Nasıl Anne Babasınız?
Birinci yaştan itibaren çocuk yetiştirme işi çok daha zor ve komplike bir hale geliyor. Artık çocuğun bakımının yanı sıra eğitimi, disiplini, kurallar ve sınırlar da, çocuğun karakterinin şekillenmesinde önemli rol oynuyor. İşte bu noktada ebeveynlik tarzınız büyük önem taşıyor. Elele Çocuk ve Aile Psikolojik Danışmanlık Gelişim ve Eğitim Merkezi Psikoloğu Bihter Mutlu Gencer ebeveynlik tarzlarını ve bunların çocuk üzerindeki etkilerini sıraladı:
1. OTORİTER EBEVEYNLER
Bu grup içinde yer alan anne-babalar, ebeveyn merkezli ve kurallıdırlar. Kurallara uyulması her şeyden daha fazla önemlidir. Sınırlar fazla kalın çizilmiştir ve anne-babalar eğer bu limitleri koymazlarsa çocuğun kötü olacağını düşünürler. Mükemmeliyetçidirler. Çocuğu sürekli eleştirirler, emirler verirler. Öte yandan bu anne babalar her şeyden önce kuralların uygulanmasına odaklandıkları için, çocuğa yeterince sevgi veremezler. Çocuklarda kişiliklerine ve seçimlerine saygı duyulmaması nedeniyle, zaman içinde öfke ve intikam duyguları birikmeye başlar. Özellikle ergenlik dönemine geldiklerinde başkaldırı çok fazla görülür.
2. HOŞGÖRÜLÜ EBEVEYNLER
Bu gruptaki anne-babalar çocuk merkezlidir. Çocuğun sevilmesi ve kendisini değerli hatta biricik hissetmesi her şeyden daha önemlidir. Bu tarzın kullanılmasında en büyük problem ise kuralların bulunmamasıdır. Anne-babalar hiçbir kural koymak istemezler. Çocuk anne-baba üzerinde yanlış bir otorite geliştirmeye başlar. Büyüdükçe istekler de büyür. Anne-baba bir süre sonra kendisini çocuğun kölesi gibi hissettiğinde ise doğal olarak öfke gelişir. Evdeki kuralsızlık ev dışında da çocuğun başına dert olur. Arkadaşlık ilişkileri gelişemez ve ömrü boyunca yalnız kalabilir.
3. İLGİSİZ EBEVEYNLER
Bu gruptaki ebeveynler çocuğu reddedici, çocuk gelişimine duyarsız, kuralsız ve talepsiz tutumlar izleyen anne babalardır. Anne-baba için öncelikle kendi istekleri vardır, çocuk hep ikinci plandadır. Çocuk da "aman beni rahat bıraksın da ne olursa olsun" şeklinde bir tavır geliştirir. Dayak korkusu nedeniyle istekleri bazen yerine getirir, bazen getirmez. Çocukta özgüven problemleri ve depresyona yatkınlık en fazla bu tarzda görülür.
4. DEMOKRATİK ANNE-BABALAR
Anne-babalar çocuk merkezli, çocuğa karşı duyarlı ve kabul edici tutumlar sergilerler. Fakat bu olumlu tutumların yanında müsamahakar ebeveynlik tarzının tersine anne-babaların talepleri ve kuralları da vardır. Ebeveynçocuk ilişkisine karşılıklı sevgi ve saygı hakimdir, çocuğun bireyselliğine, kişisel gelişimine ve seçimlerine saygı gösterirler. Ancak kural ve sınırları koymakta da tutarlı davranırlar. Anlayışlı olmakla kuralsızlığı birbirine karıştırmazlar. Öfke ile net tavrı birbirinden ayırabilirler. Çocuklarına arkadaşça davranırlar ama onların arkadaşı değil anne-babası olmaları gerektiğini bilirler.
SORUMLULUK PAYLAŞILIR
Ailede herkesin sorumlulukları vardır. Özgürlüklerle sorumlulukların birlikte varolması gerektiğine inanılır. En baştan itibaren sorumluluklar belirlidir. Çocuk, küçük yaştan itibaren sorumluluk almaya başlar. Hatalar karşısında suçlama, aşağılama, yerine kabul edici bir tutum sergilenir. Çocuk hata yaptığı için suçluluk hissetmez, bir daha yapmamak için çaba gösterir. Bu çocukların merak duyguları yüksektir.
Kaynak: Bugün
Birinci yaştan itibaren çocuk yetiştirme işi çok daha zor ve komplike bir hale geliyor. Artık çocuğun bakımının yanı sıra eğitimi, disiplini, kurallar ve sınırlar da, çocuğun karakterinin şekillenmesinde önemli rol oynuyor. İşte bu noktada ebeveynlik tarzınız büyük önem taşıyor. Elele Çocuk ve Aile Psikolojik Danışmanlık Gelişim ve Eğitim Merkezi Psikoloğu Bihter Mutlu Gencer ebeveynlik tarzlarını ve bunların çocuk üzerindeki etkilerini sıraladı:
1. OTORİTER EBEVEYNLER
Bu grup içinde yer alan anne-babalar, ebeveyn merkezli ve kurallıdırlar. Kurallara uyulması her şeyden daha fazla önemlidir. Sınırlar fazla kalın çizilmiştir ve anne-babalar eğer bu limitleri koymazlarsa çocuğun kötü olacağını düşünürler. Mükemmeliyetçidirler. Çocuğu sürekli eleştirirler, emirler verirler. Öte yandan bu anne babalar her şeyden önce kuralların uygulanmasına odaklandıkları için, çocuğa yeterince sevgi veremezler. Çocuklarda kişiliklerine ve seçimlerine saygı duyulmaması nedeniyle, zaman içinde öfke ve intikam duyguları birikmeye başlar. Özellikle ergenlik dönemine geldiklerinde başkaldırı çok fazla görülür.
2. HOŞGÖRÜLÜ EBEVEYNLER
Bu gruptaki anne-babalar çocuk merkezlidir. Çocuğun sevilmesi ve kendisini değerli hatta biricik hissetmesi her şeyden daha önemlidir. Bu tarzın kullanılmasında en büyük problem ise kuralların bulunmamasıdır. Anne-babalar hiçbir kural koymak istemezler. Çocuk anne-baba üzerinde yanlış bir otorite geliştirmeye başlar. Büyüdükçe istekler de büyür. Anne-baba bir süre sonra kendisini çocuğun kölesi gibi hissettiğinde ise doğal olarak öfke gelişir. Evdeki kuralsızlık ev dışında da çocuğun başına dert olur. Arkadaşlık ilişkileri gelişemez ve ömrü boyunca yalnız kalabilir.
3. İLGİSİZ EBEVEYNLER
Bu gruptaki ebeveynler çocuğu reddedici, çocuk gelişimine duyarsız, kuralsız ve talepsiz tutumlar izleyen anne babalardır. Anne-baba için öncelikle kendi istekleri vardır, çocuk hep ikinci plandadır. Çocuk da "aman beni rahat bıraksın da ne olursa olsun" şeklinde bir tavır geliştirir. Dayak korkusu nedeniyle istekleri bazen yerine getirir, bazen getirmez. Çocukta özgüven problemleri ve depresyona yatkınlık en fazla bu tarzda görülür.
4. DEMOKRATİK ANNE-BABALAR
Anne-babalar çocuk merkezli, çocuğa karşı duyarlı ve kabul edici tutumlar sergilerler. Fakat bu olumlu tutumların yanında müsamahakar ebeveynlik tarzının tersine anne-babaların talepleri ve kuralları da vardır. Ebeveynçocuk ilişkisine karşılıklı sevgi ve saygı hakimdir, çocuğun bireyselliğine, kişisel gelişimine ve seçimlerine saygı gösterirler. Ancak kural ve sınırları koymakta da tutarlı davranırlar. Anlayışlı olmakla kuralsızlığı birbirine karıştırmazlar. Öfke ile net tavrı birbirinden ayırabilirler. Çocuklarına arkadaşça davranırlar ama onların arkadaşı değil anne-babası olmaları gerektiğini bilirler.
SORUMLULUK PAYLAŞILIR
Ailede herkesin sorumlulukları vardır. Özgürlüklerle sorumlulukların birlikte varolması gerektiğine inanılır. En baştan itibaren sorumluluklar belirlidir. Çocuk, küçük yaştan itibaren sorumluluk almaya başlar. Hatalar karşısında suçlama, aşağılama, yerine kabul edici bir tutum sergilenir. Çocuk hata yaptığı için suçluluk hissetmez, bir daha yapmamak için çaba gösterir. Bu çocukların merak duyguları yüksektir.
Kaynak: Bugün
