- 6 Mart 2012
- 17.734
- 27.826
- 49
Sodyum tüketiminin azaltılması için geliştirilen ulusal halk sağlığı politikaları; işlem görmüş gıdaların tuz içeriğinin azaltılması, tüketicilerin eğitimi, gıda etiketlerinin geliştirilmesi, düşük sodyumlu gıda ürünlerinin bulunmasının arttırılmasına odaklanmıştır. Birçok gelişmiş ülkedeki sodyum alımının yaklaşık %80’ ini işlenmiş gıdalardan gelmekteyken bazı Asya ve Afrika ülkelerinde alınan tuzun yaklaşık %70’ i yemek hazırlanırken eklenen tuzdan gelmektedir. Bu nedenle gerek gıda endüstrisinin yapacağı düzenlemeler gerekse toplumun konuyla ilgili bilinçlendirilmesi kritik bir öneme sahiptir. Avrupa Birliği, ulusal eylem planı geliştirilirken öncelikli olarak belirlenen on iki gıda kategorisinden minimum 5’ inin seçilmesi gerektiğini vurgulamış, ortalama bir diyetteki tuz oranının azaltılmasında ekmek, hazır ürünler, et ürünleri ve peynirler için dört yılda yaklaşık olarak %14’ lük bir azalış önerilmiştir
- AVRUPA BİRLİĞİ’ NE GÖRE TUZ AZALTILMASI İÇİN ÖNCELİKLİ OLMASI GEREKEN BESİNLER
•Et Ürünleri
•Peynir
•Yemeye Hazır Gıdalar
•Hazır Çorbalar
•Kahvaltılık tahıllar
•Balık Ürünleri
•Cipsler, Atıştırmalık Ürünler
•Toplu Beslenme Yapılan Yerlerdeki Öğünler •Restoranlardaki Öğünler
•Soslar, Yemeğe Lezzet Veren Ürünler, Baharatlar
1-Gıda Etiketlemesi Çalışmaları
Sodyumun azaltılmasında diğer bir anahtar strateji de gıda etiketlemesidir. Bu uygulama sadece birkaç ülkede gerçekleştirilmiş özellikle de Finlandiya ve İngiltere’ de başarıya ulaşmıştır. Renk sistemi(kırmız yüksek sodyum içeriğini, sarı orta düzeyde sodyum içeriğini ve yeşil düşük sodyum içeriğini) kullanılarak işlenmiş gıdalardaki sodyum miktarını belirten, basit, etkili ve tüketici dostu etiketleme İngiltere’ de birkaç gıda zincirinde Sağlık Bakanlığınile işbirliğinde gönüllü olarak uygulanmaktadır. Bu çalışmalar ve diğer çabalar İngiltere’ de toplumdaki ortalama sodyum alımını 2004 yılında 3800 mg’ dan 2008’de 3440 mg’a düşürmüştür.
2- Gıda Endüstrisi ile İşbirliği
Finlandiya’ da ve son dönemde İngiltere ve Fransa’ da sodyum alımının azaltılmasında elde edilen başarılar gıda endüstrisi ile başarılı bir işbirliğinin ürünüdür. Bu strateji son dönemde Kanada’ da sodyumun azaltılması çabaları için de kullanılmaktadır. İngiltere’ de gıda endüstrisinin gönüllü hareketi ve FSA tarafından sodyumun azaltılmasında belirlenen tarihler ve hedefler ile birlikte gıdaların tadında bir değişiklik olmaksızın %30’ a kadar bir azalma sağlanmıştır ve daha da fazlası planlanmaktadır. Benzer bir şekilde Fransa ve İtalya`da fırıncılar sektörü küçük bir tüketici grubuna ulaşsa da sodyumu ürünlerinde azaltmıştır.
3- Ürün Reformulasyonu
Kanada’ da gıda endüstrisi çorbalarda, ekmeklerde ve diğer ürünlerdeki sodyum miktarını azaltarak değişiklik yapmıştır. İngiltere’ de yine üretilen sodyumu azaltılmış ürünlerin süpermarketlerde tüketici tarafından tercih edildiği ve tercihini olumsuz etkilemediği saptanmıştır. Aynı ürünlerin farklı ülkelerde reformülasyon çalışmaları sonucunda farklı sodyum içeriği ile satıldığı tespit edilmiştir.
4-Toplum Eğitimi
Tüketici eğitim çok etkili bir yöntem olduğu Finlandiya’ da ve İngiltere’ de gösterilmiştir. İngiltere’ de kamu ve sivil toplum kuruluşlarının gerçekleştirdiği toplum eğitimi ile ilgili önemli çabalar; tüketici duyarlılığında artış ve toplumun 1/3’ ünün sodyum alımının 2400 mg ya da daha az olması için tuz alımının azaltılması gerektiği konusundan haberdar olması ile sonuçlanmıştır
5-Tuz Yerine Kullanılan Ürünler
Düşük kan basıncının sağlanmasında diğer strateji de tuz yerine kullanılan değişik ürünlerdir. Bu strateji Finlandiya’ da etkin bir şekilde kullanılmıştır. Özellikle sofra tuzu yerine sodyumu düşük potasyumdan zengin Pansalt kullanımı sağlanmıştır. Çin’ de yemek hazırlarken kullanılan sofra tuzu yerine düşük sodyumlu alternatif ürünlerin kullanımı ile toplumda ortalama sistolik kan basıncında 5.4mmHg’ lik bir azalma sağlanmıştır. Tayvan’ da gerçekleştirilen bir çalışmada düşük sodyumlu tuzun pazarlanması ile kardiyovasküler hastalıklar azaldığı belirlenmiştir. Tuzun yerine muadil ürünler kullanmak, özellikle günlük diyetlerinde tuzun kaynağı yemeğe eklenen tuz olan gelişmekteki ülkeler için düşük maliyetli bir stratejidir.
SODYUM TÜKETİMİNİN AZALTILMASI İLE İLGİLİ ETKİLİ STRATEJİLER
• Gıda endüstrisinin yaptığı düzenlemeler ve ortaklık çalışmaları
• İşlem görmüş gıdalar için reformulasyon
• Aşırı tuz tüketiminin sağlık üzerine etkileri hakkında tüketicilerin eğitimi
• Düşük sodyum oranının belirten tüketici dostu etiketlendirme
• Düşük sodyumlu gıdaların erişim ve elde edilebilirliğinde artış
