Hıdırellez günü, Gregoryen takvimi (Miladi takvimi) ne göre 6 Mayıs, eskiden kullanılan Rumi takvim olarak da bilinen Jülyen takvimine göre 23 Nisan günü olmaktadır. 6 Mayıs’tan başlayıp 4 Kasım’a kadar olan süre Hızır Günleri adıyla yaz mevsimini, 8 Kasım’dan 5 Mayıs’a kadar olan süre ise Kasım Günleri adıyla kış mevsimini oluşturmaktadır. Bu yüzden 5 Mayıs günü gecesi kış mevsiminin bitip sıcak yaz günlerinin başladığı anlamına gelmektedir. Hıdırellez'in UNESCO'nun 'İnsanlığın Somut Olmayan Kültür Mirası Listesi'ne alınması amacıyla 2010 yılında çalışmalar başlatılmıştır.
Türkiye'de Hıdrellez Bayramı 6 Mayıs (5 Mayıs Gecesi) tarihinde kutlanır. Bugün Hıristiyanlarca da baharın ve doğanın uyanmasının ilk günü olarak kabul edilir; bu günü Ortodokslar Aya Yorgi, Katolikler St.Georges Günü olarak kutlamaktadırlar.
KUR'AN'DA HIDIRELLEZ'İN YERİ VE ÖNEMİ:
Kur'an'da Kehf suresi'nde Musa ve bir gencin kıssası anlatılmaktadır. Kehf Suresi'de dahil olmak üzere hiçbir yerde Hızır ismi geçmemektedir ancak çeşitli hadislerde bu şekilde anılmaktadır. Olayın yaşandığı yer için "iki denizin birleştiği yer" denilmektedir. Uzun bir yolculuk yapan Musa ile yanındaki gencin beraberlerinde, yemek için getirdikleri balığın kaçması ile başlayan olay sonrasında, 65. ayette Derken kullarımızdan bir kul buldular ki, biz ona katımızdan bir rahmet vermiş, kendisine tarafımızdan bir ilim öğretmiştik. denilerek Hızır olarak atfedilenden bahsedilir.
HIDIRELLEZ DUASI
Bazı inançlara göre dileklerin kabul olması için Hıdırellez duasının okunması gerekir. Bu dilekler gül ağacına asıldıktan sonra yapılır. Hıdırellez dilek duası şöyledir; Bin bir adım bir adım /Allah bir adım adım / Kerim kerem Allah /Başımda bir duman var yardım eyle ya Allah / La ilaha illallah muhammeden resullullah yetiş imdadıma hızır ile Allah birsin sen kulla mişersin biz gibi kulların yardımcısı sensin hızır deryada erdim murada amin.
Hıdırellez dileklerini gül ağacının dalına bağlarken:
"Allahümme Rabbühü Ya Halkalhalas Muhammedin Resulullah Yetiş imdadıma Ya HIZIR YA İLYAS" duası okunur. 40 defa okunan bu duanın 39'u 5 Mayıs günü, kalan 1 dua ise 6 mayıs günü okunarak 40'a tamamlanıyor.
HIDIRELLEZ GECESİ NE YAPILIR?
Hıdrellez gecesi Hızır'ın uğradığı yerlere ve dokunduğu şeylere feyiz ve bereket vereceği inancıyla çeşitli uygulamalar yapılır.
Yiyecek kaplarının, ambarların ve para keselerinin ağızları açık bırakılır. Bazı kimseler de ateş yakıp, dilek dilerler. Ondan sonra yaktıkları ateşin üstünden atlarlar.
Hıdırellez günü, erkenden kalkılıp kapılar açılır. Genç kızlar için hazırlanan sandıklar açılır. Açılır ki eve bereket dolsun, genç kızımız da iyi bir evlilik yapsın.
Hıdırellez günü, bazıları sabah gün doğarken kırlara, bağlara, bahçelere çıkıp buralarda Hızır’ın ayak izlerine basarak bolluğa ulaşmayı düşler.
Hıdırellez günü, doğa ve insan sevgisi çok önemlidir çünkü Hızır ve İlyas, insanları, doğayı, iyiliği ve cömertliği seven, bereketin simgesi olan, kutsallıklarına inanılan dinsel varlıklardır.
5 Mayıs günü kırlardan 41 çeşit ot ve küçük temiz taşlar toplanır. Toplanan otlar bir suya konur ve o suyla Hıdrellez sabahı yüz yıkanır. Bu suyun yüze iyi geldiği söylenir.
Hıdrellez sabahı kahvaltıda yumurta kaynatılır. Bu yumurtalar çocuklara yedirilir. Hıdrellez yumurtasının güç vereceği düşünülür.
Kuru baklagiller bir torba içinde bahçedeki ağaçlara asılır.
Hıdrellez Günü çevredeki açlar doyurulur, yemekler paylaşılır. Paylaşmanın sonraki dönemlerde bolluk ve bereket getireceğine inanılır.
5 Mayıs gecesi dilekler bir kağıda çizilir ve gül ağacının altına konulur.
HIDIRELLEZ BAYRAMINDA NEDEN ATEŞTEN ATLANIR?
Hıdırellez günü ateş yakıp üzerinden atlamak bilinen en yaygın gelenekler arasındaki yerini almaktadır. Hıdırellez gecesinde gerçekleştirilen ateşten atlama geleneği, bu sayede hastalıklardan ya da nazardan korunulacağı inancı çerçevesinde atlanmaktadır. Zaten pek çok kültür tarafından da Hıdırellez'de ateşten atlamak vazgeçilmez ritüeller arasına kazınmıştır.
HIDIRELLEZ NEREDE KUTLANMAKTADIR?
İlk çağlardan beri Mezopotamya, Anadolu, İran, Osmanlı, Balkanlar ve hatta bütün Doğu Akdeniz ülkelerinde bahar ya da yaz mevsiminin gelmesiyle birlikte coşkuyla kutlanan Hıdırellez Bayramı; ağaçlık, yeşillik, su kenarları, yatır yahut türbenin yanı gibi gibi mekanlar tercih edilerek kutlanmaktadır.
