- 21 Eylül 2006
- 1.453
- 28
Sadece şişedeki alkol zarar vermiyor. Yediğiniz ette, çikolatada, kahvede, kuruyemişte bile kullanılıyor alkol. Hem de etiketlere yazılmadan ve kimsenin haberi olmadan!
Doğum günü pastası almak isteyen baba, kızıyla beraber lüks bir pastaneye girdi. Pasta siparişinden sonra baba, kızı için kuru pasta ile çikolatalardan istedi. Garsonun ‘Olmaz efendim’ cevabını anlayamamıştı. Sonra ‘Çocuğunuz yiyecekse o çikolatalar alkollü’ sözlerini duyunca başından kaynar sular döküldü âdeta. “Nasıl olur, o zaman etiketinde neden yazmıyorsunuz?” sorusu ise bildik şekilde geçiştirildi: “Soran müşterilerimize izah ediyoruz efendim.” Aile, alışveriş yapamadan ayrıldı. Ankara’da yaşanan bu olay, alkollü ürünlerin pastane ve restoranlarda bilinçsiz ve etiketlere dahi yazılmadan nasıl üretilip satıldığını gösteren örneklerden sadece biri.
HEM ÇABUK BOZULUYOR HEM PAHALI
Kanyaklı yaş pasta, viskili çikolata, şarapla terbiye edilmiş tavuk, moka likörlü kahve... Belki hayatınız boyunca içkinin tadına bakmadınız; ya da bıraktıktan sonra ağzınızı bile sürmediniz. Ama gelin görün ki, saydığımız bu yiyeceklerden tatmış olmanız kuvvetle muhtemel. Pastanelerdeki çikolataların ve yaş pastaların; alışveriş merkezlerinde satılan kuruyemiş ve tavukların sosunda genelde içki kullanılıyor. Fakat çoğunlukla bu gıdaların üzerinde ‘alkol vardır’ ibaresi yazılmadığı için haberiniz olmadan bu alkollü gıdaları midenize indirmiş oluyorsunuz.
ıçerisinde likör kullanıldığı belirtilmeyen çikolatalar portakallı, vişneli, kahveli denilerek satılıyor. Fiyatlar ise normal çikolatalara oranla daha pahalı. Normal çikolatanın kilosu 20 YTL’den satılırken, likörlü çikolataların fiyatı 45-120 YTL arasında değişiyor. Tercihler ise genelde vişne ve viski likörlü çikolatalardan yana. Likörlü çikolatalar daha kısa sürede bozulduğu için sağlık riski de taşıyor. Normal çikolata 4-5 ay, likörlü olanlar en fazla 1 ay saklanabiliyor. Yaş pastalarda ise değişik tat vermesi amacıyla rakı ve kanyak kullanılıyor. Fiyatlar ise 22-100 milyon arasında değişiyor. Soslu kuruyemişler de içinde alkol olduğunu bilmeden tüketilebilecek bir başka gıda türü.
Gıda denetimi, 2004’e kadar Sağlık Bakanlığı’nın elindeydi. Danıştay kararıyla son iki yıldır Tarım Bakanlığı ve belediyeler denetim yapıyor. Yetkilerin tek elde toplanmaması birçok sorunu da beraberinde getiriyor. ışin ehli olmayan birçok insan gıda denetimi yapıyor.
Sağlık Bakanlığı yetkililerine göre Gıda Kanunu’nun tekrar düzenlenmesi, mevzuatla birlikte denetimin tek elde toplanması gerekiyor. Bakanlık yetkililerine göre en önemli sorun, AB’nin alkolle ilgili mevzuatı. Çünkü mevzuata göre gıdanın içerisinde alkol oranı yüzde 1’in altındaysa bunu etiketlemeye gerek kalmıyor. Bu Avrupa’da kabul görse de, yüzde 99’u Müslüman olan Türkiye’de böyle bir durumun gıda mevzuatında bile olsa tolere edilmesi mümkün değil. Yüzde 1’lik oran, duruma göre dinen de ‘tolere edilebilir’ bulunsa bile Türkiye’deki gıdalara katılan alkol oranı birçok kere bunun çok çok üzerinde oluyor.
ETLERE ALKOLLÜ TERBıYE!
Tüketiciler Birliği Genel Başkan Yardımcısı Aydın Ağaoğlu, 4077 sayılı Tüketici Hakları Koruma Kanunu’na göre gıda maddelerinde etiket kullanma zorunluluğunu hatırlatıyor. Ancak bu kurala uyulmadığının da altını çiziyor. Türk Gıda Kodeksi- Gıda Maddelerinin Genel Etiketleme ve Beslenme Yönünden Etiketleme Kuralları Tebliği’ne göre içerisinde yüzde 1,2’nin üstünde alkol içeren içeceklerin alkol miktarını etiketle belirtme zorunluluğu var. Ancak ne yazık ki bu hüküm de uygulanmıyor. Peki bunun cezai yaptırımı ne? Türk Gıda Kodeksi’nin tebliğine aykırılık oluştuğunda etiket bilgileri yenilenene kadar gıdalara el konuyor ve firma para cezasına çarptırılıyor.
Alkol sadece çikolataların, pastaların, gazozların içinde yok. Biftek, kırmızı et, tavuk gibi gıdaların daha çabuk pişmesi ve yumuşak olması için alkolle terbiyesi yapılıyor. Fakat bu yapılırken çoğu zaman müşterilere bilgi verilmiyor. Ankara’daki meşhur kanatçılardan biri, et ve tavukların pişirilmesi sırasında da alkol kullanıldığını şu örnekle açıklıyor: “Etleri pişirirken genellikle şarap kullanılıyor. Kızartılırken çıkan ateş de bunun bir göstergesi.” Hasılı, denetimin sağlıklı yapılmaması yüzünden bu konuda tüketici hassasiyetinin devreye girmesi gerekiyor. Siz siz olun, aldığınız ürünün içerisinde ne olduğunu soruşturmayı ihmal etmeyin!
Doğum günü pastası almak isteyen baba, kızıyla beraber lüks bir pastaneye girdi. Pasta siparişinden sonra baba, kızı için kuru pasta ile çikolatalardan istedi. Garsonun ‘Olmaz efendim’ cevabını anlayamamıştı. Sonra ‘Çocuğunuz yiyecekse o çikolatalar alkollü’ sözlerini duyunca başından kaynar sular döküldü âdeta. “Nasıl olur, o zaman etiketinde neden yazmıyorsunuz?” sorusu ise bildik şekilde geçiştirildi: “Soran müşterilerimize izah ediyoruz efendim.” Aile, alışveriş yapamadan ayrıldı. Ankara’da yaşanan bu olay, alkollü ürünlerin pastane ve restoranlarda bilinçsiz ve etiketlere dahi yazılmadan nasıl üretilip satıldığını gösteren örneklerden sadece biri.
HEM ÇABUK BOZULUYOR HEM PAHALI
Kanyaklı yaş pasta, viskili çikolata, şarapla terbiye edilmiş tavuk, moka likörlü kahve... Belki hayatınız boyunca içkinin tadına bakmadınız; ya da bıraktıktan sonra ağzınızı bile sürmediniz. Ama gelin görün ki, saydığımız bu yiyeceklerden tatmış olmanız kuvvetle muhtemel. Pastanelerdeki çikolataların ve yaş pastaların; alışveriş merkezlerinde satılan kuruyemiş ve tavukların sosunda genelde içki kullanılıyor. Fakat çoğunlukla bu gıdaların üzerinde ‘alkol vardır’ ibaresi yazılmadığı için haberiniz olmadan bu alkollü gıdaları midenize indirmiş oluyorsunuz.
ıçerisinde likör kullanıldığı belirtilmeyen çikolatalar portakallı, vişneli, kahveli denilerek satılıyor. Fiyatlar ise normal çikolatalara oranla daha pahalı. Normal çikolatanın kilosu 20 YTL’den satılırken, likörlü çikolataların fiyatı 45-120 YTL arasında değişiyor. Tercihler ise genelde vişne ve viski likörlü çikolatalardan yana. Likörlü çikolatalar daha kısa sürede bozulduğu için sağlık riski de taşıyor. Normal çikolata 4-5 ay, likörlü olanlar en fazla 1 ay saklanabiliyor. Yaş pastalarda ise değişik tat vermesi amacıyla rakı ve kanyak kullanılıyor. Fiyatlar ise 22-100 milyon arasında değişiyor. Soslu kuruyemişler de içinde alkol olduğunu bilmeden tüketilebilecek bir başka gıda türü.
Gıda denetimi, 2004’e kadar Sağlık Bakanlığı’nın elindeydi. Danıştay kararıyla son iki yıldır Tarım Bakanlığı ve belediyeler denetim yapıyor. Yetkilerin tek elde toplanmaması birçok sorunu da beraberinde getiriyor. ışin ehli olmayan birçok insan gıda denetimi yapıyor.
Sağlık Bakanlığı yetkililerine göre Gıda Kanunu’nun tekrar düzenlenmesi, mevzuatla birlikte denetimin tek elde toplanması gerekiyor. Bakanlık yetkililerine göre en önemli sorun, AB’nin alkolle ilgili mevzuatı. Çünkü mevzuata göre gıdanın içerisinde alkol oranı yüzde 1’in altındaysa bunu etiketlemeye gerek kalmıyor. Bu Avrupa’da kabul görse de, yüzde 99’u Müslüman olan Türkiye’de böyle bir durumun gıda mevzuatında bile olsa tolere edilmesi mümkün değil. Yüzde 1’lik oran, duruma göre dinen de ‘tolere edilebilir’ bulunsa bile Türkiye’deki gıdalara katılan alkol oranı birçok kere bunun çok çok üzerinde oluyor.
ETLERE ALKOLLÜ TERBıYE!
Tüketiciler Birliği Genel Başkan Yardımcısı Aydın Ağaoğlu, 4077 sayılı Tüketici Hakları Koruma Kanunu’na göre gıda maddelerinde etiket kullanma zorunluluğunu hatırlatıyor. Ancak bu kurala uyulmadığının da altını çiziyor. Türk Gıda Kodeksi- Gıda Maddelerinin Genel Etiketleme ve Beslenme Yönünden Etiketleme Kuralları Tebliği’ne göre içerisinde yüzde 1,2’nin üstünde alkol içeren içeceklerin alkol miktarını etiketle belirtme zorunluluğu var. Ancak ne yazık ki bu hüküm de uygulanmıyor. Peki bunun cezai yaptırımı ne? Türk Gıda Kodeksi’nin tebliğine aykırılık oluştuğunda etiket bilgileri yenilenene kadar gıdalara el konuyor ve firma para cezasına çarptırılıyor.
Alkol sadece çikolataların, pastaların, gazozların içinde yok. Biftek, kırmızı et, tavuk gibi gıdaların daha çabuk pişmesi ve yumuşak olması için alkolle terbiyesi yapılıyor. Fakat bu yapılırken çoğu zaman müşterilere bilgi verilmiyor. Ankara’daki meşhur kanatçılardan biri, et ve tavukların pişirilmesi sırasında da alkol kullanıldığını şu örnekle açıklıyor: “Etleri pişirirken genellikle şarap kullanılıyor. Kızartılırken çıkan ateş de bunun bir göstergesi.” Hasılı, denetimin sağlıklı yapılmaması yüzünden bu konuda tüketici hassasiyetinin devreye girmesi gerekiyor. Siz siz olun, aldığınız ürünün içerisinde ne olduğunu soruşturmayı ihmal etmeyin!
Son düzenleyen: Moderatör:
