Çocukla cinsel konuları konuşmak: zor ama önemli.
Bazı anne-babalar ilkokul çocukları ile cinsellik konusunda konuşmaları gerektiğine inanmakta güçlük çekse de, bu doğrudur. Çocuklara ergenlik dönemine girmeden önce cinsel eğitim verilmelidir. Ergenlik dönemi ise tipik olarak 9-10 yaşlar civarında başlar.
Esasında, çocuğunuzun 'cinsel eğitimi' doğduğu gün başlar. Meraklı bebekler tıpkı parmaklarını ve ayaklarını keşfettikleri gibi cinsel organlarını da keşfederler. Küçük çocuklar bezleri değiştirilirken ya da banyo için soyundurulduklarında cinsel organlarına dokunurlar ve haz almak ya da rahatlamak amacıyla kendilerine dokunmaya (mastürbasyon) devam edebilirler. Okul öncesi çocuklar kızlar ve erkekler arasındaki farklılıkları merak ederler, organlarımızın isimlerini öğrenmek isterler ve 'bebeklerin nereden geldiğini' sormaya başlarlar. Okula başladıkları bedenleri hakkında daha fazla şey öğrenmek için 'evcilik' ve 'doktorculuk' oynamaya başlarlar. Bu meraklılığın doğal olduğu ve normal, sağlıklı gelişimin bir parçası olduğun unutulmaması çok önemlidir.
Farkında olmasanız bile, siz de çocuğa cinsellikle ilgili birçok şey öğretmişsinizdir. Örneğin vücudun çeşitli parçalarının isimlerini öğretirken, genital organların adını da söylemişsinizdir ve bebeğin nereden geldiğine dair sorusunu yanıtlarken de pek çok şey anlatmışsınızdır. Bu süreçte doğru bilgiler vererek ve duygusal destek sağlayarak çocuğunuza yardımcı olmaya devam etmeniz çok önemlidir.
Çocuğunuz okulda sınıf arkadaşlarıyla cinsellik hakkında konuşacaktır. Vücudun çeşitli parçalarının farklı, çarpıcı isimlerini öğrenecek ve sizinkinden farklı olabilecek bazı değerlere maruz kalacaktır. Ayrıca medyada cinsellikle ilgili reklamları da görmektedir. Dışarıdan gelen tüm bu etkiler karşısında çocuğunuzun hem bugün hem de ilerideki yıllar için hazırlıklı olmasına en iyi yardım edecek kişi sizsiniz. Araştırmalar ailesi ile cinsel konuları konuşabilen çocukların ergenlik döneminde riskli cinsel davranışlara daha az eğilim gösterdiklerini ortaya koymaktadır.
Anne-babalar genellikle çocuklarla ve özellikle de küçük çocuklarla cinsellik konusunu nasıl konuşacaklarını bilemezler. Yanlış birşey söylemekten, yanlış birşey öğretmekten ve hatta çocuğun masumiyetini zedelemekten dahi korkabilmektedirler. Bu endişeler sıklıkla görülmekte ve anlaşılır endişeler olmakla birlikte, bu önemli konuda çocuğunuzla konuşmanızı da engelleyecek boyuta varmamalıdır. Bu işi en iyi yapacak olan kişi sizsiniz ve bunu yapabilirsiniz!
Cinsellik konusunda konuşurken kendinizi rahat hissetmediğinizi çocuğunuza belirtmekten çekinmeyin. İstediği her türlü soruyu size sorabileceğini ve cevabı bilmeseniz bile öğrenip ona anlatacağınızı belirtin. Cinsellik konusunda konuşmaktan rahatsız oluyorsanız veya mesajları ne şekilde iletmeniz gerektiğini bilemiyorsanız, konuyla ilgili birkaç kitap okuyun. Ocuğunuzla konuşmadan önce, ona söyleyeceklerinizi başka bir yetişkine söyleyerek alıştırma da yapabilirsiniz. Bu size, gelebilecek sorular ve bunları nasıl yanıtlayacağınız konusunda düşünme şansı da sağlayabilir. Ayrıca kendinizin cinsellikle ilgili yaklaşımlarınızı keşfetme olanağı da verebilir!
Ne zaman ve nerede başlayacaksınız?
Genellikle sizin herhangi bir başlangıç yapmanız gerekmez. Büyük olasılıkla çocuğunuz bazı sorularla size gelecektir. Örneğin bebeklerin nereden geldiğini yeniden sorabilir. Soruyu çocuğunuzun düzeyine uygun olarak, kısa, net açıklamalarla yanıtlayın. Cinsel ilişkiden, cinsel yollarla bulaşan hastalıklar gibi, ilgili her türlü konudan bahsetmek zorunda değilsiniz. Şüphesiz çocuğunuz da daha iyi anlayabilmek için başka sorular da soracaktır.
Çocuğunuz size cinsellik veya ergenlikle ilgili hiç soru sormazsa, bu durumda konuyu sizin açmanız gerekebilir. Belli bir konuda ne kadar bilgisi olduğunu sorarak başlayabilir ve konuşmanın gidişine göre devam edebilirsiniz. Örneğin 'bebeklerin nasıl yapıldığı konusunda ne biliyorsun' gibi bir soru yöneltebilirsiniz. Konuyu açmak için bir diğer güzel fırsat da annenin ya da akrabalardan birinin hamile olduğu bir zamandır. 'Karnındaki bebeğin nasıl olduğunu biliyor musun' diye sorarak konuyu açabilirsiniz. Ayrıca 'öğretilebilir anlar' olarak değerlendirebileceğiniz günlük fırsatları da kollayabilirsiniz. Örneğin televizyon, radyo ya da gazetede gündeme getirildiğinde cinsel konuları konuşabilirsiniz. Özellikle de çocuğunuzun gördüğü ya da duyduğu şey aile değerleriniz ve ahlak anlayışınızla çelişiyorsa, bunu yapmanız önemlidir. Böyle durumlarda, neden televizyondaki kişiden farklı düşündüğünüzü ya da hissettiğinizi açıklamanız şarttır.
Konuyu bir kez açtıktan sonra ilerlemeniz daha kolay olacaktır. Zaman içinde, çocuğunuza birçok şeyi tek seferde, çabucak anlatmak isteyebilirsiniz. Ancak yavaş yavaş ilerlemeniz gerektiğini ve tek bir seferde çok fazla şey anlatarak çocuğu yormamanız ve kafasını karıştırmamanız gerektiğini unutmamalısınız. Buna karşın çocuğunuzun bir sonraki gelişim aşaması üzerinde düşünmeniz önemlidir. Çocuğunuzla bedenindeki değişimler ya da mensturasyon hakkında konuşmak için ergenlik dönemine girmesini beklememelisiniz.
Çocuğunuz ergenlik dönemine doğru ilerlerken bilmesi gereken konular şunlardır:
Ergenlik - Çocuğunuzun hazırlıklı olması gereken bedensel değişimleri anlatın. Hem erkek, hem de kız çocuklarına mensturasyon hakkında bilgi verilmelidir.
Üreme - Cinsellikle ilgili vücut organları hakkında bilgi verin. Cinsel ilişki, bebeklerin nasıl oluştuğu ve doğduğu gibi konularda çocuğunuzu aydınlatın.
Mastürbasyon - Çocuğunuza mastürbasyonun ve kendi bedenini keşfetmesinin cinsel gelişimin doğal bir parçası olduğunu anlatın.
Doğum kontrolü - Doğum kontrolünün amacını, temel bazı doğum kontrol yöntemlerini ve bunların hamileliği nasıl önlediğini anlatın.
Cinsel yoldan bulaşan hastalıklar (HIV/AIDS dahil) - Çocuğunuza bu hastalıkların bulaşmasının nasıl önlenebileceğini anlatın..
Çocuklarla cinsellik konusunda konuşmak önemlidir, ancak her zaman kolay olamayabilmektedir. İlk başlarda pek başarılı olamadığınızı düşünseniz de, devam edin, zamanla işiniz kolaylaşacaktır. Bu çocuğunuza hayatı boyunca sahip olmasını istediğiniz değerleri öğretmeniz için önemli bir şanstır. Böylelikle hem çocuğunuzun sağlığını korumuş olacaksınız, hem de onunda daha da yakınlaşacaksınız.