalığa karşı koruyucu antikorlar geliştirip geliştirmediğini (hastalığı yenip bağışıklık cevabı oluşturup oluşturmadığını) veya vücutlarında virüsü hala taşıyıp taşımadıklarını ve kronik enfeksiyonları olup olmadığını gösterir.
Hepatit B’nin tedavisi var mıdır?
Akut hepatit B hastalığının tedavisi yoktur. Kronik hepatit B enfeksiyonunda kullanılabilen ve faydalı olabilen üç tedavi yöntemi (interferon, lamivudine, ve adefovir) vardır. Ancak bu tedavi yöntemleri herkese uygulanamamaktadır.
Hepatit B geçiren bir kişi ne kadar süreyle hastalığı bulaştırabilir?
Akut veya kronik hepatit B geçirmekte olan bir kişi kanında hepatit B virüsü bulunduğu sürece hastalığı bulaştırabilir. Bir kişinin kanında virüs bulunup bulunmadığı ise sadece kan testi ile anlaşılabilir. Hepatit B virüsünü taşıdıklarını bilen kişiler virüsü başkalarına bulaştırmamak için çok dikkatli olmalıdırlar. Bu kişilerin aileleri, aynı evde yaşayan kişiler ve cinsel partnerleri mutlaka hepatit B’ye karşı aşılanmalıdırlar. Hepatit B virüsünü taşıyan kişiler kan vermemeli, diş fırçası, jilet ve diğer kişisel bakım ürünlerini başkaları ile paylaşmamalıdırlar. Hepatit B virüsünü vücutlarında taşıyan anneler ve diğer kişiler bebeklere ağızlarında çiğnedikleri yiyecekleri vermemelidirler. Hepatit B hapşırma, sarılma, öksürme, yiyecek ve su, çatal, bıçak, tabak veya bardak vs paylaşımı ile bulaşmaz. Kronik hepatit B enfeksiyonu olan kişiler işten, okuldan, kreşten uzak kalmak zorunda değildirler.
Hepatit B virüsü ile karşılaşırsanız ne yapmalısınız?
Hemen doktorunuza ulaşınız. Eğer hepatit B aşısı yaptırmamış bir kişi hepatit B virüsünü taşıyan bir kişinin kan veya diğer vücut sıvıları ile temas ederse, en kısa zamanda hepatit B aşısının ilk dozunu ve hepatit B immünglobulini (hepatit B virüsüne karşı koruyucu antikorlar içeren kan ürünü) almalıdır. Bu ilk uygulamayı takiben diğer hepatit B aşısı dozlarını da tamamlamalıdır.
Hepatit B birden fazla kez geçirilebilir mi?
Hayır. Eğer akut hepatit B enfeksiyonu geçirdiyseniz ve kanınızda hepatit B virüsüne karşı koruyucu antikorlar oluştuysa bu sizin hastalığa karşı bağışıklık kazanmış olduğunuzu gösterir ve tekrar hepatit B enfeksiyonu geçirmenizi engeller.
Hepatit B’nin hepatit A ve C’den farkı nedir?
Hepatit A, B ve C hastalıklarının üçü de karaciğere saldıran ve hasar veren virüsler tarafından meydana gelmektedir. Hepatit A hastalığı geçiren kişilerin dışkısı ile yaydığı hepatit A virüsünün bulaştığı yiyecek ve içeceklerin ağız yoluyla alınması ile bulaşır. Daha az sıklıkla olmak üzere hasta olan kişi ile yakın temas (cinsel ilişki, aynı evde yaşamak) ile de bulaşabilmektedir. Hepatit C, hepatit B’nin bulaşma sekline benzer yollarla (kan ve vücut sıvıları yoluyla) yayılır. Hepatit A kronikleşmezken, hepatit C hayat boyu sürebilecek karaciğer problemine yol açar. Hepatit A ve B için aşı olmasına rağmen hepatit C için yoktur. Bu hastalıklardan birisini geçirmiş olmak diğer ikisine karşı korunma sağlamaz.
HEPATİT B AŞISI
Hepatit B aşısı ne tip bir aşıdır?
Hepatit B aşısı inaktive (ölü) bir aşıdır. Hepatit B aşısı erişkinlerde deltoid kasına (kolun omuz kısmına), çocuklarda ise bacağın uyluk kısmına kas içine uygulanır.
Kimler hepatit B aşısı olmalıdır?
Hepatit B aşısının ilk dozuna bebek doğduğunda başlamak üzere toplam üç doz olarak uygulanması önerilmektedir. Hepatit B aşısı olmamış daha büyük tüm çocuklar en kısa zaman içinde üç doz hepatit B aşılarını tamamlamalıdırlar. Erişkinler için gereken hepatit B aşı dozu çocuklardaki gibi üç dozdur.
Hepatit B enfeksiyonu bulaşma riski taşıyan erişkinler kimlerdir?
• Sağlık personeli ve kan ve kan ürünleri ile sürekli temas eden kişiler
• Birden fazla sayıda cinsel partneri olanlar
• Son zamanlarda cinsel yolla bulaşan bir hastalığı olan kişiler
• İlaç bağımlıları
• Uzun süreli bakım ünitelerinde kalanlar
• Hemodiyaliz hastaları ve erken dönem böbrek yetmezliği olan kişiler
• Kan ürünü alması gereken kişiler (örneğin hemofili)
• Kronik hepatit B hastalarının eşleri ve bu kişilerle aynı evi paylaşanlar
Hepatit B’nin orta veya yüksek düzeyde görüldüğü ülkelere yolculuk yapan kişiler
Hepatit B aşısı ne kadar güvenilirdir?
Hepatit B aşısı çok güvenilir bir aşıdır. Tüm dünyada bir milyardan fazla doz hepatit B aşısı uygulanmıştır. Hepatit B aşısı olan çocukların çok büyük bir kısmında hiçbir yan etki görülmez. Ciddi reaksiyonlar nadirdir.
Hepatit B aşısına bağlı olarak bildirilen yan etkiler nelerdir?
Hepatit B aşısına karşı yan etki gelişen çocukların çoğunluğunda aşı yerinde ağrı gibi (yüzde 3-9) veya düşük derecede ateş gibi hafif yan etkiler gelişmiştir. Erişkinlerde bu tarz hafif reaksiyonların görülme ihtimali hafifçe daha fazladır. Hepatit B enfeksiyonuna karşı ciddi alerjik reaksiyon gelişmesi nadirdir.
Hepatit B aşısı ne kadar etkindir?
Uygun bir şekilde uygulanmış hepatit B aşısından sonra sağlıklı erişkinlerin en az yüzde 90’ında ve bebekler, çocuklar ve gençlerin yüzde 95’inden fazlasında koruyucu antikorlar gelişir ve hepatit B enfeksiyonuna karşı bağışıklık kazanırlar.
Hepatit B aşısının belki de yıllar boyunca hepatit B ile karşılaşmayacak olan bebeklere uygulanması neden önerilmektedir?
Hepatit B aşısının tüm bebeklere uygulanmasının önerilmesinin üç ana temeli vardır. Birincisi, bebekler ve küçük çocuklar eğer hepatit B virüsü ile karşılaşırlarsa enfeksiyonunun kronikleşme (uzun süreli devam etmesi) ihtimali çok yüksektir, buna bağlı ciddi sonuçların çoğu (örneğin karaciğer kanseri ve siroz gibi) kronik hepatit B enfeksiyonu geçiren kişilerde ortaya çıkmaktadır ve bu kişilerin hepatit B’yi diğer insanlara bulaştırma ihtimali daha fazladır.
İkincisi, erken dönemde enfeksiyon görülebilmesidir. Hepatit B aşısı bebeklerde rutin olarak uygulanmaya başlamadan önce her yıl Amerika’da 10 yaşın altında yaklaşık 16.000 çocuk hepatit B enfeksiyonuna yakalanmaktaydı. Bu enfeksiyonların çoğunluğu annelerinde hepatit B enfeksiyonu olmayan bebeklerdir. Erken çocukluk döneminde hepatit B enfeksiyonu genellikle aynı evde hepatit B enfeksiyonunu taşıyıcı olarak bulunduran bir bireyin varlığında gerçekleşir ancak kreşler ve okullarda da bulaş olduğu tespit edilmiştir. Çocuklar arasında hepatit B enfeksiyonu bulaşıcı için en muhtemel yollar, hepatit B enfeksiyonuna sahip bir çocuğun ısırması ile olduğu gibi cilt bütünlüğünün bozulması, yine bu çocuğun vücut sıvılarının, sağlam çocukların mukozaları ile (örneğin göz, ağız gibi) veya sıyrık kesik gibi cilt bütünlüğünün bozulmuş olduğu bölgelerle teması ile olabilmektedir. Hepatit B virüsü vücut dışında en az bir hafta süreyle canlı kalabilmektedir ve diş fırçası gibi canlı olmayan nesnelerin ortak kullanılması aracılığı ile de bulaşabilmektedir. Üçüncüsü, bebeklerin aşılanması ile elde edilen koruma onlarca yıl sürmektedir ve sonuç olarak her yaş grubunda oluşabilecek enfeksiyona karşı koruyucu olmaktadır.
Bebeğiniz hiçbir zaman ilaç bağımlısı veya cinsel olarak risk altında olmayacaksa neden hepatit B’ye karşı aşılanmalı?
Hepatit B enfeksiyonu cinsel temas ve ilaç kullanımı dışında pek çok başka yollarla da yayılmaktadır. Hepatit B’nin bulaşması açısından risk taşıyan koşullardan uzak durmak ile bulaşma ihtimali azaltılabilir ancak hiçbir zaman sıfıra indirilemez.
Çocuğunuzun hayatının ileri dönemlerinde tekrar doz hepatit B aşısına ihtiyacı olacak mı?
Şu anda bağışıklık sistemi normal olan kişilere rutin tekrar doz önerilmemektedir. Aşılanan kişilerin kanında bulunan koruyucu antikorların düzeyi zamanla azalmakla birlikte, bağışıklık sisteminin oluşturmuş olduğu “hafıza cevabı” kaldığı için, eğer kişi hepatit B virüsü ile karşılaşırsa, bağışıklık sistemi virüsü hatırlar ve gerekli korumayı sağlar. Uzmanlar hepatit B aşısının uzun dönemde etkinliğini gözlemlemeye devam etmektedir ve eğer tekrar doz hepatit B aşısı uygulanmasının gerektiğini gösteren kanıtlara rastlanırsa tekrar doz önerisinde bulunurlar.
Daha önce hepatit B enfeksiyonu geçirip geçirmediğimi ve bağışık olup olmadığımı anlamak için hepatit B aşılaması öncesinde test yaptırmalı mıyım?
Bebekler ve çocukların aşılanmasından önce kan testi yapılması önerilmemektedir. Birden fazla cinsel partneri olanlar, ilaç bağımlıları, kronik hepatit B enfeksiyonu olan kişilerle aynı evde yaşayanlar ve hepatit B’nin yoğun görüldüğü ülkelerde yaşayan kişiler gibi hepatit B hastalığının bulaşması açısından yüksek risk altında olan kişiler için hepatit B aşısı uygulanmadan önce test uygulanması dikkate alınmalıdır. Eğer kişi hepatit B virüsü ile enfekte olmuşsa veya bağışıklık kazanmışsa aşı olmak ne yarar sağlar, ne de zarar verir. Yüksek risk altındaki kişilerin test yaptırmasının esas nedeni bu kişilerin hepatit B enfeksiyonunu alıp almadığını anlamaktır. Eğer bu kişiler enfeksiyonunu aldılarsa kronik hepatit B enfeksiyonunun tıbbi açıdan takibi için konunun uzmanı bir hekime danışmaları gerekmektedir.
Hepatit B aşısının tüm dozlarını yaptırdıktan sonra bağışıklık gelişip gelişmediği test edilmeli midir?
Bebekler, çocuklar, gençler ve erişkinlerin çoğu için hepatit B aşılarının sonrasında rutin test yaptırıp kontrol etmeleri gerekmemektedir. Test yaptırıp kontrol etmesi gereken gruplar: Hepatit B taşıyıcı annelerden doğan bebekler, diyaliz hastaları ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler, kanla sürekli temas eden sağlık çalışanları ve kronik hepatit B enfeksiyonu olan kişilerin eşleri.
Eğer bir kişi hepatit B aşılarının ilk iki dozunu yaptırıp, üçüncü dozunu unuttuysa ne yapmalıdır? Hepatit B aşısı dozlarına yeniden mi başlamak gerekir?
Hayır. Aşıların önerilen sürelerden daha uzun zaman geçmesi durumunda aşılama serisine baştan başlamaya gerek yoktur.
Kimler hepatit B aşısı olmamalıdır?
İlk doz hepatit B aşısına karşı ciddi alerjik reaksiyon geliştiren kişiler diğer doz aşıları olmamalıdır. Orta veya ağır ciddiyette hastalık geçirmekte olan kişiler ise hastalıkları düzelene kadar aşılarını ertelemelidirler.
Hamileyken hepatit B aşısı olabilir miyim?
Evet.
Kaynak:Yazarkafe
