Evet kizlarr bugün benim güzel memleketim Varto(Kürtce ve Zazaca ismi Gimgim)dayiz. Varto Muşa bagli bir ilcedir. Varto kelimesi ilceye ermeniler tarafindan verilmistir ve anlami „Gül“dür. Bugün Vartoda yaklaşik 34000 insan yasamaktadir. Varto deprem fay atti üzerindedir. Daha önce 1946 ve 1966da meydana gelen depremlerde bir cok sevdigimiz canini kaybetmistir. Varto tarihinin en büyük depremi 1966 depremi olarak gecer. Bu depremde Merkez tamamen yikilmis ve yaklasik 2500 kisi hayatini kaybetmistir. Herseye ragmen yapilan arastirmalarin sonuclarina göre Varto egitim seviyesiyle Türkiyede ilk 5te yer almaktadir. Okur yazar orani ve kiz cocuklarin okutulmasi orani ile Varto, Musun en cagdas ve egitimli ilcesidir. Vartonun en egitimli köyü ise Güzeldere(Zengena) köyüdür. Burada 1955lerden sonra dogan her insan en az üniversiteyi bitirmistir.
Varto Merkez, Çaylar ve Karaköy olmak üzere 3e ayrilmistir. Benim köyüm Onpinar Çaylara baglidir.
Onpinar Varto Merkeze 90km uzakliktadir. 234 insanin yasadigi Onpinar halki Zazaca dilini konusur. Tabiki herkes Türkceyide biliyor. Köyde yasayan genc insanlarin sayisi oldukca azdir,cünkü cogu büyük sehirlerde okumak veya calismak amacli yasamaktadir. Dini inanci Alevilik olan köyüme bu sene bir Cem evi kuruldu. Köyümüzde bulunan ve Şeyd-i Kavak dedigimiz bir kutsal agacimiz vardir. Kurbanlarimizi bu agacin dibinde keseriz, dualarimizi burada ederiz ve dilekler tutariz.
10 yasima kadar her sene 3ay burda yasamis olmam, cocukluguma cok farkli bir anlam katmistir. Cünkü burada dogayla ic ice yasamayi, ata binmeyi, inek veya koyun sagmayi ögrendim. Yasam sartlari her ne kadar zor olsada insanin icindeki memleket sevgisini zincirleyemedigini ögrendim.
Köyümde uzun yillar boyunca bir saglik ocagi, ilk okul ve lise bulunmaktaydi. Yasanan terör olaylarindan dolayi artik faaliyette degiller ne yazikki. Cocuklarimiz Caylarda bulunan okullara gidiyor ve oradaki yatili yurtlarda kaliyorlar.
Sabit telefon hatti var ama cep telefonlari cekmiyor burada=) Cok nadirdir Turkcelin cektigi bir köse bulmak=) Diger hatlari acmaya gerek bile yok=)
Köyümüzün muhtari Selim Karacan akrabamdir. Zaten köyde hepimiz akrabayiz=D Feran denilen bir asiretin mensuplariyiz=) Asiretimizin gecmisini anlatan bir kitap bile vardir. Bu Kitap bugüne kadar yasamis ve hala yasamakta olan tüm akrabalarimizi gösterir=)
Aslinda akraba olunmasina ragmen bir cok insanin birbirine dargin oldugu bir köydür. Bu darginliklarin temeli toprak kavgalarina dayanmaktadir. Yazin ot bicerek kisin ise hayvanlardan elde edilen ürünlerden yasayan halkim,son yillarda Ceviz, Elma ve Armut ekimine baslamistir. Buralarda hic kimse sebzeyi satin almaz, herkesin kendi bostani vardir ve her türlü sebze meyve yetistirilir. Kendi kendine yetisen bitkiler arasinda Kenger ve Tirşik vardir. Mayis ayinda yetisen bu bitkileri bir kere yediginizde lezzetine doyum olmayacagini garantileyebiliyorum=)
Ayriyetten daha önce bahsettigim Zerfet denilen meshur yemegimiz vardir. Bu yemek un yag ve mayayla yogrulan hamurun firinda yuvarlak tepside pisirilir. Sonradan ici bosaltilir ve bosaltilan ic ufak parcalar halinde kirilip yeniden icine koyulur. Bu ufak parcalara Kirtik denilir=) bunlarinda üstüne sarmisakli yogurt ve kizartilmis köy tereyagi dökülür=) off gelde ziyafeti gör=)
Bundan ziyade, her türlü ottan yemek yapabilen bir toplulugumuz var. Ben her nekadar hepsini yemesemde kokusu bile insani mest ediyor, tereyagiyla yapildigi icin tüm yemeklerin.
Köyüm daha önce gazetelere cikmistir=) Burada yasayan kadinlar at binicilikleriyle meshurlardir. Gazetede cikan haberde köyümüzdeki kadinlarin bir cogu atlarin üzerinde cekilmis fotografla görülmektedir.
Her sene 3gün süren Varto festivali düzenlenir. Bu etkinlige cesitli Kürt ve Vartolu sanatcilar katilirlar. 3 gün boyunca yapilan eglencenin sonunda Koğ tepesi dedigimiz tepeye hepbirlikte cikilir ve günesin dogusu halaylarla türkülerle karsilanir.
Vartodan sanatcilar/taninmis insanlara baktigimizda fazla kimse bilmiyorum acikcasi. Ama tartismasiz en yükselen köylüm Ali Sürmelidir. Mahsun Kirmizigülün her filminden rol alan, ilk kariyerini Deli Yürek filminde baslatan Ali Sürmeli, Onpinar köyündendir.
Simdilik aklima gelenler bunlar canlar=)
Sormak istediginiz, anlayamadiginiz birsey olursa buralardayim sürekli=)
Son olarak söylemek istiyorumki; Cok özledim Varto seni=)