[h=3]Meyveler[/h]
- Mevsimine göre elma, muz ve şeftali tercih edilen başlıca meyvelerdir. Elma ve şeftali gibi meyvelerin suları taze olarak 1-2 çay kaşığı miktarından başlanarak verilir ve yavaş-yavaş arttırılır. Meyvelerin vitaminlerinin kaybolmaması için mikser yerine cam rende kullanılmalıdır.
- Portakal, mandalina, limon bazı çocuklarda gaz, karın ağrısı ve alerjilere yol açabilmektedir. Bu sorunlar görülmezse bu meyve suları verilebilir. Sorun yaşanırsa bu meyve suları 4. aydan sonra verilmeye başlanır.
- Meyve suyuna başlandıktan bir iki hafta sonra meyve püre halinde verilebilir. Meyve sularına şeker eklenmemelidir.
Elma
Meyveler iyice yıkanır, kabukları soyulur ve cam rendede rendelenir. Temiz bir tel süzgeç veya tülbentle süzülerek suyu elde edilir. Önce suyu bebek alıştıktan sonra püresi yedirilir.
Muz
Çatalla veya makinede püre şekline getirilir. İstenirse, portakal veya elma suyu ile biraz sulandırılabilir.
Şeftali
Şeftali yıkanır, kaynar sudan geçirilir, kabuğu soyulur, dilimlere ayrılır, çatalla veya makinede püre şekline getirilir. Tülbentten suyu sıkılır. Su veya püre olarak verilir.
Portakal
Suyu sıkılarak verilir.
[h=3]Sebzeler[/h]
- Meyve pürelerine başlandıktan iki hafta kadar sonra öğle menüsünde verilmek üzere sebze çorbalarına başlanır. Patates, havuç, pirinç veya irmik ile taze sebzelerden günlük olarak hazırlanır. Bir iki tatlı kaşığından başlanarak yavaş-yavaş arttırılır. Dört haftalık bir süre içinde tam sebze püresine geçilir.
- Seçilecek olan sebzeler taze ve olgun olmalı, çürük olmamalıdır. Sebze püresine patatesle başlanır ve daha sonra mevsim sebzeleriyle devam edilir. Çorbaya bir çeşit sebze ilave edilir ve 3 gün bu sebze verilir. Sebzenin alerji yapıp yapmadığına bakılır. Eğer sebze alerji yapıyorsa menüden çıkarılır ve çorbaya başka sebze ilave edilir. Her üç günde bir yeni sebze ilave edilir ve alerji olup olmadığına bakılır.
[h=3]Kahvaltı[/h]
- Bebek 5. ayını bitirdikten sonra sebze püresi, muhallebi, yoğurt gibi gıdalara iyice alışmıştır ve kahvaltıya başlama zamanı gelmiştir. Süt, beyaz peynir, reçel, pekmez, ekmek veya bebe bisküvisi başlıca malzemelerdir.
- Tuzu alınmış bir parça beyaz peynir ve reçel sütle ezilir. Karışıma ekmek içi katılır. Bu amaçla 3-4 bebe bisküvisi kullanılabilir. Kahvaltıya önce 1-2 tatlı kaşığı olarak başlanır, miktarı giderek arttırılır. İstenirse 1 çay kaşığı yağ eklenebilir. Bir süre sonra peynir, reçel, yağ ve ekmek sütten ayrı olarak verilebilir.
Uyarı: Bal alerji yapma olasılığı nedeniyle bir yaşından önce tercih edilmez.
Yumurta
Yumurta katı olana kadar haşlanır. Sarısından ilk gün 1 nohut büyüklüğünde bir miktar ile kahvaltıya ilave olarak başlanır. Gün aşırı ve her defasında miktar arttırılarak 1 ay sonunda sarısının tamamı verilir. İyice alışmış olan çocuklara yumurta kayısı kıvamında verilebilir.Haftada 2-3 yumurta sarısından fazlası verilmemelidir. Yumurtanın beyazının verilmesi 1 yaşına kadar önerilmez.
Tereyağı
Kahvaltıda 1 çay kaşığını geçmeyecek şekilde 9. Aydan sonra her gün verilmelidir.
Bal
Bebeklere 12 aydan önce bal verilmesi önerilmemektedir.
Çay
Çayın besleyici hiç bir değeri yoktur. Aksine diğer gıdaların besleyici değerini düşürür, bağırsaklardan demir emilimini bozarak kansızlığa yol açabilir. Bu bakımdan süt çocuğu beslenmesinde yeri yoktur.
[h=3]Tahıllı Çorbalar[/h]Mercimek, yoğurtlu yayla, acısız tarhana çorbası gibi gıdalar, taze sebze çorbalarına alıştırılmış olan bebeklere 8. aydan sonra değişik tatları öğretmek amacıyla verilebilir.
[h=3]Et ve Tavuk[/h]Bebeğinize 7. veya 8. aylarda dana veya tavuk eti makineden geçirilerek püre halinde öğle öğününde verilebilir.
[h=3]Balık[/h]
Bebeğiniz 8 aylık olduktan sonra haşlanmış veya ızgarada pişirilmiş beyaz etli balıklar verilebilir. Kılçıklı balıkların iyi ayıklanması gerekir. Alerji yönünden dikkatli olunmalıdır.
[h=3]Köfte[/h]
Yağsız, sinirsiz üç kez çekilmiş dana veya sığır kıymasından, çok az ekmek ufağı ve tuz ilavesiyle birlikte baharatsız hazırlanır. Yağsız tavada veya ızgarada pişirilir. İçinin de iyice pişmesine dikkat edilir ve sebze çorbalarıyla birlikte 1-2 köfte 7. aydan itibaren verilir.
[h=3]Karaciğer Püresi[/h]
Dana veya kuzu karaciğeri yıkanır. Kuzu ciğeri tercih edilir. Üzerindeki zarı çıkarıldıktan sonra yağsız tavada veya haşlanarak pişirilir. Rendelenerek veya makinede püre haline getirilir. Balık ve tavuk etleriyle dönüşümlü olarak sebze çorbalarıyla birlikte verilir. İlk günler 1 çay kaşığı (5gr) başlanarak bir hafta sonra 5 çay kaşığına çıkarılır.
[h=3]Beyin[/h]
Kuzu beyni suda haşlanır. Tuz, limon, sıvı yağı ilave edilerek 3-5 çay kaşığı verilir. Ayda 2-3 kez yedirilmesi yeterlidir. Ama genellikle 1 yaşından sonra verilmesi daha uygundur.
[h=3]Su[/h]
- Genel anlamda sağlıklı olan bebeklere çok sıcak hava veya sıvı kaybına yol açan ishal gibi durumlar dışında su ile takviye yapmak gerekmez.
- Kullandığınız su da çok önemlidir. Su pek çok mikroorganizmanın taşıyıcısıdır. Bebeğiniz 18 aylık olana kadar vereceğiniz suyu mutlaka kaynatmalısınız. Ayrıca bebeğinizin çiğ olarak tükettiği sebze ve meyveleri iyi kalitede bir suyla yıkamalısınız.
Kaynak:
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Hakan Kılıç
4 - 6 aylar arası, bebek beslenmesinde çok önemlidir. Çünkü bu zaman aralığı bebeğinizi katı yiyeceklerle tanıştırmak için en uygundur.
Artık bebeğiniz hızla büyüyor ve buna bağlı olarak besin ve enerji ihtiyaçları da artacaktır. Bu dönemde, meme ya da biberonla normal beslenme sonrasında bile mama istediğini ve doymamış olduğunu fark edeceksiniz. Bu bebeğinizin ek besinlere hazır olduğunu gösteren belirtilerdendir. Bu dönemde anne sütü varsa mutlaka devam etmelisiniz. Biberon maması kullanıyorsanız kullandığınız 1 numaralı başlangıç mamalarından 2 numaralı devam mamalarına geçmelisiniz.
Ek gıdalara başlama zamanı 4. aydan önce olmamalı ancak ek gıdaya geçiş zorlaşacağından 6.aydan sonraya da bırakılmamalıdır.
Ek gıdalara geçiş dönemi yavaş ilerleyen bir süreçtir.
Bebeğiniz katı besinlerle tanıştıktan sonra her öğünde aldığı katı besin miktarı gittikçe artacaktır.
Bu dönemde bebeğinize çok seçenek sunarsanız, zengin çeşitlerle beslenmeye alışır ve yeni tatlara karşı tepki göstermez.
İstediği kadar yemesine izin veriniz. Hiçbir zaman zorlamayınız.
Yemek zamanları bebeğin kişilik gelişimi ve ruh sağlığı içinde önemlidir.
KATI GIDALARA ERKEN YA DA GEÇ BAŞLAMANIN ZARARLARI
Erken başlanılırsa ishal ve alerjik hastalıklar artabilir. Annenin sütü azalabilir. Zayıflık ve aşırı beslenme gibi sonuçlar olabilir.
Geç başlanılırsa büyüme geriliği,bağışıklıkta azalma, ishal,vitamin eksikliği görülebilir.
Bebeğinizi katı besinlerle tanıştırmak için en uygun zaman 4 ile 6 ay arasıdır.
BEBEĞİNİZ EK GIDA ALMAYA HAZIR MI?
Bebeğiniz 4-6 ay arasında ek gıda almaya hazırdır. Ancak her bebeğin ek gıda almaya hazır olduğu zaman birbirinden farklıdır. Bazı bebekler üç aylık iken katı gıdalar almaya hazır duruma gelmesine karşın, dil atma refleksi genellikle dördüncü aydan itibaren kaybolmaya başlar. Aslında emme işlevinde önemli bir rolü olan bu refleks yüzünden bebek, ağzına sokulan her şeyi; kaşığı, yiyecekleri dili ile itmeye çalışır.
Beslenme sırasında bebeğiniz başını sağa-sola çevirir veya ağlarsa lütfen onu zorlamayınız. Katı gıdalara her ikinizin de zevk alacağı, mutluluk duyacağı bir dönemde başlamanız, herhangi belirli bir zamanda başlamaktan çok daha önemlidir. İstemiyorsa zorlamayınız, emzirmeye ve ya biberonla beslemeye 3-4 gün daha devam ettikten sonra tekrar deneyiniz.
Bebeğiniz tatmadan ve yutmadan önce yeni yemeğine belirli aralıklarla bakar,dokunur ve koklar. Bu nedenle yapılacak en iyi şey bebeğinize yeni yemeğini bir kaç gün tanıtmanızdır.
Bebeğinizi beslenme saatlerinde yüksek bir sandalyede oturtup besleyiniz. Böylece sandalyeye oturduğunda beslenme saatinin geldiğini anlayacaktır.
Yemeğini hazırlarken onun dikkatini çekmek için bebeğinizle konuşun ve hazırladığınız yemekleri ona da gösteriniz. Böylece yemek saatlerini daha eğlenceli bir duruma getirebilirsiniz.
Bebeğinizin ifadelerini ve davranışlarını izleyiniz. Yemek istemedikleri zaman bunu çeşitli şekillerde ifade ederler; örneğin, ellerini kaldırırlar, başka tarafa döner, yüzlerini buruştururlar, kafalarını sallarlar ya da ağızlarını açmazlar.
EK GIDA ALMAYA HAZIR OLDUĞUNU GÖSTEREN BELİRTİLER
Sık sık anne sütü ister ve daha çok süt için ağlaması. Bazı bebekler geceleri sık uyanırlar.
Başını tamamen rahatça dik tutarak oturabilmesi
Parmakları ile tuttuğu nesneyi ağzına götürebilmesi.
Yiyeceği gözleri ile takip edebilmesi ve yiyecek verilince ağzını açması.
Ağzına verilen yiyecekleri dil ile dışarı atma refleksinin kaybolmaya başlaması.
Dudaklarına kaşık değdiği zaman, ağzını açmasıyla beraber dilini dışarı doğru çıkarmaması.
Isırma, çiğneme-yutma hareketlerinin birbiri ile uyumlu ve sıralı hale gelmesi
Başlangıçtaki emme şeklinin daha olgunlaşması ve emmenin adeta bir sıvı içiyormuş gibi güçlenmesi.
Diş çıkarmaya başlaması.
KATI BESİNLERE BAŞLAMAK İÇİN UYGUN ZAMAN
Zamanlamayı doğru seçiniz. Eğer emziriyorsanız, sütünüzün en düşük seviyeye geldiği zaman denemelisiniz. Bu genelde sabah veya öğlen saatleridir. Bebeğinizin huysuz ve yorgun olduğu bir zamanı tercih etmemelisiniz.
Yeni beslendiyse denemeyi erteleyiniz.
Beslenme saatini diğer işleriniz arasındaki 5 dakikalık süre içerisine sığdırmaya çalışmayınız.
Bebeğiniz çok hareketli, yerinde durmuyor ve oturmuyor ise bir yandan dizlerini tutup bir yandan da ağzına yabancı bir madde sokmaya çalışmayınız.
Bebeğe kaşıkla besini vermeden önce masaya veya mama sandalyesine bir parça yiyecek koyunuz ve besini tanımasına izin veriniz.
KATI BESİNLERE NASIL BAŞLANMALI
Bebek kaşıkları bile bu dönemdeki bebekler için fazla geniş olabilir. Bu yüzden küçük çay kaşıklarını deneyebilirsiniz. Yarım çay kaşığı ile başlayınız ve beslenme boyunca onunla konuşarak yardımcı olmaya çalışınız.
Katı gıdaları yutmayı başarıncaya kadar miktarı her gün bir iki çay kaşığı arttırarak veriniz ama beslenme öğünlerini çok yavaş artırmalısınız.
Katı gıdalarla beslenmeye başladığınızda yiyeceklerin çoğunu geri çıkaracak, bir kısmı yüzüne bir kısmı önlüğüne bulaşacaktır.
Katı gıdalara geçiş dönemini kolaylaştırmak için şu yöntemi deneyebilirsiniz: Bebeğinize önce biraz süt (anne sütü veya hazır mama) verdikten sonra az bir miktarda katı gıdayı yarım çay kaşığını geçmeyecek şekilde veriniz ama öğününü yine süt ile bitiriniz.
KATI BESİNLERE BAŞLARKEN NELERE DİKKAT ETMELİSİNİZ
Ek gıdaları bebeğe uygun bir kaşıkla ya da bardakla veriniz, biberon kullanmayınız.
Bebeğinize vereceğiniz her türlü gıda doğal ve taze hazırlanmış olmalıdır.
Yutmasını kolaylaştırmak ve ek gıdanın akciğere kaçmasını engellemek için ek gıda verirken onu kucağınızda kendini güvende hissedecek şekilde dik olarak tutun.
Besinlerdeki doğal tatlara alışmalarını sağlayınız.
Bebeğiniz için hazırladığınız besinlere katı yağ, şeker, tuz ve baharat katmayınız.
Bebeğinize vereceğiniz ek gıdayı onun gelişim düzeyine göre ağzında kontrol edebileceği ve yutabileceği besinlerden yumuşak, pürtüksüz yarı sıvı olanları seçiniz.
Her yeni gıdaya tek-tek ve yavaş-yavaş başlayınız, az miktarda başlayıp (1-2 çay kaşığı) her gün arttırınız. 4-5 gün aralıklarla yeni besinleri deneyiniz.
Sevmediği bir gıdayı zorla vermeyiniz, yeniden denemek için bir süre geçmesini bekleyiniz.
Yeme hızı bebek tarafından belirlenmelidir.
Beslemeden önce bebeğin kaşıktaki yiyeceğe ilgi göstermesini bekleyiniz.
Bebeğiniz isterse yiyeceği besini elleyerek tanımasına izin veriniz.
Zamanla bebeğinizin kendi kendine yemesine izin veriniz, bu onun özgüvenini artırır.
Ek gıdalara başladıktan sonra da bebeğinizi 2 yaşına kadar emzirmeye devam ediniz.
Diş çıkarma dönemi bebeğin iştahsız ve huzursuz olduğu zamanlardır. Bu dönemlerde bebek anne sütü veya biberon mamasını daha fazla almak isteyebilir. Fazla ısrarcı olmayınız.
Çocuğunuza bir yaşını doldurana kadar inek sütü vermeyiniz. Erken yaşta verilen inek sütü çocuğunuzda alerji ve kansızlık yapar.
Çocuğunuzu kansızlıktan korumak için demir yönünden zengin et, yumurta,mercimekli baklagiller, pekmez gibi ek gıdalar vermeye özen gösteriniz.
Çocuğunuza vereceğiniz ek gıdaların A vitamini açısından da zengin taze sebze ve meyve olmasına dikkat ediniz. Özellikle hastalıklardan korumasına yardımcı olacaktır.
Hazırladığınız gıdaları oda ısısında 2 saatten fazla bekletmeyiniz.
Konserve, dondurulmuş ve paketlenmiş yiyecekleri, hazır meyve suları ve kolalı içecekleri, içine boya, tatlandırıcı veya aroma katılmış besinleri bebeğinize asla vermeyiniz.
Üç yaşın altındaki çocuklar günde altı öğün beslenmelidir.
Çocuğunuz ile birlikte sizin de yemeklerden tatmanız onun iştahını artıracaktır. Çocuklar kalabalıkta yemek yemeyi severler.
Bebeklere pişmemiş havuç, sosis, fındık- fıstık, çekirdek, üzüm gibi küçük kuru yemişler vermeyiniz. Nefes borusuna kaçarak boğulmaya ve akciğerlerin zarar görmesine neden olabilir.
KATI BESİNLERİ YEMEK İSTEMEZ İSE
Katı yiyeceklere yeni başlayanlar doğal olarak yeni tatlara ve katı beslenmenin yöntemine değişken bir davranış gösterirler. Bir hafta isterler, diğer hafta istemeyebilirler. Böyle bir durumda şu yöntemleri deneyebilirsiniz.
Kaşık olarak parmak ucunuzu kullanın:
Bebekler kaşığa nazaran parmakları daha hoş karşılarlar. Bir parça sebze ya da meyve püresini parmaklarınıza koyun ve bunu oradan emmesine izin veriniz. Bu şekilde rahat yemeyi öğrendikten sonra, bir miktar yiyeceğini dilinin ucuna yerleştiriniz. Böylece zamanla dilinin ucundaki yiyeceği geriye doğru boğazına atarak yutmayı öğrenebilir.
Plastik kaşık deneyiniz:
Metal kaşıklar soğuk hissi verebilir, bebeğinizin dikkatini çekerek yemesini engelleyebilir.
Yemesi için zorlamayınız:
Bebeğinizi beslemenizdeki amaç, ona yeni tatlar ve yeme yöntemlerini tanıtmaktır. Bu süreçte, bebeğiniz sık sık iki ileri bir geri şeklinde gelişme gösterecektir. Zaman zaman bebeğinizin katı yiyecekleri reddetmesi beklenen, normal bir tepkidir. Bu gibi olaylarla karşılaştığınız da ek besinleri vermeyi başka bir gün deneyiniz. Bebeğiniz hazır olduğunda yiyecektir.
KATI BESİNLERE BAŞLARKEN ALLERJİ
Katı yiyeceklere geçişte bebeğiniz yiyeceklere karşı alerjik reaksiyon gösterebilir. İnek sütü, yumurtanın beyazı, balık, fıstık, turunçgiller bebekler de en çok alerjiye neden olan yiyeceklerdir. Bebeğinize yeni yiyecekleri yavaş yavaş tanıtmalı ve yeni bir yiyeceği vermeden önce 3-5 gün beklemelisiniz, böylece yeni maddelere karşı reaksiyonları fark edebilirsiniz. Eğer ailenizde sık alerji öyküsü var ise o zaman daha çok dikkat etmeniz gerekir.
En sık görülen alerjik reaksiyon belirtileri:
Deride kurdeşenlere benzer kızarıklıklar ve lekeler
Ek besin yedikten hemen sonra kusma
Yemekten birkaç saat sonra ishal
Dışkısında kan
Nefes almada zorluk
EK VİTAMİN VE MİNERALLER
Hazır mamalar gerekli bütün vitamin ve mineralleri içerdiğinden bunlarla beslenen bebeklere ek bir vitamin vermeye gerek yoktur. Anne sütü ile beslenen bebeklere D vitamini verilmeye devam edilmesi gerekir.
Günlük Menümüz
Sabah
Kahvaltı
30-40cc Anne Sütü yada Formül Süt
1 kibrit kutusu keçi peyniri
1/2 dilim tam buğday ekmeği yada 1 tatlı kaşığı yulaf ezmesi
1 tatlı kaşığı (özellikle demir açısından) üzüm yada dut pekmezi
1yumurta sarısı
1 adet kuru kayısı
1 adet kuru incir
1 adet ceviz
2 adet zeytin
1 çay kaşığı tereyağ
NOT:
* Pekmez en güzel sabah aç karnına yedirmek yada meyvesinin içine katarak tüketmek vitamin açısından daha faydalı olduğunu söylemişti Dr.umuz.Ben aç karnına vermeyi tercih ediyorum.
* Kahvaltıda Omega 3 takviyesi! Bebeğinizin kahvaltısına ekleyeceğiniz rendelenmiş ceviz,
ihtiyaç duyduğu Omega 3’ün önemli bir kısmını karşılayacaktır.
Ara Öğün
Meyve: Mevsim meyvelerini önce püre olarak şimdi de küçük parçalar halinde yiyoruz
NOT: 1 yaşına kadar çilek yedirilmemeli,8.aydan sonra tropik meyveler de ekleyebilirsiniz (kivi,ananas gibi)
Öğle
Sebze Çorbası : Ana malzeme ilk başta Havuç,patates,kabak + 1 tatlı kaşığı irmik + sızma zeytinyağ olarak başladık biz.İlk başlarda 3-4 günde bir, daha sonra hergün, ayrı bir mevsim sebzesi ekleyerek devam ettik,şimdi ise ne bulursam ekleyenlerdenim :))) özellikle sarımsak,soğan,maydanoz,dereotu,kırmızı salçalık biber her çorbamızda mevcut
NOT:
* Sebzeleri düdüklü tencere yada buharda pişirilip çatalla ezilerek püre yapılabilir
* Piştikten sonra içine 1 çay kaşığı çiğ olarak sızma zeytinyağı eklenmeli
* İrmik suda haşlanarak eklenir,1 hafta sonrasında pirinç de haşlanarak eklenir.8.aydan sonra mercimek,bulgur,9.aydan sonra ise kuru fasulye ve nohut eklenebilir.
* 7.aydan itibaren günde 1 yemek kaşığı kadar kuzu eti sebzenin içine eklenebilir(buharda veya suyla kavrularak da olabilir)
* 1 yaşına kadar patlıcan verilmeyecek,8.aydan sonra domates kullanıbilir.
* Tuz eklenmeyecek fakat kimyon ve nane kullanılabilir
* Biz balığa 9.ayda başlayacağız Dr.umuzun tavsiyesiyle
* Balıktan alacağımız vitamini şimdilik keten tohumu tüketerek alıyoruz
Haftalık mutlaka vermeye çalıştıklarım:
Pazartesi :Tarhana çorbası
Salı: Köfte
Çarşamba: Sebze çorbası
Perşembe: Şehriye türevleri (tel şeh. arpa şeh. ya da yayla çor. v.s)
Cuma: Şimdi artık balığa başlayacağım
Cumartesi: Sebze çorbası
Pazar: Balık
İkindi
Yoğurt : Günlük sütten veya keçi sütünden,günlük olarak yapıyorum,ilk başlarken 1 çay kaşığı şeklinde başlanıp,günlük artırılabilir (bir kase yedirilebilir)
Akşam
Muhallebi : Sütlü,pirinçli,tam tahıllı kaşık maması olarak veriyorum ben.
Kuru Meyve Püresi
Malzemeler
2 adet siyah kuru kayısı
1 adet kuru incir
2 adet siyah kuru erik
5-6 adet siyah kuru üzüm
Hazırlanışı: Karışımı bir gece önceden suda bekletiyorum,sabah suyunu kendim içiyorum süt yapması açısından meyveleri ise blendırdan geçirip püre haline getiriyorum.Ve bu karışım mutlaka dolabımda her daim bulunur.
Kaan kaka yapmakta zorlandığında çay kaşığı ile 1-2 çay kaşığı veririm,bazen kahvaltısına bu karışımdan ilave ederim,bazen yoğurt yemek istemediğinde içine azıcık tatlandırsın diye katarım (yoğurt için pek tercih etmemeye gayret gösteriyorum) yada evde meyve yok diyelim meyve yerine verebiliyorum fakat şunu da belirtmek istiyorum bu karışım kalorisi oldukça yüksek olduğundan dikkatli tüketilmesi gerekiyor.
alıntı..........