Zorlu Üniversite Ortamlarından Sağ Çıkmanın 14 Yolu
Ailesinin yanından ayrılıp yeni başlangıçlara kapı aralayacak uzak yerlerde üniversite okumak her lise son öğrencisinin hayalidir. En azından benim öyleydi. Evden, kilometrelerce uzakta, en iyi üniversitelerden birini kazandığımda gözlerime inanamamıştım. Nihayet bağımsızlığa, anne babamın ”Neredesin? Eve ne zaman geliyorsun? Paranı nereye harcadın?” gibi sorguya çeker nitelikte sorularına cevap verme zorunluluğumun olmadığı bir hayata kavuşmaya can atıyordum. Yeni bir hayata, yeni arkadaşlara, kendi bütçemi kontrol edip kendimden başkasına hesap vermemeye hazırdım. Fakat yanlışım vardı: Anne-babamın artık hesap sormayacağı doğruydu ama hâlâ Allah önünde mesuldüm. Ayrıca beni büyük sorumlulukların beklediğini de anladım.
Bu durum beni hem ruhen hem sosyal bakımdan zorladı.
Ruhsal/Duygusal Zorluklar
Ruhsal/Duygusal açıdan, evi çok özlediğim ve beni rahatlatması için ardı arkasına annemi ve lise arkadaşlarımıaradığım ilk günü hatırlıyorum. Uykusuz uzun geceler boyunca yeni hayatıma nasıl adapte olacağıma kafa yorup hiçbir şeyin içimin rahatlatmayışını hatırlıyorum. Nihayet bir gün yurt odama gelip fark ettim ki ihtiyacım olan yardım bu dünyadan değil, bu dünyanın ötesinden gelecektir. Gücün ve azmin bana yüce bir güç kaynağından verilmesine ihtiyaç duyuyordum. Allah’ın yardım ve rehberliğine ihtiyacım vardı. Şüphe veya korku içinde olduğumda O’nun beni teskin etmesine, O’nun beni yönlendirmesine ihtiyacım vardı. Ayaklarımı doğru yolda sabit kılması için muhtaç duyduğum yine Allah’tı.
Mütekebbir (Büyük), Müteal (Üstün), Muktedir (her şeye gücü yeten), Kaviyy (Kudretli) olan Allah’tan başkasından yardım dilememeye karar verince benim için İslâmi anlamda eşik atlatan şeyler yapmaya karar verdim.
Sosyal Zorluklar
Sosyal zaviyede, daha büyük bir sorumluluğum olduğunu fark ettim. Attığım her adımda, aldığım her kararda ve ağzımdan çıkan her kelimede İslam’ı temsil etmem gerekiyordu. Çünkü insanlar bana hata yapan normal bir kimse gözüyle bakmıyorlardı. Aksine, çoğunlukla beni İslam’ın temsilcisi gibi görüyorlardi. Şahsî görüş ve ifadelerle İslami bilgiler karıştığı zaman sorun oluyor, yanlış algılamalar ortaya çıkıyordu. Tecrübe ederek, söylediğim veya yaptığım hangi şeyin kişisel görüşüm, hangi şeyin dinî bir duruş olduğunu etkin şekilde aktarmayı öğrendim.
Bu yazıda, bu tür karmaşık dönemlerde Allah’a nasıl yakınlaşacağımıza dair birkaç ipucundan, ayrıca birkaç sosyal meseleden ve nasıl üstelerinden geleceğimizden bahsedeceğiz inşaAllah.
İlk önce kendimizi manevi bakımdan nasıl güçlendireceğimize bakalım.
Manevi Gelişim İpuçları
1. Sabah namazını vaktinde kılın
Dinimiz aktiflik ister; hiçbir şey yapmadan doğru yolda olmayı ve Allah’ın yardımını dileyemeyiz. Tıpkı ödevleri yapmadan, derslere katılmadan öğretmenlerimizin bize 100 vermesini beklemediğimiz gibi. Allah’ın önceliği ise daha fazladır ve görevlerimizi aksatıp O’nun nimetlerini bekleyemeyiz. Vaktinizi alan, sizi oyalayan her ne olursa olsun, Rabbinizin huzuruna gelmek için birkaç dakikayı ayırın ve sabah namazına kalkmayı da öğrenerek bütün namazlarınızı her zaman vaktinde kılın.
2. Düzenli Kur'an okuyun
Kur’an okumayı günlük programınızın bir parçası haline getirin. Her gün en azından bir sayfa okuyun. Kur’an okumak sadece ahiret için fayda sağlamaz, ihtiyacınız olan iç huzurunu vererek bu dünyada da yarar getirir.
Mutlaka kendinizle bağdaştıracağınız bir ayet veya Peygamberimizin bir kıssasını bulun, yorulduğunuzu ve devam edemeyeceğinizi hissettiğinizde bu ayeti / kıssayı açıp okuyun. Zira Allah-u Teâlâ buyuruyor:
“Bunlar, iman edenler ve gönülleri Allah’ın zikriyle sükûnete erenlerdir. Bilesiniz ki, kalpler ancak Allah’ı anmakla huzur bulur.” (Rad 13/28)
3. Sabah ve akşam zikirlerini yapın
Sabah ve akşam zikirlerini okumayı günlük hayatınızın bir parçası haline getirin. Bu sizi (nefsinize uyarak) kendinize vereceğiniz zarardan, kötü niyetli insanlardan gelebilecek zararlardan ve şeytandan korur. Sabah zikri aynı zamanda sizi rahatlatır ve her şeyin Allah’ın kontrolünde olduğu bilinciyle güne huzurla başlamanızı sağlar. Allah’ın sizin hayatınızdaki en ufak bir ayrıntıda bile doğrudan hükmünün olduğunu bilince, başınıza ne gelirse gelsin, Allah’ın mükemmel planının uygulanmakta olduğunun güvencesi içinde olursunuz.
4. Dua edin
Duanın gücünü anlatmak kelimelere sığmaz. Karşılaştığınız dünyalık mesele ne olursa olsun, her zaman dua edebilir ve Allah’ın sizi işittiğine emin olabilirsiniz. İnanç ve Allah’a tevekkül içinde dua ettiğinizde, dünyalık sorununuzun halledileceğinden emin olun. Allah ile konuşun. Size acı veren, sizi ürküten, sizi öfkelendiren, sizi çileden çıkaran şeyi O’na –subhanehu ve teala- bildirin ve yol göstermesini isteyin. Gece uykularınızı kaçıran ne ise O’ndan çözümünü isteyin. Emin olmadığınız şeylerden sizi koruması için O’na dua edin. Sizin için ne hayırlı olacaksa sizi ona yönlendirmesi için O’na dua edin. Bilin ki icabet edecektir. Bilin ki işitmektedir. Bilin ki sizi koruyup gözetmektedir.
5. Teheccüde kalkmayı hedef edinin
İbadet ettiğiniz Rabbinizin size yakın olduğunu hissetmekten daha müthiş bir şey yoktur.
Ebu Hureyre –radıyallahu anh-, Allah Rasulü’nün –sallallahu aleyhi vesellem- şöyle dediğini rivayet ediyor: Her gece Rabbimiz gecenin son üçte biri girince, dünya semasına iner ve Kim bana dua ediyorsa ona icabet edeyim. Kim benden bir şey istemişse onu vereyim, kim bana istiğfarda bulunursa ona mağfirette bulunayım der.” (Müslim, 758)
Daha ne istiyoruz? Bir kul Rabbinden başka ne isteyebilir ki? Bir mümin başka ne ister? Bir probleminiz mi var; Rabbinizle konuşun. Sınavınız mı var; Rabbinizden size kolaylaştırmasını isteyin. Günah mı işlediniz; Rabbinizin affını ve merhametini dileyin. O’ndan uzak kalmış ve doğru yoldan ayrılmış gibi mi hissediyorsunuz; O’nu istediğinizi O’na bildirin. O’na yakın olmak istediğinizi ve O’nu anarak huzur ve güven içine girmek istediğinizi söyleyin. Sizi korkularınızdan, şerli insanların şerrinden, kendi nefsinizden, ruhunuzu aşağıya çekerek yükselip yüce Kudret’le buluşmasına engel olan dünyalık çeldiricilerden sizi koruması için O’na dua edin.
6. Attığınız her adımda Allah’ın maiyetini (yakınlığını) hissedin
Allah’ın maiyetinde olmak demek, O’nun koruması, nimeti, merhameti altında olmak demektir. Yani attığınız her adımda O’nun koruyuculuğunu hissediyorsunuz demek. Yani herhangi bir şeye harekete geçmeden önce Allah’ıve ne yaparsanız O’nun razı olacağını düşünüyorsunuz demek. Attığınız her adımda, söylediğiniz her kelimede, neredeyseniz O’nun sizinle olduğunu hissediyorsunuz demek. Bu, kendinize, yaptıklarınıza, konuştuklarınıza dikkat ediyorsunuz demek. O’nun rızası olmayan hiçbir işi yapmamanız demek. Allah’ın yarenliğinden memnunsunuz demek. O’na yakın olmak isteyen sizsiniz; içinizi huzur ve neşeyle dolduran bir konumdasınız demek. İşte tam bu noktaya gelince artık oradan ayrılmamak için mücadele edeceksiniz.
Sosyal Zeka için İpuçları
Şimdi de sık rastlanan, kafa karıştıran sosyal meselelerin üstesinden gelmenize yardımcı olacak birkaç hatırlatma:
7.Medyadan beslenen önyargılara karşı sabır ve hikmetle mücadeleye devam edin
Süpermarkette, metroda, sınıfta, hatta yurt odanızda birilerinin size gözlerini dikmiş baktığını fark edebilirsiniz. Sanki zanlıymışsınız gibi… Bu kimselerin sorunu, bu davranışı cahilliklerinden yapmaları, İslam’a dair doğru bir anlayış ve bilgiye dayanan bir fikir sahibi olmamalarıdır.
Medya bugün birçok insan için temel bilgi kaynağı. Pek çoğu dünyadaki olaylara dair bilgi edinmede tamamen medyayı kullanıyorlar. Bu ise, çevrelerindeki dünyaya taraflı medya araçlarının lensiyle bakanlar için tehlikeli hale geliyor, yanlış algılara sebep oluyor.
Şahsen benim büyük mağazalardan birinde bir bayan satış görevlisiyle bir karşılaşmam oldu. Bana nereli olduğumla başlayıp, orası Afganistan veya Irak’ın yanında mı, orada kadınlara kötü davranıyorlar mı, araç kullanıyor muyuz yoksa deve mi sürüyoruz, medeni miyiz barbar mıyızla devam eden bir dizi soru sordu.
Benim de onun gibi konuştuğumu, benzer ilgi alanlarımın olup onun gibi geyik yaptığımı görünce şok oldu. Bana açıkça şöyle dediğini hatırlıyorum:
Orta Doğu’yla ilgili hiçbir şey bilmiyorum. Okulda da oralarla ilgili pek bir şey öğrenmedik. Tüm bildiğim TV’de gördüğümden ibaret.
Bu durumlarla karşılaşınca sabrınızı kaybetmeyin ve en güzel tavrı takınmaya çalışın. Tebessüm edin (bu, Rasulullah’ın –sallallahu aleyhi ve sellem- sünnetidir) ve onlara yapısal olarak onlardan farklı olmadığınızı gösterin. Benzer ilgi alanlarınızın ve kaygılarınızın olduğunu (mümkünse sınıf tartışmalarında) onlara bildirin. Unutmayın ki medya İslam’a dair ne kadar çarpık imajlar da verse, SİZ İslam’ın yaşayan, yürüyen örneğisiniz. Önyargıları ya güçlendirmek veya reddederek Peygamber Efendimizin –sallallahu aleyhi ve sellem- gerçek tavır ve tarzını onlara göstermek sizin elinizde. Unutmamalı ki, insanları İslam’a davet etme ve onun müthiş güzelliğini görmelerini sağlama yolu, kendimizi ortaya koyuş tarzımız ve insanlarla iletişim kurma şeklimizden geçer.
8. Öğrenmeye niyeti olmayanlarla tartışmaya girmekten kaçının
Bunlardan çok göreceksiniz. Size tartışmalı sorularla gelecekler, inancınızdan şüphe edecek, imanınızı sorgulamaya yeltenecekler. İslam’la ilgili herhangi bir konuda biriyle konuşmadan önce, ödevinizi yaptığınızdan emin olun: Daha iyi bilene sorun veya okuyun. Gayrimüslimlerin sorularına veya kaygılarına en güzel şekilde cevap vermek için uzmanlara, alimlere danışın.
Her kavganın yapılmaya değer olmadığını unutmayın. Konuşmanın gidişatından, konuşanın asıl niyetini kolayca anlayabilirsiniz. Gerçekten öğrenmek mi istiyor yoksa sırf vaktinizi mi çalıyor, çözebilirsiniz. Kendinizi ikinci durumda bulursanız, Allah’ın şu ayetini hatırlayın:
“Rahmân͛ın kulları, yeryüzünde vakar ve tevazu ile yürüyen kimselerdir. Cahiller onlara laf attıkları zaman, selâm! der (geçer)ler.” (Furkan 25/63)
Sevgili Peygamberimiz de bizim bugün geçtiğimiz gibi zorluklardan geçmişti. Allah’ın kelamını ve İslam’ı yaymak onun için olmadığı gibi bizim için de kolay bir iş olmayacaktır. Unutmayın ki Rabbimiz:
“Biz insanı bir sıkıntı ve zorluk içinde (olacak ve bunlara göğüs gerecek şekilde) yarattık.” (Beled 90/4) buyuruyor.
Başka türlü O’na cennetten bir dereceyi hak ettiğimizi ve Firdevs cennetine girmeyi arzu ettiğimizi nasıl ispatlayacağız? Öğrenip kendimizi geliştirmemiz, günahlardan arınıp cennetin yüksek derecelerine ulaşmamız işte bu zorluklarla olacak inşaAllah.
9. Uyum sağlayacağım diye dininizden taviz vermeyin
Sizle benzer bir inancı paylaşmayan arkadaşlarınızla takılıp çay-kahve içmenizde hiçbir problem yoktur – yeter ki sizin değerlerinize, öğretilerinize aykırı tutumlar içine girmeyin.
Arkadaşlarınızla kaliteli zaman geçirmenin keyfine bakın: beraber koşuya, basket, futbol, tenis oynamaya, hatta yüzmeye gidin. Zamanla, sizin içki içmeyip, uygunsuz ortamda takılmadığınızı veya onların yaptığı bazı şeyleri yapmadığınızı gördükçe sizin onlar gibi olmadığınızı kabullenecekler. Sizinle benzer değerleri sürdüren pek çok gayrimüslim de bulacaksınız. Gece kulüplerine takılmamak veya içki içmemek sizi ezik yapmayacak, aksine insanlar değerlerinize sahip çıkıp onları önemsediğiniz için size daha çok saygı duyacaklar.
Kaldığım yurtta bizim kattaki tüm kızların bir gece kulübe gitmeyi önerdiklerini ve tekliflerini nazikçe reddettiğimi hatırlıyorum. Nedenini ısrarla sorduklarında dinimin beni yapılan her işin haram olduğu bir yerden uzak tuttuğunu söylediğimde, kafalarıkarışmıştı: başka bir Müslüman kızın yaptığı bir şeyi ben neden yapmıyordum? Dinimizde bir çelişki mi söz konusuydu? Onlara İslam prensiplerinin sabit olduğunu, ama Müslümanların bunlarıyerine yetirip getirmemesinin onların bileceği iş olduğunu açıklamak zorunda kalmıştım.
10.İslamî öğretilerle kişisel tercih/davranışımızın arasında fark olduğunu vurgulayın
İslam’la Müslümanlar arasında büyük fark vardır. Bunu biz iyi biliyoruz ama insanlara da bildirmemiz gerekir. İslam’ın prensipleri sabittir; Müslümanların bu prensiplere uyup uymamasına göre değişmez, azalıp çoğalmazlar.
İslamî kural ve düzenlemelere uymayan Müslümanlar bu prensipleri hiçbir şekilde etkilemezler. Diğer dinlerde de olduğu gibi, dini değerlere sahip çıkan inananlar da vardır, onları çiğneyenler de. İnsanların yanlış uygulamaları hiçbir şekilde İslam’ı temsil etmez; bunu mutlaka etkili şekilde ifade etmeliyiz.
11. Tekrar tekrar gelen soruları sakince, gülümseyerek cevaplayın
Neden domuz eti yemediğiniz, kulüplere gitmediğiniz, içmediğiniz, başınızı örttüğünüz vb. kaç defa sorulursa sorulsun, kesinlikle sakince ve tebessüm ederek cevaplayın. İnsanların gönlüne içtenlikli bir nezaket, bir tebessüm ve yumuşak sözler kadar dokunan başka bir şey yoktur. Gününüz ne kadar kötü de geçse, yorgun da olsanız, kardeşlerinizi tebessümünüzden mahrum etmeyin.
Tebessüm başlıbaşına sadakadır (Tirmizi’den bir hadis-i şerif). Allah –subhanehu ve teala- dininizle ilgili bir soruyu defalarca duymanızdan kaynaklanan yorgunluğunuza veya sıkıntınıza rağmen gülümsemenizden, insanlara yardımcı olup endişelerini gidermek için zihninizi ve kalbinizi açık tutmanızdan dolayı sizi mükafatlandıracaktır.
Cahiliye (İslam öncesi) döneminde insanların İslam’a nasıl girdiklerini sanıyorsunuz?
Allah teala Peygamberine diyor ki: Allah͛ın rahmeti sayesinde sen onlara karşı yumuşak davrandın. Eğer kaba, katı yürekli olsaydın, onlar senin etrafından dağılıp giderlerdi. Artık sen onları affet. Onlar için Allahtan bağışlama dile. İş konusunda onlarla müşavere et. Bir kere de karar verip azmettin mi, artık Allaha tevekkül et, (ona dayanıp güven). Şüphesiz Allah, tevekkül edenleri sever. (Âli İmran 3/159)
Sözün gücü inanılmazdır. Müslüman bir kardeşinize bile bir öğüt verecek olsanız, sert, azarlayıcı sözler yerine her zaman yumuşak söz söylenmesi tavsiye edilmiştir. Aksi halde insanların yüz çevirmesi ihtimaldir ki ümmetin birliği böyle sağlanmaz.
Başımı neden örttüğümün bana ilk kez sorulduğunu hatırlıyorum. Bu sorulara cevap vermekle bu dinin mesajınıve Allah’ın kelamını yaydığım için çok sevindiğimi de.
12. Diliniz sizi yarı yolda bıraktığında Allah’ın sizi savunduğunu hatırlayın
Haksız suçlamalara veya yersiz ithamlara nasıl karşılık vereceğinize dair hiç fikrinizin olmadığı durumlar olacaktır. Konuşmanın bitmesinden saatler sonra bile üzerinde düşünecek, öfke ve içinde kalmışlık duyguları içinde neden şöyle söylemedim, böyle söylemedim diye kendinizi yiyeceksiniz. Sizi daha sinir eden şey ise aslında tam da bu suçlamaları çürütecek argümana sahip olduğunuz ama onu o anda ifade edememiş olmanız. İşte o zaman hatırlamalısınız ki öyle olmasının bir hikmeti var ve Allah bir dahakine sizi daha iyi bir argüman için hazırlamıştır.
“Şüphesiz, Allah inananları savunur.” (Hac 22/38)
O –subhanehu ve teala- yenilmez gücüyle ihtimalleri sizin lehinize çevirebilir, otorite sahibi birini sizin tarafınıza yönlendirebilir veya aklınıza bile gelmeyecek yollarla sizi destekleyebilir. O her daim yanınızdadır, başınıza gelenleri bilmektedir.
13. Kendinizi sosyal standartlarla veya beklentilerle değerlendirmeyin