Kilo verme hayalinizi gerçeğe dönüştürmek arzusundaysanız şu 6 strateji yardımcı olacaktır. Birçok değişik diyet yöntemini, kilo verme programlarını, garantili!!! ilaçları şimdiye dek belki de çok duydunuz hatta bazılarını uyguladınız bile. Ancak tüm başarılı kilo verme programının temelinde halen sağlıklı bir diyet alışkanlığı ile kombine edilmiş egzersiz programları bulunmaktadır. Belki de kilo verebilmeniz ve istediğiniz kiloda kalabilmeniz için hayat tarzınızda kalıcı değişiklikler yapmak zorunda kalabilirsiniz. Bu değişiklikleri nasıl yapacaksınız? Aşağıdaki stratejileri izlemeniz bu konuda gerekli olacaktır:
Kendi kendinize söz verin, kendinizle bir anlaşma yapın:
Kalıcı kilo verme zaman alan ve çaba isteyen bir iştir. Bu ömür boyu tutmanız gereken bir anlaşma ve konsantrasyon gerektirir. Doğru nedenler yüzünden hayatınızda bu kalıcı değişiklikleri yapmak istediğinizden emin olmalısınız. Kendinizden başka hiç kimse size kilo verdiremez. Dışarıdan ve yakınlarınızdan gelen baskılar durumunuzu daha da zorlaştırıyor olabilir. Diyetinizi ve egzersiz programınızı sadece kendinizi memnun etmek için değiştirmelisiniz. Hayat tarzınızda değişiklikler yapmayı planlıyorsanız öncelikle hayatınızdaki diğer problemleri çözmüş olmalısınız. Çünkü bu tarz radikal değişiklikler, alışkanlıklarınızı değiştirmenizi gerektirdiğinden fiziksel ve mental enerji ve çaba gerektirir. Bu çaba sırasında hayatınıza dair diğer önemli problemlerin (ailesel sorunlar ya da para ve iş meseleleri gibi) programınızı bozmayacağından emin olmalısınız. Zamanlama başarınızın anahtarı olacaktır. Kilo verme çabasının zorluk ve sıkıntılarına hazır olup olmadığınızı kendinize sorun. Ne kadar iyi konsantre olursanız olun zaman zaman yememeniz gereken yiyeceklerden yiyeceğinizi aklınızda tutun, bir kez kaçamak yaptınız diye tüm programınızı bırakmak yerine tekrar programınıza dönmeniz gerektiğini unutmayın. Mükemmel olmayı beklemeyin ve işin ucunu sakın bırakmayın. Kilo vermenin olumlu yönlerini düşünerek kendinizi motive edin. Daha sağlıklı olacağınızı, daha enerjik ve hareketli olacağınızı, daha çekici olacağınızı hatırlayın. Bu programları uygulamanın zorluklarını da düşünüp yaratıcı fikirlerle bunların üstesinden gelmeye çalışın.
Duygusal destek bulun: Kendi davranışlarınızın sorumluluğunun size ait olduğunun ve size sadece kendinizin yardım edebileceğinin bilincinde olun. Ancak bu tamamen yalnız olduğunuz anlamına gelmez. Eşinizden, ailenizden ve arkadaşlarınızdan bu konuda yardım alabilirsiniz. Sizin için her zaman en iyisini istediğini düşündüğünüz ve sizi yüreklendiren arkadaşlar seçin. Bunlar sizin duygu ve düşüncelerinizi dinleyecek ve sizi cesaretlendirecek insanlar olsun. Birlikte egzersiz yapın, sağlıklı yaşam alışkanlıklarınızı paylaşın. Bu amaç için ideal arkadaş sizinle birlikte kilo verme programına katılanlar arasından olursa bu ikinize de yardımcı olacaktır. Bazı kişiler profesyonel yardım almayı tercih ederler, bir kişisel diyetisyen veya antrenör bu konuda gerekli profesyonel yardımı verebilir. Bazıları ise grup programlarında daha başarılı olurlar. Eğer grup çalışmasını tercih ettiyseniz unutmamanız gereken şey ne kadar aktif çalışırsanız o kadar güzel verim alırsınız.
Gerçekçi bir amaç bulun:
Yeni yeme ve egzersiz programınızdan beklentinizi gerçekçi olarak belirleyin. Sağlıklı kilo verme süreci yavaş ama sağlam adımlarla ilerler. Haftada 2-3 kilo kaybetmeyi amaçlamak uygun olabilir. Bunu yapabilmek için düşük kalorili diyet almalı, egzersiz yapmalı ve günde 500-1000 kalori yakmalısınız. Hızlı kilo vermenin anlamı yağlar yerine su ve kas dokusunu tüketmek anlamına gelir ki bunu istemeyiz. Haftalık ve aylık amaçlarınızı belirleyin ve gelişiminizi takip edin. Unutmayın bu bir süreç, çok yıpratıcı ve yorucu giderseniz yılma ve yarım bırakma riskinizi arttırmış olursunuz. Amacınızı belirlerken dikkatli olun, örneğin düzenli egzersiz alışkanlığı edinmek ve sağlıklı besinleri yemeye alışmak, 10 kilo vermekten çok daha yararlı bir amaçtır. Alışkanlıklarınızı değiştirmek kilo vermekte anahtar rol oynar. Amaçlarınızın gerçekçi, spesifik ve ölçülebilir olması size yardımcı olacaktır. Örneğin haftada 5 gün, günde 30 dakika yürüyüş yapacaksınız. Kesin bir başlangıç günü seçin. Nerede, hangi sıklıkta, hangi yoğunlukta egzersiz yapacağınızı saptayın. Gerçekçi bir yeme planı hazırlayın, yiyeceklerinizde yeterince su, meyva ve sebze bulunmasına özen gösterin. Bu hazırlıklarınızı ve planlamalarınızı yazın. Sizi yıldırabilecek zorlukları önceden düşünün ve bunları nasıl çözeceğinizi planlayın. Doktorunuza güvenli bir şekilde kaç kilo kaybedebileceğinizi sorun, doktorunuz sizi kilo verme konusunda uzman bir diyetisyene yönlendirebilir.
Sağlıklı gıdaların tadını çıkarın:
Sıvı gıdalar, diyet hapları ve gıdaların alışkın olmadığımız kombinasyonları uzun süreli kilo kontrolü ve sağlıklı yaşam için uygun değildir. Bunların yerine sağlıklı gıdaların çeşitlerini, pişirilmesini ve bunlarla hoş menüler hazırlamanın yollarını öğrenmelisiniz. Kalori alımınızı azaltan ve kilo vermenize yardımcı olan sağlıklı bir yeme tarzı edinmelisiniz. Alınan kalorini azaltılması tadsız tuzsuz gıdaları tüketeceğiniz veya aç kalacağınız anlamına gelmez. Kalori alımını azaltmanın bir yolu daha fazla bitkisel besin almaya başlamaktır. Meyve, sebze ve tahıllar bu grupta yer alır. Gıdalarınızdaki çeşitliliği arttırmak tat ve besin değerlerinde kayıp olmadan amaçlarınıza ulaşmanızı sağlayabilir. Aldığınız yağları sınırlamanız kalori alımını azaltmanızın en kolay yoludur. Günlük kalori alımınız kilo verme amacındaysanız kabaca aşağıdaki tabloda özetlendiği şekilde planlanabilir.
Kilonuz
Günlük kalori (Kadın)
Günlük kalori (Erkek)
110 kg ve altı
1200
1400
110-135 kg arası
1400
1600
136 kg ve üzeri
1600
1800
Zaman içinde kalori ihtiyacınız sağlık risklerinize, kilo verme amacınıza ve ihtiyacınıza, kişisel amaç ve durumunuza göre değişebilir. Aç kalıyorsanız, amacınıza ulaştıysanız ve kilo vermenizi durdurmak istiyorsanız aldığınız kalori miktarını arttırabilirsiniz. Çok düşük kalorili diyetler uzun dönem için iyi bir strateji değildir. Kadınlar için günde 1200, ekekler için günde 1400 kalorinin altı genelde önerilmez. Çok az kalorili diyetle beslenenlerin yeterince besin maddesi alamama riski vardır. Aslında en doğrusu böyle rejimlere başalamadan önce uzman bir diyetisyenle görüşmektir.
Aktif olun ve aktif kalın:
Sadece diyetinizi düzenlemek de kilo vermenizi sağlayabilir. Günlük diyetinizden 250 kalori azaltmanız haftada 250 gr kadar vermenizi sağlar. Yani 3500 kalori azaltımı yarım kilo yağ yakılmasına neden olacaktır. Ancak buna 30 dakika/gün ve haftada 4 gün yürüyüş eklersek kilo kaybımızı 2 katına çıkarmış oluruz. Egzersiz yapmak sadece kilo vermek açısından değil daha pek çok açıdan faydalıdır. Kilo vermede en faydalı olan egzersizler aerobik olanlardır, bunlardan herkesin yapabileceği en basit olan ise günlük 30 dakika ve üzerinde haftanın pek çok günü yapılacak yürüyüşlerdir. Ağırlık egzersizleri kasların kütlesini arttırmak, yaşlanmanın olumsuz etkilerini önlemek, kalorileri yakabilmek için kas makineleri oluşturmak açısından yararlıdır. Egzersizlere yavaş başlanmalı ve süresi ve yoğunluğu giderek arttırılmalıdır. Yürüyüş, yüzme, bisiklet, koşu ve dans bu amaçlara uygunluk açısından da ideal olanlardır. Yalnız mı yoksa grupla mı egzersiz yapmak sizi daha fazla motive ediyor, buna karar verin ve egzersiz tipinizi de buna göre belirlşeyin. Genelde bir partnerle yapılan egzersizler programa sabitlenme açısından faydalı olmaktadır. Düzenli egzersizin yanı sıra alışkanlıklarınızda yapacağınız küçük değişiklikler; asansör erine merdivenleri kullanma, arabanızı biraz uzağa park etme, ekmek veya gazete almaya yürüyerek gitme gibi, yararlı olacaktır. Merdiven çıkma, yürüme, bahçe işlerini yapma, evi temizleme gibi günlük işler kalori yakmanıza yardımcı olacaktır.
Hayat tarzınızı değiştirin:
Sadece birkaç hafta süreyle sağlıklı beslenmek ve egzersiz yapmak yeterli olmayacaktır. Bunları bir hayat tarzı şeklinde yaşamınıza koymalısınız. Bu da bir gecede yapılabilecek bir şey değildir, dürüstçe bunu istediğimize karar vermeli ve uygulamaya koymalısınız. Yeme alışkanlıklarınızı gözden geçirin, ne zaman yemek yemeğe yatkın oluyorsunuz; sıkılınca, kızınca, yorulunca, heyecanlanınca, depresyonda ya da baskı altındayken mi? Yeme stilinize, alış veriş ve pişirme tekniklerinize bakın. Hızlı mı yiyorsunuz? Mutlaka tabağınızdakileri bitiriyor musunuz? Televizyon seyrederken yiyor musunuz? Fazla miktarda yemenize neden olan durumları ayırd edin. Zararlı alışkanlıklarınızı belirleyin ve bunları düzeltmek için çaba harcamaya başlayın. Diyetinizi bozduğunuzda ya da kendinize verdiğiniz sözden dışarı saptığınızda pes etmeyin, yarın yeni bir gün diyerek yeniden başlayın. Hatırlayın ki siz tüm yaşam tarzınızı değiştiriyorsunuz ve bu o kadar kolay olmayacak, daha sağlıklı bir yaşam tarzına kavuşacaksınız ve çabanız buna değer.
Hazırlayan: Dr.Serra Menekay Öncel
Denge Tıp Merkezi Uzmanlarından