Şili, Şehrazat'a vuruldu!
BBC Türkçe’de yayınlanan Constanza Hola Chamy’nin yazısı, küresel çağda popüler kültür veya ‘kültür endüstrisi’nin yerel/ulusal ölçekte dindar, muhafazakâr, milliyetçi baskı ve kısıtlamalarla zapt edilemezliğine çarpıcı bir işaret olarak da okunmalı.
Chamy’nin (‘BBC Mundo’ mahreçli) ‘Latin Amerika’da Türk dizisi furyası’ başlıklı yazısı, 2006-2009 yılları arasında Kanal D’de yayınlanan, başrollerinde Halit Ergenç ve Bergüzar Korel’in yer aldığı ‘Binbir Gece’ dizisinin Şili’de televizyonun en çok izlendiği saatlerde açık ara reyting birincisi olduğunu belirtiyor. Dizinin Şili pazarında öylesine büyük, adeta devrim kabilinden bir etkisi olmuş ki yazının spot olarak da verilen ilk cümlesinde “Şili’de yaşıyorsanız ve Onur’la Şehrazat’ı bilmiyorsanız, sohbetlerden dışlanabilirsiniz” denmekte.
İzlememiş veya izlediyse de unutmuş olanlar için kaydedelim: ‘Binbir Gece’ oldukça ‘sert’ bir girişle açılan, gelişen ve yıllara yayılan, ‘sadakatsizlik’ meselesine odaklı bir diziydi. Oğlu lösemi hastası olan mimar Şehrazat (Bergüzar Korel), hastalığın tedavisi için gerekli masrafları karşılayabilmek için patronu Onur’la ‘yatmayı’ kabul ediyordu. Sonrasında tabii birbirlerine âşık olmuşlardı.
Dizi, ‘Kerem ile Aslı’, ‘Ferhat ile Şirin’ misali ‘cinselliksiz aşk’lardan bugün ‘aşksız cinsellikler’e dümen kırmış insan dünyasında aşkın bile artık cinselliğe tâbi-ikincil olduğu noktasında bir yoruma da elvermekteydi. Daha kestirme deyişle ‘önce seks sonra aşk’ denilen bir hayatın içinde olduğumuza vurgu yapıldığı ileri sürülebilir.
‘Binbir Gece’nin yayınlandığı yıllar önemlidir. AKP iktidarının kaba-saba bir kapitalizmi hırsla benimsemekten öte henüz bir ‘Yeni Türkiye’ projesiyle toplumu kültürel temelde yeni baştan inşaya yönelmeye siyaseten cesaret edemediği (edemeyeceği) yıllardır o yıllar… 2012’den itibaren kristalleşen muhafazakâr zapturapt yoktur ortada.
Demem o ki bugün ‘Binbir Gece’ gibi bir diziyi yapma ihtimaliniz az, yaparsanız da resmi müdahaleye uğramış yeni reyting sisteminde çakılma riskiniz çoktur.
Ama işte, sizden büyük ‘Âlem’ var!.. Türkiye’de televizyon endüstrisinin ve dizi sektörünün geldiği nokta, onun birikimi, erginliği ve yetkinliği, kapitalizme intikali hayli geç olmuş bir İslâmcı siyasi hareketin ergence bir muhafazakârlık saplantısıyla bastırılamaz ölçüde evrenselleşmiş durumda. Türkiye’den kovsanız Şili’den tekrar giriyor dünyanıza, dünyamıza, hayatımıza…
Yazıya dönelim ve ‘Binbir Gece’nin marifetlerine bakalım!..
Diziyi Şili’nin en büyük televizyon kanallarından birinin program müdürü olan Patrizio Hernandez uluslararası piyasada görüp çok beğenmiş ve kanalın icra kuruluna önermiş. Ancak kurul, “Türk dizisi Şili’de tutmaz” diyerek reddetmiş.
Hernandez sonra bir başka kanala genel müdür olmuş ve reytingleri çok düşük olan bu kanalda önerisi hayata geçme imkânı bulmuş. Mart ayında ‘Binbir Gece’yi İspanyolca seslendirilmiş olarak mevcut sadece iki bölümü ile yayınlamaya başlamışlar.
Beş ay içinde ‘Binbir Gece’ reytingi iki katına çıkarmış.
Dizinin başarısı, Latin Amerika’da fırtına etkisi yaratmış gibi de görünüyor.
Uruguay, Ekvator, Arjantin, Meksika, Puerto Rico, Kolombiya da Kanal D ile görüşmeler yapmaya başlamış. Şili’yle başka diziler için de görüşmeler yapılmış, anlaşmalara varılmış.
Hint ve Çin âleminin hükümdarı Şehriyar’ın kadın nefretinin kurbanı olmamak için ona her gece masallar anlatarak en heyecanlı yerinde “Yarın devam ederiz” deyip kellesini kurtaran Şehrazat’ın Abbasi halifesi Harun Reşid zamanında derlenen ‘1001 Gece’ masallarının etkisi acaba ‘dizisi’ gibi Latin Amerika’larda bu ölçekte popüler olmuş mudur bilemiyorum.
Ama açık ki bu dünyada insanın/insanlığın ‘seküler’ hayallerini, yaratıcılığını, fantezilerini ‘gelenek’, ‘tarih’, ‘muhafazakârlık’, ‘din’, ‘milli-manevi değerler’ diye tutturup zapturapta almaya kimsenin çapı yetmiyor. Popüler kültür mızrağını taassup çuvalına sığdıramıyorsunuz!..
‘Binbir Gece’yi takdir ve tebrik ederken bu vesileyle dizi yayındayken o yıllarda yazmakta olduğum BirGün’de kaleme aldığım bir değerlendirmeyi, eski gazeteme de selâm ederek burada paylaşıma açıp tazeleyelim!..
BBC Türkçe’de yayınlanan Constanza Hola Chamy’nin yazısı, küresel çağda popüler kültür veya ‘kültür endüstrisi’nin yerel/ulusal ölçekte dindar, muhafazakâr, milliyetçi baskı ve kısıtlamalarla zapt edilemezliğine çarpıcı bir işaret olarak da okunmalı.
Chamy’nin (‘BBC Mundo’ mahreçli) ‘Latin Amerika’da Türk dizisi furyası’ başlıklı yazısı, 2006-2009 yılları arasında Kanal D’de yayınlanan, başrollerinde Halit Ergenç ve Bergüzar Korel’in yer aldığı ‘Binbir Gece’ dizisinin Şili’de televizyonun en çok izlendiği saatlerde açık ara reyting birincisi olduğunu belirtiyor. Dizinin Şili pazarında öylesine büyük, adeta devrim kabilinden bir etkisi olmuş ki yazının spot olarak da verilen ilk cümlesinde “Şili’de yaşıyorsanız ve Onur’la Şehrazat’ı bilmiyorsanız, sohbetlerden dışlanabilirsiniz” denmekte.
İzlememiş veya izlediyse de unutmuş olanlar için kaydedelim: ‘Binbir Gece’ oldukça ‘sert’ bir girişle açılan, gelişen ve yıllara yayılan, ‘sadakatsizlik’ meselesine odaklı bir diziydi. Oğlu lösemi hastası olan mimar Şehrazat (Bergüzar Korel), hastalığın tedavisi için gerekli masrafları karşılayabilmek için patronu Onur’la ‘yatmayı’ kabul ediyordu. Sonrasında tabii birbirlerine âşık olmuşlardı.
Dizi, ‘Kerem ile Aslı’, ‘Ferhat ile Şirin’ misali ‘cinselliksiz aşk’lardan bugün ‘aşksız cinsellikler’e dümen kırmış insan dünyasında aşkın bile artık cinselliğe tâbi-ikincil olduğu noktasında bir yoruma da elvermekteydi. Daha kestirme deyişle ‘önce seks sonra aşk’ denilen bir hayatın içinde olduğumuza vurgu yapıldığı ileri sürülebilir.
‘Binbir Gece’nin yayınlandığı yıllar önemlidir. AKP iktidarının kaba-saba bir kapitalizmi hırsla benimsemekten öte henüz bir ‘Yeni Türkiye’ projesiyle toplumu kültürel temelde yeni baştan inşaya yönelmeye siyaseten cesaret edemediği (edemeyeceği) yıllardır o yıllar… 2012’den itibaren kristalleşen muhafazakâr zapturapt yoktur ortada.
Demem o ki bugün ‘Binbir Gece’ gibi bir diziyi yapma ihtimaliniz az, yaparsanız da resmi müdahaleye uğramış yeni reyting sisteminde çakılma riskiniz çoktur.
Ama işte, sizden büyük ‘Âlem’ var!.. Türkiye’de televizyon endüstrisinin ve dizi sektörünün geldiği nokta, onun birikimi, erginliği ve yetkinliği, kapitalizme intikali hayli geç olmuş bir İslâmcı siyasi hareketin ergence bir muhafazakârlık saplantısıyla bastırılamaz ölçüde evrenselleşmiş durumda. Türkiye’den kovsanız Şili’den tekrar giriyor dünyanıza, dünyamıza, hayatımıza…
Yazıya dönelim ve ‘Binbir Gece’nin marifetlerine bakalım!..
Diziyi Şili’nin en büyük televizyon kanallarından birinin program müdürü olan Patrizio Hernandez uluslararası piyasada görüp çok beğenmiş ve kanalın icra kuruluna önermiş. Ancak kurul, “Türk dizisi Şili’de tutmaz” diyerek reddetmiş.
Hernandez sonra bir başka kanala genel müdür olmuş ve reytingleri çok düşük olan bu kanalda önerisi hayata geçme imkânı bulmuş. Mart ayında ‘Binbir Gece’yi İspanyolca seslendirilmiş olarak mevcut sadece iki bölümü ile yayınlamaya başlamışlar.
Beş ay içinde ‘Binbir Gece’ reytingi iki katına çıkarmış.
Dizinin başarısı, Latin Amerika’da fırtına etkisi yaratmış gibi de görünüyor.
Uruguay, Ekvator, Arjantin, Meksika, Puerto Rico, Kolombiya da Kanal D ile görüşmeler yapmaya başlamış. Şili’yle başka diziler için de görüşmeler yapılmış, anlaşmalara varılmış.
Hint ve Çin âleminin hükümdarı Şehriyar’ın kadın nefretinin kurbanı olmamak için ona her gece masallar anlatarak en heyecanlı yerinde “Yarın devam ederiz” deyip kellesini kurtaran Şehrazat’ın Abbasi halifesi Harun Reşid zamanında derlenen ‘1001 Gece’ masallarının etkisi acaba ‘dizisi’ gibi Latin Amerika’larda bu ölçekte popüler olmuş mudur bilemiyorum.
Ama açık ki bu dünyada insanın/insanlığın ‘seküler’ hayallerini, yaratıcılığını, fantezilerini ‘gelenek’, ‘tarih’, ‘muhafazakârlık’, ‘din’, ‘milli-manevi değerler’ diye tutturup zapturapta almaya kimsenin çapı yetmiyor. Popüler kültür mızrağını taassup çuvalına sığdıramıyorsunuz!..
‘Binbir Gece’yi takdir ve tebrik ederken bu vesileyle dizi yayındayken o yıllarda yazmakta olduğum BirGün’de kaleme aldığım bir değerlendirmeyi, eski gazeteme de selâm ederek burada paylaşıma açıp tazeleyelim!..
