- Konu Sahibi ProfDrBulentTiras
Tüp bebek tedavisi gören çiftlerin aklına takılan en önemli sorulardan bir tanesi, tedavi ile gebelik elde edildikten sonra riskli haftalar olup olmadığıdır. Doğal yollarla gerçekleşen gebelikler de dahil olmak üzere her gebelikte düşük riski söz konusudur. Tüp bebek tedavisi nedeniyle düşük riskinizin artmış olabileceğinden korkuyorsanız, bu konuda endişelenmeniz gerekmediğini bilmelisiniz.
Tüp bebek sonucunda çoğul gebelik elde edilmesi durumunda çoğul gebeliğe özgü birtakım komplikasyonlar görülebilmekle birlikte tüp bebeğin kendisi düşük riskini önemli ölçüde etkilememektedir. Bununla birlikte düşük riskinin en çok hangi haftalarda yüksek olduğunu ve sağlıklı bir gebelik süreci geçirmek adına yapabileceğiniz bazı şeyleri bu yazıda okuyabilirsiniz.
Hem tüp bebek hem de doğal yollarla elde edilen gebeliklerde gerçekleşen düşükler genelde bireylerin kontrol edemeyeceği sebeplerle meydana gelmektedir. Gebeliğin ilk dönemlerinde meydana gelen düşüklerde genelde genetik faktörler rol oynamaktadır.
Gebeliğin kaybı ya da düşük, anne ve baba adayları bakımından yıkıcı bir deneyim olmakla birlikte fetüs, genetik sorunlardan dolayı kaybedildiği için bebek doğmuş olsa dahi rahim dışında hayatta kalma şansı olmayacaktır. Bu nedenle düşük yaşayan kadınlar, gelecekte sağlıklı bir gebelik yaşayabileceklerini göz önünde bulundurarak kayıptan sonraki süreci kendilerine dikkat ederek geçirmelidir.
Fetüs, gelişiminin erken aşamalarında hassas olduğu için annenin bu dönemde gebeliğinin farkında olmadan alkol tüketmesi de fetüse zarar verebilmektedir. Düşüklerin en sık gebeliğin erken dönemlerinde gerçekleşmesinin bir nedeni de fetüsün bu dönemde hassas olmasıdır.
Gebelik ilerledikçe fetüs güçlenecek ve zarar görmesi zorlaşacaktır. Ayrıca kadın da gebeliğinin farkında olarak kendine ve bebeğe zarar verebilecek alışkanlıklardan uzak durarak fetüsün sağlıklı bir şekilde gelişmesine yardımcı olacaktır.
Gebelikte düşükle ilgili genel noktalara değindikten sonra haftalara göre düşük riskini aşağıda okuyabilirsiniz.
Gebeliğin 3 ve 4. haftası
Embriyonun tutunması genelde kadının son adetinin üzerinden üç hafta geçmesiyle gerçekleşir. 4. haftaya gelinmesiyle birlikte evde yapılacak gebelik testinden pozitif sonuç almak mümkün olacaktır. Bununla birlikte gebeliklerin yüzde 50 ila yüzde 75’i, gebelik testinden pozitif sonuç almadan önce sona ermektedir. Çoğu kadın hamile kaldığının farkında dahi olmadan düşük yapabilmekle birlikte bazı kadınlar gebelik belirtileri yaşadıktan sonra bunların kaybolması nedeniyle düşük yaptıklarından şüphelenebilmektedir.
Gebeliğin 5. haftası
Gebeliğin 5. haftasına gelindiğinde düşük riski önemli bir değişiklik göstererek azalır. Bazı araştırmalar, 5. haftaya gelinmesiyle birlikte düşük riskinin yüzde 21’e kadar düştüğünü göstermektedir.
Gebeliğin 6. ve 7. haftası
Gebeliğin 6. haftasına gelindiğinde düşük riskinin daha da azalarak yüzde 5 olduğu düşünülmektedir. Çoğu gebelikte 6. haftayla birlikte ultrasonda bebeğin kalp atışları duyulabilmektedir.
Gebeliğin 8 ila 13. haftaları
Gebeliğin ilk trimesterinin ikinci yarısıyla birlikte düşük oranlarının yüzde 2-4 olduğu düşünülmektedir.
Gebeliğin 14 ila 20. haftaları
Gebeliğin 14 ila 20. haftalarına gelindiğinde düşük riski yüzde 1’den az olmaktadır. 20. haftadan sonra gerçekleşen kayıplar düşük değil, ölü doğum olarak geçmektedir. Ölü doğum nadir olarak görülen bir durum olmakla birlikte günümüzde teknolojik gelişmeler sayesinde erken doğan bebeğin rahim dışında hayatta kalması mümkün olabilmektedir.
Tüp Bebek Riskli Gebelik midir?
Her gebelik belli oranda risklidir. İster doğal yollarla ister tüp bebek tedavisiyle hamile kalmış olun, gebelik sırasında bazı komplikasyonlarla karşılaşmanız her zaman mümkündür.
Kadın 35 yaşına geldikten sonra hamile kalma olasılığı düşmeye başlamaktadır. Özellikle 40 yaşından sonra doğal yolla hamile kalma olasılığı oldukça düşmekle birlikte hamile kalınsa da düşük yaşama ihtimali, daha genç yaşlara göre daha yüksek olmaktadır. Bu nedenle 35 yaşından sonraki gebelikler, yüksek riskli gebelik sınıfına girmektedir.
Yüksek riskli gebelikler, anne ve bebek sağlığı açısından mutlaka belli sağlık riskleri olduğu anlamına gelmemektedir. Yüksek riskli gebelik teriminin kullanılmasının nedeni, gebeliğin doktor tarafından yakından takibinin gerekmesidir.
Gebeliğin yüksek riskli olmasının nedenlerinden bir tanesi ilerleyen yaş olsa da bazen genç kadınlar da yüksek riskli gebelik yaşayabilmektedir. Yüksek riskli gebeliğe neden olabilen sağlık sorunları ve komplikasyonlardan bazıları şu şekildedir:
Düşüğün ilk belirtisi genelde kanama olmaktadır. Bununla birlikte gebelikte görülen kanamaların tümü, düşüğe işaret etmemektedir.
Düşüğe işaret eden kanama genelde yoğun olmakta ve zaman geçtikçe daha da yoğun hale gelmektedir. Bazense kanamaya yoğun ağrılar eşlik etmektedir.
Düşük bazen kanama olmadan da ortaya çıkabilmektedir. Düşükte görülen diğer belirtiler arasında şunlar bulunabilmektedir:
Tüp bebek gebelikleri, doğal gebeliklerle aynı süreçlerden geçmektedir. Bu nedenle doğal gebelikler için ne öneriliyorsa tüp bebek gebeliklerinde de aynı şeyleri uygulamanız yeterli olacaktır.
Öncelikle gebeliğiniz boyunca doktorunuzu tavsiye edilen sıklıkta ziyaret etmeli ve her şeyin yolunda gittiğinden emin olmalısınız. Doktorunuzla düzenli olarak görüşerek süreci yakından takip edebilirsiniz.
Bununla birlikte hem tüp bebek gebeliklerinde hem de doğal yolla gerçekleşen gebeliklerde dikkat edilmesi gereken temel şeyler şunlardır:
Tüp bebek sonucunda çoğul gebelik elde edilmesi durumunda çoğul gebeliğe özgü birtakım komplikasyonlar görülebilmekle birlikte tüp bebeğin kendisi düşük riskini önemli ölçüde etkilememektedir. Bununla birlikte düşük riskinin en çok hangi haftalarda yüksek olduğunu ve sağlıklı bir gebelik süreci geçirmek adına yapabileceğiniz bazı şeyleri bu yazıda okuyabilirsiniz.
Gebelikte Riskli Haftalar
Hem tüp bebek hem de doğal yollarla elde edilen gebeliklerde gerçekleşen düşükler genelde bireylerin kontrol edemeyeceği sebeplerle meydana gelmektedir. Gebeliğin ilk dönemlerinde meydana gelen düşüklerde genelde genetik faktörler rol oynamaktadır.
Gebeliğin kaybı ya da düşük, anne ve baba adayları bakımından yıkıcı bir deneyim olmakla birlikte fetüs, genetik sorunlardan dolayı kaybedildiği için bebek doğmuş olsa dahi rahim dışında hayatta kalma şansı olmayacaktır. Bu nedenle düşük yaşayan kadınlar, gelecekte sağlıklı bir gebelik yaşayabileceklerini göz önünde bulundurarak kayıptan sonraki süreci kendilerine dikkat ederek geçirmelidir.
Fetüs, gelişiminin erken aşamalarında hassas olduğu için annenin bu dönemde gebeliğinin farkında olmadan alkol tüketmesi de fetüse zarar verebilmektedir. Düşüklerin en sık gebeliğin erken dönemlerinde gerçekleşmesinin bir nedeni de fetüsün bu dönemde hassas olmasıdır.
Gebelik ilerledikçe fetüs güçlenecek ve zarar görmesi zorlaşacaktır. Ayrıca kadın da gebeliğinin farkında olarak kendine ve bebeğe zarar verebilecek alışkanlıklardan uzak durarak fetüsün sağlıklı bir şekilde gelişmesine yardımcı olacaktır.
Gebelikte düşükle ilgili genel noktalara değindikten sonra haftalara göre düşük riskini aşağıda okuyabilirsiniz.
Gebeliğin 3 ve 4. haftası
Embriyonun tutunması genelde kadının son adetinin üzerinden üç hafta geçmesiyle gerçekleşir. 4. haftaya gelinmesiyle birlikte evde yapılacak gebelik testinden pozitif sonuç almak mümkün olacaktır. Bununla birlikte gebeliklerin yüzde 50 ila yüzde 75’i, gebelik testinden pozitif sonuç almadan önce sona ermektedir. Çoğu kadın hamile kaldığının farkında dahi olmadan düşük yapabilmekle birlikte bazı kadınlar gebelik belirtileri yaşadıktan sonra bunların kaybolması nedeniyle düşük yaptıklarından şüphelenebilmektedir.
Gebeliğin 5. haftası
Gebeliğin 5. haftasına gelindiğinde düşük riski önemli bir değişiklik göstererek azalır. Bazı araştırmalar, 5. haftaya gelinmesiyle birlikte düşük riskinin yüzde 21’e kadar düştüğünü göstermektedir.
Gebeliğin 6. ve 7. haftası
Gebeliğin 6. haftasına gelindiğinde düşük riskinin daha da azalarak yüzde 5 olduğu düşünülmektedir. Çoğu gebelikte 6. haftayla birlikte ultrasonda bebeğin kalp atışları duyulabilmektedir.
Gebeliğin 8 ila 13. haftaları
Gebeliğin ilk trimesterinin ikinci yarısıyla birlikte düşük oranlarının yüzde 2-4 olduğu düşünülmektedir.
Gebeliğin 14 ila 20. haftaları
Gebeliğin 14 ila 20. haftalarına gelindiğinde düşük riski yüzde 1’den az olmaktadır. 20. haftadan sonra gerçekleşen kayıplar düşük değil, ölü doğum olarak geçmektedir. Ölü doğum nadir olarak görülen bir durum olmakla birlikte günümüzde teknolojik gelişmeler sayesinde erken doğan bebeğin rahim dışında hayatta kalması mümkün olabilmektedir.
Tüp Bebek Riskli Gebelik midir?
Her gebelik belli oranda risklidir. İster doğal yollarla ister tüp bebek tedavisiyle hamile kalmış olun, gebelik sırasında bazı komplikasyonlarla karşılaşmanız her zaman mümkündür.
Kadın 35 yaşına geldikten sonra hamile kalma olasılığı düşmeye başlamaktadır. Özellikle 40 yaşından sonra doğal yolla hamile kalma olasılığı oldukça düşmekle birlikte hamile kalınsa da düşük yaşama ihtimali, daha genç yaşlara göre daha yüksek olmaktadır. Bu nedenle 35 yaşından sonraki gebelikler, yüksek riskli gebelik sınıfına girmektedir.
Yüksek riskli gebelikler, anne ve bebek sağlığı açısından mutlaka belli sağlık riskleri olduğu anlamına gelmemektedir. Yüksek riskli gebelik teriminin kullanılmasının nedeni, gebeliğin doktor tarafından yakından takibinin gerekmesidir.
Gebeliğin yüksek riskli olmasının nedenlerinden bir tanesi ilerleyen yaş olsa da bazen genç kadınlar da yüksek riskli gebelik yaşayabilmektedir. Yüksek riskli gebeliğe neden olabilen sağlık sorunları ve komplikasyonlardan bazıları şu şekildedir:
- Diyabet ve romatizma gibi kronik hastalıklar
- Metabolik bozukluklar
- Sağlıksız yaşam tarzı (yetersiz beslenme, egzersiz yapmama gibi)
- İlaç kullanımı
- Alkol, sigara ve uyuşturucu kullanımı
Tüp Bebekte Düşük Belirtileri Nelerdir?
Düşüğün ilk belirtisi genelde kanama olmaktadır. Bununla birlikte gebelikte görülen kanamaların tümü, düşüğe işaret etmemektedir.
Düşüğe işaret eden kanama genelde yoğun olmakta ve zaman geçtikçe daha da yoğun hale gelmektedir. Bazense kanamaya yoğun ağrılar eşlik etmektedir.
Düşük bazen kanama olmadan da ortaya çıkabilmektedir. Düşükte görülen diğer belirtiler arasında şunlar bulunabilmektedir:
- Gebelik belirtilerinde ani azalma (bazen hormonlara bağlı olarak düşük olmadan da belirtilerde azalma görülebilir)
- İkinci trimesterde fetüs hareketlerinde azalma
- Yoğun kramplar
- Kan pıhtıları
Tüp Bebek Gebeliğinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Tüp bebek gebelikleri, doğal gebeliklerle aynı süreçlerden geçmektedir. Bu nedenle doğal gebelikler için ne öneriliyorsa tüp bebek gebeliklerinde de aynı şeyleri uygulamanız yeterli olacaktır.
Öncelikle gebeliğiniz boyunca doktorunuzu tavsiye edilen sıklıkta ziyaret etmeli ve her şeyin yolunda gittiğinden emin olmalısınız. Doktorunuzla düzenli olarak görüşerek süreci yakından takip edebilirsiniz.
Bununla birlikte hem tüp bebek gebeliklerinde hem de doğal yolla gerçekleşen gebeliklerde dikkat edilmesi gereken temel şeyler şunlardır:
- Sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durun. Kafeinli içeceklerde doktorunuzun önerdiği miktarı aşmayın.
- Vücudunuza kulak verin. Yorgun ya da güçsüz hissettiğinizde dinlenin.
- Kanama, lekelenme ya da ağrı gibi belirtiler olması halinde doktorunuza haber verin.
- Mide bulantılarınız varsa büyük öğünler yerine küçük öğünler halinde beslenin.
- Hareketsiz kalmamak için hafif egzersizler yapın.
- Gün içinde yeteri kadar sıvı tükettiğinizden emin olun.
