Böyle bir konu başlığı açmayı düşünüyordum aslında ama madem ki hazır açılmışı var, onu kullanayım bari.
Kına, aynı adlı ağacın yapraklarının kurutulup, öğütülmesiyle elde edilen bir boyar madde. Saç, el, kumaş vb. boyama işlemlerinde kullanılabilir yani. Yurdumuzda Akdeniz Bölgesi ve Akdeniz ikliminin görüldüğü yerlerde yetişebilen bir ağaçtır kına. Eski zamanlarda yaprak halinde ticareti yapılırmış, yani kurutulmuş kına yaprağı halinde; buna da yaprak kına adı verilirmiş. Artık öğütülmüş, yani toz, halde ticareti yapılıyor. Toz kınayı iki ana sınıfta toplayabiliriz; bunlardan biri yeşil kına, diğeri esmer kınadır. Yeşil kına dediğimiz kına türü, toz haline getirilmiş kınanın özel bir boya ile yeşile boyanmuş halidir ve esmer kına ile karşılaştırıldığında daha kimyasaldır. İşte size bir yeşil kına resmi:
Google Images görüldüğü gibi oldukça canlı, neredeyse neonlu gibi parıl parıl parlıyor. Diğer tür, yani esmer kına ise, yaprağın öğütülmesiyle elde edilir. İçine kimyasal konmaz ama ticarette, bereketli olsun diye ceviz yaprağı, sumak, kül vb. maddelerle karıştırılmak suretiyle piyasaya sürülür. Bu yüzden anneannem en iyisinin yaprak kına olduğunu söyler. Bahçelerinde kına ağacı olan hemcinslerim, bir girişimde bulunup piyasaya yaprak kına sürebilirsiniz.
Esmer kına:
http://www.google.com.tr/imgres?q=esmer+k%C4%B1na&um=1&hl=tr&biw=1280&bih=836&tbm=isch&tbnid=xcxUl2LZjRR_lM:&imgrefurl=http://www.adabaharatlari.com/index.php%3Froute%3Dproduct/product%26product_id%3D1410&docid=wumJyvZCLfiRmM&w=1021&h=768&ei=HtyJTsKKNMfesga6rvngAQ&zoom=1&iact=hc&vpx=849&vpy=475&dur=1885&hovh=195&hovw=259&tx=145&ty=109&page=3&tbnh=138&tbnw=191&start=47&ndsp=25&ved=1t:429,r:23,s:47]Google Images esmer kına diğerine nazaran daha soluk altunî-hakî bir renktedir.
Kınayı satın aldığınız zaman, onu cam bir kavanozun içine koyup, rutubetsiz ve karanlık bir ortamda muhafaza ederek ömrünü uzatabilirsiniz.
Kınayı bilen şansa bala yakmaz ama kınanın da kendince değişkenleri vardır. Bunlar; kınanın tazeliği, kına karılırken kullanılan maddeler ve kınanın uygulanacağı alt zeminin rengidir. Bu üç değişken saçınızda oluşacak rengi belirleyen üç temel etmendir. Şöyle de söyleyebiliriz:
1) Taze kına tutak olur.
2) Kınayı kararken kullanacağınız maddeler, kınanın genel özelliğini belirler, bunlar; daha kahve-sarı, daha kızıl, daha patlıcan moru renkler nasıl elde edilir sorusunun da cevaplarıdır aslında.
3) Uygulanacak saçın rengi de önemlidir. Sonuç itibariyle siyaha yakın koyulukta saçları olan hiç kimse kına yaktığında bir üst mesajdaki kızıl saçlara sahip olamaz. Mucize beklememek lazım, sonuçta kınanın açıcı bir özelliği yok (power boya etkisi gibi), bulunduğu zeminin rengine göre bir hal alıyor.
Gelelim olayın en eğlenceli kısmına, kına karmak!
Kına kararken kullandığımız maddeler, yıkama sonrasında elde edilecek rengi etkileyen faktörlerdir. Kınanızı mutlaka cam bir tasın içinde karmanızı tavsiye ederim, cam sağlıktır. Camda reaksiyon olayı neredeyse hiç olmadığından kınanızın rengi bundan etkilenmez. Kınanızı karacağınız maddeleri birkaç gün evvelinden hazırlayın ve kına yakacağınız güne kadar bırakın posalarıyla birlikte adam akıllı demlensinler. Baktınız ki kınanızı kardıktan sonra kullandığınız maddelerde artmalar oldu, cam şişelere doldurup, karanlık ve kuru bir ortamda yıllarca saklayabilirsiniz.
Daha sarımtrak bir renk elde etmek isteyenler: Bu karışımı koyu renkli saçları olan kimseler uyguladığında altın kahve ve daha koyusu/açığı bir renge ulaşırlar. Küllü kumral, açık kumral ve daha açık renkli saçlarda sarımtrak bir kızıl ortaya çıkıyor. Kınanızı; papatya suyu, zerdeçal ve bir çorba kaşığı zeytin yağı ile karın. Ben yazları kınamı akşamdan yakarım, geceleyin kınayla yatarım ve kalktığımda yıkarım, tahminî 10-14 saat kafamda durur, kışları durum farklı 6-9 saat... Çok sıvık ya da çok koyu olmasın kıvamı, rahatlıkla sürülebilecek gibi olsun, mesela puding kıvamında.
Daha kızılımtrak bir renk elde etmek isteyenler: Daha kızıl tabanlı bir renk elde etmek isteyenler soğan kabuğu suyu, zerdeçal, biraz zeytin yağı ile hint yağıyla karın kınanızı.
Daha koyu bir ton elde etmek isteyenler: Daha koyu tonlarda, koyu kahve ve siyah tabanlı bir renk elde etmek isteyenler kınalarını ceviz yaprağı suyu, zeytin yağı ve hint yağı ile karsınlar. Şayet ceviz yaprağı suyu değil de ceviz kabuğu suyu kullanırsanız, yaprağa nazaran daha açık kahverengi tonları elde edersiniz.
İyi kınalanmalar