4-6 Ay
Anne sütü yeterli ise, en erken 5. aya kadar ek besinlere başlamamak uygundur. Ancak bu dönem bebeğin ek besinlere alıştırılma dönemi olarak kabul edilmeli ve bu dönemde ek besin miktarının az tutulmasına dikkat edilmelidir.
4-5. aydan itibaren ek besinlere yoğurt, meyve ve sebze pürelerini sırayla azar azar vererek başlayabilrsiniz. Sebze püreleri; patates, havuç, kabak, taze fasulye, marul gibi yeşil sebze, bir çorba kaşığı pirinç, bir çorba kaşığı mercimek ile hazırlanabilir. Bunlar; 4-5 bardak su ile kaynatılır, iyice pişince tel süzgeçten geçirilir, bir yaşına kadar tuz katmaya gerek yoktur. Ancak bebek almıyorsa şeker katılabilir. Sebze çorbalarında nitritlerin artmasına neden olan ıspanak ve maydanozu vermemeği tercih etmelisiniz.
Mevsimine göre elma, muz ve şeftali genellikle ilk denenen meyvelerdir. Meyveler çiğ veya pişmiş olarak hazırlanabilir. Daha önce ilk denenecek meyvenin portakal, mandalina veya limon olmamasına dikkat edilmesini önermiştim. Çünkü bu meyveler bazı çocuklarda gaz, karın ağrısı ve alerjiye neden olmaktadır. Ancak bu sorunlar görülmemişse bu meyvalar çok iyi birer C vitamini kaynağı oldukları için verebilirsiniz. Eğer sorun görülmüş ise de 6. aydan sonra muhakkak yeniden deneyiniz.
Annelerin en çok merak ettikleri konulardan biri de, kavun veya karpuzun bebeklere verilip verilemeyeceğidir. Bunlara 6-7. aylardan sonra başlanabilir, fakat besin değerinin düşük ve vitaminden fakir olduğu unutulmamalıdır.
Bebeklere meyve verirken dikkat etmemiz gereken bir başka nokta da; meyve ile anne sütünün birbirlerine yakın zamanlarda alındığında anne sütündeki demirin emilimini azaltması sebebiyle meyve ile anne sütü arasında 1,5-2 saat kadar ara verilmesi gerektiğidir. Aslında anne sütünü yeterli miktarda alan bir bebeğe meyve vermeğe 5. ayın sonunda veya 7. ayda başlamak daha iyi olacaktır.
Başlıca karbonhidrat kaynağı olan unlara da bu aylarda sütle pişirilerek başlanabilir. Unların yapısındaki nişaştanın kolay sindirilebilir hale gelmesi için ya 15 dakika kadar bir süre pişirilmeli veya daha önceden hafifçe kavrulmalıdır. Cezve içinde kahve pişirir gibi 1-2 dakikada hazırlanan muhallebilerde nişasta taneleri çiğ kalacağından bebekte gaza veya fermentasyon ishallerine neden olabilir. Bunun için ya unu çok kısık bir ateşte hafifçe kavurmalı ya da sütü sulandırarak daha uzun süre kaynaması sağlanmalıdır. İlk hazırlanan unlu muhallebiler akıcı bir kıvamda olmalı, giderek koyu bir kıvama ulaşılmalıdır. Bu dönemde kuskus, erişte, şehriye, makarna gibi hamurlu besinler verilmemelidir. Unutulmaması gereken bir nokta da muhallebinin günde bir öğünden fazla verilmemesi gerektiğidir.
6. aydan itibaren bir kibrit kutusu büyüklüğünde beyaz peynir verilebilir. Verilecek beyaz peynir suda bekletilmeli, sütün içine veya sebze çorbasının içine ezilerek katılmalıdır.
5.-6. aylardan itibaren bebeğinizin bardaktan içmesi için alıştırmalara başlayabilirsiniz.
Mama Örneği: Başlangıç için(5. ayda) iyice ezilerek püre haline getirilmiş havuç maması hazırlanabilir. Ilk havuç mamasına başlandıktan yaklaşık olarak 2 hafta kadar sonra mamaya 1 adette patates eklenebilir( 2 havuça 1 patates oranında). 5. ayın sonlarına gelindiğinde ise; mamaya püre haline getirilmiş 20 gram et eklenebilir. Bir günlük yeme planını şöyle ayarlayabilirsiniz: 3 öğün anne sütüne( her öğün 200 ml[ yaklaşık 1 su bardağından biraz az] ) karşılık 1 öğün sebze maması(100 gram havuç, 50 gram patates, 10 gram sıvı yağ) .
6. ayda ise sebze mamasının içeriği artık daha da zenginleştirilebilir. Örneğin; karnabahar, brokkoli gibi sebzeler mamalara eklenebilir. Hafta da bir kere de bir yumurtanın katı olarak pişirilmiş sarısının ¼’ünü verebilirsiniz. Ayrıca mamaya sütlü buğday ezmesi de ekleyebilirsiniz(200 ml. süt, 20 gram buğday ezmesi, 20 ml taze sıkılmış meyve suyu).
Günlük Öğün Planı Örneği: 2 veya 3 öğün süt (emzirerek veya kaşıkla), 1 öğün sebze maması, 1 öğün sütlü buğday ezmeli mama, 1 öğün taze sıkılmış meyve sulu, sütlü,buğday ezmeli mama.
7-8. AY
6. ayın sonundan itibaren, bebeğiniz tam bir öğün sebze püresi almaya başladığında, püreye bir çorba kaşığı kıyma koymak yararlı olacaktır. Ayrıca baharatsız ızgara köfte, haşlanmış balık veya tavuğun yağsız, beyaz eti didiklenerek küçük parçalar halinde sebze pürelerine eklenebilir.
Süte şeker yerine bal veya pekmez koyarak daha yararlı besinler kullanabiliriz.
Kuru fasulye, nohut, mercimek gibi bakliyatlar da sebze püreleri, yoğurt veya değişik çorbalara katılarak verilebilir. Ancak bunların gaz yapmaması için, iyice pişirildikten sonra tel süzgeçten geçirilerek kabuklarından arındırılması çok önemlidir.
6-7. aydan itibaren tereyağ da sebze çorbalarının içinde verilebilir. Ancak bebeğinize vereceğiniz tereyağı bir çay kaşığını geçmemelidir. Ayrıca az miktarda ızgara köfteye de başlanabilir. Bir öğün ızgara köfte, balık veya tavuktan 30 gram kadar verilmesi yeterlidir. Merak edilen bir diğer nokta da bebeklere beyin vermenin faydalı olup olmadığıdır: Ne yazık ki beyinin büyük bir besleyici değeri yoktur ve bebek beslenmesinde önerilmemektedir.
8. aydan itibaren, artık bebeğinize uygun şekilde hazırlanmış sofra yemekleri verebilirsiniz. Bunlar etli dolmalar, tarhana çorbası, etli sebze yemekleri, şehriye çorbaları, ezilmiş makarna(haşlama suyu dökülmeden) ve pilav olabilir.
Sofra yemekleri ile birlikte, sularında ezilmiş ekmek içi de verebilirsiniz. Ancak yemeği vermeden sadece yemek sularının ekmekle verilmesi sakıncalıdır, bunu unutmamalısınız.
8. aydan itibaren 1-2 çorba kaşığı karaciğer rendesine de başlanabilir. Ancak karaciğer haftada birden daha fazla verilmez.
8. aydan itibaren yumurta sarısına da başlayabilirsiniz. Yumurta alerjisini önlemek için çok iyi pişirilmelidir. Yumurta başlandığında azar azar verip, giderek artırmak kuralına daha titizlikle uyulmalıdır. Haftada 2-3 defa yumurta verilebilir. Bir yaşına kadar yumurtanın akı verilmemelidir.
9-11. Ay
Bu aylarda bebeğinizin büyüme hızı yavaşlayacağı için, daha önceki aylara göre, alacağı anne sütü azalacaktır. İştahsızlık gibi görünen bu olayda, bebeğinizi zorlamayın.
Kuskus, erişte, şehriye, makarna gibi hamurlu besinleri bu aylardan itibaren yoğurtla karıştırıp verilebilir. Makarna ve benzeri hamurlu besinlerin haşlandıkları su atılmamalıdır. Hamurlu besinlere rendelenmiş peynir, yoğurt veya domates eklenerek besin değerleri artırılabilir.
Verilecek Mamanın Özellikleri: Artık mamanın iyice ezilerek püre haline getirilmesine gerk yoktur, mamayı çatalla ezmeniz yeterli... Artık bebeğinizin eline kendi kendine yiyebileceği besinleri de verebilirsiniz(ekmek, küçük parçalara ayrılmış-pişirilmiş et-sebze gibi...). Ancak şu konuya da dikkat etmek gerekir: Henüz bu dönemde bebeklerin dişleriyle öğüterek beslenme yetenekleri olmadığı için verilen besinlerin dil üzerinde ezilerek yutulabilecek besinler olması gerekir. Fındık, çiğ havuç gibi besinler bu dönem için henüz uygun değildir.
1 Yaş
Bebeğiniz 1 yaşına geldiğinde, acılı ve baharatlı yiyecekler dışında evde hazırlanan erişkin besinlerinin tamamını yiyebilir.
