Benim sahsi fikrim tuvalet egitimi diye bir seyin olmamasi gerektigi yonunde,bir cocuk kaslari,duyulari ve kelime dagarcigi buna hazir oldugu vakit(asagi yukari 3 yasa tekabul eder) zaten tuvaletini soyleyecek ve ona gosterilen uygun yere yapacaktir.Cocugunuz hazir olmadan ona bunu ogretmeye calismak ve basarmak anne ve babalarin egosunu tatminden baska bir seye hizmet etmez,ha bir de bez parasindan kurtulursunuz ama ilerde psikolog ve danismanlara vereceginiz tonla paranin yaninda o bez parasi un ufak kalir.Bence disarindan gelen baskilara ve simdiye kadar ogrendiklerinize kulaklarinizi tikayin ve bu tuvalet egitimi canavarini rafa kaldirin.Saglicakla.
Asagida tamamen olmasa da kismen katildigim bir yazidan alinti koydum,umarim faydali olur.
Çocuklarda tuvalet eğitimi için en doğru zaman, 2 yaş. Ancak bu, çocuğun psikolojik durumuna göre de değişebiliyor. Uzmanlarımız, tuvalet eğitiminin fizyolojik ve psikolojik yönünü sizler için değerlendirdi.
Tuvalet eğitimi, çocuk gelişiminin en önemli aşamalarından biri. Tuvalet alışkanlığını kazandırmak için uygun zamanı belirlemek, bu eğitimin önemini anne-baba olarak kavramak ve eğitimin nasıl verilmesi gerektiğiyle ilgili bilgi sahibi olmak da çok önemli. Alman Hastanesi'nden Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Alper Soysal, konunun fizyolojik yönünü. PUzman Psikolojik Danışman Ece Akın Bakanay ise psikolojik yönünü sizler için anlattı, işte tuvalet eğitimiyle ilgili bilmeniz gerekenler...
FİZYOLOJİK DEĞERLENDİRME
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Alper Soysal, tuvalet eğitimini aşama aşama şöyle anlatıyor:
Tuvalet eğitimi için doğru zaman Çocukların büyük çoğunluğu 18-30 aylıkken tuvalet eğitimine başlamak için gerekli becerileri kazanırken, bazı çocuklar ise 4 yaşına kadar bu beceriyi kazanamazlar. Hiç telaşlanmayın, bunların her ikisi de normaldir. Çocuk hazır olmadan başlanılan eğitimlerde, öğrenme süreci uzar. 18 aylıkken eğitime başlanan çocukların birçoğu 4 yaşına geldikleri halde eğitimlerini tamamlayamamalarına karşın; eğitime 2 yaşında başlayanların çoğu bunu 3 yaşında tamamlamış olur. Genellikle kız çocukları erkek çocuklarından daha önce-mesane ve bağırsak kaslarını kontrol etmeyi öğrenirler. Bu yeteneği kızlar genellikle 2.5 yaş civarında, erkekler ise 3 yaş civarında kazanırlar. Yine de tuvalet eğitimi için 'doğru' yaş, kız veya erkek fark etmez, çocuğun hazır olduğu zamandır. Sonuç olarak tuvalet eğitimi için en uygun zaman 2 yaş ve sonrasıdır ve kesinlikle çocuk bu konuda zorlanmamalıdır.
Tuvalet eğitiminde başarı için çocuğun hazır olması kadar önemli başka bir şey de, ailelerin tavrı ve çocuklarına tuvalet eğitimi vermeye hazır olup olmadıklarıdır. Çocuklarını yönlendirmeleri, özendirmeleri ve desteklemeleri gerekir. Yanlış veya erken tuvalet eğitimi duygusal bozukluklara yol açabilir, çocukla anne-babanın arasındaki ilişkiyi zedeleyebilir, hatta çocuğun bedensel sağlığını bile etkileyebilir. Tuvalet eğitimi için çevreden bilgi almak yerine, en doğrusu bir sağlık uzmanından bilgi almaktır.
Çocuğun tuvalet eğitimine hazır olduğunu gösteren belirtiler
- Kakasının düzenli, yumuşak ve şekilli olması, altını belirli saatlerde kirletmesi.
- Bezinin gün içerisinde en az iki saat veya gece boyunca kuru kalabilmesi.
- Islak veya kirli bezden rahatsız olduğunu göstermesi.
- Çiş veya kakasının geldiğini birtakım hareketlerle belli etmesi.
- Bezinin değişmesi gerektiğini, çiş veya kakasının geldiğini söylemesi.
- Büyüklerini taklit etmekten hoşlanması.
- Sizin tuvaleti nasıl kullandığınızı merak etmesi ve izlemesi.
- Oturağına ilgi göstermesi.
- İç çamaşırı giymek istemesi.
TUVALET EĞİTİMİ
İlk hazırlıklar
2 yaşından sonra uygun bir lazımlık satın alın. banyoda veya odasında uygun bir yere yerleştirin. Lazımlığı çevresinde görmeye alıştığı eşyalardan biri haline getirin. "Ne işe yaradığı" ve "Biraz daha büyüyünce kullanacağı" konusunda açıklamalar yapın.
Eğitime başlarken...
- Çocuğunuza tuvalet kullanımı hakkında kitaplar okuyun.
- Çocuğunuza tuvaletini yapmasını zorlaştırmayacak kıyafetler giydirin.
- Çocuklar, büyüklerini ve diğer çocukları taklit ederek öğrenirler. Siz tuvalete oturduğunuzda, onu da azımlığa oturtabilirsiniz.
- Çocuğunuzu lazımlıkla oynaması için teşvik edin. Onunla oyuncak bebeğini lazımlığa oturtma oyunu oynayın.
- Önce kıyafetleri ile oturağa oturabilir. Çocuğunuzu, günde bir kez giyinik olarak lazımlığa oturtun. Bu. kahvaltıdan sonra, banyodan önce ya da bağırsak hareketlerinin başladığı herhangi bir zaman olabilir. Burada amaç. bebeğin, oturağa alışması, onu günlük rutinin bir parçası olarak görmeye başlamasıdır. Oturmak istemezse, onu rahat bırakın. Sakın onu zorla lazımlığa oturtmaya çalışmayın. Hele korkmuşsa, sakın zorlamayın! Bu durumda, lazımlığı birkaç haftalığına bir kenara koyun, ardından tekrar deneyin. Oturursa iyi. ama ona neden oraya oturması gerektiğini anlatmaya çalışmayın! Unutmayın, sadece onu lazımlığa alıştırıyorsunuz. Bu iş için en uygun yeri seçin; oyun odası en uygun yer olabilir!
- Çocuğunuz lazımlığa oturmaya ilgi gösterdikten sonra, onu bezini her kirlettiğinde lazımlığa götürün. Bezini lazımlığın üzerinde değiştirin ve kirli bezi lazımlığa boşaltın.
- Üstünü çıkarmadan da olsa. çocuğunuz çekinmeden lazımlığa oturmayı ba-şardıysa, artık onu elbisesiz ve bezsiz oturtmayı deneyebilirsiniz. Bu aşamada ise birtakım açıklamalar yararlı olabilir; anne-babanın. varsa diğer kardeşlerin ve herkesin tuvaletini böyle yaptığını ona anlatın. Soyunup tuvalete girmenin erişkince bir davranış olduğunu anlatmaya çalışın ona.
- Tuvalet eğitiminde lazımlığı yere koymak, çocuğu tuvalete oturtturmaktan daha iyi olabilir. Bazı çocuklar için lazımlık daha güvenlidir; çünkü ayakları yere basar ve düşmekten korkmazlar. Eğer tuvaleti kullanma kararı verirseniz, çocuğunuzun ayaklarını koyabilmesi için basamak kullanın.
- Çocuğunuz tuvalete gitmek istediğinde ona yardımcı olun, yanında kalın, eline tuvalette otururken oyalanabileceği resimli kitaplar, oyuncaklar vs. verin ve lazımlığına tuvaletini yapmasa bile birkaç dakika oturmasını sağlayın.
- 4-5 dakikadan sonra çocuğunuzun tuvaletten kalkmasına yardımcı olun. Eğer bu süre içerisinde tuvaletini yapa-bildiyse aşırıya kaçmamak kaydı ile onu övün ve ödüllendirin. Eğer tuvaletini yapamadıysa bir dahaki sefere yapabileceğini söyleyin.
- Çocuğunuzu lazımlıkta 5 dakikadan fazla oturtmayın. Bazen çocuklar bezleri bağlandıktan sonra kakalarını yapabilirler, çünkü bez onlara normal gelir. Sakın üzülmeyin ve onu cezalandırmayın. Kirli bezi altından çıkarın ve o sizi izliyorken bezi yine lazımlığa boşaltın. Bu, çocuğun kendisinden ne istediğinizi anlamasına yardımcı olur.
- Çocuklar bazen çişten önce kakalarını oturağa yapmayı öğrenirler. Bu yüzden önce kaka eğitimi ile başlayın.
- Eğer çocuğunuzun özellikle bağırsak hareketlerinin başladığı bir zaman varsa (yemekten sonra gibi) onu o zamanlarda oturağa oturtun. Eğer kakası geldiği zaman belli ediyorsa (sessizleşiyor-sa. köşeye çekiliyorsa veya duruyorsa) o zamanlarda lazımlığa götürün.
- Başlangıç olarak erkek çocuklarına oturarak çiş yapmaları öğretilir. Çünkü ayakta çişlerinin başlama ve bitişini kontrol etmeleri daha zordur. Başka çocukları böyle gördükleri zaman ayakta çişlerini yapmayı deneyeceklerdir.
Eğitim başladıktan sonra...
- Tuvaletini yaptıktan sonra çocuğunuzu dikkatle silin. Kız çocuklarında silinme işleminin enfeksiyon kapmayı engelleyebilmek amacıyla önden arkaya doğru yapılması gerektiğini unutmayın.
- Tuvaletten sonra ellerini dikkatlice yıkaması gerektiğini öğretin ve bu konuda ona örnek olun.
- Her çocuğun tuvalet eğitimini öğrenme hızı kendine göredir, bunu unutmayın. Eğer bir şeyler kötü gidiyorsa altını birkaç hafta bezleyin ve daha sonra tekrar deneyin.
- Gece kontrolü genellikle gündüz kontrolünden sonra gelir.
- Çoğu çocuk gündüz kaka ve çiş kontrolünü 3 veya 4 yaşlarında sağlarlar. Bu yaştan sonra altını kirletmesi, çocuk psikologunun ilgilenmesi gereken bir konudur.
Klozete geçiş
Lazımlığa alışmış olan bir çocuk, bir süre sonra klozeti kullanmaya başlayacaktır. Çocuk, tuvaleti kullanacak kadar ilerleme gösterince, klozetin üzerine konabilen bir adaptör (küçük klozet kapağı) alınabilir, özellikle 3 yaşından sonra çocuk, tuvaleti kullanmaya geçmiş olmalıdır. Bu alışkanlık ona yuvada zorluk çıkartmaz, ancak devamlı kendi oturağını kullanan bir çocuk yuvaya gittiğinde tuvaletini yapma konusunda sorun yaşayabilir.
PSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME
Uzman Psikolojik Danışman Ece Akın Bakanay. çocuğuna tuvalet eğitimi veren anne-babaların yapması ve yapmaması gerekenleri şöyle anlatıyor:
- Anne-baba, tuvalet eğitimine başlamadan önce çocuğun hazır olup olmadığına karar verebilmelidir. Eğer çocuk zaman zaman tuvalet ihtiyacının erteleyebiliyorsa (kas kontrolü sayesinde) ya da tuvaletini yapmadan hemen önce ya da yaptıktan sonra anne-babaya haber vermeye başlamışsa, tuvalet eğitimi için uygun zaman gelmiştir.
- Anne-babalar, bu dönemde eğer tuvalet temizliği konusunda aşırı baskıcı ya da titiz davranırlarsa çocuklar ya tepki göstererek tuvalet eğitimini reddederler ya da daha uzun sürede bu alışkanlığı kazanırlar. Anne-babanın ya da yakın çevredeki kişilerin "Bu çok pis". "Ne kadar kötü kokuyor" gibi yorumlar asla yapılmamalıdır.
- Anne-babalar tuvalet eğitimini verirken çocukla güç savaşına girmekten kaçınmalıdırlar. Çocuğu tuvaletini yapana kadar uzun saatler lazımlıkta oturtmak, tuvaletini haber vermediğinde ya da altına kaçırdığında cezalandırmak çok yanlıştır.
- Anne-baba çocuğun hazır olduğuna karar verdiyse sabırla, tutarlılıkla tuvalet alışkanlığın kazanılmasını desteklemelidir. Olumlu davranışları takdir etmek, ödüllendirmek istenilen davranışı pekiştirmek için en temel yöntemdir.
- Anne-babanın rahat bir tutum içerisinde olması çocuğu da rahatlatacaktır, tuvalete gitmek ve tuvaletini yapmak çocukta endişe, korku veya inatçılık duygularına neden olmamalıdır.
- Anne-babanın aşırı titiz ve baskıcı olması kadar korumacı olması da çocuğun tuvalet eğitimini gerçekleştirmesine engel olabilir. Bazen anne-babalar çocuğun altına kaçırmaması, temiz kalması için bezi çıkartmayı erteleyebilirler. Bu durumda çocuk, kas kontrolü gelişmiş, bedensel ve bilişsel becerileri ile tuvalet eğitimine hazır olsa da bu alışkanlığı kazanamaz. Bunun sonucunda anne-babaya bağımlı, kendi davranışları üzerinde yeterince kontrol sağlamayan bir birey olma riski ortaya çıkar.
Kaynak: Bebeğim ve Ben Dergisi
