- Konu Sahibi ProfDrBulentTiras
Gebelik boyunca yapacağınız sağlıklı seçimler yalnızca sizin için fayda sağlamayacak, aynı zamanda gelişmekte olan bebeğiniz için de faydalı olacaktır. Kolesterol yüksekliği gibi bazı sorunlar hamile olmayan kadınlarda çeşitli ilaçlarla tedavi edilebilmekle birlikte gebelikte kolesterolü kontrol altına almak daha zor olmaktadır.
Kolesterol seviyeleri gebelikte belli noktalarda gelişmekte olan fetüsün gerekli nesini alabilmesi için doğal olarak yükselmektedir. Gebelik öncesi kolesterol seviyeleri normal olan kadınlarda dahi bu durum görülebilmektedir. Ancak kolesterol seviyeleri normalde de yüksek olan kadınlarda gebelikte bu seviyeler daha da artabilmektedir.
Gebelikte kolesterol yüksekliği riski bulunsa da kolesterolünüzü kontrol altına almak ve kendi sağlığınızı ve bebeğinizin sağılığını korumak için yapabileceğiniz bazı şeyler bulunmaktadır.
Kolesterol, vücut dokularının çoğunda bulunan önemli bir bileşendir. Ancak yüksek seviyelerde olduğunda kalp ve vücudun atardamar duvarlarında plaklar oluşturarak kalp krizi ya da felç riskinin artmasına neden olur.
Kolesterol seviyelerinizi test ettirmek istediğinizde toplam kolesterol seviyenizi öğrenirsiniz. Toplam kolesterol seviyesini HDL, LDL ve trigliserit olmak üzere ayırmak gerekir.
Yüksek yoğunluklu lipoprotein ya da HDL, “iyi” kolesterol olarak da bilinmektedir. Düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) ise “kötü” kolesterol olarak bilinmekte ve kalp krizi riskinin artmasına neden olabilmektedir. Trigliseritler ise kanda bulunan bir tür yağdır ve enerji yapımında kullanılır.
Kalp hastalığı ile diyabet gibi metabolik sorunlar yaşama riskinizi arttırabilecek kolesterol seviyeleri şu şekildedir:
Gebelikte kolesterolünüzün yükselmesi normaldir. Kolesterol seviyeleri ikinci ve üçüncü trimesterlerde normalden yüzde 25 ila yüzde 50 daha yüksek olabilir.
Kolesterol, östrojen ve progesteron gibi steroid hormonlarının üretimi ve işlevi için gereklidir. Bu cinsiyet hormonları gebeliğin sağlıklı ve başarılı bir şekilde geçmesi bakımından önemlidir.
Kolesterol, bebeğin anne karnında düzgün bir şekilde gelişmesi bakımından da önemlidir. Bebeğin beyin, uzuv ve hücre gelişimi bakımından önemli olan kolesterol anne sütünde de bulunmaktadır.
Kolesterol seviyelerinizin normalden yüksek olduğunu gösteren belirtiler dışa pek yansımamaktadır. Kolesterolünüzün yüksek olsa dahi kendinizi normal kolesterol seviyelerine sahip olduğunuz zamanlarla aynı hissedebilirsiniz.
Yüksek kolesterol genelde belirtiye neden olmamakla birlikte uzun süreli yüksek kolesterole sahip olmanız durumunda atardamar duvarlarınızda kolesterol ve yağ birikebilir ve bu da kalp krizi ve felç gibi ciddi sorunlar yaşama riskinizin artmasına neden olabilir.
Gebelikte kolesterolde yükselme olması normaldir. Ancak doğumdan önce ya da doğumdan sonra yüksek kolesterol sorununuz varsa bu durumda atardamarlarınızda plak oluşumu meydana gelebilir ve bu plaklar zamanla atardamarlarınızı daraltabilir.
Atardamarların daralması ciddi bir durumdur ve kan akışının sınırlanmasına neden olabilir. Ayrıca tehlike arz eden kan pıhtıları oluşma riskinin de artmasına yol açabilir. Bu durumda görülebilecek diğer komplikasyonlar şu şekildedir:
Gebelikte kolesterol yüksekliğinin yanı sıra kolesterol düşüklüğü de sorun olabilmektedir. 1 g/mL’nin altındaki kolesterol seviyeleri erken doğum gibi komplikasyonlara yol açabilmektedir. Kolesterol gebelikte bebeğin gelişimi için önemli olduğu için yetersiz seviyelerdeki kolesterol, fetüsün gelişimini etkileyebilir ve düşük doğum ağırlığı gibi sorunlara yol açabilir.
Gebelikte yüksek kolesterol seviyeleri gebeliğin başarılı bir şekilde ilerlemesi için önemli olmakla birlikte doğumdan birkaç ay sonra kolesterol seviyeleri düşmektedir. Ancak gebelik öncesi kolesterol sorunlarınız varsa doktorunuzla bu konuyla ilgili olarak konuşmanız önemlidir.
Gebelikte kolesterolde meydana gelen doğal artış nedeniyle genelde endişelenmek gerekmez. Doğum sonrası kolesterol seviyelerinin 4-6 hafta içinde normale dönmesi gerekir. Kalp hastalıkları ve felç riskinin artmasına neden olan kolesterol, kronik olarak yüksek olan kolesterol olmaktadır.
Gebelik öncesi süreçte kolesterol yüksekliği sorununa sahipseniz, gebelik sırasında doktorunuzla bu konuyu konuşmanız gerekir. Gebelik sırasında bazı kolesterol ilaçlarının kullanımı uygun olmayabileceği için doktorunuz ilaç değişiklikleri önerebilir ya da kolesterolünüzü kontrol altına almanız için yapabileceğiniz başka şeyler tavsiye edebilir.
Gebelikte kolesterol seviyelerinizi kontrol altına almak için yapabileceğiniz şeyler arasında şunlar bulunmaktadır:
Kalp-damar hastalıkları bakımından ciddi bir risk bulunmadığı müddetçe genelde gebelikte kolesterol tedavisi gerekmemektedir. Çünkü normalde kullanılan kolesterol ilaçlarının gebelikte kullanımı güvenli olmayabilmektedir.
Gebelikte yüksek kolesterol seviyeleri için tedavi yerine genelde yaşam tarzında düzeltmeler önerilmektedir. Bunlar arasında meyve, sebze ve lif bakımından zengin, doymuş yağların az olduğu bir beslenme düzeni ile doktorunuzun onayladığı şekilde egzersiz yapmak gibi şeyler yer almaktadır.
Kolesterol seviyeleri gebelikte belli noktalarda gelişmekte olan fetüsün gerekli nesini alabilmesi için doğal olarak yükselmektedir. Gebelik öncesi kolesterol seviyeleri normal olan kadınlarda dahi bu durum görülebilmektedir. Ancak kolesterol seviyeleri normalde de yüksek olan kadınlarda gebelikte bu seviyeler daha da artabilmektedir.
Gebelikte kolesterol yüksekliği riski bulunsa da kolesterolünüzü kontrol altına almak ve kendi sağlığınızı ve bebeğinizin sağılığını korumak için yapabileceğiniz bazı şeyler bulunmaktadır.
Gebelikte Kolesterol
Kolesterol, vücut dokularının çoğunda bulunan önemli bir bileşendir. Ancak yüksek seviyelerde olduğunda kalp ve vücudun atardamar duvarlarında plaklar oluşturarak kalp krizi ya da felç riskinin artmasına neden olur.
Kolesterol seviyelerinizi test ettirmek istediğinizde toplam kolesterol seviyenizi öğrenirsiniz. Toplam kolesterol seviyesini HDL, LDL ve trigliserit olmak üzere ayırmak gerekir.
Yüksek yoğunluklu lipoprotein ya da HDL, “iyi” kolesterol olarak da bilinmektedir. Düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) ise “kötü” kolesterol olarak bilinmekte ve kalp krizi riskinin artmasına neden olabilmektedir. Trigliseritler ise kanda bulunan bir tür yağdır ve enerji yapımında kullanılır.
Kalp hastalığı ile diyabet gibi metabolik sorunlar yaşama riskinizi arttırabilecek kolesterol seviyeleri şu şekildedir:
- LDL: desilitre başına 160 miligramdan fazla (mg/dL)
- HDL: 40 mg/dL’den az
- Toplam kolesterol: 200 mg/dL’den fazla
- Trigliseritler: 150 mg/dL’den fazla
Hamilelikte Kolesterol Neden Yükselir?
Gebelikte kolesterolünüzün yükselmesi normaldir. Kolesterol seviyeleri ikinci ve üçüncü trimesterlerde normalden yüzde 25 ila yüzde 50 daha yüksek olabilir.
Kolesterol, östrojen ve progesteron gibi steroid hormonlarının üretimi ve işlevi için gereklidir. Bu cinsiyet hormonları gebeliğin sağlıklı ve başarılı bir şekilde geçmesi bakımından önemlidir.
Kolesterol, bebeğin anne karnında düzgün bir şekilde gelişmesi bakımından da önemlidir. Bebeğin beyin, uzuv ve hücre gelişimi bakımından önemli olan kolesterol anne sütünde de bulunmaktadır.
Gebelikte Kolesterol Yüksekliği Belirtileri
Kolesterol seviyelerinizin normalden yüksek olduğunu gösteren belirtiler dışa pek yansımamaktadır. Kolesterolünüzün yüksek olsa dahi kendinizi normal kolesterol seviyelerine sahip olduğunuz zamanlarla aynı hissedebilirsiniz.
Yüksek kolesterol genelde belirtiye neden olmamakla birlikte uzun süreli yüksek kolesterole sahip olmanız durumunda atardamar duvarlarınızda kolesterol ve yağ birikebilir ve bu da kalp krizi ve felç gibi ciddi sorunlar yaşama riskinizin artmasına neden olabilir.
Kolesterol Yüksekliği Komplikasyonları
Gebelikte kolesterolde yükselme olması normaldir. Ancak doğumdan önce ya da doğumdan sonra yüksek kolesterol sorununuz varsa bu durumda atardamarlarınızda plak oluşumu meydana gelebilir ve bu plaklar zamanla atardamarlarınızı daraltabilir.
Atardamarların daralması ciddi bir durumdur ve kan akışının sınırlanmasına neden olabilir. Ayrıca tehlike arz eden kan pıhtıları oluşma riskinin de artmasına yol açabilir. Bu durumda görülebilecek diğer komplikasyonlar şu şekildedir:
- Felç
- Kalp krizi
- Anjina (göğüs ağrısı)
- Yüksek tansiyon
- Periferik damar hastalığı
- Kronik böbrek hastalığı
Gebelikte Kolesterol Düşüklüğü
Gebelikte kolesterol yüksekliğinin yanı sıra kolesterol düşüklüğü de sorun olabilmektedir. 1 g/mL’nin altındaki kolesterol seviyeleri erken doğum gibi komplikasyonlara yol açabilmektedir. Kolesterol gebelikte bebeğin gelişimi için önemli olduğu için yetersiz seviyelerdeki kolesterol, fetüsün gelişimini etkileyebilir ve düşük doğum ağırlığı gibi sorunlara yol açabilir.
Gebelikte yüksek kolesterol seviyeleri gebeliğin başarılı bir şekilde ilerlemesi için önemli olmakla birlikte doğumdan birkaç ay sonra kolesterol seviyeleri düşmektedir. Ancak gebelik öncesi kolesterol sorunlarınız varsa doktorunuzla bu konuyla ilgili olarak konuşmanız önemlidir.
Ne Zaman Doktora Gitmek Gerekir?
Gebelikte kolesterolde meydana gelen doğal artış nedeniyle genelde endişelenmek gerekmez. Doğum sonrası kolesterol seviyelerinin 4-6 hafta içinde normale dönmesi gerekir. Kalp hastalıkları ve felç riskinin artmasına neden olan kolesterol, kronik olarak yüksek olan kolesterol olmaktadır.
Gebelik öncesi süreçte kolesterol yüksekliği sorununa sahipseniz, gebelik sırasında doktorunuzla bu konuyu konuşmanız gerekir. Gebelik sırasında bazı kolesterol ilaçlarının kullanımı uygun olmayabileceği için doktorunuz ilaç değişiklikleri önerebilir ya da kolesterolünüzü kontrol altına almanız için yapabileceğiniz başka şeyler tavsiye edebilir.
Gebelikte kolesterol seviyelerinizi kontrol altına almak için yapabileceğiniz şeyler arasında şunlar bulunmaktadır:
- Fiziksel aktiviteyi arttırmak
- Daha fazla lif tüketmek
- Kuruyemiş ve avokado gibi yiyeceklerden sağlıklı yağlar almak
- Kızartmaları ve doymuş yağ ile şeker bakımından yüksek yiyecekleri kısıtlamak
- Beslenme düzeninize omega-3 yağ asitleri bakımından yüksek yiyecekler ya da takviyeler eklemek
Sonuç Olarak
Kalp-damar hastalıkları bakımından ciddi bir risk bulunmadığı müddetçe genelde gebelikte kolesterol tedavisi gerekmemektedir. Çünkü normalde kullanılan kolesterol ilaçlarının gebelikte kullanımı güvenli olmayabilmektedir.
Gebelikte yüksek kolesterol seviyeleri için tedavi yerine genelde yaşam tarzında düzeltmeler önerilmektedir. Bunlar arasında meyve, sebze ve lif bakımından zengin, doymuş yağların az olduğu bir beslenme düzeni ile doktorunuzun onayladığı şekilde egzersiz yapmak gibi şeyler yer almaktadır.
