- 12 Temmuz 2006
- 2.779
- 183
TARİHÇE:
Türkçeleştirme önerisi olan arkadaşlar için bilgi: Sonu -ing'le bitse dahi İngilizce bir kelime değil. İsveç'den geliyor ve yön bulma anlamına geliyor. Dünyada 58 ülkede ulusal federasyonu var. Her ülkede aynı adla biliniyor. Nasıl "Kano"yu Eskimo dilinden, "futbol"u İngilizce'den almışsak bunu da böyle kabul etmeliyiz. Dünyada yaklaşık 200 yıllık bir geçmişi bulunan orienteering, ilk olarak İskandinav ülkelerinden çıktığı içinmidir bilinmez dünya sıralamasında da hala en başarılı sporcular İskandinavlar.
Orienteering rüştünü ispat ettikten sonra 1977'de olimpik bir spor dalı olarak kabul edildi. Halen tüm dünyada her yaştan, her cinsten, her meslekten milyonlarca insan bu sporla ilgilenmekte.
Türkiye'de de askerler, polisler, izciler, üniversitelerin spor bölümleri gibi kendi içlerine kapalı çevrelerde 1970'li yıllardan beri yapılıyor.
Orienteering, önceleri zorlu doğa koşullarında yapılıyordu. Daha sonraları kapalı mekanlara taşınarak hazine avı adı altında daha basit, problem çözmeye yönelik, takım çalışmasını destekleyen şekillerde yapılmaya başlandı.
En iyiler:
Dünyada Erkeklerde en iyi 10
1. Bjørnar Valstad NOR
2. Michael Mamleev RUS
3. Mats Haldin FIN
4. Pasi Ikonen FIN
5. Jani Lakanen FIN
6. Yuri Omeltchenko UKR
7. Thomas Bührer SUI
8. Holger Hott Johansen NOR
9. Gábor Domonyik HUN
10. Jamie Stevenson GBR
Dünyada Kadınlarda en iyi 10
1. Simone Luder SUI
2. Vroni Koenig-Salmi SUI
3. Hanne Staff NOR
4. Gunilla Svärd SWE
5. Katarina Smith SWE
6. Heather Monro GBR
7. Karin Hellman SWE
8. Emma Engstrand SWE
9. Birgitte Husebye NOR
10. Brigitte Wolf SUI
Türkiye'de en iyi 10
Adı Soyadı
Kulübü
1. Ferhan Karaca
2. Süleyman Demirel
3. İlyas Avcı
4. Osman Filiz
5. Fatih Özdemir
6. Veysel Güler
7. Musa Erdoğan
8. Mehmet Küçükçolak
9. İrfan Balaban
10. Cüneyt Budak
Karakuvvetleri Gücü
Jandarmagücü
İzmir Hava Kuvvetleri Gücü
Karakuvvetleri Gücü
Karakuvvetleri Gücü
Karakuvvetleri Gücü
Jandarmagücü
İzmir Hava Kuvvetleri Gücü
Karakuvvetleri Gücü
Karakuvvetleri Gücü
MALZEME:
Orienteeringe başlamak için bütün ihtiyacınız; bir pusula, bir harita ve spor kıyafetler. Altimetre, GPS kullanmak gerekmiyor. Harita, modern orienteeringin olmazsa olmaz şartıdır. Eger civarınızda orienteering haritası yapılmış bölge yoksa bu sporu yapma şansınız yok maalesef. Bölgenizde, şehrinizde birlik olun herşeyden önce harita yaptırmaya çalışın.
Bu haritalar ancak özel orienteering harita yapımcıları tarafından yapılabiliyor. Meslekleri bu. Bu adamlardan dünyada fazla yok. Belki 50 tane. Ülke ülke dolaşıp harita yapıyorlar. Böyle bir haritanın yapılması icin önce 1:10.000’lik ve üzerinde eşyükselti çizgileri olan temel harita lazım. Bunu sizin bulmanız gerekiyor. Belediye’den, orman bölge müdürlüğünden ya da başka bir yerden. Temel haritanız yoksa orienteering haritası yapımcıları bir işe yaramıyor. Temel harita üzerine bir harita yapımcısı arazide çalışıp onu orienteering haritası haline getiriyor. Gündüz arazide çalışıp akşamları çizdiklerini bilgisayara taşıyor. Araziyi bir oya gibi işliyor. 1m yüksekliğinde bir kaya, 2 m2’lik bir ıslak alan bile tek tek işleniyor. Bir uzman haritacı 1 haftada iyi hava koşullarında ancak 1 km2 alan haritalayabiliyor.
Eskiden orienteering’de çok uzun mesafeleri koşmak marifetmiş. Şimdi gelişen haritacılık ve teknik sayesinde ufak alanda sürat ve doğru yol kararları vermek önemli. Büyük yarışlarda bir yerde birkaç saniye takılmanız sıralamada yerinizi hemen değişmesine sebep olabilir.
NEREDE YAPILIR?
Özel bir saha gerekmediği için , orienteering ormanlık arazilerden, çöllere, kapalı parklardan, çalılık alanlara kadar dünyanın her yerinde yapılabilen bir spor.
International Orienteering Federation (IOF)’un belirlediği 4 ana çeşit Orienteering branşı var:
Foot -Orienteering:
Tabanvay orienteering de diyebiliriz. Koşarak ya da yürüyerek yapılanına deniyor.
Mountain-bike Orienteering:
Adından belli. Gittikçe yayılan bir spor. Harita ve pusula gidona takılıyor.
Ski-Orienteering:
Kuzey disiplini kayağı ile yapılıyor. İki elde kayak batonları olduğu için harita ve pusula korse gibi göğüse monte edilen ve yarışmacının yüzüne doğru duran bir alete takılıyor.
Park-Orienteering:
Orienteering seyir sporu olmadığı için tv’den naklen yayınlanamıyor. Ancak start ve finish çekilebiliyor. Bu yüzden, orienteering’i Olimpiyatlara sokmaya çalışanlar park-orienteering’i icat etmişler. Bu yarışlar çoğu zaman şehrin ortasında bir parkta yapılıyor. Profesyonel orienteering’cileri yarıştırıp kameralar ile çekiyorlar. Park-O orienteering’i geniş halk kitlelerine bu sporu sevdirme amacı ile de yapılıyor. Çevresinde ormanlık alan bulunmayan metropoller için ideal.
Orienteering'in bir de türleri var..
Normal:
Zamana karşı olan yarışlar. Bu türde arazideki tüm kontrol noktalarının bulunmuş olması lazım. Bir nokta yanlış ya da eksik olarak kontrol kartına zımbalanmışsa diskalifiye olunuyor. Bu tür yarışlarda herkesin deneyimli olması lazım.
Skor-orienteering:
Maksimum puan toplama esasına göre yapılır. Yeni başlayanların katıldığı yarışlar için tavsiye edilir. Her noktanın bir değeri vardır. Zaman önceden belirlenmiştir. Bu zamanı aşanlar ceza puanı alırlar.
Relay orienteering: Bayrak yarışı şeklinde yapılır. Ekipler halinde yarışılır. Ekibin her elemanı araziye sıra ile çıkar ve kendine ayrılmış noktaları bulmaya çalışır.
FAYDALI BİLGİLER:
Orienteering yarışı nasıl yapılır?
Önceden özel haritası çıkarılmış olan bir arazide diyelim 15 tane kontrol noktası yerleştirilmiş olsun. Noktalar bir orienteering bayrağı (kavuniçi-beyaz 30cmx30m ebatında) ve bir zımbadan oluşmakta. Bu noktalar haritada işaretli. Yarışmacının görevi start aldıktan sonra bu noktaları harita okuyarak, pusula kullanarak bulmak ve en kısa zamanda bitiş noktasına gelmek. Doğru noktayı bulduğunuz anda elinizdeki kontrol kartının ilgili kutusunu o noktadaki zımba ile deliyorsunuz. 15 noktayı da bulduysanız yani elinizdeki kartın üzerine 15 noktanın zımbasını bastıysanız, bitiş noktasına geldiğinizde hakemler sizin noktaları bulup bulmadığınızı ellerindeki anahtar karttan kontrol eder.Bu işlemi en kısa sürede yapan kazanır.
Ormanda kaybolan oluyor mu?
Kaybolmayan oluyor mu diye sormalı? Nasıl ki yürümek düşe kalka öğrenilirse, orienteering de kaybola kaybola öğrenilir. Ancak orienteering'de kaybolmaktan kasıt, yerini şaşırıp yarışta zaman kaybetmek. Harita ve yön bulma becerilerinizi geliştirdikçe ormanlar sizin eviniz olacak, kırmızı şapkalı kız fobisinden kurtulacaksınız. Kurtlar sizden korkmaya başlayacak.
Start:
Yarışmacıların start anında bir pusulası olması lazım. Harita ve kontrol kartı start anında size veriliyor.İşte o anda zamanınız başlıyor. Her iki dakikada bir kişi start alabiliyor. Start saatiniz, dakikası ile elinizdeki kontrol kartınıza kaydediliyor. Bitirdiğinizde bitiş zamanı yazılıyor. Aradaki fark sizin zamanınız oluyor.
Kontrol kartını kaybetmemeniz lazım. Yoksa diskalifiye olursunuz.
Yarış alanı 1km2 ile 10km2 arası değişebilir. Aynı yarış alanında değişik zorlukta parkurlar olabilir.
Parkur:
Yarışlarda noktalar öyle bir yerleştiriliyor ki sırasıyla takip ettiğinizde birinin peşi sıra gelen noktalardan oluşan bir rotayı tamamlamış oluyorsunuz. Birbirini takip eden iki nokta arasındaki mesafe nadiren 1km'yi geçer. Modern Orienteering eskiden sanıldığı gibi haldır haldır koşma değildir.
Parkur zorlukları: Parkur zorlukları uzunluklarına ve noktaların arazide konduğu yerlere göre değişiyor. Örneğin kolay bir parkur toplam 2 km uzunluğunda olabilir ve noktalar patika yanlarına ya da bir derenin kıvrımı gibi bariz noktalara yerleştirilir. Orta zorlukta parkurlar 6 km civarında olur.
Noktalar patika ve bariz doğa şekillerinden uzakta olur. Büyük yarışlarda 12 km civarı parkurlar var. Bu tür yarışlarda, özellikle zor parkurlarda yer şekillerini ve haritayı çok iyi okumak lazım.Çünkü noktalar çok şaşırtıcı ve civarında bariz bir şekil olmayan yerlere yerleştiriliyor!
Türkçeleştirme önerisi olan arkadaşlar için bilgi: Sonu -ing'le bitse dahi İngilizce bir kelime değil. İsveç'den geliyor ve yön bulma anlamına geliyor. Dünyada 58 ülkede ulusal federasyonu var. Her ülkede aynı adla biliniyor. Nasıl "Kano"yu Eskimo dilinden, "futbol"u İngilizce'den almışsak bunu da böyle kabul etmeliyiz. Dünyada yaklaşık 200 yıllık bir geçmişi bulunan orienteering, ilk olarak İskandinav ülkelerinden çıktığı içinmidir bilinmez dünya sıralamasında da hala en başarılı sporcular İskandinavlar.
Orienteering rüştünü ispat ettikten sonra 1977'de olimpik bir spor dalı olarak kabul edildi. Halen tüm dünyada her yaştan, her cinsten, her meslekten milyonlarca insan bu sporla ilgilenmekte.
Türkiye'de de askerler, polisler, izciler, üniversitelerin spor bölümleri gibi kendi içlerine kapalı çevrelerde 1970'li yıllardan beri yapılıyor.
Orienteering, önceleri zorlu doğa koşullarında yapılıyordu. Daha sonraları kapalı mekanlara taşınarak hazine avı adı altında daha basit, problem çözmeye yönelik, takım çalışmasını destekleyen şekillerde yapılmaya başlandı.
En iyiler:
Dünyada Erkeklerde en iyi 10
1. Bjørnar Valstad NOR
2. Michael Mamleev RUS
3. Mats Haldin FIN
4. Pasi Ikonen FIN
5. Jani Lakanen FIN
6. Yuri Omeltchenko UKR
7. Thomas Bührer SUI
8. Holger Hott Johansen NOR
9. Gábor Domonyik HUN
10. Jamie Stevenson GBR
Dünyada Kadınlarda en iyi 10
1. Simone Luder SUI
2. Vroni Koenig-Salmi SUI
3. Hanne Staff NOR
4. Gunilla Svärd SWE
5. Katarina Smith SWE
6. Heather Monro GBR
7. Karin Hellman SWE
8. Emma Engstrand SWE
9. Birgitte Husebye NOR
10. Brigitte Wolf SUI
Türkiye'de en iyi 10
Adı Soyadı
Kulübü
1. Ferhan Karaca
2. Süleyman Demirel
3. İlyas Avcı
4. Osman Filiz
5. Fatih Özdemir
6. Veysel Güler
7. Musa Erdoğan
8. Mehmet Küçükçolak
9. İrfan Balaban
10. Cüneyt Budak
Karakuvvetleri Gücü
Jandarmagücü
İzmir Hava Kuvvetleri Gücü
Karakuvvetleri Gücü
Karakuvvetleri Gücü
Karakuvvetleri Gücü
Jandarmagücü
İzmir Hava Kuvvetleri Gücü
Karakuvvetleri Gücü
Karakuvvetleri Gücü
MALZEME:
Orienteeringe başlamak için bütün ihtiyacınız; bir pusula, bir harita ve spor kıyafetler. Altimetre, GPS kullanmak gerekmiyor. Harita, modern orienteeringin olmazsa olmaz şartıdır. Eger civarınızda orienteering haritası yapılmış bölge yoksa bu sporu yapma şansınız yok maalesef. Bölgenizde, şehrinizde birlik olun herşeyden önce harita yaptırmaya çalışın.
Bu haritalar ancak özel orienteering harita yapımcıları tarafından yapılabiliyor. Meslekleri bu. Bu adamlardan dünyada fazla yok. Belki 50 tane. Ülke ülke dolaşıp harita yapıyorlar. Böyle bir haritanın yapılması icin önce 1:10.000’lik ve üzerinde eşyükselti çizgileri olan temel harita lazım. Bunu sizin bulmanız gerekiyor. Belediye’den, orman bölge müdürlüğünden ya da başka bir yerden. Temel haritanız yoksa orienteering haritası yapımcıları bir işe yaramıyor. Temel harita üzerine bir harita yapımcısı arazide çalışıp onu orienteering haritası haline getiriyor. Gündüz arazide çalışıp akşamları çizdiklerini bilgisayara taşıyor. Araziyi bir oya gibi işliyor. 1m yüksekliğinde bir kaya, 2 m2’lik bir ıslak alan bile tek tek işleniyor. Bir uzman haritacı 1 haftada iyi hava koşullarında ancak 1 km2 alan haritalayabiliyor.
Eskiden orienteering’de çok uzun mesafeleri koşmak marifetmiş. Şimdi gelişen haritacılık ve teknik sayesinde ufak alanda sürat ve doğru yol kararları vermek önemli. Büyük yarışlarda bir yerde birkaç saniye takılmanız sıralamada yerinizi hemen değişmesine sebep olabilir.
NEREDE YAPILIR?
Özel bir saha gerekmediği için , orienteering ormanlık arazilerden, çöllere, kapalı parklardan, çalılık alanlara kadar dünyanın her yerinde yapılabilen bir spor.
International Orienteering Federation (IOF)’un belirlediği 4 ana çeşit Orienteering branşı var:
Foot -Orienteering:
Tabanvay orienteering de diyebiliriz. Koşarak ya da yürüyerek yapılanına deniyor.
Mountain-bike Orienteering:
Adından belli. Gittikçe yayılan bir spor. Harita ve pusula gidona takılıyor.
Ski-Orienteering:
Kuzey disiplini kayağı ile yapılıyor. İki elde kayak batonları olduğu için harita ve pusula korse gibi göğüse monte edilen ve yarışmacının yüzüne doğru duran bir alete takılıyor.
Park-Orienteering:
Orienteering seyir sporu olmadığı için tv’den naklen yayınlanamıyor. Ancak start ve finish çekilebiliyor. Bu yüzden, orienteering’i Olimpiyatlara sokmaya çalışanlar park-orienteering’i icat etmişler. Bu yarışlar çoğu zaman şehrin ortasında bir parkta yapılıyor. Profesyonel orienteering’cileri yarıştırıp kameralar ile çekiyorlar. Park-O orienteering’i geniş halk kitlelerine bu sporu sevdirme amacı ile de yapılıyor. Çevresinde ormanlık alan bulunmayan metropoller için ideal.
Orienteering'in bir de türleri var..
Normal:
Zamana karşı olan yarışlar. Bu türde arazideki tüm kontrol noktalarının bulunmuş olması lazım. Bir nokta yanlış ya da eksik olarak kontrol kartına zımbalanmışsa diskalifiye olunuyor. Bu tür yarışlarda herkesin deneyimli olması lazım.
Skor-orienteering:
Maksimum puan toplama esasına göre yapılır. Yeni başlayanların katıldığı yarışlar için tavsiye edilir. Her noktanın bir değeri vardır. Zaman önceden belirlenmiştir. Bu zamanı aşanlar ceza puanı alırlar.
Relay orienteering: Bayrak yarışı şeklinde yapılır. Ekipler halinde yarışılır. Ekibin her elemanı araziye sıra ile çıkar ve kendine ayrılmış noktaları bulmaya çalışır.
FAYDALI BİLGİLER:
Orienteering yarışı nasıl yapılır?
Önceden özel haritası çıkarılmış olan bir arazide diyelim 15 tane kontrol noktası yerleştirilmiş olsun. Noktalar bir orienteering bayrağı (kavuniçi-beyaz 30cmx30m ebatında) ve bir zımbadan oluşmakta. Bu noktalar haritada işaretli. Yarışmacının görevi start aldıktan sonra bu noktaları harita okuyarak, pusula kullanarak bulmak ve en kısa zamanda bitiş noktasına gelmek. Doğru noktayı bulduğunuz anda elinizdeki kontrol kartının ilgili kutusunu o noktadaki zımba ile deliyorsunuz. 15 noktayı da bulduysanız yani elinizdeki kartın üzerine 15 noktanın zımbasını bastıysanız, bitiş noktasına geldiğinizde hakemler sizin noktaları bulup bulmadığınızı ellerindeki anahtar karttan kontrol eder.Bu işlemi en kısa sürede yapan kazanır.
Ormanda kaybolan oluyor mu?
Kaybolmayan oluyor mu diye sormalı? Nasıl ki yürümek düşe kalka öğrenilirse, orienteering de kaybola kaybola öğrenilir. Ancak orienteering'de kaybolmaktan kasıt, yerini şaşırıp yarışta zaman kaybetmek. Harita ve yön bulma becerilerinizi geliştirdikçe ormanlar sizin eviniz olacak, kırmızı şapkalı kız fobisinden kurtulacaksınız. Kurtlar sizden korkmaya başlayacak.
Start:
Yarışmacıların start anında bir pusulası olması lazım. Harita ve kontrol kartı start anında size veriliyor.İşte o anda zamanınız başlıyor. Her iki dakikada bir kişi start alabiliyor. Start saatiniz, dakikası ile elinizdeki kontrol kartınıza kaydediliyor. Bitirdiğinizde bitiş zamanı yazılıyor. Aradaki fark sizin zamanınız oluyor.
Kontrol kartını kaybetmemeniz lazım. Yoksa diskalifiye olursunuz.
Yarış alanı 1km2 ile 10km2 arası değişebilir. Aynı yarış alanında değişik zorlukta parkurlar olabilir.
Parkur:
Yarışlarda noktalar öyle bir yerleştiriliyor ki sırasıyla takip ettiğinizde birinin peşi sıra gelen noktalardan oluşan bir rotayı tamamlamış oluyorsunuz. Birbirini takip eden iki nokta arasındaki mesafe nadiren 1km'yi geçer. Modern Orienteering eskiden sanıldığı gibi haldır haldır koşma değildir.
Parkur zorlukları: Parkur zorlukları uzunluklarına ve noktaların arazide konduğu yerlere göre değişiyor. Örneğin kolay bir parkur toplam 2 km uzunluğunda olabilir ve noktalar patika yanlarına ya da bir derenin kıvrımı gibi bariz noktalara yerleştirilir. Orta zorlukta parkurlar 6 km civarında olur.
Noktalar patika ve bariz doğa şekillerinden uzakta olur. Büyük yarışlarda 12 km civarı parkurlar var. Bu tür yarışlarda, özellikle zor parkurlarda yer şekillerini ve haritayı çok iyi okumak lazım.Çünkü noktalar çok şaşırtıcı ve civarında bariz bir şekil olmayan yerlere yerleştiriliyor!
