Gestasyonel diyabet tanısı nasıl koyulur?
İdeal olarak gebelik planlandığında mümkün olmamışsa gebelikte en kısa sürede açlık-tokluk kan şekeri bakılması gerekir. Bu tetkikler aşamasında saptanan kan şekeri yüksekliği tanı testi olarak kullanılan üç saatlik yüz gram oral glukoz tolerans testi (100 gr OGTT ) yapılmasını gerekli kılar. Genelde ülkemizde tüm gebelere tarama testi olarak gebeliğin 24-28. haftaları arasında 50 gr oral glukoz tolerans testi (50 gr OGTT)uygulanmakta, eğer, bu testte kan şekeri yüksekliği saptanırsa 100 gr OGTT’ne geçilmektedir. Eğer, anne adayı diyabet açısından riskli grupta yer alıyorsa 100 gr OGTT en baştan direkt olarak yapılmalıdır.
50 gr OGTT nedir?
Anne adayına günün herhangi bir saatinde aç ya da tok karna oral yolla 50 gr glikoz içeren sıvı verilerek bir saat sonra plazma kan şekeri ölçülür. 140mg/dl -190mg/dlarasında ise tanı testine geçilir. Ancak 190mg/dl’nin üzerinde ise tanı testi yapılmasına gerek yoktur. Hastaya gestasyonel diyabet tanısı konur. Ve tedavi planlanır.
100 gr OGTT nedir?
Gestasyonel diyabet için riskli bulunan anne adayına aç karna oral yolla yüz gram glikoz içeren sıvı verilerek hemen, birinci, ikinci ve üçüncü saatlerde dört kan şekeri ölçümü yapılır. Sonuçların değerlendirilmesi; bulunan değerlerden en az ikisi aşağıda gösterilen alt sınırların üzerinde ise gestasyonel diyabet tanısı konur.
Açlık; 95 mg/dL,
1. Saat; 185 mg/dL ,
2. Saat165 mg/dL ,
3. Saat 145 mg/dL
Gestasyonel diyabette tedavi:
Hastaların büyük çoğunluğu sadece diyet ve egzersiz ile izlenir. Tüm gestasyonel diyabetli gebelerin % 15-20 de İnsülin ile tedavi ihtiyacı olmaktadır. Diyetteki kalori ihtiyacı 35 kcal/kg olarak hesaplanır. Gebelikte az ve sık yemek prensibine paralel bir yaklaşımla total kalori gereksiniminin %25i kahvaltıda, %30u öğle yemeğinde, %30uakşam yemeğinde, %15i ara öğünlerde alınmalıdır. Bu diyet ile glikoz düzeyleri normale indirilemezse insülin ihtiyacı doğmuş demektir.
Tanı koyulduktan sonra hedef açlık kan şekerini 95 mg/dl altında, tokluk 1. saat kan şekerini 140 mg/dl altında tutmaktır. Diyet tedavisinden bir hafta sonra gün aşırı iki kez kan şekeri ölçümü yapılarak bu sonuç aranır. İstenen düzey yakalanırsa aynen takibe devam edilir.
Aksi takdirde yeniden diyet ayarlanır, yine istenen sonuç elde edilemezse insülin ihtiyacı doğmuş demektir.
Gestasyonel diyabetlilerde hangi düzeyde tedavi ile izlenirse izlensin haftada bir kez kan şekeri ölçümü yapılmalıdır. Gebelik takip sıklığı otuz ikinci haftadan itibaren haftada bire çekilmelidir.
Gestasyonel diyabetli anne bebekleri makrozomi (iri bebek) ve geç akciğer gelişimi nedeni ile son haftalarda dikkatle değerlendirilmelidir.