Dolama (Tırnak Batması)
Diğer adıyla paronişya el ve ayak parmaklarınızın kenarlarında meydana gelen bir enfeksiyondur. En yaygın el enfeksiyonudur ve tedavi edilmezse bütün parmağı kaplayan şiddetli bir enfeksiyona dönüşebilir.
Sebepler
Dolama tırnak yeme, parmak emme, bulaşık yıkama veya kimyasal tahriş edici maddeler yüzünden meydana gelen bir travmadan hasar görmüş tırnağa yaygın cilt bakterilerinin girmesiyle meydana gelir. Özellikle sürekli enfeksiyon kapan insanlarda mantarlar da dolama yapabilir.
Belirtiler
Dolama, tırnağın etrafında bir kızarıklık ve şiş olarak başlar, buna selüloit denir. Genellikle dokununca can çok acır, bazen sarı yeşil bir renk alabilir, bu durum deri altında toplanan bir iltihabı işaret eder (buna apse denir).
En yaygın belirtiler aşağıdaki gibidir:
- Şiş
- Kırmızılık
- İltihap toplanması
- Ağrı ve dokunca acıma
Eğer kırmızılık tırnağınızın etrafındaki deriyi ve elin etini geçerse doktoru aramalısınız. Bu kırmızılık veya kızarıklık enfeksiyonun parmak uçlarınızdaki felon denilen daha derin dokuları etkileyecek şekilde ciddi bir enfeksiyonun başladığını işaret ediyor olabilir.
Ayrıca apse oluşması halinde de doktorunuzu aramalısınız. Apsenin doktor tarafından boşaltılması gerekir. Apseyi boşaltmak için kesme evde uygulanmamalıdır.
İltihap birikmesinin ilk işaretlerini görür görmez bir kurutma için hemen tıbbi yardıma başvurmalısınız. Eğer şiş ve kızarıklığın parmağınızdan aşağı indiğini görürseniz veya hastalıklı parmağın eklemlerini oynatamıyorsanız, vakit kaybetmeden acil servise gitmeniz gerekir. Bu hastalık ateş ve titremeyle de ilişkili olabilir, söz konusu belirtiler daha ciddi bir enfeksiyonu gösterir.
Teşhis ve Testler
Doktorunuz parmağınızı muayene eder ve enfeksiyonun ciddiliğine ve ne tür bir tedavi gerektiğine karar verir.
Tedavi
Evde Tedavi
Evde bakım %50 ılık su ve %50 sıvı antibakteriyel sabunla günde 3 veya 4 defa on beş dakikalığına elini suya sokmaktan ibarettir. Tırnak çevresinde ilk kırmızılık işaretinde hemen bu tedaviye başlanmalıdır.
Tıbbi Tedavi
Bir apse (iltihap kesesi) oluşmuşsa, tavsiye edilen tedavi bir kesik ve boşaltma yöntemiyle apsenin kurutulmasıdır.
- Doktorunuz ilk önce bütün parmağı uyuşturmak için bir ilaç kullanacaktır, bundan sonra cerrahi bıçakla apseyi açar.
- Bazen apsenin evde boşalmaya devam etmesi ve yeni apsenin oluşmasını engellemek için fitil denilen özel bir sargı yapılır. Bu sargı genellikle 24 ila 48 saat arasında parmakta tutulur.
- Aşırı vakalarda enfeksiyon tırnak altında ilerleyebilir ve tırnağın kısmi veya tümüyle alınması gerekebilir. Aşırı selüloit yoksa, antibiyotik şart değildir.
- Doktorunuz bakteriyel enfeksiyon olup olmadığını görmek için bir kültür örneği almaya karar verebilir.
- Doktorunuz dolamayı kuruttuktan sonra ılık suya parmak sokmaya devam etmek tavsiye edilir. Eğer enfeksiyon tırnak yatağının ötesine taşmışsa antibiyotik kullanmak gerekebilir. Enfeksiyonun düzgün bir biçimde iyileştiğinden emin olmak için 24 ila 48 saat arasında doktora gitmeniz gereklidir.
Takip ziyaretleri
- Ilık suya batırma
- Eğer fitil sargı yapılmışsa çıkarılması
Önlem
- Tırnaklarınızı yemeyin.
- Sürekli elinizi ıslatmak zorundaysanız eldiven takın.
- Şeker hastalıkları gibi kronik hastalıkları kontrol altına alın.
- İşiniz özellikle toprak, halıyla ilgiliyse ve ellerinize toprak bulaşıyorsa ve elinizde kesik ve çizikler varsa, ellerinizi sık sık yıkayın.
