Tiroid Hastalıkları
Tiroid küçük bir organ olup 20-30 gramdır ve gırtlağın hemen altındadır. Tiroid, sağlı sollu iki ana loptan ve ortada ince bir loptan oluşur. Beze ne dışarıdan fark edilir, nede dokununca hissedilebilecek kadar büyüktür, Burada iyotlu tiroid hormonları salgılanır. Bu hormonlar çok hayati olup vücudun enerjisini artırır. Çocukların büyümesi, kas, sinir ve bezelerin gelişmesi ve büyüklerdeki metabolik değişimleri sağlar. Kandaki tiroid hormonunun azalması halinde beyin tiroidi uyararak hormon salgılanmasını sağlar. Soğuk, psikolojik ve bedeni zorlamalar hormon salgılanmasını artırır, dinlenme ve sıcakta ise hormon salgılanması azalır.
Tiroid (kalkan bezi) hastalıklarını iki ana başlıkta ele alabiliriz. Bunlar hipotiroid (tiroid bezinin yetersiz çalışması) ve hipertroidizmi (tiroid bezinin aşırı çalışması) sayabiliriz. Bir kişinin günlük iyot ihtiyacı 150-200 mikrogramdır, şayet bundan az alınırsa tiroid yeterince hormon salgılayamaz ve hipotirod ortaya çıkar. Tiroidin aşırı T3 ve T4 hormonları salgılaması sonucu ise hipertirod (hipertiroidizm) ortaya çıkar. Ayrıca tiroid bezinin hormon salgılaması beyindeki hipofiz ve hipotalamusla düzenli bir birini uyararak hormon salgılanmasını düzenlerler.
a-) Hipotiroid:
Tiroidin salgıladığı iki önemli hormona T3 (triiyottironin, trijodtironin) ve T4’ün (tiroksin) yeterince salgılanmaması nedeniyle hipotiroid ortaya çıkar. Hipotiroid yani yetersiz hormon salgılanması sonucu vücudun bütün metabolik değişimlerinde azalma görülür ve organların (sindirim, sinir vb.) hareketlerinde buna bağlı olarak yavaşlama görülür. Hipotiroid bayanlarda % 2, erkeklerde ise sadece % 0,1 oranında görülür. Hipotiroid genelikle 40-60 yaşları arasındaki yetişkinlerde daha çok görülür ve yeni doğan bebeklerin 3000-4000’inde görülür.
Hipotiroid nasıl oluşur?
Hipotiroid genellikle tiroid bezinin iltihaplanması (tiroidit) nedeniyle ortaya çıkar. Antikorlar tiroid dokularını tahrip eder ve böylece bezeler yeterince hormon salgılayamaz. Hormon salgılamasının azalmasından tiroid ameliyatı ve hipertiroide (tiroidin aşırı çalışması) karşı kullanılan ilaçlar bezenin yetersiz hormon salgılamasına neden olur. Hipotiroidin oluşmasında bir diğer önemli sebepte hipofiz bezesinin yeterince yönlendirme hormonu salgılamaması da aynı şekilde hipotiroide sebep olur.
Hipotiroid Belirtileri:
Hormon yetersizliği sonucu bütün organların çalışması yavaşlar.
1-) Konsantrasyon zafiyeti,
2-) Yorgunluk,
3-) Üşütme,
4-) Kabızlık,
5-) Derinin kuru ve soğuk olması,
6-) İştahsızlık,
7-) Kilo alma,
Kalbin büyümesi ve kalp atışlarının yavaşlaması,
9-) Saçlar kırılgan ve kuru olur.
10-) Damar sertliği,
11-) Sesin derinden ve kısık gelmesi,
12-) Adet anormallikleri
Hipotiroid Teşhisi:
Kandaki T3 ve T4 hormonlarının oranı muayene ile ölçülür. Tiroidit (tiroid bezesinin iltihaplanması) halinde dokular antikorlar tarafından tahrip edilip edilmediği muayene ile araştırılır. Bebeklerde hipotiroid olup olmadığının bilinmesi hayat kurtarıcı olabilir.
Hipotiroid Tedavisi:
Hipotiroid teşhisi konduktan sonra sentetik ilaçlarla tedaviye başlanır ve ilaçların dozajını doktoru belirler. Şayet hasta hipotiroid nedeniyle komaya girmişse o zaman injeksiyonla L-Tiroksin (L-Thyroxin) verilir. Bunun oranını doktor belirler ve bu genellikle 800 mikro gramdır. Tiroid bezi hem hipertiroide hemde hipertiroid’de şişer. Şayet şişlik sert, soğuk ve derimsi yumru şeklinde ise bu hipotiroid nedeniyle ortaya çıkar ve genellikle dağlık bölgelerde yaşayan ve iyot eksikliği olan yörelerde görülür.Guatr yumuşak, sıcak ve kanlı ise buda hipertiroid nedeniyle olur. Ve genellikle denize yakın yörelerde görülür. Bunun sebebi basedow hastalığıdır.
b-) Hipertirod, hipertirodizm, tiroidin aşırı çalışması:
Tiroid bezesinin aşırı çalışmasına kısaca hipertiroid veya hipertiroidizmdenir. Hastalığın tipik belirtileri iç huzursuzluk, ateş basması, kalp çarpıntısı, zayıflama (çok iştahlı olmasına rağmen), uyku rahatsızlıkları, dermansızlık ve ishal görülür. Hipertirodizmin sebebi tirodin konturolsüz T3 ve T4 (triiyottironin ve tiroksin) salgılamasıdır. Bazı insanlarda aşırı metabolik değişimler nedeniyle tiroid büyür ve bildiğimizguatr ortaya çıkar. Hipertiroidizm guatr oluşmadan da oluşur.
Hipertiroidizm Türleri
a-) Morbus Basedow
Basedow hastalığı genellikle 20-40 yaşlar arasında görülür. Vücudun salgıladığı antikor tiroidi sürekli uyarması nedeniyle tiroid aşırı hormon salgılar. Basedow genellikle hafif ve orantılı büyüme vardır. Bu tür hipertiroidizm’de hastaların üçte birinde göz rahatsızlıkları görülebilir. Göz rahatsızlıkları gözün hafif tahriş olması, kuruması, çift görme ve ağır hallerde göz dışarı doğru hafif çıkar.
b-) Düğümlü Guatr:
Düğüm guatrı genellikle iyot minerallerin az olduğu dağlık yörelerde görülür. Tiroid gelişi güzel büyüdüğü için ve düğüm gibi gözüktüğünden düğüm guatrı denir. Burada tiroidin bazı hücreleri bazı organlarla bağlantılı olarak aşırı hormon salgılarlar ve bu nedenle de düzensiz, yani düğüm gibi şişkinlikler oluşur. Bazen tiroidin şişmesine bezedeki bir nokta sebep olur ve buna otojenik şişkinlik (otojenik adenom) denir. Bu türde göz rahatsızlıkları ortaya çıkmaz.
Subakut Tiroid:
Subakut akutla kronik arası bir durumdur, hastalığın seyir ve şiddet bakımından akut durumu geçmiş, fakat henüz kronikleşmemiş durumdur. Subakut tiroidit genellikle bir virüs enfeksiyonundan sonra ortaya çıkar. Aşırı metabolik değişimlerde bu çok nadir görülen bir durumdur. Metabolik değişimlerin yükselmesi, yani tiroidin aşırı hormon salgılaması nadir görülen bir durumdur. Bu rahatsızlığın tipik belirtileri çok yoğun ağrı, ateşlenme ve ağır hastalık duygusudur.
Hipertiroidizm neden ortaya çıkar?
Hastalığın nedeni tam olarak bilinmemektedir. Hastalığın irsi olabileceği gibi çevre faktörlerinden dolayı da olabilir. Çevre kirliliği, besinlerdeki kimyasal maddeler veya sürekli alınan kimyasal ilaçlar veyahut da iyot yetersizliği olan bir çevrede yaşama gibi faktörler en önemlileridir.
Hipertiroidizm belirtileri:
1-) Sinirlilik, uyuyamama, iç huzursuzluk, duygu dengesizlikleri, ağlamaklı, saldırgan ve aşırı heyecanlı olma durumu,
2-) Ellerin titremesi,
3-) Hemen yorulma,
4-) Kalp çarpıntısı, nabzın aniden düşmesi ve düzensiz nabız,
5-) Kas zafiyeti,
6-) Kas ağrıları ve kontrol edilmeyen kas titremesi,
7-) Sıkça tuvalette gitme ve su gibi feces,
Adet anormallikleri,
9-) Ateş basması, sıcağa karşı aşırı duyarlılık ve aşırı terleme,
10-) Bazı durumlarda göz ağrısı,
11-) Sıcak ve nemli deri, saç dökülmesi, kuru ve kırılgan saç,
12-) Çok yemesine rağmen zayıflama
Hipertiroidizm Teşhisi:
Metabolik değişimler olur olmaz, yani vücut fazla kalori yakmaya başlayınca , hemen tiroide bir şişme yani guatr olup olmadığı gözlemlenmelidir. Kan muayenesi ile kandaki hormonun durumu tespit edilmeli, antikor ve iltihapların durumu tespit edilmelidir. Ultrasonla yapılacak muayenelerde tiroidin büyüyüp büyümediği anlaşılır. Tiroid rahatsızlıklarının birçoğu Szintigrafi (izotop muayenesi) ile teşhis edilir.
Bağırsak Florası Ve Kılcal Kan Dolaşımı
Sağlıklı yaşayabilmek için çok önemlidir. Çünkü vitamin, mineral, aminoasit, enzim, glikoz, vb. besleyici maddenin hazırlanması, hücrelere ulaşması ve de mikroplarla mücadele eden makrofaj, T ve B- Hücreleri gibi savunma mekanizmalarının hücre aralarında dolaşması buna bağlıdır. Tabii doğru beslenirseniz tedavi süreci de o oranda kısalır.
Asla peynir yememeli, çünkü asidoza ve iltihaplanmaya sebep olur. Siyah çay, kahve ve kola içilmemeli, çünkü bağırsakları kurutur ve vitamin, mineral ve aminoasitlerin alımını (absorbesini) önler.
Alkol ve sigaranın zararları belli kanser, damarların yağlanması vb. artı uzun süre bira içilirse cinsel iktidarsızlık ve hatta kısırlığa sebep olmaktadır.
Sucuk, salam, sosis gibi et mamullerine 5-6 ay ara vermek gerekir (sade temiz et az yenilebilir) çünkü asidoza sebep olmaktadır. Bu da birçok hastalığın ana kaynağıdır. Akşam yemeği yerine yoğurt, meyve veya salata yenilebilir veya sebze çorbası içilebilir.
Hayvansal besinler, patates, tahıl (beyaz pirinç), bakliyat ve hamurlu yiyecekler, özelikle de tatlılar akşam yenirse tam sindirilmez ve zamanla problemlere sebep olur. Ne kadar beyaz pirinç, patates, hamurlu yiyecekler, tatlı yiyecek ve içecekler, o kadar yağ oluşturur. Çünkü nişasta glikoza (şekere) dönüşür, şekerde yağa dönüşerek vücutta depolanır. Şeker ve antibiyotikler bağırsak mantarları çoğaltır, mantarlar ise her türlü hastalığı tetikler. Tatlı deyince akla baklava, çikolata, dondurma vs. gelir, kavun, karpuz ve üzümde tatlıdır ve bunlarda mantarı tetikler, çünkü aşırı şeker içerirler.