Yetişkin aknesi giderek yaygınlaşıyor. Ergenlik çağında oldukça iyi sonuç veren tedaviler genellikle erişkin aknesinde etkisizdir. Bazı kadınlar sayısız tedavi yöntemleri denemekte ve başarısız olmaktadır.Bu etki etmeme durumu, bunun gerçekten bir akne olup olmadığı sorusunu akla getirebilir. Neticede, orta ve ileri yaşlardaki yetişkinlerde akne görülür mü?
Yetişkin Aknesinin Türleri
Gerçek şu ki, akne 30’lu, 40’lı ve hatta 50’li yaşlara kadar devam edebilir. Dermatologlar, 20’li yaşların ortalarına kadar geçmeyen akneyi inatçı akne olarak adlandırıyor. Sıklıkla derin, yumuşak, iltihaplı sivilcelere ve bezeciklere neden olan bu akne türü kadınlarda daha yaygındır. İnatçı akne genellikle yüzün alt kısmında, özellikle ağız etrafında, çenede ve alt çene hattı boyunca oluşur.
Yetişkinlerde ayrıca geç başlayan akne de görülür. Kadınlar bu akne türüne de daha yatkındır. Yıllardır aknesi olmayan bir insan, aniden vücudunda derin, iltihaplı akneler ve bezecikler görebilir. Hiç akne sorunu yaşamamış biri dahi “geç başlayan akne” ile tanışabilir. Bazı kadınlar için akne, menapoz sırasında bir sorun haline gelir. Yetişkinlikte başlayan akne genellikle çenede, alt çane hattında ve ağız etrafında oluşur. Göğüste ve sırtta da sivilceler görülebilir.
Neden Yetişkinlerde Akne Oluyor?
Yaşa bağlı olmaksızın, fazla sebum (cildi doğal olarak nemlendirmek için vücudumuzun ürettiği yağ), cilt hücreleri ve bakteriler biriktiğinde akne gelişir. Araştırmacılar, aşağıdaki faktörlerin yetişkinlerde akneyi tetikleyebileceğini tespit etmiştir:
Hormonal değişiklikler. Akne genellikle ergenlik dönemindeki hormanal değişiklikllerle ilişkili olmakla birlikte, hormonların değişiklik gösterdiği herhangi bir zamanda akne görülebilir. Çoğu kadın ayda bir defa nükseden aknelere aşinadır. Hormonal değişiklikler aynı zamanda hamilelik ve menapoz dönemlerinde de oluşarak bazı kadınlarda akneye sebep olabilir.
Doğum kontrol haplarının bırakılması. Bazı kadınlar doğum kontrol hapı almayı bıraktığında akne çıkar. Haplar bu kişileri akneye karşı koruyor olabilir.
Bazı ilaçların alınması. Östrojen ve progestinler içeren doğum kontrol hapları genellikle kadınlarda akneyi kontrol eder. Bir doğum kontrol hapı sadece progestinler içerdiğinde ise akneyi daha kötü hale getirebilir. Akne, diğer ilaçların da olası bir yan etkisidir. Bunlar arasında havale ilaçları, kortizon ve sakinleştirici ilaçlar sayılabilir. Akne oluştuğu veya kötüleştiği için reçeteli olarak kullandığınız bir ilacı almayı kesinlikle bırakmayın. Reçeteyi yazan doktorla konuşun. Akneyi tetiklemeyen başka bir ilaç yazıp yazamayacağını sorun. Eğer sadece bir ilaç yazabiliyorsa, akneyi kontrol etme yöntemleri hakkında bir dermatoloğa danışın. İlacı almayı bırakmayın.
Ailenin akne geçmişi. Bir incelemede, araştırmacılar akneli yetişkinlerin %50’sinin, akne geçmişi olan bir birinci derece akrabası (ebeveyn, kardeş veya çocuk) bulunduğunu tespit etmişlerdir. Bu durum, bazı insanların akneye karşı genetik yatkınlığı olabileceğini düşündürmektedir.
Stres. İncelemeler kadınlarda stresin akneyi tetikleyebileceğini göstermektedir. Araştırmacılar, hızlı kariyer yapan kadınlarda artan stres seviyeleri ile daha yüksek akne seviyeleri arasında bir ilişki buldular. Vücut, strese yanıt olarak daha fazla androjen (bir tür hormon) üretmektedir. Bu hormonlar, ciltteki yağ bezlerini ve kıl foliküllerini uyarmaktadır. Stresli zamanlarda aşırı uyarılma olduğunda akne tetiklenebilir.
Saçlarda ve ciltte kullanılan ürünler. Yağlı güneş koruyucular ve saç yağları gibi bazı ürünler acne kozmetika adı verilen bir akne tipine yol açabilir. Cildinizde veya saçlarınızda kullanacağınız ürünler satın alırken etiketlerinde “non-comedogenic” (komedona neden olmaz) veya “non-acnegenic” (akneye neden olmaz) ibaresi bulunan ürünleri tercih edin. Bu, ürünün akneye yol açma olasılığının daha düşük olması demektir.
Akne Bir Uyarı İşareti Olabilir
Akne aynı zamanda kadınlarda altta yatan bir sağlık sorununun uyarısı olabilir. Bir kadında akneyle birlikte yüzde aşırı kıllanma, saçlarda seyrelme veya kafa derisinde bölgesel kellik ve düzensiz adet görme semptomları varsa, bu durum polikistik over sendromunun (yumurtalıklarda kist gelişmesine neden olan bir hastalık) veya adrenal hiperplazi’nin (bir grup böbreküstü bezi hastalığı) işareti olabilir. Ayrıca, kişinin böbreküstü bezinde veya bir yumurtalığında hormon salgılayan bir tümör olabilir. Bu belirti ve semptomları yaşayan kişinin bir doktora görünmesi yaşamsal öneme sahiptir. Doktor gerekli testleri yaparak sorunun nedenini tespit edebilir ve en iyi tedaviyi belirleyebilir. Sağlık sorunu tedavi edilinceye kadar akne iyileşmeyecektir.
Tedavi Mümkün
Altta yatan bir sağlık sorunu olmadıkça, çoğu yetişkin akne vakası akne tedavisiyle etkili şekilde kontrol edilebilmektedir. Ancak, araştırmacılar pek çok kadının tedaviyi düşünmediğini tespit etmiştir. Çoğu, tedavinin mümkün olmadığına inanmaktadır. Dermatologlar ise, yetişkin aknesinin inatçı olmasına rağmen etkili kontrolünün mümkün olduğunu kadınların bilmelerini istiyorlar.
Akne tedavisinde salisilik asidli peelingler etkili ve güvenilir olmaları nedeniyle özellikle tercih edilen ve erişkin aknesini kontrol altına almak için dönem dönem uygulanması önerilen peeling çeşidir.
Cilt kurutmayacak yumuşak bir ürünle günde bir ya da iki kez temizlenmelidir.
Aşındırıcı yapıda ve cildi tahriş edici temizleyicilerden kaçınılmalıdır.
Kapatıcı makyaj malzemelerinden, saç spreylerinin ve jölelerin cilde temasından kaçınılmalıdır.
Orta şiddetli olgularda hekim önerisi ile kullanılacak topikal (sürülerek kullanılan) ya da ağızdan alınan antibiyotikler, düşük androjen hormon içerikli doğum kontrol hapları yararlı olabilmektedir.
