Grip nedir?
Grip virüsü tarafından yapılan nefes yollarının akut enfeksiyon hastalığıdır. Bu hastalığa hem insanlar, hem de hayvanlar ve kuşlar da bulaşır. Temel belirtileri titreme, ateş, boğaz ağrısı, kas ağrıları, akut baş ağrısı, öksürme, halsizlik ve genel rahatsızlıktır. Bunların arasında boğaz ağrısı, ateş ve öksürük en sık görülendir. Grip keskin şekilde olunca zatürre ile sonuçlanabilir, bu ise ölüme neden olabilir. Özellikle zatürreye yakalanma durumları azyaşlı ve ihtiyar insanlarda daha fazla oluyor. Grip nedeniyle bağışıklık sistemi o kadar zayıflar ki, diğer enfeksiyonlara karşı bir şey yapamaz durum gelir. Grip diğer gribe benzeyen hastalıklarla sıkça karıştırılsa da grip daha ağır şekil hastalık olarak kabul edilir ve farklı virüsle enfeksiyon sonucu gerçekleşir.
Genellikle, grip öksürme ve hapşırma yoluyla iletilir. Grip virüsü gün ışını, dezenfektan ve temizleyici araçların etkisi altında aktivitesini kaybeder. Grip virüsü sabunun etkisiyle aktivitesini kaybettiğine göre, düzenli olarak ellerin sabunla yıkanması gribe yakalanma riskini azaltır. Grip tüm dünyada mevsimsel salgın şeklinde yayılır ve her yıl ortalama 250.000 ile 500.000 kişi arasında insanın ölümüne neden olur. Büyük salgın olan yıllarda ise yıllık insan ölümlerinin sayısı birkaç milyona ulaşabilir. İstatistiklere göre ABD’de 1979 yılından 2001 yılına kadar her yıl ortalama 41.400 kişi gripten öldü.
Gribe karşı aşı gelişmiş ülkelerde yaygın bir durumdur. Onlar sürekli olarak insanlara ve çiftlik kuşlarına vurulur. Aşı sonucunda oluşan grip insandan insana devredilemez, ayrıca çok zayıf güce sahip olur. Grip virüsü hızla evrim göre belirli bir yıl için uygulanan aşı gelecek yıl etkisini kaybedebilir.
Sınıflandırma
Şu anda grip virüsünün 2000’den fazla seçeneği bilime bilinmektedir. Virüs sınıflandırmasına göre grip virüsü 3 tipe ayrılır. Bunlar A tipi Grip Virüsü, B tipi Grip Virüsü ve C tipi grip virüsü. A tipi grip virüsünün ana taşıyıcısı su havzalarında yaşayan vahşi kuş türleridir. A tipi Grip Virüsleri en tehlikeli virüsler sayılır ve büyük salgınlara neden olan esas virüslerdir. Bunlara örnek olarak 1918 yılında baş yayılan İspanyol gribi ve 2009 yılında yayılan domuz gribini gösterilebilir. Her iki salgına A tipi grip Virüsüne ait olan H1N1 virüsü neden olmuştur. 2005 yılında yayılan Kuş Gribi ise H5N1 virüsü aracılığıyla yayılmıştır. Ayrıca bu tipte olan virüslere H2N2, H7N7, H1N2, H9N2, H7N2, H7N3, H10N7 virüsleri atfedilir.
B tipi Grip Virüsüne ise sadece insanlar bulaşıyor ve A tipi virüse göre daha az rastlanır. Bu tip gribe bulaşan tek hayvan türleri suitilərdir. B tipi Grip Virüsü A tipi virüse oranla 2-3 kez daha düşük hızla mutasyon olduğunu, genetik olarak daha az çeşitliliğe sahiptir, dolayısıyla B tipi virüse karşı bağışıklık insanlarda düşük yaşlardan itibaren oluşur.
C tipi Grip Virüsüne ise insanlarda, domuzlarda ve köpeklerde rastlanır. Bu virüs tipi daha az yayılıp, sadece lokal düzeyde salgına neden olabiliyor.
Yapısına göre her üç virüs tipi birbirinden farklıdırlar. Virüsün çapı 80-120 nanometre eşittir ve küresel şekle sahiptir. Grip virüsü sadece canlı ortama bağlanınca çoğalmak yeteneğine sahip olur.
Grip bulaşması
Hapşırma gribin yayılmasına neden olabilir
İnsanın grip virüsü ile bulaşması semptomların ortaya çıkmasından bir gün önce başlanır ve bu 5-7 süresince devam ediyor. Aynı sürede grip olan insan diğer insanları da bulaştırma yeteneğine sahip olur. Virüse yakalanmadan 2-3 gün sonra insan daha çok bulaştırma ihtimaline sahip olur, sonraki günler ise bu ihtimal azalmaya başlar. Sıcaklığı daha yüksek olan insanlar genellikle virüsü daha çok yayarlar. Çocuklar daha çok virüsü yaymak yeteneğine sahip olurlar, onlar yakalanmadan sonraki iki hafta sonraki süre içinde bile diğer insanları bu virüse yakalanabilirler. Grip virüsünün yayılmasını matematiksel modelini kurmak mümkündür, bu ise uzmanlara gribin nüfus arasında yayılma derecesini belirlemeye imkan verir.
Grip belirtileri virüse yoluxmadan 1 veya 2 gün sonra başlıyor. Genellikle ilk belirtileri hapşırma olur, fakat sıtma da buraya dahildir. Öyle ki, grip olmadan az sonra vücut sıcaklığı 38-39 ° C gibi yükseliyor. Bazı insanlar gribi çok ağır şekilde geçiriyor, günlerce yatakta kalır, tüm vücutta, özellikle ayaklarda ve belde keskin ağrılar geçirirler. Gribin esasen aşağıdaki belirtileri olur:
Gribin belirtileri : gribi nasıl anlarsınız?
Ateş ve titreme
Öksürük
Vücutta ağrılar (özellikle boğaz ve baş ağrısı)
Halsizlik
Göz yaşarması
Göz, boğazın, ağzın, sıfat derisinin, burunun kızarması
Tedavisi
Gribe yakalanmış hastaların büyük bir kısmı evde tedavi edilir. Fakat grip ağır form aldığında hastayı evde tutmak onun durumunun daha da kötüleşmesine neden olabilir. Hasta ateşli döneminde yatak modunda kalmalıdır. Vitaminle zenginleştirilmiş ürünler onun temel besini olmalıdır. Gribin ateşli döneminde bol sıvı içmek önerilir, çünkü yüksek ateşi olan insan büyük miktarda sıvı kaybeder. Hasta olan odanın mutlaka havası değiştirilmelidir. Gribe yakalanan insan mutlaka alkollü içkiden ve sigaradan vazgeçmeli ve çoklu dinlenmelidir. Oseltamivir (ayrıca Tamiflu da denir) ve Zanamivir (Relenza) ilaçları gribin vücuda yayılmasını önlemek aldıkları için etkili ilaç olarak kabul edilirler.
Grip nasıl anlaşılır
Grip virüsü hakkında laboratuvarda yapılan araştırmalar
Gribin etkisi diğer hastalıklara oranla daha ağır ve daha uzun süreli olur. İnsanların çoğu gribe yakalandıktan bir veya iki hafta sonra iyileşirler, fakat bazılarında grip yaşam için tehlikeli olan başka hastalıklara yol açar (örneğin zatürre) Buna göre grip azyaşlı, ihtiyar, zayıf ve kronik hastalıklara sahip kişiler için ölümcül olabilir. Sigara da gripten ölüm riskini artıran faktörlerden biridir.
Dünya sağlık örgütü grip açıklaması
DSÖ’ye göre, “Her kış dünyada on milyonlarca insan gribe bulaşır. Bulaşan insanların çoğu bir hafta içinde iş veya eğitimden dışında kalırlar, ancak üst yaş grubuna ait insanlar hastalık sonucu ölüm riski altında kalabilirler. Bilindiği gibi, her yıl dünyada yüz binlerce insan bu hastalık sonucu ölmektedir. Fakat hatta gelişmiş ülkelerde bile ölen insanların gripten yoksa gribe benzer diğer hastalıktan öldüğüne dair kesin istatistik yapılmamaktadır. ”
Gribin Tarihi
Grip hakkında ilk yazılı bilgiye yaklaşık 2400 yıl önce eski Yunan bilgini Hipokratın yazılarında rastlanmaktadır. Grip tarih boyunca çok salgınlara ve toplu ölümlere yol açsa da, yaşanan bu trajedilere grip virüsünün veya grip benzeri diğer solunum yolları hastalıklarına neden olan virüslerin sebep olmasını belirlemek zor değildir. Hastalık Avrupa’dan Amerika’ya yayılmıştır. Öyle ki, Kristof Kolomb’un Amerika’ya gelişinden az sonra 1493 yılında Antil Adaları’nın neredeyse tüm nüfusu Avrupalılar tarafından getirilmiş grip virüsüne yakalanma neticesinde tahrip olmuştur. Diğer bir kayıtlı salgın 1580 yılında Rusya’da başlamış ve Afrika aracılığıyla Avrupa’ya yayılmıştır. Sonuçta sadece Roma kentinde 8.000 insan ölmüştür, İspanya’da ise birkaç şehrin nüfusu genellikle imha olmuştur. 17’nci, 18’inci ve 19’uncu yüzyıllarda da grip virüsü salgın şeklinde yayılmış ve çok sayıda ölümlere yol açmıştır. Fakat şimdiye kadar bilime bilinen en büyük ve yıkıcı grip virüsü 1918 yılında yayılan ve İspanyol gribi adıyla bilinen H1N1 virüsü neden olmuştur. Bu virüs 1 yıl boyunca devam eden salgına neden oldu ve 20 milyondan 100 milyona kadar insanın ölümüne neden oldu. Bu tıp tarihinde Siyah ölümden sonra kayda alınan en büyük salgın sayılır. Anomali şekilde güçlü etkiye sahip olan bu virüs hatta Arktikaya ve Pasifik Okyanus’taki adalara kadar geniş arazilere yayılmıştı.
Griple mücadelede en büyük başarılardan biri de 1944 yılında ABD’de gribe karşı aşının keşifedilmesi idi. Şu anda gribe karşı daha güçlü araçların hazırlanması için moleküler düzeyde araştırmalar yapılıyor.
Kaynak: erkekler duymasın
